Tham khảo Cảm nhận đoạn thơ “ Những đường Việt Bắc của ta …. Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng”, tổng hợp đầy đủ dàn ý chung và những bài văn cảm nhận ngắn gọn, cụ thể, hay nhất. Qua các bài văn mẫu sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về tác phẩm, cùng tham khảo nhé!
Dàn ý Cảm nhận đoạn thơ “ Những đường Việt Bắc của ta …. Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng”
Mở bài:
Giới thiệu thời khắc sáng tác, xuất xứ, nội dung và chủ đề bài thơ Việt Bắc để giới thiệu đoạn thơ.
Bài thơ Việt Bắc được thi sĩ Tố Hữu viết vào tháng 10 – 1954, tức sau thắng lợi Điện Biên Phủ (5 – 1954), miền Bắc được giải phóng. Các cơ quan Trung ương của Đảng và Nhà nước chuyển từ Việt Bắc (thủ đô của cuộc kháng chiến) về Hà Nội. Sự lưu luyến kẻ ở người về là nguồn xúc cảm lớn cho Tố Hữu viết nên bài thơ này. Bài thơ Việt Bắc được trích trong tập thơ Việt Bắc (1947 – 1954) của Tố Hữu. Bài thơ đã bộc lộ nỗi nhớ của người cán bộ cách mệnh (cũng chính là thi sĩ) đối với chiến khu Việt Bắc lúc rời chiến khu về thủ đô Hà Nội. Bài thơ là lời truyền tụng phong cảnh và con người Việt Bắc: cảnh vật Việt Bắc đẹp, hùng vĩ… con người Việt Bắc đáng yêu, cảnh vật và con người nơi đây đã ghi dấu nhiều chiến công là làm nên những kỉ niệm thật vô cùng thâm thúy nhưng thi sĩ ko thể nào quên được. Đặc trưng, trong bài thơ, Tố Hữu đã viết nên một khúc ca hùng tráng về con người kháng chiến và cuộc kháng chiến. Điều đó trình bày rõ trong đoạn thơ sau:
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như lá đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan.
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Dấu chân nát đá muôn tàn lửa bay.
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Tin vui thắng lợi trăm miền
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng
Thân Bài :
a) Tiêu đề bài thơ:
Bài thơ có tiêu đề là Việt Bắc. Việt Bắc được xem là quê hương của cách mệnh, ở đây có Pắc Pó, nơi Bác Hồ đặt chân trước nhất lúc Người trở về nước (tháng 2/1941), ở đây, diễn ra hội nghị Trung ương Đảng lần thứ tám, thành lập mặt trận Việt Minh. Việt Bắc lại có mái đình Hồng Thái, cây đa Tân Trào – nơi họp Quốc dân đại hội ngày (16/8/1945) bầu ra ủy ban dân tộc giải phóng toàn quốc và cũng là nơi xuất phát của đội quân cách mệnh tiến về giải phóng Thái Nguyên
Trong kháng chiến chống Pháp, Việt Bắc là một chiến khu vững chãi, nơi đóng các cơ quan của Đảng và Nhà nước. Việt Bắc cũng là nơi chứng kiến biết bao nhiêu chiến công oanh liệt, trình bày khí thế hào hùng của quân và dân ta trong chín năm kháng chiến.
b) Hình ảnh hào hùng của quân và dân ta trong kháng chiến:
Cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta là một cuộc kháng chiến toàn dân. Các từng lớp nhân dân bất phân già trẻ, gái trai, lớn nhỏ đều tham gia kháng chiến. Trong đó, nổi trội nhất là hình ảnh anh quân nhân cụ Hồ. Người lính thời chống Pháp đã trải qua biết bao nhiêu hi sinh gian truân nhưng rất hùng tráng và đầy sáng sủa.
Hình ảnh hào hùng của đoàn quân đó được trình bày trong hai câu đầu của đoạn thơ:
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Hai từ láy “điệp điệp” và “trùng trùng” đi liền nhau ở câu thơ có sức gợi tả đó, nó vừa gợi lên hình ảnh của một đoàn quân đông đúc, vừa gợi lên sức mạnh, khí thế hào hùng của một đoàn quân. Đoàn quân ra mặt trận hùng tráng, mang cả sức mạnh của lòng yêu nước, của lí tưởng cách mệnh, khát khao đấu tranh và thắng lợi quân thù.
Câu thơ thứ hai đưực ngắt theo nhịp 4/4: “Ánh sao đầu súng / bạn cùng mũ nan” càng làm tăng thêm vẻ đẹp của người lính – một vẻ đẹp vừa mang tính lãng mạn vừa mang tính hiện thực thâm thúy. Hình ảnh “Ánh sao đầu súng” có thể là hình ảnh ánh sao trời treo trên đầu súng của những người lính trong mỗi đêm hành quân như “Đầu súng trăng treo” trong bài thơ Đồng chí của Chính Hữu; “ánh sao đầu súng” đó cũng có thể là ánh sáng của ngôi sao gắn trên chiếc mũ nan của người lính, ánh sáng của lí tưởng cách mệnh soi cho người lính bước đi, như thi sĩ Vũ Cao trong bài Núi đôi đã viết:
Anh đi quân nhân sao trên mũ
Mãi mãi là sao sáng dẫn đường
Góp phần vào sự hào hùng của cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta có cả một tập thể quần chúng nhân dân tham gia kháng chiến. Họ là những “dân công đỏ đuốc từng đoàn” tải lương thực, súng đạn để phục vụ cho chiến trường. Hình ảnh của họ cũng thật đẹp, thật hào hùng và đầy sáng sủa ko kém những người lính:
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Dấu chân nát đá, muôn tàn lửa bay
Bằng một cách nói phóng đại “dấu chân nát đá “, thi sĩ đã làm nổi trội sức mạnh yêu nước, yêu lí tưởng cách mệnh, ý chí quyết tâm đánh thắng quân thù của người nông dân lao động. Người nông dân lao động (lực lượng nòng cốt của cách mệnh) là lực lượng góp phần rất lớn để đưa cuộc kháng chiến chống Pháp tới thắng lợi hoàn toàn sau này – Họ là những người nông dân phúc hậu, chất phác, lớn lên từ bờ tre, gốc lúa nhưng họ đi vào cuộc kháng chiến với tất cả những tình cảm và hành động cao đẹp, họ bất chấp những hi sinh, gian truân, chấp mưa bom bão đạn của quân thù, đạp bằng mọi trở lực để đi theo tiếng gọi của lòng yêu nước và lí tưởng cách mệnh như thi sĩ Nguyễn Đình Thi đã nói trong bài Đất Nước:
Ôm tổ quốc những người áo vải
Đã đứng lên thành những người hùng.
Hai hình ảnh “dấu chân nát đá” và “muôn tàn lửa bay” đã trình bày cái khí thế hào hùng đó của nhân dân.
Dù có trải qua bao nhiêu gian truân, có nghìn đêm đi trong “thăm thẳm sương dày” nhưng niềm sáng sủa tin tưởng vào ngày mai thắng lợi vẫn sáng ngời. Như “ngọn đèn pha bật sáng” giữa cái “nghìn đêm thăm thẳm sương dày” đó, mang một ý nghĩa biểu tượng thâm thúy, đó chính là ánh sáng của lí tưởng cách mệnh soi đường cho dân tộc ta bước qua đêm trường nô lệ để tới một ngày mai tươi sáng, một thời đại thắng lợi huy hoàng của cách mệnh – một thời đại độc lập, tự do:
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Chính những sức mạnh đó, niềm tin đó đã đem lại những thú vui thắng lợi. Những tin vui thắng lợi dồn dập, liên tục trên nhiều mặt trận được gửi về làm nức lòng quân và dân ta:
Tin vui thắng lợi trăm miền
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng
Điệp từ “vui” được lặp đi lặp lại nhiều lần gợi lên những đợt sóng tình cảm trào dâng, đợt sóng này kế tiếp đợt sóng kia cứ dâng lên, dâng lên mãi, tràn trề tâm hồn thi sĩ, trong lòng quân dân cả nước.
Kết luận:
Với lối thơ lục bát ngọt ngào như ca dao, với chất thơ trữ tình cách mệnh, thật sôi nổi, hào hùng, thiết tha, thi sĩ Tố Hữu trong đoạn thơ này đã trình bày nổi trội khí thế hào hùng của quân và dân ta trong cuộc kháng chiến chống Pháp ở Việt Bắc; đồng thời đoạn thơ còn trình bày niềm sáng sủa cách mệnh, ý chí đấu tranh và thắng lợi quân địch, làm nên những thắng lợi vẻ vang, mang thú vui về cho dân tộc. Đoạn thơ như một đoạn sử thi của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Cảm nhận đoạn thơ “ Những đường Việt Bắc của ta …. Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng” – Bài mẫu 1
Nhà văn Tố Hữu, lá cờ đầu của nền văn nghệ cách mệnh Việt Nam, đã từng san sớt: Tôi phải lòng tổ quốc và nhân dân mình và cũng đá nói nhiều về tổ quốc và nhân dân mình như người phụ nữ mình yêu. Có thể nói, thơ Tố Hữu là bản tình khúc về tổ quốc và con người Việt Nam. Trong số những bản tình khúc đó, ta ko thể ko nói kể tới “Việt Bắc” – đỉnh cao của Tố Hữu, là tác phẩm xuất sắc trong văn học kháng chiến chống Pháp. Việt Bắc ko chỉ là bản tình khúc thâm thúy mặn nồng giữa kẻ ở người đi nhưng còn là khúc hùng ca về những người người hùng dân tộc. Kế bên những vần thơ trữ tình ngọt ngào, ta còn bắt gặp những vần thơ tràn đầy khí thế thắng lợi của quân và dân ta:
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan.
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay.
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Tin vui thắng trận trăm miền
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng
Việt Bắc là một tác phẩm gồm 150 câu thơ lục bát, được viết vào thánh 10/1954 lúc Trung ương Đảng và chính phủ, Bác Hồ và cán bộ từ giã “Thủ đô gió nghìn” đề về với “Thủ đô nắng Ba Đình” Bài thơ được chia làm hai phần: phần đầu tái tạo những kỉ niệm cách mệnh và kháng chiến, phấn sau gợi viễn cảnh tươi sáng của tổ quốc và ngợi ca công ơn của Đảng, Bác Hồ đối với dân tộc. Đoạn thơ “Những đường Việt Bắc của ta…Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng” tập trung tái tạo lại ko khí hào hùng của cuộc kháng chiến lúc quân và dân ta đang dành được lợi thế.
Trong 8 câu thơ đầu, thi sĩ đã tái tạo lại một cách chân thực hình ảnh đêm Việt Bắc trong mùa chiến dịch:
Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan.
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay.
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Câu thơ Những đường Việt Bắc của ta vang lên khỏe khoắn, hùng tráng, chứa chan niềm tự hào tự hào. Trăng ngả, trăng đường hướng về Việt Bắc, trăm nẻo đường từ Việt Bắc tỏa đi muôn nơi đều là “của ta”: Hai tiếng của ta giản dị nhưng vô cùng thiêng liêng. Chúng trình bày rõ ý thức làm chủ của người kháng chiến tổ quốc mình cũng như niềm tự hào về sự bất khả xâm phạm của vùng căn cứ. Có sống trong những ngày kháng chiến chống Pháp đầy gian truân khó khăn, ta mới thấm thía niềm tự hào tự hào chống Pháp gian truân khó khăn. Sau bao ngà tháng trong tình thế ngặt nghèo, phải phòng thủ ta đã vươn lên dành thế chủ động trong mọi mặt trận. Những tuyến đường từng bị giặc chiếm đóng nay đã là của ta. Hình ảnh thơ Đêm đêm rầm rập như là đất rung đặc tả sự vững mạnh nhanh chóng, vượt trội và khí thế ra trận hào húng, ngất trời của đoàn quân và dân ta. Ko phải trùng hợp nhưng tác giả lại chọn thời khắc đêm hôm. Trong cuộc sống, đêm là lúc yên bình, u tịch, vạn vật đã chìm vào giấc ngủ say nông nhưng trong kháng chiến, đêm thường là điểm khởi đầu của những hoạt động, chiến dịch sẵn sàng cho ngày mai thắng lợi. Trong màn đêm rộng lớn bao phủ, trùm khắm, đoàn quân của ta ra trận rầm rập như vũ bão khiến đất rung, trời lờ. Với những từ láy rắn rỏi, hình ảnh so sánh, phóng đại, nhịp thơ đanh, chắc liên kết với những phụ âm rung, câu thơ bật lên âm hưởng khỏe khoắn hùng tráng góp phần tái tạo sống động cuộc diễu binh hùng vĩ. Có thể nói, ý thức đấu tranh quả cảm, khí thế ra trận hào hùng của ông cha trong suốit bồn nghìn năm dựng nước, giữ nước đã sống dậy trong tháng ngày ra trận.
Chúng ta từng tự hào trước các tráng sĩ thời Trần mang ý thức Sát Thát, về nghĩa quân Lam Sơn với sức mạnh Đánh một trận sạch ko kình ngạc – Đánh hai trận tan tác chim muông. Và cho tới hiện thời, chúng ta lại càng tự hào về cuộc kháng chiến thần thánh của thời đại cách mệnh:
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sáo đầu súng, bạn cùng mũ nan
Các từ tượng thanh và các từ tượng hình như rầm rập, điệp điệp, trùng trùng được sử dụng một cách tài tình, diễn rả xác thực khí thế tự tin, hồ hởi bao trùm cả dòng người đang ra trận với sức mạnh như dòng thác tuôn trào, ko gì có thể cản bước nổi quân ta. Hình ảnh thơ ánh sao đầu súng đậm chất lãng mạn. Nơi đầu súng của người lính cụ Hồ người sánh ánh sao lí tưởng cách mệnh, hòa bình của niềm tin thắng lợi. Hình ảnh ánh sao đầu súng gợi liên tƣởng tới hình ảnh đầu súng trăng treo trong bài thơ Đồng chí của thi sĩ Chính Hữu. Chỉ bằng một hình ảnh thơ, Tố Hữu đã tạc khắc chân dung của đoàn quân chủ lực bình dị nhưng cao cả.
Cùng ra trận với những đoàn quân chủ lực còn có lực lượng dân công hỏa tuyến hùng hậu. Tuy là bức tranh buổi đêm nhưng vẫn rừng rực ánh sáng – ánh sáng của đuốc đỏ, tàn lửa, đèn pha:
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay
Nghìn đêm thăm thẳm, sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên
Dân công đỏ đuốc từng đoàn và muôn tàn lửa bay là những hình ảnh huy hoàng, rực rỡ tái tạo ko khí ra trận sôi nổi của lực lượng tiến công. Với khát vọng giải phóng tổ quốc cháy bỏng, những đoàn quân lấy đêm là ngày, từng đoàn, từng đoàn, với bó đuốc rực cháy trên tay lập cập nối nhau ra trận. Với bước trân nát đá, muôn tàn lửa bay đó, núi rừng như bừng thức. sự yên lặng, tối tăm bỗng bị xé toang bởi ánh sáng đèn pha. Hình ảnh Đèn pha bật sáng như ngày mai lên vừa cực tả ánh sáng chói lòa của đoàn xe cơ giới, vừa nên bật sự trưởng thành vững mạnh của quân đội ta, đồng thời, nó cũng trình bày niềm tin vào một ngày mai huy hoàng, sáng chói.
Khúc ùng ca Việt Bắc ra trận được khép lại bằng tiếng reo ca lúc toàn thắng về ta:
Tin vui thắng trận trăm miền
Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng
Diệp từ “vui” được điệp đi, điệp lại nhiều lần cùng với nhịp thơ ngắn, nhanh mạnh tạo nên âm hưởng hào sảng, hùng tráng. Những cụm vui từ, vui về, vui lên tạo nên ko khí phấn khởi, vui tươi, hồ hởi. Từ Việt Bắc, vận tốc của thắng lợi bùng lên, thắng lợi tiếp nối thắng lợi, thú vui gọi thú vui. Điểm đáng chú ý trong đoạn thơ là việc liệt kê hàng loạt các địa danh nhưng ko làm mất đi sự quyến rũ của đoạn thơ. Nếu ở Tây Tiếm, những địa danh của Quang Dũng xuất hiện với niềm thương nỗi nhớ thì Tố Hữu lại gọi tên những địa danh lừng lẫy chiến công nhưng làm bừng tỉnh lòng người. Có thể nói, đây là điểm lạ mắt trong thơ Tố Hữu.
Nhìn chung, đoạn thơ Việt Bắc ra trận là minh chứng tiêu biểu cho phong cách thơ đậm tính sử thi và dạt dào cảm hứng lãng mạn của Tố Hữu. Đọc đoạn thơ, ta thấy như một khúc ca thắng trận của quân dân Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp Khẳng định, ngợi ca, tự hào về quê hưong Việt Bắc ” Quê hương cách mệnh dựng nên cộng hòa”.
