Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Phân tích khổ 4 bài thơ Việt Bắc. Các bài văn mẫu được biên soạn, tổng hợp ngắn gọn, cụ thể, đầy đủ từ các bài viết hay, xuất sắc nhất của các bạn học trò trên cả nước. Mời các em cùng tham khảo nhé!
Phân tích khổ 4 bài thơ Việt Bắc – Bài mẫu 1
Những năm tháng hào hùng của dân tộc đã được thơ ca văn học Cách Mạng ghi lại trong những trang văn, trang thơ. Trong đó phải kể tới tác phẩm “Việt Bắc” của Tố Hữu là khúc ân tình thủy chung của đồng bào kháng chiến và chiến sĩ. Nổi trội là khổ 4 – đoạn thơ là nỗi nhớ tự nhiên và con người việt bắc trong kháng chiến:
“- Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn nhưng đinh ninh
Mình đi, mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước tình nghĩa bấy nhiêu…
Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa ý trung nhân đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy
Ta đi, ta nhớ những ngày
Mình đây, ta đó đắng cay ngọt bùi…”
Năm 1954 kháng chiến chống thực dân Pháp thắng lợi, hoà bình được lặp lại. Chủ tịch Hồ Chí Minh, trung ương Đảng, cán bộ , quân nhân rời Việt Bắc để trở về thủ đô Hà Nội. Trong ko gian lưu luyến đầy thương nhớ lưu luyến giữa nhân dân Việt Bắc và những chiến sĩ cách mệnh thi sĩ Tố Hữu đã viết bài thơ Việt Bắc. Đoạn trích đã mô tả thâm thúy cuộc chia ly giữa cán bộ và người dân Việt Bắc gợi lại cuộc kháng chiến người hùng nhưng đầy tình nghĩa.Đó là một cuộc chia tay đầy quyến luyến lưu luyến, đầy tình nghĩa sâu đậm.
“Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn nhưng đinh ninh
Mình đi, mình lại nhớ mình”
Hai câu thơ đầu là lời hỏi đáp của ta – mình của người cán bộ về xuôi: “ta hỏi mình có nhớ ta”. Người cách mệnh về xuôi bộc bạch nỗi lòng của mình với người Việt Bắc, dù xa nhưng người chiến sĩ vẫn luôn một dạ một lòng thủy chung hướng về Việt Bắc:
“Lòng ta sau trước mặn nhưng đinh ninh”
Cuộc chia tay đầy lưu luyến, quyến luyến, giữa người ở lại và người ra đi: “mình đi, mình lại nhớ mình. Sử dụng hình ảnh so sánh: “Nguồn bao nhiêu nước tình nghĩa bấy nhiêu” là một hình ảnh rực rỡ , “nguồn” là nơi mở đầu vì thế lúc nào cũng đầy, ở đây được so sánh với “tình nghĩa” đã cho ta thấy tình cảm lúc nào cũng dạt dào và đong đầy chất chứa ko bao giờ cạn hao đi. “Nhớ gì như nhớ người yêu” tác giả sử dụng nghệ thuật so sánh rất lạ mắt so sánh nỗi nhớ của người chiến sĩ với nỗi nhớ “người yêu” một tình cảm cháy bỏng rộn rực luôn dâng trào.
“Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa ý trung nhân đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy”
Người chiến sĩ nhớ về cuộc sống sinh hoạt của người dân Việt Bắc nấu bữa tối, khói từ các ống bếp bốc ra ngun ngút.Rồi đêm tới lại bập bùng bên bếp lửa cháy rực cùng nhau quây quần kể chuyện, múa hát. Rồi nhớ về:
“Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy”.
Nhớ những thứ thân thuộc lúc ngày ngày gắn bó, với những vị trí hết sức nổi tiếng như: “Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê” , “suối Lê” ở đây chính là suối Lê Nin.Lại trở về với cách xưng hô mình và ta:
“Ta đi, ta nhớ những ngày
Mình đây, ta đó đắng cay ngọt bùi…”
“Đắng cay ngọt bùi” là những trở ngại khó khăn vất vả , “Mình đây, ta đó đắng cay ngọt bùi…” ở đây muốn chỉ những người chiến sĩ và người dân Việt Bắc đã cùng nhau trải qua những trở ngại, khó khăn, họ đã cùng trải qua. Với việc sử dụng thông minh hài đại từ “mình, ta” với lối đối đáp giao duyên trong dân ca. Bài thơ Việt Bắc trình bày tính dân tộc đặm đà. Cả bài thơ khúc tình khúc về cách mệnh, về cuộc kháng chiến và con người kháng chiến. Trình bày sự gắn bó, ân tình sâu nặng với nhân dân, non sông trọn niềm tự hào dân tộc.Các câu thơ đậm chất dân tộc, trong việc sử dụng hình thức đối đáp với cặp đại từ nhân xưng mình – ta, tiếng nói, hình ảnh thơ giản dị, nhịp thơ uyển chuyển, sử dụng thể thơ dân tộc – thể thơ lục bát… Bài thơ cho chúng ta thấy tình nghĩa của người dân Việt trong những năm tháng khó khăn, khó khăn của trận chiến tranh, giành độc lập, tự do cho dân tộc.
Đoạn thơ đã khép lại nhưng lại để lại trong lòng độc giả những ấn tượng về hình ảnh tự nhiên Việt Bắc với những hình ảnh giản dị, đó là khói của bếp lửa, là hình ảnh suối đèo, bờ tre thân thuộc…Tất cả đã để lại một hoài niệm khó quên trong lòng người ra đi về cái nghĩa, cái tình của đồng bào thân yêu cùng nhau san sớt miếng cơm, manh áo trong những phút giây ngặt nghèo, từ đó cũng cho thấy sự kết đoàn của hậu phương và tiền tuyến trong thời đoạn lịch sử thăng trầm bấy giờ. Nó cũng là lời nhắc nhở cho thế hệ hôm nay đang được sống trong hòa bình cần trân trọng lịch sử, trân trọng những thành tựu của ông cha để lại, phát huy những truyền thống tốt đẹp của dân tộc trong công cuộc xây dựng và bảo vệ non sông.
Phân tích khổ 4 bài thơ Việt Bắc – Bài mẫu 2
Tố Hữu từng nói: “Thơ là tiếng nói hồn nhiên của tâm hồn con người”. Ở đó, những nỗi niềm sâu kín của trái tim mỗi thi nhân được trình bày một cách lạ mắt. Bởi vậy, ta có dịp bắt gặp nỗi nhớ niềm thương da diết của thi sĩ Tố Hữu gửi gắm tới quê hương cách mệnh trong khổ bốn trích trong bài thơ: “Việt Bắc”.
“- Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn nhưng đinh ninh
Mình đi, mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước tình nghĩa bấy nhiêu…
Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa ý trung nhân đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia sông Ðáy, suối Lê vơi đầy
Ta đi, ta nhớ những ngày
Mình đây ta đó, đắng cay ngọt bùi…”
Năm 1954, lúc hiệp nghị Giơnevơ được ký kết mở ra trang sử mới của cách mệnh dân tộc. Các cơ quan trung ương Đảng dời quê hương cách mệnh Việt Bắc- nơi nuôi nấng, chở chở cán bộ, về xuôi tiếp quản thủ đô. Bao lưu luyến, ân tình của cán bộ Đảng và đồng bào miền núi là chất xúc tác chắp đôi cánh cảm hứng nơi ngòi bút Tố Hữu tạo nên tác phẩm “Việt Bắc” được coi là đỉnh cao thơ ca kháng chiến chống Pháp lúc bấy giờ. Giữa những năm tháng kháng chiến khói lửa, văn học trở thành vũ khí động viên ý thức yêu nước của nhân dân, nhưng tiếng thơ Tố Hữu ko giáo điều, đoạn thơ thấm đẫm nỗi nhớ người ở lại được gợi nhắc bởi người ra đi.
