Bình Ngô Đại Cáo là một tác phẩm văn học mang nhiêu ý nghĩa dân tộc thời kỳ trung đại nhưng ko phải người nào cũng có thể hiểu hết được từng ý nghĩa trong tác phẩm này. Vì vậy, trong bài viết này chúng tôi sẽ phân tích đoạn 1 2 Bình Ngô Đại cáo để hiểu hơn về nội dung và ý nghĩa của tác phẩm này.
1. Dàn ý phân tích đoạn 1,2 của Bình Ngô đại cáo chọn lựa:
Mở bài: giới thiệu tác giả, tác phẩm
Thân bài:
– Lập luận chính trị:
“Nhân nghĩa” luôn là một phạm trù tư tưởng chủ yếu của Nho giáo, trình bày mối quan hệ giữa người với người trên cơ sở tình thương và đạo đức.
Đối với Nguyễn Trãi, “nhân nghĩa” luôn gắn liền với “yên dân” và muốn “yên dân” thì phải trừ bạo để mang lại cho nhân dân cuộc sống yên bình, no đủ.
– Độc lập của dân tộc ta:
Dân tộc Đại Việt ta từ nghìn đời nay đã có nền văn hiến lâu đời, có biên giới, lãnh thổ, phong tục tập quán Nam Bắc.
Dân tộc đấy đã trải qua bao triều đại, sát cánh cùng các triều đại phong kiến phương Bắc
Dân tộc ta đã có những chiến công vẻ vang, lừng lẫy của quân và dân ta trong lịch sử chống giặc ngoại xâm.
– Tội ác của giặc trước hết là lợi dụng lúc nước nhà đang rối ren để xâm lược nước ta làm cớ.
– Thi hành hàng loạt chính sách vô nhân đạo, gian ác: “nướng thường dân”, “chôn sống trẻ em”, đẩy nhân dân vào chốn rừng thiêng nước độc đầy nguy hiểm,…
– Ra sức vơ vét của nả, thu thuế vô lý, phá hủy môi trường, phong cảnh của nước ta.
=> Tác giả khép lại đoạn 2 của tác phẩm bằng hai câu văn giàu hình ảnh và đầy sức ám ảnh về tội ác giặc Minh gây ra trên non sông ta.
Kết bài: nhận định lại trị giá nội dung và trị giá nghệ thuật.
2. Những bài phân tích đoạn 1 2 Bình Ngô Đại Cáo hay nhất:
2.1. Bài mẫu 1 – Bài phân tích đoạn 1 2 Bình Ngô Đại Cáo hay nhất:
Nguyễn Trãi luôn nêu cao chính nghĩa của dân tộc Đại Việt. Tác giả đã giữ vững công lí bằng những lí lẽ cụ thể và tố cáo tội ác của quân địch bằng một bản cáo trạng hùng hồn, đẫm máu và nước mắt.
Từ bao đời nay, dù theo Nho giáo, hay bất kỳ quốc gia, dân tộc nào, vấn đề công lý luôn được xác định là tình cảm, là sợi dây tình cảm giữa con người với con người, đã trở thành một nguyên tắc đạo đức. Từ nền tảng tư tưởng nhân văn vốn có, tác giả mở rộng và trở thành một lý thuyết mạch lạc. Từ đó, như một đòn bẩy nêu lên những tiền đề, căn cứ để vạch trần tội ác của quân Minh xâm lược. Chúng ta đấu tranh chống ngoại xâm, trình bày tư tưởng nhân đạo nhưng mà mọi dân tộc theo đuổi, chúng ta có độc lập, tự do là đúng mực và hoàn toàn thích hợp. Vì chúng ta có một lãnh thổ, một nền văn hóa lâu đời, một lịch sử, một cơ chế riêng và thế hệ nào cũng có. Khẳng định tính trang trọng, hào hùng của một bản tuyên ngôn.
Nếu như trong Nam quốc sơn hà của Lý Thường Kiệt chỉ xác định nền độc lập của dân tộc ta trên hai phương diện: lãnh thổ và chủ quyền quốc gia thì Nguyễn Trãi đã mở rộng khái niệm trên nhiều phương diện hơn. Mang chiều sâu hơn vì Lý Thường Kiệt dựa trên kinh điển, yếu tố thần thánh chứ ko phải sự thực lịch sử. Nguyễn Trãi đã nhận thức rõ nét văn hóa, truyền thống lịch sử là tính nhân văn của dân tộc ta, sẵn sàng xả thân vì nước, vì dân, vì con cháu ngày mai. Cơ sở từ đoạn một là quan trọng. quan trọng, là điểm mấu chốt của toàn bài để tăng trưởng các vấn đề khác vì nó nêu lên được luận cứ đúng mực tạo nên những tư tưởng mấu chốt, nền tảng, ý thức cho thắng lợi của mười cuộc khởi nghĩa Lam Sơn. Nguyễn Trãi luôn nêu cao tính nhân dân, tính dân tộc
Tác giả đã vạch trần những mưu mô và tội ác của quân địch, vạch trần sự ti tiện, đạo đức giả của chúng. Nguyễn Trãi đã đứng trên lập trường quốc gia, vị trí nhân dân, vạch trần mọi tội ác, sự trơ trẽn, man rợ trong cơ chế thống trị của chúng. Chúng thảm sát con người, khai thác hết sạch, phá hủy môi trường sống. Nhân dân ta cùng cực, khốn khổ, nghèo đói bủa vây, ko lối thoát. Cái chết hy vọng họ trên rừng, dưới biển,… Còn quân địch thì ngày càng tàn bạo, man rợ như lũ quỷ dữ. Tác giả đã vạch trần thủ đoạn gian manh của quân địch và vạch trần mưu mô cướp nước của chúng. Tội ác nhưng mà chúng gây ra đối với nhân dân ta là vô cùng man rợ. Đoạn văn trình bày nỗi lòng của tác giả trước nỗi khổ của nhân dân, giọng điệu có lúc tức giận, có lúc xót xa, có lúc trữ tình. Dựa vào quyền sống của người dân vô tội để lên án tội ác của giặc, Đại Cáo Bình Ngô đã có yếu tố của bản tuyên ngôn nhân quyền. Đây là bài học lịch sử, là sự thay đổi trong thực tiễn phục hưng, là nguyên nhân và điều kiện để tạo dựng sự vững bền, mở ra những triển vọng tươi sáng cho non sông.
Đây là bản người hùng ca tổng kết cuộc kháng chiến chống quân Minh gian truân, quả cảm nhưng kiên cường của quân và dân Đại Việt. Đó là bản tuyên ngôn độc lập có trị giá to lớn về tư tưởng yêu nước, nhân nghĩa và khát vọng hòa bình của dân tộc.
2.2. Bài mẫu 2 – Bài phân tích đoạn 1 2 Bình Ngô Đại Cáo hay nhất:
Mở đầu bài cáo, tác giả đã nêu lên một ý lớn làm tôn chỉ cho toàn bài.
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dânQuân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Đó là tư tưởng nhân nghĩa, nhưng ko phải là nhân nghĩa chung chung, nhưng mà gắn với mục tiêu “yên dân”, “trừ bạo”, với nội dung yêu nước, thương dân. Sự tồn tại của nước Đại Việt ta đã được sự thực lịch sử chứng minh:
Như nước Đại Việt ta từ trước,Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,Nước non cương vực đã chia,Phong tục Bắc Nam cũng khác;Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần; bao đời xây nền độc lập;Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên; mỗi bên hùng cứ một phương;Tuy mạnh yếu có lúc không giống nhau,Song hào kiệt thời nào cũng có.