Cảm nhận đoạn thơ “ Những đường Việt Bắc của ta …. Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng” – Bài mẫu 2
Đoạn thơ trích trong bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu diễn tả xúc cảm đầy chất sử thi và lãng mạn của cái Tôi thi sĩ về một Việt Bắc – căn cứ kháng hào chiến đấu hùng với biết bao kỉ niệm đấu tranh và thắng lợi.
Ở những đoạn thơ trước, Tố Hữu bộc bạch nỗi niềm về Việt Bắc cảnh và người ân tình, ân nghĩa, thuỷ chung son sắt; một Việt Bắc nghèo nhưng chân tình, rộng mở thì ở đoạn thơ này, thi sĩ dẫn người đọc vào quang cảnh Việt Bắc đấu tranh và thắng lợi với ko gian núi rừng rộng lớn, với những hoạt động tập nập, những hình ảnh hào hùng, những âm thanh sôi nổi, dồn dập, nô nức. Cách mệnh và kháng chiến đã xua tan vẻ âm u, hiu hắt của núi rừng; đồng thời khơi dậy sức sống mạnh mẽ của tự nhiên, con người Việt Bắc cùng sức mạnh vô địch của khối kết đoàn toàn dân kháng chiến:
Những đường Việt Bắc của ta
Ngày đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay
Khổ thơ tràn đầy âm hưởng người hùng ca, mang dáng vẻ của một sử thi hiện đại. Chỉ một vài nét phác hoạ quang cảnh hùng tráng của cuộc kháng chiến ở Việt Bắc, Tố Hữu đã cho người độc thấy khí thế hào hùng, mạnh mẽ của khối kết đoàn toàn dân toàn diện, của sự hoà quyện, gắn bó giữa tự nhiên với con người – tất cả tạo thành hình tổ quốc đứng lên đấu tranh vì độc lập tự do, vì hạnh phúc, tương lai của dân tộc.
+ Bức tranh hoành tráng trước hết được trình bày ở ko gian rộng lớn, những nẻo đường chiến khu Việt Bắc giờ đây là của ta. Đêm đêm những bước chân hành quaan rầm rập, làm rung rinh của đất trời, bước chân của những con người khổng lồ đội trời đạp đất, làm nên những kì tích người hùng.
+ Nổi trội lên là hình ảnh quân đội nhân dân Việt Nam, ý thơ phô trương sức mạnh hùng hậu: Quân đi điệp điệp trùng trùng/Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan, chỉ với hai câu nhưng tạc được bức phù điêu điệp trùng, hùng vĩ của Việt Bắc kháng chiến. Càng đẹp tươi và sống động hơn là hình ảnh ánh sao đầu úng nhấp nhánh dười trời đêm, khiến người đọc nhớ tới “Đầu súng trăng treo” của Chính Hữu. Những câu thơ giàu chất tạo hình, vừa hiện thực, vừa lãng mạn gợi nhiều liên tưởng về vẻ đẹp của người chiến sĩ.
+ Hình ảnh của Dân công đỏ đuốc từng đoàn cũng kì vĩ và tràn đầy sức mạnh. Kháng chiến của chúng ta là cuộc kháng chiến toàn dân toàn diện, người người đánh giặc, nhà nhà đánh giặc, nông dân miền xuôi tấp nập lên đường đóng góp sức người sức của cho tiền tuyến lớn. Hình ảnh của họ thật hào hùng, hoành tráng qua câu: Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay, sự liên kết kì diệu giữa hình ảnh thực và những liên tưởng lãng mạn bay bổng vừa làm sống dậy nguồn sức mạnh to lớn của một dân tộc, vừa thần thoại hoá sức mạnh của con người, sức mạnh của chủ nghĩa người hùng cách mệnh. Bước chân của họ là bước chân của những con người đội đá vá trời, rung rinh càn khôn, đạp bằng mọi nguy nan làm nên thắng lợi kì diệu khiến toàn cầu phải khâm phục.
Cảm hứng sử thi lãng mạn, hào hùng đã khiến ý thơ được mở rộng tới viễn cảnh tương lai tươi sáng:
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên.
Thi sĩ sử dụng hình ảnh Nghìn đêm thăm thẳm sương dày/ Đèn pha bật sáng như ngày mai lên diễn tả cảm hứng tự hào, sáng sủa tin tưởng về một tương lai tươi sáng của chiến khu trường kì gian truân. Dù hôm này cà cả nghìn đêm đã qua, dân tộc phải chìm trong thăm thẳm của khói lửa đau thương; tối tăm, mịt mù của chiến tranh, của nghèo đói thì hãy tin rằng ngày mai, ngày mai chúng ta sẽ thắng lợi. Cuộc đời sẽ rộng mở, tươi sáng như ánh đèn pha đang chiếu vào bóng tối, sương mù, mở đường cho xe ta ra mặt trận. Chúng ta sẽ được độc lập, tự do, no ấm và hạnh phúc. Nhịp thơ cũng từ cảm hứng đó nhưng trở thành mạnh mẽ, dồn dập như âm hưởng bước chân hành quân của quân và dân ta, nườm nượp, trùng điệp trên những nẻo đường ra trận. Hệ thống từ vựng mở căng độ diễn tả (Nát đá, thăm thẳm, bật sáng.). Hình ảnh con người kì vĩ, ý thơ phóng xa vào viễn cảnh. Tất cả tạo nên một bức tranh sử thi hoành tráng để ngợi ca sức mạnh của nhân dân người hùng, tổ quốc người hùng.
Việt Bắc là căn cứ địa hào hùng, mồ chôn giặc Pháp, thi sĩ ko thể ko nhắc tới những tên đất, tên làng, tên sông, tên núi của trăm miền hoà với những chiến công lừng lấy cùng Việt Bắc đã đi vào sử xanh của dân tộc.
Tin vui thắng lợi trăm miềm
Hoà Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng.
Thú vui thắng lợi tràn trề những câu thơ, tràn vào tâm tư người độc thú vui thắng lợi vô tận của chiến dịch Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu.
Viết về Việt Bắc đấu tranh và thắng lợi, Tố Hữu ko thể viết riêng về một vùng đất nhưng trở thành biểu tượng cho sức mạnh kháng chiến, cho vong hồn cách mệnh, cho ý chí của toàn dân tộc trong cuộc trường chinh lớn lao. Thơ ca cách mệnh đã tìm được vẻ đpẹ toàn bích trong thành công của bài thơ Việt Bắc. Thi sĩ nói về lí tưởng, về cách mệnh, về truyền thống ý thức của dân tộc, tổ quốc với tình cảm say mê nồng nhiệt, với những rung động của một trái tim yêu nước. Tiếng lòng của thi sĩ cũng là tiếng lòng của nhân daan kháng chiến, của dân tộc Việt Nam người hùng.
Cảm nhận đoạn thơ “ Những đường Việt Bắc của ta …. Vui lên Việt Bắc đèo De, núi Hồng” – Bài mẫu 3
Bài thơ “Việt Bắc” là một trong những thành công lớn của thơ Tố Hữu và thơ ca kháng chiến chống Pháp. Thông qua cuộc đối đáp có tính chất tưởng tượng của kẻ ở người đi đầy lưu luyến, vương vấn thương nhớ trong cuộc chia tay người về miền xuôi kẻ ở miền ngược sau ngày Thủ đô Hà Nội được giải phóng 10 – 10 – 1954, bài thơ ko chỉ ngợi ca những tình cảm tiêu biểu của con người kháng chiến nhưng còn tái tạo một cách chân thực và sinh động bức tranh “Việt Bắc ra trận” rất hùng vĩ qua những vần thơ hào hùng:
“Những đường Việt Bắc của ta
Đèm đêm rầm rập như là đất rung
Quân đi điệp điệp trùng trùng
Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan
Dân công đỏ đuốc từng đoàn
Bước chân nát đá, muôn tàn lửa bay
Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên”.
Ngay ở câu thơ trước nhất mở đầu đoạn thơ, tác giả đã nêu lên cái nhìn nói chung kháng chiến của ta là một trận chiến tranh giải phóng dân tộc. Đây là một trận chiến tranh sáng ngời chính nghĩa hợp với ý trời lòng dân. Cho nên lực lượng của ta ngày càng trưởng thành vững mạnh ko ngừng. Từ một đội quân chỉ có ba mươi tư người xuất phát từ cây đa Tân Trào hôm nào, dưới sự chỉ huy của đồng chí Võ Nguyên Giáp, hôm nay chúng ta đã có một đội quân hùng mạnh liên tục gặt hái được những chiến công chói lọi: Thu Đông, Sông Lô, Biên Giới… Giờ đây, chúng ta đang sẵn sàng tổng phản công bình một chiến dịch lịch sử. Chúng ta hoàn toàn làm chủ chiến trường Việt Bắc cả về thê và lực. Cho nên đoàn quân ra trận hôm nay xuất phát từ mọi ngả đường Việt Bắc như những gọng kìm nhằm bủa vây quân giặc đang co cụm ở những cứ điểm cuối cùng:
“Những đường Việt Bắc của ta
Đêm đêm rầm rập như là đất rung”
“Những đường” chứ ko phải “một đường” và Việt Bắc là “của ta”. Câu thơ bình dị nhưng chất chứa biết bao niềm tự hào về quang cảnh ra trận và khí thế của ta trên chiến trường.
Câu thơ thứ hai mở ra một bối cảnh khác, đó là ngày kháng chiến chống Pháp, phi cơ địch chủ yếu hoạt động ban ngày. Do đó ta phải hành quân đêm “xưa là rừng núi là đêm” (Tố Hữu). Trên các nẻo đường Việt Bắc đêm nối đêm cứ “rầm rập” tiến quân ra trận. Từ láy “rầm rập” là một từ tượng thanh rất gợi cảm. Nó diễn tả bước chân đi đầy khí thế hăng say và sức mạnh áp đảo của một tập thể người đông đúc có hàng ngũ chỉnh tề. Với từ “rầm rập” rực rỡ đó, cuộc ra trận của quân ta bỗng trở thành một cuộc duyệt binh, diễu binh hùng tráng:
“Xuân hãy xem! Cuộc diễn binh hùng vĩ
Ba mươi mốt triệu nhân dân
Tất cả hành quân
Tất cả thành chiến sĩ”.
Vì thế nhưng bước chân của đoàn quân đó đêm đêm như làm rung rinh cả mặt đất. Hình ảnh thơ mang đậm màu sắc thần thoại.
Từ cái nhìn chung ở câu một và hai tới đây, tác giả đi vào cái nhìn cụ thể. Nếu câu trên, tác giả tả khí thế ra trận của quân ta qua ấn tượng thính giác, thì các câu sau, tác giả tả bằng thị giác: “Quân đi điệp điệp trùng trùng”. Từ láy từ “điệp điệp trùng trùng” thật giàu ý nghĩa diễn tả. Nó gợi lên trong ta những đoàn quân ra trận nối dài vô tận và rất hùng vĩ như những dãy núi kế tiếp nhau vậy. Sau này thi sĩ Phạm Tiến Duật cũng đã viết:
“Từ nơi em gửi tới nơi anh
Những đoàn quân trùng trùng ra trận
Như tình yêu nối lời vô tận”
Ở đây ta lại bắt gặp một hình ảnh thơ được viết với văn pháp phóng đại mang đậm màu sắc người hùng ca. Vì vậy sức mạnh khí thế của đoàn quân ra trận đã được nâng ngang tầm với sức mạnh của tự nhiên núi sông
“Ánh sao đầu súng bạn cùng mũ nan”. Câu thơ vừa có ý nghĩa tả thực vừa có ý nghĩa nói chung tượng trưng sâu xa. Trước hết nó diễn tả đoàn quân đi trong đêm, đầu súng nhấp nhánh ánh sao trời. Nhưng đó cũng là nhấp nhánh ánh sao lí tưởng:
“Anh đi quân nhân sao trên mũ
Mãi mãi là sao sáng dẫn đường”
(Vũ Cao)
Hình ảnh tươi sáng đó liên kết với hình ảnh chiếc mũ nan giản dị trang bị còn thiếu thốn của anh quân nhân, tạo cho anh một vẻ đẹp bình dị nhưng cao cả, phổ biến nhưng lớn lao. Thi sĩ Chính Hữu cũng đã có câu thơ rất hay “Đầu súng trăng treo”.
Cuộc kháng chiến của ta là cuộc kháng chiến toàn dân toàn diện. Cho nên trong cuộc tổng phản công hôm nay có đủ mọi binh chủng, từng lớp ra trận. Tiếp theo những binh đoàn quân nhân, là dân công tiếp tế lương thực, đạn dược. Cũng như những người chiến sĩ rầm rập lên đường, những nam nữ dân công cũng vào trận đầy khí thế và sức mạnh:
“Bước chân nát đá muôn tàn lửa bay” “Nát đá” được viết theo phép đảo ngữ, từ dùng rất bạo khoẻ vừa gợi lên được những gánh hàng rất nặng vừa nói lên bước chân đầy sức mạnh tiến công của họ. Ngày nào dân ta mong ước “trông trời, trông đất, trông mây… trông cho chân cứng đá mềm” thì giờ đây niềm mong ước đó đã trở thành hiện thực kỳ diệu ở chiến trường Điện Biên. “Muôn tàn lửa bay” lại là một hình ảnh rất đẹp. Đoàn dân công đi dưới ánh đuốc, có “muôn tàn lửa bay”. Đó là lửa của đuốc đang bay, hay có cả ánh lửa từ trái tim của những anh, chị dân công hoả tuyến? ở hai câu thơ này, tấc giả sử dụng được nhiều hình ảnh giàu màu sắc tạo hình vừa chân thực, vừa bay bổng. Đoàn dân công đi vào chiến dịch nhưng như thể đi trong đêm hội hoa đăng. Thật đẹp tươi biết bao nhưng cũng tự hào biết bao về khí thế và thú vui ra trận của quân ta. Đúng “cách mệnh là ngày hội của quần chúng” (Mác)
Hai câu thơ cuổì cùng của đoạn thơ cho ta thấy khí thế khẩn trương của cuộc kháng chiến:
“Nghìn đêm thăm thẳm sương dày
Đèn pha bật sáng như ngày mai lên”
Tiếp theo đoàn dân công là những đoàn xe chở vũ khí đạn được ra chiến trường. Xe nối đuôi nhau, đèn pha bật sáng trưng như ánh sáng ban ngày. Chỉ bằng một hình ảnh đó, Tố Hữu đã diễn tả được cái đông đảo hùng mạnh của lực lượng cơ giới quân ta. Hai câu thơ có hai hình ảnh đối lập: “nghìn đêm thăm thẳm sương dày” với “đèn pha bật sáng như ngày mai lên” đã làm nổi rõ được sự trưởng thành vượt trội của quân ta và niềm tin tất thắng của những người ra trận. Mới hôm nào, chúng ta phải phục kích, nương náu nơi rùng sâu, núi thẳm hàng nghìn đêm tối tăm gian truân “thăm thẳm sương dày” để có giờ phút bừng sáng quật khởi đầy niềm tin chói lọi này.
Thú vui tiếp nối thú vui, “đèn pha bật sáng” để chiếu rọi hình ảnh nhân dân Việt Nam người hùng trên vũ đài toàn cầu với những thắng lợi lừng lẫy:
“Tin vui thắng lợi trăm miền
Hoà Bình, Tây Bắc, Điện Biên vui về
Vui từ Đồng Tháp, An Khê
Vui lên Việt Bắc, đèo De, núi Hồng”
Hàng loạt các địa danh gắn với thắng lợi vẻ vang được liệt kê liên tục: Hòa Bình, Tây Bắc, Điện Biên, Đồng Tháp, An Khê, Việt Bắc, Đèo De, Núi Hồng,… Nghe trong câu thơ có cái hào sảng, có niềm tự hào của những thắng lợi “trúc chẻ tre bay” Lê Lợi diệt giặc Minh trong “Bình Ngô đại cáo” của Nguyễn Trãi ngày trước:
“Thừa thắng ruổi dài, Tây Kinh quân ta chiếm lại
Tuyển binh tiến đánh, Đông Đô đất cũ thu về
Ninh Kiều máu chảy thành sông tanh hôi vạn dặm
Tốt Động thây chất đầy nội, nhơ để nghìn năm”.
Chỉ bằng mười hai câu thơ, Tố Hữu đã khắc họa được một bức tranh cả dân tộc ra trận bằng trận chiến tranh nhân dân thật hùng tráng. Bức tranh ko chỉ làm sống dậy một thời kì hào hùng của dân tộc ở căn cứ địa Việt Bắc đang sẵn sàng cho một chiến công “lừng lẫỵ năm châu chấn động địa cầu” nhưng còn đem lại cho ta niềm tin yêu quê hương cách mệnh người hùng. Nó xứng đáng là một trong những đoạn thơ hay nhất của “Việt Bắc”.
Website của Trường Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Giáo dục
Trả lời