Thể thơ lục bát mềm mại, giọng điệu thiết tha, tâm tình cùng với kết cấu đối đáp thân thuộc thường đi về trong những câu hát giao duyên trong buổi tự tình, hò hẹn, trai gái mở hội lòng gợi bầu ko gian đậm chất trữ tình. Cụm từ “mình-ta” cũng trở đi trở lại trong những câu hát huê tình nay Tố Hữu sử dựng nói tình cảm chính trị, chuyện riêng tư bàn việc chung đã mềm hóa nội dung chính trị. Ân nghĩa sâu nặng của đồng bào miền núi- nuôi nấng, chở che các chiến sĩ suốt mười lăm năm, được khẳng định như lời thề son sắt, mãi vẹn nguyên “đinh ninh, nguồn bao nhiêu nước tình nghĩa bấy nhiêu”. “Mình” với “ta” tuy hai nhưng một liên kết cách nói bình dị, thông minh nhắc nhớ truyền thống “uống nước nhớ nguồn” của ông cha làm câu thơ giàu nhạc tính.
Điệp từ “nhớ” gợi nỗi thương nhớ khôn nguôi đậm tô tình đồng chí, nghĩa đồng bào tạo nhịp chảy xuyên suốt dòng kỉ niệm ngọt ngào, ấm áp. Hình ảnh so sánh “như nhớ người yêu” đậm hơi thở dân gian:
“Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương”
Thi sĩ mượn tình yêu lứa đôi thân thiết, thắm thiết để nói tình đồng chí với nhân dân một cách tự nhiên, thấm thía. Ko gian người cất bước nhớ tới đều nhấp nhoáng hình bóng của người ở lại, bao trùm đồi núi, lưng nương, khoảng thời kì lúc trăng lên, lúc chiều xuống. Nơi đây đất đã hóa tâm hồn người đi xuôi. Hình ảnh luyến lưu người ra đi còn là bản làng, sương, khói – cuộc sống êm đềm, mộng thơ của chốn núi non xa xôi:
“Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa ý trung nhân đi về.”
Khắp mọi nơi đều để lại sợi nhớ, sợi thương hình dáng “ý trung nhân đi về”. Trong ko gian êm ấm của ánh lửa, giữa thời kì “sớm khuya” gợi sự tảo tần, dẻo dai, sự kiên trì, vững lòng trong suốt trận chiến đấu. “Ý trung nhân” vừa có thể là chiến sĩ, đồng bào cùng lý tưởng, có thể là người mẹ, cô em gái…hình tượng gợi nhiều chiều liên tưởng, nhưng ko khô khan. Tác giả còn liệt kê một số địa danh cụ thể “Ngòi Thia ,sông Ðáy, suối Lê” ko gian vĩnh hằng, vơi đầy con nước như nỗi lòng đong đầy của người đi và kẻ ở những tháng ngày đậm tình nghĩa cùng trải qua bao đắng cay, ngọt bùi. Chính khó khăn, trở thành chất lửa thử vàng để tình nghĩa quân dân cá nước thêm gắn bó, bền chặt, vượt lên mọi rào cản khoảng cách và thời kì để “ta” đi ta nhớ, “mình” ở mình không thể quên.
Thi sĩ dụng công khắc họa nỗi nhớ niềm thương của cán bộ miền xuôi tới đồng bào miền núi, với sự liên kết màu sắc cổ điển và hiện đại, vừa thân thiện, vừa đượm tính dân tộc, mới mẻ. Âm hưởng thiết tha, giọng điệu tâm tình, ngọt ngào khiến tư tưởng chính trị ko khô giòn nhưng dễ rung động vào lòng người. Bài thơ “Việt Bắc” chính là dấu son ghi lại tình nghĩa cách mệnh thủy chung giữa cuộc kháng chiến trường kỳ gian lao nhưng huy hoàng của dân tộc.
Phân tích khổ 4 bài thơ Việt Bắc – Bài mẫu 3
Chế Lan Viên đã từng khẳng định Thơ cần có hình cho người ta thấy có ý cho người ta nghĩ và cần có tình để rung động trái tim. bắt rễ sâu xa từ hiện thực đời sống chính trị tưởng như ko hề lãng mạn, chất thơ bay bổng trong tác phẩm của Tố Hữu đã làm rung động lòng người bởi những hình ảnh thân yêu thân thiện và triết lý về con người và cuộc đời bởi tình người thắm thiết đặm đà ko phôi pha theo thời kì. đoạn trích Việt Bắc là một trong những minh chứng tiêu biểu cho khả năng lay động trái tim con người tiêu biểu cho tài năng thơ phong cách thơ Tố Hữu một thi sĩ được mệnh danh là lá cờ đầu thơ ca cách mệnh Việt Nam. Và đoạn thơ thứ tư là một trong những khúc ca của nỗi nhớ đã để lại dấu ấn trong lòng bao thế hệ độc giả.
Đoạn thơ tiếp nối những lời nhắn nhủ, tâm tình của người ở lại trao cho người ra đi.
“Ta với mình mình với ta
Lòng ta sau trước mặn nhưng đinh ninh
Mình đi mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước tình nghĩa bấy nhiêu…”
Hình như thấu tỏ nỗi băn khoăn do dự đoán có nhớ ko của người ở lại mình ra đi đã khẳng định kiên cố sắt son câu trả lời vang lên như một lời thề. Cặp đại từ ta mình hòa quyện vấn vít với lời thề thủy chung gắn bó. “Lòng ta sau trước mặn nhưng đinh ninh”, ko bao giờ thay đổi, ko bao giờ vơi cạn như nước nơi thượng nguồn. Câu thơ “nguồn bao nhiêu nước tình nghĩa bấy nhiêu” vừa là hình ảnh so sánh đậm màu sắc của văn học dân gian, giản dị nhưng thâm thúy, lại vừa như lời đồng vọng, nguyện thề trước lời nhắn nhủ thiết tha của người ở “…nhìn sông nhớ nguồn”. Cuộc chia tay của người dân Việt Bắc và con người kháng chiến cũng đầy quyến luyến, chất chứa nhiều thương nhớ nhưng ko muốn đã đâm lễ lúc những cuộc chia tay trong văn học cổ:
“Cùng trông lại nhưng cùng chẳng thấy
Thấy xanh xanh những mấy nghìn dâu
Nghìn dâu xanh ngắt một màu
Lòng chàng ý thiếp người nào sầu hơn người nào”
Có nhẽ đây là cuộc chia tay của những con người vừa làm nên thắng lợi, đó là cuộc chia tay trong mến thương và cả trong thú vui niềm tin tưởng của ngày mai gặp lại.
Theo sau lời khẳng định thủy chung sắt son, nỗi nhớ cảnh là người Việt Bắc của về trong tâm trí người ra đi.
“Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa ý trung nhân đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy
Ta đi, ta nhớ những ngày
Mình đây, ta đó đắng cay ngọt bùi…”
Theo Chế Lan Viên, thơ Tố Hữu nói các vấn đề bằng trái tim của một người đầy say đắm. Ở đây nỗi nhớ Việt Bắc được so sánh như nỗi “nhớ người yêu” một nỗi nhớ cháy bỏng, nồng nàn, thiết tha, mãnh liệt. Tình yêu là nỗi nhớ, nhất là lúc về cách xa thì nỗi nhớ càng cồn cào da diết khôn nguôi. Hình như nỗi nhớ của người cách mệnh từ tự nhiên và con người Việt Bắc có nhẽ cũng ko kém phần tha thiết như thế. Tố Hữu đã lấy thước đo trị giá của nỗi nhớ trong tình yêu để giải nghĩa, lý giải cho tình cảm của cán bộ đối với nhân dân. Ko phải là nỗi nhớ của ý thức , của nghĩa vụ nhưng nhớ bằng cả trái tim mến thương tâm thành và da diết. Câu thơ “Trăng lên đầu núi…” như được phân ra làm 2 nửa thời kì: vế đầu là hình ảnh gợi tả đêm trăng hò hứa hẹn của tình yêu; vế sau là hình ảnh gợi ko gian của buổi chiều lao động trên nương rẫy. Thời kì như chảy ngược – nỗi nhớ như đi từ sắp tới xa, thăm thẳm trong quá khứ. Tình yêu gắn liền với lao động; lao động phát sinh ra tình yêu . Câu thơ đồng thời trình bày hai ko gian của tình yêu và lao động, tạo nên sự hài hoà giữa nghĩa vụ và tình cảm. Vì vậy cảnh và người phút chốc trở lại đầy vơi trong tâm trí của người ra đi.
Theo mỗi điệp khúc “nhớ” là một nét đẹp của tự nhiên Việt Bắc, vừa hiện thực, vừa thơ mộng, thi vị trong những ko gian và thời kì không giống nhau. Một vầng trăng nhấp nhoáng nơi đầu núi, một ánh nắng chiếu thập thò lương, những bản làng bồng bềnh trong khói, trong sương, những rừng nứa bụi tre những núi đèo, ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê để vơi trong nỗi nhớ. Bằng phép liệt kê làm cho những kỷ niệm khơi ra tầng từng lớp lớp, hết hình ảnh này, tới hình ảnh khác. Những hình ảnh “rừng nứa bờ tre” chính là nơi hò hẹn, gặp mặt cái thở thuở đầu ,lúc mới quen nhau. Đây cũng là những danh từ chung mô tả đặc điểm của ko gian Việt Bắc với bao nét đẹp mộng mơ. Còn “Ngòi Thia , sông Đáy , suối Lê … là những địa danh lịch sử, đã từng khắc ghi trong lịch sử Cách mệnh – nơi đã diễn ra nhiều chiến công oanh liệt. Sương khói hư vô mờ mịt mơ hồ. Nhưng đó là động thái sẵn sàng trong một thứ ánh sáng đặc thù xuất hiện “sớm khuya bếp lửa ý trung nhân đi về”. sự đối lập giữa cái lạnh và cấm cái trừu tượng là cụ thể đã làm nổi trội tình người ấm áp. Tấm lòng của đồng bào với cách mệnh đáng quý tới nhường nào, vì thế nhưng thương, nhưng nhớ, thương nhớ tới xót xa. Nhịp thơ mượt nhưng êm ái như người đọc vào những kỉ niệm bâng khuâng. đó là những hình ảnh thân thuộc thân thiện của tự nhiên và con người mang đậm chất Việt Bắc. Ở đây tự nhiên Việt Bắc ko còn u ám “những mây cùng mù” nữa nhưng ấm áp, tươi vui. Tự nhiên, cuộc sống hiện lên vừa thực, vừa mộng, vừa đơn sơ của thị vị, gợi rõ nét riêng lẻ lạ mắt khác hẳn với bao miền quê đất Việt. Chỉ có những con người sống gắn bó máu thịt với Việt Bắc để có cái nhìn toàn diện của nỗi nhớ da diết da và cảm nhận thâm thúy tới thế. Như Chế Lan Viên, một người con cũng từng gắn bó với Việt Bắc đã viết:
“Lúc ta ở, chỉ là nơi đất ở
Lúc ta đi đất đã hóa tâm hồn”.
Trên phông nền tự nhiên Việt Bắc bảo làn khói sương hình ảnh con người thoáng qua nhưng đem lại hơi ấm và màu sắc rực rỡ cho cảnh tự nhiên. Trong dòng ký ức đứt, nối, mở tỏ, những dòng thơ sau hình ảnh con người Việt Bắc hiện lên thật thân yêu mộc mạc gắn liền với kỷ niệm của một thời ko thể nào quên. Việt Bắc để trở thành người yêu vì thương của tác giả và của những con người kháng chiến.
“Ta đi ta nhớ những ngày
Mình đây ta đó đắng cay ngọt bùi”.
Cuộc sống của đồng bào Việt Bắc đi nhiều khó nhưng đầy ắp tình nghĩa. Trong ký ức của người kháng chiến những tháng ngày khó khăn thiếu thốn trở thành thật ấm áp biết bao. Dù gian nan, dù khổ cực, mình với ta vẫn gắn bó đồng hành bên nhau.
Việt Bắc ru hồn người đọc bằng nhạc điệu ngọt ngào, tha thiết của nỗi nhớ, sự hợp lý nhịp nhàng trong từng lời thơ, kế bên những hình ảnh thân thiện nhưng gợi cảm. Sự liên kết hài hòa đấy đã đánh thức dậy trong lòng người ý thức trách nhiệm với dân tộc, tình quân dân keo sơn gắn bó, đạo lý uống nước nhớ nguồn, tự hào về truyền thống người hùng quật cường, ân nghĩa, thủy chung của con người cách mệnh. Việt Bắc với tiếng thơ tha thiết, điệu thơ êm ái là khúc ca trữ tình nồng nàn sôi nổi hàng đầu trong thơ ca cách mệnh Việt Nam hiện đại.
Phân tích khổ 4 bài thơ Việt Bắc – Bài mẫu 4
Nỗi nhớ xưa nay luôn là một niềm cảm hứng, một hình ảnh nghệ thuật khơi gợi niềm thi hứng trong tâm hồn biết bao thi sĩ. Đó là một nỗi nhớ “bổi hổi bổi hổi” trong ca dao xưa, một nỗi nhớ thiết tha trong “Tương tư chiều” của Xuân Diệu hay nỗi nhớ “chín nhớ mười mong” trong thơ Nguyễn Bính. Đi vào thơ ca, nỗi nhớ mang rất nhiều sắc thái. Và ta cũng bắt gặp trong thơ Tố Hữu, trong bài thơ “Việt Bắc” một nỗi nhớ. Nỗi nhớ đấy rất riêng, rất đậm sâu, một nỗi nhớ đã được thi sĩ gửi gắm qua từng hình ảnh, ý thơ trong đoạn thơ thứ tư của bài.
Tố Hữu là một thi sĩ tiêu biểu của thơ ca hiện đại Việt Nam, đặc thù là thơ ca Cách mệnh dân tộc. Là một thi sĩ tâm huyết với vốn tài sản văn học phong phú, khổng lồ, Tố Hữu đã từng phát biểu về quan niệm của mình rằng: “Muốn có thơ hay, trước hết, phải tạo lấy tình. Thi sĩ chân chính phải ko ngừng phấn đấu, tu dưỡng về lập trường tư tưởng, xác định thật rõ tầm nhìn, cách nhìn. Tự nguyện gắn bó tâm thành là yêu cầu cao nhất đối với người nghệ sĩ trong quan hệ với non sông, với nhân dân…Tóm lại, viết thơ phải xứng đáng là người chiến sĩ xung kích trên mặt trận văn hóa tư tưởng”. Đọc “Việt Bắc” ông viết năm 1954, ta cảm thấu rõ tư tưởng đó của thi sĩ. Trong tác phẩm, khổ thơ thứ tư thi sĩ trình bày nỗi nhớ nhung da diết của người ra đi đối với mảnh đất, con người Tây Bắc với biết bao kỷ niệm được coi là một đoạn thơ rực rỡ, được nhiều người quan tâm.
Những câu thơ trong đoạn bốn là lời thương nhớ tha thiết của người ở lại:
“- Ta với mình, mình với ta
Lòng ta sau trước mặn nhưng đinh ninh
Mình đi, mình lại nhớ mình
Nguồn bao nhiêu nước tình nghĩa bấy nhiêu…
Nhớ gì như nhớ người yêu
Trăng lên đầu núi, nắng chiều lưng nương
Nhớ từng bản khói cùng sương
Sớm khuya bếp lửa ý trung nhân đi về.
Nhớ từng rừng nứa bờ tre
Ngòi Thia, sông Đáy, suối Lê vơi đầy
Ta đi, ta nhớ những ngày
Mình đây, ta đó đắng cay ngọt bùi…”
Thi sĩ Tố Hữu đã khắc họa sắc thái của nỗi nhớ nhung da diết. Nỗi nhớ đấy là tình cảm chính trị. Nỗi nhớ đấy là tình cảm thủy chung ân nghĩa với cội nguồn, sự tri ân và niềm gắn bó với đồng bào Việt Bắc. Chủ đề chính trị thường bị coi là khô khan, tuy vậy thi sĩ Tố Hữu đã khôn khéo gửi vào chủ đề đấy rất nhiều cung bậc xúc cảm trữ tình. Hình ảnh so sánh: “Nhớ gì như nhớ người yêu” đã đẩy xúc cảm lên tới tột độ của niềm dâng trào, qua đó nhưng bộc lộ tình cảm nồng nàn mãnh liệt của nỗi nhớ. Tình đồng chí đồng bào, tình quân dân thắm thiết bỗng mang sắc thái nồng thắm, trẻ trung hệt như tình yêu lứa đôi. Nỗi thương nhớ đã tụ hội hai nguồn cảm hứng trong ca dao: nỗi tương tư và niềm biệt ly. Có nhẽ bởi vậy nhưng lời thơ càng trở thành thiết tha, ngập tràn. Điệp từ “nhớ” ở đầu mỗi câu lục tựa như một vài mắt nhìn sâu vào tâm trí của “mình” để thấy hình ảnh Việt Bắc, đất trời tự nhiên và con người, xuất hiện đầy tình thương yêu thương, thân thuộc và tình nghĩa.
Những ý thơ tiếp theo thi sĩ Tố Hữu khôn khéo chỉ ra địa chỉ của nỗi nhớ. Nỗi nhớ dung da diết, dạt dào đấy trở về với một ko gian, khoảnh khắc thời kì thơ mộng, trữ tình. Tựa hồ đó là những đêm trăng lên đầu núi, những chiều lắng đọng lưng nương, phảng phất một ko gian hò hứa hẹn của lứa đôi. Trong tâm trí người ra đi, hình ảnh Việt Bắc tình nghĩa đấy ko chỉ hiện lên trong sương khói mờ mịt nhưng còn trong những sớm khuya nhấp nhoáng bóng vía ý trung nhân bên bếp lửa. Bếp lửa, hình ảnh đấy đã gợi ra quang cảnh của một mái ấm nơi những đồng bào Việt Bắc hiện lên trong bóng vía của những người thân yêu nồng đượm tình nghĩa. “Ngòi Thia, Sông Đáy, Suối Lê”, đó là một loạt các địa danh gắn với dấu ấn Cách mệnh. Hình như cái vơi đầy của sông suối cũng chính là cái vơi đầy của lòng người, của man mác một nỗi thương nhớ bắt nhịp trong tâm trí của người ra đi. Kế bên những địa danh Cách mệnh, thi sĩ còn tiếp tục kể tới những kỷ niệm xinh xắn, đáng nhớ của đời sống thuở còn kháng chiến. Những hình ảnh thân yêu, cảm động của tình sẻ chia nồng ấm “bát cơm sẻ nửa”, “chăn sui đắp cùng”, “chia củ sắn bùi” đã gợi ra cái tình nghĩa đậm sâu, sự đồng cam cộng khổ, cùng sẻ chia gian lao của người Việt Bắc trong những tháng ngày kháng chiến khó khăn, nhọc nhằn. Cùng với đó, hình ảnh “lớp học i tờ”, “tiếng ca vang đầu núi”, “tiếng chày đêm nện cối” lại đưa dẫn tâm trí người đọc tới một miền ký ức khác của đời sống kháng chiến, đó là những phút giây yên bình, vui tươi tỏa ra từ niềm hạnh phúc, sáng sủa Cách mệnh.
Đoạn thơ chính là những cung bậc xúc cảm không giống nhau của đời sống kháng chiến biết bao kỷ niệm đã đọng lại trong tâm trí, ký ức người ra đi. Đó là những dấu khắc ghi ko bao giờ phai, những dáng hình thân thuộc sẽ nhớ mãi và trân trọng mãi. Cảm nhận những xúc cảm, những hình ảnh của nhân vật trữ tình trong đoạn thơ, ta hiểu đó cũng chính là những suy nghĩ, nỗi niềm tâm trạng của chính thi sĩ Tố Hữu và san sớt những xúc cảm đó với thi sĩ.
Website của Trường Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Giáo dục
Trả lời