Có đầy đủ các yếu tố của một quốc gia độc lập, tự chủ: quốc hiệu (tên nước), văn hóa, lãnh thổ, phong tục tập quán, con người và đặc trưng là nền “độc lập” đã được tạo dựng từ bao đời nay. Bằng lời lẽ mạnh mẽ, dứt khoát, với lời khẳng định cứng ngắc, Nguyễn Trãi đã khẳng định một cách hùng hồn chủ quyền dân tộc. Nguyễn Trãi làm nổi trội lịch sử các triều đại bằng phép liệt kê, phép đối, khẳng định bề dày lịch sử của non sông, khẳng định vị thế độc lập của Đại Việt sánh ngang với các triều đại phong kiến phương Bắc.
Điều đó cũng khẳng định hậu quả thế tất là sự thất bại của quân địch lúc chúng xâm phạm độc lập, chủ quyền của dân tộc ta:
Vậy nên:Lưu Cung tham công nên thất bại;Triệu Tiết chí lớn phải vong thân;Cửa Hàm Tử bắt sống Toa ĐôSông Bạch Đằng giết thịt tươi Ô Mã
Nguyễn Trãi đã cho ta thấy những chiến công hiển hách của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược, giữ gìn nền tự do của Tổ quốc. Chứng cứ rõ ràng, cụ thể bằng lời lẽ cứng ngắc, hào hùng, trình bày lòng tự hào dân tộc.
Nói về nước Đại Việt ta, cảm hứng của tác giả tràn đầy niềm tự hào dân tộc. Các câu đối song đối, hợp lý tạo giọng điệu nghiêm trang, khẳng định lúc nói về một non sông độc lập, tự chủ: và đặc trưng nghệ thuật so sánh đã làm toát lên và khẳng định rằng: Nguyễn Trãi dựng nên các triều đại Triệu, Đinh, Lý, Trần của Việt Nam ngang hàng với các triều đại Hán, Đường, Tống, Nguyên của Trung Quốc. Nếu ko có niềm tự hào dân tộc mạnh mẽ thì sẽ ko có sự so sánh tương tự.
Đoạn 2 là bản cáo trạng gang thép tố cáo tội ác của quân Minh xâm lược. Nguyễn Trãi đã vạch trần mưu mô thâm độc của chúng: Lợi dụng lúc nhà Hồ suy vong, giặc Minh nhân thời cơ cướp nước ta :
Nhân họ Hồ chính sự phiền hàĐể trong nước lòng dân oán hờn.Quân cuồng Minh thừa cơ gây họa…….Dối trời lừa dân đủ muôn nghìn kếGây binh kết oán trải hai mươi năm.
Tác giả khẳng định đó là tội ác “phá nhân, diệt thiên” và mô tả tội ác man rợ của chúng. Đây là cuộc thảm sát, giết thịt hại đồng bào, ko kể cả trẻ em: Nướng thường dân trong ngọn lửa hung tàn – Vùi những đứa trẻ đỏ đen trong hố sâu tai họa.” Rồi chúng bóc lột nhân dân ta bằng thuế má, cường quyền để cướp tài nguyên của non sông , đẩy con người tới bước đường cùng, thậm chí tính mệnh ko được đảm bảo:
Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá mập, thuồng luồngKẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu nước độc.Còn man rợ, tàn bạo tới mức:Tàn hại cả giống côn trùng cây cối,Nheo nhóc thay kẻ goá bụa khốn cùng.Nặng nề những nỗi phu phen,Tan tác cả nghề canh cửi.
Hậu quả nhưng mà chúng để lại thật tàn khốc: gia đình tan tành, vợ mất chồng, con thơ dại, muôn loài bị xoá sổ, diệt vong, sản xuất đình trệ, nhân dân lầm than.
Để làm nổi trội tội ác của quân xâm lược, tác giả đã sử dụng giải pháp liệt kê có chọn lựa, sử dụng câu văn giàu hình ảnh, giọng điệu thay đổi linh hoạt thích hợp với xúc cảm. Có lúc giận hờn , căm giận tới tận xương tủy quân xâm lược tàn bạo, có lúc tỏ ra thương hại, xót xa cho nhân dân ta.
Cáo trạng mở đầu bằng một hình ảnh đầy ấn tượng: “Đập nát thường dân trên đống lửa hung tàn – Vùi xác con hồng nhan trong hố thảm”, rồi kết thúc bằng một hình ảnh có trị giá tổng kết cao là bản án oan trái và mỉa mai của nhân dân ta cho tội ác của chúng:
Lẽ nào trời đất dung thaAi bảo thần nhân chịu được?
3. Bài phân tích đoạn 1 2 Bình Ngô Đại Cáo đạt điểm cao nhất:
Nguyễn Trãi là một vị quan trong lịch sử dân tộc Việt Nam nhưng đồng thời ông cũng là một nhà văn, một danh nhân văn hóa lớn của dân tộc và trên toàn cầu. Ông đã đóng góp vào kho tàng văn học trung đại nói riêng và kho tàng văn học Việt Nam nói chung nhiều tác phẩm văn học có trị giá và trong số đó “Bình Ngô Đại Cáo” là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông. Bản cáo trạng được coi là “bản tuyên ngôn độc lập” thứ hai của dân tộc. Đặc thù, qua đoạn một và đoạn hai của bản báo cáo, người đọc sẽ thấy rõ những phép tắc chính đáng của nhân dân ta cũng như tội ác man rợ của quân địch.
Trước hết, đoạn trích mở đầu tác phẩm “Bình Ngô Đại Cáo” đã nêu lên luận điểm chính nghĩa và chân lý của độc lập dân tộc, là nền tảng, cơ sở lý luận xuyên suốt cuộc kháng chiến của quân và dân ta.
Việc nhân nghĩa cốt ở yên dânQuân điếu phạt trước lo trừ bạo.
Có thể thấy, “nhân nghĩa” luôn là một phạm trù tư tưởng chủ yếu của Nho giáo, trình bày mối quan hệ giữa người với người trên cơ sở tình thương và đạo đức. Là một nhà Nho, chịu tác động thâm thúy của tư tưởng Nho giáo, nền tảng tư tưởng của Nguyễn Trãi cũng là tư tưởng “nhân nghĩa”. Đối với Nguyễn Trãi, “nhân nghĩa” luôn gắn liền với “yên dân” và muốn “yên dân” thì phải trừ bạo để mang lại cho nhân dân cuộc sống yên bình, no đủ. Tương tự, có thể thấy, mấu chốt tư tưởng “nhân nghĩa” của Nguyễn Trãi là lấy dân làm gốc, làm nền, vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân, đánh đuổi cường quyền.
Ngoài ra, tác giả còn nêu lên chân lý độc lập có từ nghìn đời của dân tộc.
Như nước Đại Việt ta từ trướcVốn xưng nền văn hiến đã lâuNúi sông cương vực đã chiaPhong tục Bắc Nam cũng khácTừ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lậpCùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên xưng đế một phươngTuy mạnh yếu từng lúc khác nhauSong hào kiệt đời nào cũng có.
Chỉ bằng một đoạn văn ngắn, tác giả Nguyễn Trãi đã gợi lên cả một trang lịch sử nghìn năm văn hiến của dân tộc. Cũng như bao dân tộc, non sông khác, non sông và con người Đại Việt từ nghìn đời nay có nền văn hiến lâu đời, có biên giới, lãnh thổ riêng, có phong tục tập quán Nam, Bắc riêng. Dân tộc đấy đã trải qua các triều đại, sát cánh cùng các triều đại phong kiến phương Bắc. Và việc đặt các triều đại của dân tộc ta ngang hàng với các triều đại phong kiến Trung Quốc vừa là sự khẳng định truyền thống độc lập của dân tộc, vừa trình bày niềm tự hào, tự trọng dân tộc của tác giả. Ngoài ra, để khẳng định chân lý độc lập của dân tộc, tác giả Nguyễn Trãi đã khôn khéo nhắc tới những chiến công vẻ vang, lừng lẫy của quân dân ta trong lịch sử.
Lưu Cung tham công nên thất bạiTriệu Tiết thích lớn phải tiêu vongCửa Hàm Tử bắt sống Toa ĐôSông Bạch Đằng giết thịt tươi Ô Mã.
Trên cơ sở những tiền đề lý luận đã nêu, trong phần tiếp theo của báo cáo, tác giả đã phản ánh lý luận đó vào thực tiễn nhằm làm sáng tỏ tội ác man rợ của quân địch. Tội ác của địch trước hết là lợi dụng lúc non sông khó khăn, lấy cớ đó để xâm lược nước ta.
Nhân họ Hồ chính sự phiền hàĐể trong nước lòng dân oán hậnQuân cuồng minh thừa cơ gây họaBọn gian tà bán nước cầu vinh.
Ko chỉ vậy, sau lúc xâm lược nước ta, chúng còn thi hành hàng loạt chính sách vô nhân đạo, gian ác.
Nướng thường dân trên ngọn lửa hung tànHãy chôn con đỏ trong hố thảm họa.
Bọn giặc quá man rợ, chúng giết thịt hại những người dân lương thiện bằng những hành động hết sức man rợ, thậm chí cả “thường dân” – những người dân vô tội và cả những đứa trẻ chúng cũng ko tha. Bằng nghệ thuật đảo ngữ, đặt các động từ “nâng ly”, “chôn” ở đầu câu thơ, tác giả dường như muốn nhấn mạnh sự man rợ, gian ác của quân xâm lược. Cùng với đó, địch còn thảm sát đồng bào bằng cách đẩy họ vào những nơi nguy hiểm, vào những nơi nhưng mà đồng bào biết rằng lúc ra đi sẽ khó quay trở lại.
Người bị ép xuống biển dòng lưng mò ngọc, ngán thay cá mập, thuồng luồng.Kẻ bị đem vào núi đãi cát tìm vàng, khốn nỗi rừng sâu, nước độc
Cùng với đó, tội ác của địch còn ở chỗ ra sức vơ vét của nả, sưu cao thuế khóa vô lý, phá hủy môi trường, phong cảnh ở nước ta.
Vét sản vật, bắt chim trả, chốn chốn lưới chăng,Nhiễu nhân dân, bẫy hươu đen, nơi nơi cạm đặt.
Và rồi, tác giả đã khép lại đoạn 2 của tác phẩm bằng hai câu văn giàu hình ảnh và đầy sức ám ảnh về tội ác nhưng mà quân Minh xâm lược đã gây ra trên non sông ta.
Độc ác thay, trúc Nam Sơn ko ghi hết tội,Dơ bẩn thay, nước Đông Hải ko rửa sạch mùi.
Tác giả Nguyễn Trãi đã dùng tới vô cùng ” trúc Nam Sơn”, “Nước Đông Hải” để nói về tội ác của giặc. Từ đó, người đọc thấy được tội ác khôn tả, ko thể tả của quân địch. Và trước những hành động đó của quân Minh xâm lược, quân dân ta, nhân dân ta ko còn cách nào khác là phải đứng lên hành động.
Lẽ nào trời đất dung thứ,Người nào bảo thần nhân chịu được?
Tóm lại, với hình ảnh thơ lạ mắt, tiếng nói sắc bén, giọng điệu linh hoạt, hai câu thơ mở đầu của “Bình Ngô đại cáo” ko chỉ cho người đọc thấy luận điểm chính đáng, độc lập của dân tộc ta, qua đó người đọc thấy được tội ác ko thể tha thứ của quân địch.
Bạn thấy bài viết Phân tích đoạn 1, 2 của Bình Ngô đại cáo chọn lựa hay nhất có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích đoạn 1, 2 của Bình Ngô đại cáo chọn lựa hay nhất bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Kiến thức chung
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời