Con hổ trở thành nỗi kinh hoàng, dọa nạt tính mệnh và tài sản của những người lưu vong. Tuy nhiên, ko phải hổ ngày xưa ở Nam Bộ nào cũng dữ, cũng bị bà con xa lánh, ghê sợ.
Tất nhiên, hổ phải hung hãn! Hãy cùng xem qua hệ thống truyện dân gian Nam Bộ, có rất nhiều câu chuyện về việc hổ giết mổ hại và xâm phạm quyền lợi của người dân định cư. “Sự tích rạch Mõ Thì Cú”, “Chuyện rạch Mả Thị Hương”… với những trận chiến mất mát, mất mát khác là một ví dụ. Sự hoành hành của hổ dữ khiến ko người nào dám gọi tên ngoài “ông Cọp”, “ông Cả”, “ông Ba mươi”, hay “hia Khai”, “Hương quan” (vùng Cà Mau) .. Cũng chính từ sự tôn trọng này nhưng có một giai thoại giảng giải vì sao người con cả trong một gia đình ở miền Nam ko phải là Lớn nhưng là Thứ. Đó là vì cọp còn được mệnh danh là “Đại Hương Cả”, “Hương Cả Cọp”… nên ko người nào dám gọi con là “thằng lớn” hay la mắng, đánh đập “thằng lớn”.
Bức bình phong có hình ông Hổ ở đình Xà Phiên (Long Mỹ – Hậu Giang).
Phong tục thờ tự ở đình làng Nam Bộ được mặc định là “Tả Thanh Long, hữu Bạch hổ” hay “Sơn Quân”. Kỳ Yên có lễ tế Sơn Quân – tức là tế thần Hổ. Tôn giáo thờ hổ thường trình bày dưới dạng miếu hoặc bình phong trước đình làng. Ngoài ra, người miền Nam cho rằng Bạch hổ là loài hổ thần, hổ nuôi thần tiên, ko ăn thịt hay bắt bớ nhưng còn phù trợ cho dân làng. Rõ ràng, trong quan niệm dân gian, hổ cũng có con dữ, con ngoan.
Trên thực tiễn, hổ đồng bằng thường ngoan ngoãn hơn hổ núi. Tác giả Nghê Văn Lượng – Huỳnh Minh trong “Cà Mau xưa” thuật lại rằng, nhiều lúc vào rừng ăn ong, chặt cây du hay ngắt lá, thì thầm hoặc chặt cây, nếu gặp chuyện chẳng lành hổ sẽ kêu la ồn ã. cho một vài tiếng động vẻ vang. hoảng sợ bỏ chạy. Lúc đói, hổ vào sâu trong làng bắt trộm lợn gà để ăn.
Nổi trội trong những câu chuyện về những con hổ sống có tình có nghĩa, biết hỗ trợ dân làng nhưng mô típ của câu chuyện người dân lại sinh ra “Bà giáo” – con hổ cái. Có khoảng 10 câu chuyện về loại hình này. Mẫu số chung là lúc hổ vợ lâm bồn, hổ chồng vào làng tìm các mụ vườn (người đỡ đẻ cho sản phụ) để cõng vào rừng giúp vợ “khai hoa, nở nhụy”. Lúc “mẹ tròn con vuông”, hổ thường xuyên thả thú rừng và ném chúng trước cửa nhà cô mụ để báo đáp công ơn.
Ở Hiệp Thành – Bạc Liêu có đền thờ Hổ Ba Chân, trong đó có giai thoại: thấy hổ nhiều lần thả thú rừng cho cô mụ, một người thợ săn đã giăng bẫy bắt được hổ. Con hổ mắc bẫy, phải tự cắn đứt chân để thoát thân nên chỉ còn ba chân. Sau lúc con hổ chết, dân làng thương cảm con vật nên lập miếu thờ.
Với hổ, những kẻ lưu vong ko phải lúc nào cũng ác cảm. Địa giới giữa tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Sóc Trăng (trên quốc lộ 1A) có cầu Nàng Rén, một tí có nhà thờ Đạo gia tô Nàng Rén. Chúng tôi có dịp trao đổi với Linh mục Nguyễn Văn Chánh, lúc bấy giờ là Quản xứ nhà thờ Nàng Rén (nay đã tạ thế) về lịch sử tạo nên nơi này.
Linh mục Nguyễn Văn Chánh cho biết, ngày xưa hổ đực gọi là ông; và con hổ cái được gọi là bà hoặc cô đấy. Mỗi lần hổ cái lên cơn đau đẻ, cả làng, cả làng đều nghe thấy. Bà con gọi là Nang Ren, lâu dần đọc trại là Nang Ren.
Ở huyện Cái Nước, tỉnh Cà Mau có một địa danh và cũng là tên ấp “Cái Cam”. Chúng tôi rất tò mò về xuất xứ của địa danh này và đã đi tìm những người lớn tuổi trong xóm để tìm hiểu. Có dịp, bà con kể cho chúng tôi nghe một số câu chuyện thú vị, liên quan tới loài hổ. Một hôm, ông Hội núi – người dân trong làng – đi cắt lá về, bỗng thấy một con hổ đang ngồi nhìn mình.
Xem thêm: Bài văn khấn cúng Thần Tài trong nhà năm Tân Sửu, Bài văn khấn Thần Tài, Thần Tài
Anh tĩnh tâm làm việc. Giờ Ngọ, hổ vào gốc cây ngủ trưa, ông chặt gốc cây lồ ô nhét vào túi cây để hổ ở trong, đánh thức hổ nhảy lung tung. Anh ta bắt nạt được con hổ, con hổ nằm im và nghe theo lời. Lúc Thân trước lúc trở về đã thả hổ, đường người nào nấy đi. Một vụ khác cũng xảy ra tại Cổ Điểu Lung, tả ngạn rạch Cái Cấm, ông Ba Chánh – cũng là người địa phương – đang đi xuồng thì bị hai con hổ lái bè dọa nạt. Anh hét lớn, dân làng chạy tới cứu nhưng con hổ đã bỏ đi. Tin vui, đầu ngày ông Ba chửi tính khí con hổ bằng mấy câu:
“Sáng mai chúng ta đi vào rừng,
Gặp hổ đực ôm đuôi và đá vào mông nó,
Gặp một con hổ cái đang ôm đuôi và đá vào mông nó ”
Vì hổ ko nghe được tai nên phải thi ”, ông Ba giận dữ. Vì vậy, ở Cái Cám vẫn còn lưu truyền một bài thơ như thế này:
Tôi vừa nghe về Cái Cam,
Khách nhưng thảm lắm.
Mặc dù ko được hiểu đầy đủ,
Có nhẽ là một con hổ dữ hại người,
Hội của ông nội đã nhốt một con hổ thông minh dưới bóng cây,
Ông Ba Chánh sa lầy,
Tại làng Cổ Điều, hổ vây và la.
Truyện “Tình nghĩa của con hổ” được sưu tầm ở Bến Tre sẽ minh chứng rõ hơn cho lối sống tình nghĩa của con hổ. Chuyện kể rằng ngày xưa ở làng Kiến Hòa, Hòa Phụng, có một vài vợ chồng Tú Tài họ Võ, tuổi son sắt, ko có con nối dõi. Ông bà Tư sắm một chú hổ con về nuôi. Sau vài năm, hổ lớn nhanh và rất nghe lời chủ. Còn vợ chồng anh Tú thì gọi hổ bằng con, gọi bố mẹ nghe rất thân tình. Ông bà Tư cũng sinh được một đàn ông. 10 năm sau, ông Tư phải vào Huế nhận chức. Con hổ nhất quyết đi theo để bảo vệ cha nhưng sau đó phải ở nhà vì nghe theo lệnh của ông Tư ở nhà để bảo vệ mẹ và em trai. Vài năm sau, ông Tư lâm bệnh nặng và tạ thế. Thi thể anh được chở về Hòa Phụng mai táng.
Hai mẹ con hổ khóc ko dứt. Về phần con hổ, nó ko muốn ăn uống, chỉ nằm cạnh quan tài của cha mình. Sau lúc chôn ông Tư, con hổ đập đầu chết ngay cạnh mộ ông cha. Bà con rất cảm kích trước công ơn của hổ nên đã chôn cất hổ kế bên mộ ông Tú và lập một ngôi miếu nhỏ để thờ con vật ý nghĩa này. Người dân địa phương gọi là Đền Hai Cha Con.
Cọp cũng tu tâm dưỡng tính – một câu chuyện được lưu truyền ở vùng Đức Hòa – Long An ngày nay. Đó là tại chùa Phước Định, trước chùa (cách đây hơn 100 năm) cọp về phá phách, ko người nào dám tới lui đó. Nhưng từ lúc có chùa, cọp ko còn quậy phá nữa. Riêng hai con hổ – một lớn một đực và một cái – vào chùa nghe kinh. Mỗi lúc vào chùa tụng kinh, thấy họ dắt díu nhau ra nằm ngoài sân để nghe. Sau đó, chúng ko đi nữa nhưng đi vào góc chùa và chui vào gốc cây đại thụ.
Qua những giai thoại về con hổ phương Nam đáng kể cho thấy ý nghĩa nhân văn của tập truyện này. Câu chuyện ko chỉ đơn giản là giảng giải tên các địa danh hay nêu lên tính cách của những con vật đó nhưng sâu xa hơn câu chuyện còn phản ánh tư tưởng nhân văn của tác giả dân gian. Những con vật biết sống thủy chung, tình nghĩa cũng đáng được so sánh với con người và được con người yêu quý.
Đó cũng là hình thức cao đẹp của truyền thống “Ở hiền gặp lành” của dân tộc ta. Không những thế, những câu chuyện này còn trình bày nếp sống chan hòa, tự nhiên của những người khai hoang theo kiểu “nước sông ko phạm nước giếng”; Đặc thù, đây là những tín hiệu cho thấy thời kì thám hiểm khó khăn, nguy hiểm và bất trắc.
Tới đây, có nhẽ độc giả đã có câu trả lời cho câu hỏi “Phải chăng những con hổ ở Nam Bộ ngày xưa đều là những con hổ dữ”. Quả thực, hổ cũng có cái này, cái khác – “hổ dữ thì hổ rừng”. Chẳng phải dân gian có câu “hổ dữ còn ko ăn thịt đàn con”, hay “hổ phụ thần phục” – con hổ biết kính chúa. Câu chuyện thần thoại, đôi lúc là hiện thân hóa con hổ trong văn hóa dân gian Nam Bộ phần nào cho thấy sự đồng hành của loài vật này trong cuộc xâm lược của tổ tiên.
Bạn thấy bài viết Kỳ Lạ Dân Lập Miếu Thờ Bà Mụ Trời Đỡ Sanh Cho Cọp Tại Rừng Cà Mau có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Kỳ Lạ Dân Lập Miếu Thờ Bà Mụ Trời Đỡ Sanh Cho Cọp Tại Rừng Cà Mau bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Hỏi đáp
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời