I. Tri thức chung
1. Nội dung tư tưởng
– Chú Một bài thơ về lãnh đạo. Ngày 2-9-1969, một sự kiện trọng đại đã xảy ra, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhắm mắt xuôi tay, tiễn biệt nhiều thi sĩ, cả những người chưa từng làm thơ. cũng làm thơ khóc cho Bác, trong đó có bài Chú của Tố Hữu thật xúc động. Bài thơ như một tiếng khóc tiễn biệt, một “điếu văn bi tráng” trong thơ. Qua tiếng khóc bi người nào, bài thơ khắc họa hình ảnh Bác Hồ. Là người sống hợp lí tưởng cao cả, giàu lòng nhân ái, nhân hậu, khiêm tốn, giản dị, quên mình. Đồng thời, bài thơ còn là lời bộc bạch tình cảm của mọi người dân Việt Nam trước ngày Bác nhắm mắt xuôi tay.
2. Hình thức nghệ thuật
Tố Hữu là thi sĩ của lí trí sống, của xúc cảm lớn, thi sĩ tiêu biểu cho dòng thơ trữ tình chính trị. Bài thơ Chú tiêu biểu cho cảm hứng lãng mạn cách mệnh, với chất giọng trữ tình đặc trưng, ngọt ngào tha thiết của tình cảm, Tố Hữu đã thốt lên một giọng thơ hào hùng đầy đau xót và vô hạn tiếc thương sự kiện Bác Hồ. đã nhắm mắt xuôi tay nhưng cũng rất đáng tự hào. Trong niềm tiếc thương vô hạn, thi sĩ đã cảm nhận và hiểu một cách chuẩn xác những phẩm chất đạo đức cao cả, tuyệt vời của Bác. Bài thơ khép lại bằng xúc cảm của mọi người dân Việt Nam trước sự ra đi của Bác. Bài thơ có kết cấu ba phần rất rõ ràng.
Nghệ thuật biểu đạt của bài thơ đặm đà bản sắc dân tộc. Bài thơ được viết theo thể thơ tám vần, với nhiều hình ảnh so sánh và phép dịch thân thuộc với tâm hồn người Việt Nam. lý do:
Chú ơi, tấm lòng của chú rộng lớn quá.
Ôm trọn non sông, trọn kiếp con người.
Bác sống như trời đất của chúng ta
Áo vải mỏng manh có hồn vĩnh cửu
Bác đi theo tổ tiên …
II. Thực tiễn
4 khổ thơ đầu: nghệ thuật trình bày niềm tiếc thương vô hạn trước cái chết của Bác.
1. Bác Hồ là đề tài, nguồn cảm hứng lớn trong nhiều thời kỳ sáng tác của Tố Hữu. Chú là một tác phẩm xuất sắc viết về Bác Hồ trong tập thơ Đi tranh đấu.
Bài thơ được viết lúc lãnh tụ của Đảng và dân tộc ta là Chủ tịch Hồ Chí Minh vừa nhắm mắt xuôi tay. Bài thơ là bài thơ nói về tiếng khóc của Bác, trình bày niềm tiếc thương, xót xa.
2. Nỗi xót xa: đoạn đầu thơ Tố Hữu tái tạo quang cảnh những ngày Bác mất:
Những ngày qua đớn đau lúc phải nói lời chia tay.
Đời nhiều nước mắt, trời mưa …
Cảnh tuy có thực nhưng mang ý nghĩa tượng trưng. Cả nước tiếc thương Bác, đất trời, tạo hóa cũng khóc thương cho một con người – tinh hoa của dân tộc, tinh hoa của đất trời.
– Nỗi tiếc thương được trình bày bằng những hình ảnh đại diện cho động tác diễn tả tâm trạng: Chạy về thăm Bác, men theo tuyến đường sỏi thân thuộc, đi tới cầu thang, đứng nhìn lên …
– Nỗi tiếc thương được trình bày qua câu nói súc tích: về thăm Bác, Bác đã ra đi rồi.
– Nỗi xót xa được trình bày bằng hình ảnh hiện thực trong xúc cảm của thi sĩ:
Làm ướt vườn rau bằng mấy cây dừa
Ồ, chuông dường như lại reo?
Phòng vắng lặng, rèm buông, đèn tắt!
– Sự đau buồn trình bày bằng sự liên tưởng:
Mùa thu thật đẹp, bầu trời xanh đầy nắng
Miền Nam đang thắng lợi trong giấc mơ lễ hội
Đón Bác vào thăm, thấy Bác cười.
Người nào ơi bưởi vàng ngọt …
3. Tâm trạng đớn đau tới mức hoảng sợ, ko tin vào tin sét đánh oan trái kia. Xem ra ko có Bác, cũng ko nên có cái gì hảo hảo ngọt. Sự ra đi của Bác đồng nghĩa với sự lạnh lùng, lặng lẽ, tắt lịm… tâm trạng đau xót tới tột cùng. Bác nhắm mắt xuôi tay, trong lúc bên ngoài trời đã chớm thu, thắng lợi và kỳ vọng. Cảnh và người trở thành tương phản, đối lập, gợi nhiều day dứt về sự phi lý, mất mát ko thể chấp thu được. Cuộc sống càng tươi đẹp, lôi cuốn bao nhiêu thì nỗi đau, nỗi xót xa trước sự ra đi của Bác.
6 khổ thơ tiếp theo: tái tạo hình ảnh Bác Hồ.
1. Viết về Bác, với Tố Hữu là xây dựng hình tượng Việt Nam đẹp nhất, tiêu biểu nhất, kết tinh phẩm chất dân tộc qua các thời kỳ.
2. Hình ảnh Bác Hồ:
– Con người hợp lí tưởng sống cao cả và lí tưởng sống: lí tưởng giải phóng dân tộc, lí tưởng độc lập tự do, vì vậy lí tưởng sống của Bác là sống có tình, có nghĩa, luôn chăm lo cho đồng bào cả nước:
Tôi ko buồn, tôi chỉ đau
Nỗi đau của đồng bào cả nước, nỗi đau của năm châu,
Chỉ lo mọi thứ như lòng mẹ
Cho hôm nay và cho ngày mai …
Cách điệp ngữ dưới nhiều hình thức để chúng khắc sâu vào tâm trí người đọc, người nghe. Ca từ trong thơ Tố Hữu luôn hướng về những nốt thăng của tư tưởng và tâm hồn.
Hai câu trên nói về nỗi đau, nỗi đau chia cắt của “nỗi đau dân tộc”, “năm châu”. Hai câu sau nói về những lo lắng, lo lắng cũng được chia ra, “hôm nay” và “ngày mai”. Đớn đau và lo lắng vừa là bộc lộ của cuộc sống vừa là bộc lộ của tình yêu.
– Tình mến thương của Bác được trình bày qua những hình ảnh thơ chứa đựng nhiều cảm hứng:
Chú ơi, trái tim của chú thật lớn
Ôm trọn non sông, trọn kiếp con người
Tình yêu đó gắn liền với tình nghĩa, tình nghĩa như anh em sinh đôi. Bác Hồ mến yêu nhân dân bằng tình cảm trong sáng như khí trời, trời xanh, ân tình như cơm ăn áo mặc, ấm áp như máu thịt.
Bác sống như trời đất của chúng ta
Yêu từng bông lúa, từng bông hoa
Tự do cho mọi kiếp nô lệ
Sữa cho trẻ em, lụa cho người già.
Bác nhớ miền Nam, nhớ nhà.
Miền Nam mong Bác, mong Cha.
Hình ảnh ví von trong thơ Tố Hữu rất tiêu biểu cho tư duy thơ của ông. Sự ví von ko làm cho sự vật và con người cụ thể hơn, nhưng nói chung hơn, cao hơn, trừu tượng hơn và bóng bẩy hơn.
– Thú vui của Bác gắn với thú vui của dân tộc với những chiến công tiến gần hơn tới hòa bình, độc lập, tự do, gắn với thú vui của tự nhiên, cây trái, cuộc sống của tạo vật, của con người.
Bác Hồ sống khiêm tốn, giản dị và hy sinh.
Hãy trân trọng mọi thứ, hãy quên đi bản thân mình
Bạn cho chúng tôi tình yêu
Một cuộc sống trong sáng, ko vàng son
Áo vải mỏng manh, hồn vĩnh cửu
Thần tượng bằng đồng lộ ra các lối đi.
Cách suy nghĩ biểu cảm trong những hình ảnh thơ này là sự tương phản. Các mặt tương phản đều là sự đối lập của các ý thức xã hội. Tương phản trong bài thơ ko chỉ được xây dựng trên sự liên tưởng của những hình ảnh đối lập nhưng còn mang hình thức của tư duy, lí lẽ, sự trong sáng. Yếu tố lôgic nổi lên, nằm cùng trình tự với yếu tố tượng trưng làm cho câu thơ mang đậm tính chất tu từ.
+ Sự tương phản thứ nhất: Yêu quý tất cả / chỉ quên mình là sự đối lập giữa số lượng tất cả / chỉ là trình bày sự thống nhất giữa tư cách và phẩm chất đạo đức của Bác: tình thương là cơ sở của lẽ sống, là thước đo phẩm giá con người. và đạo đức.
+ Sự tương phản thứ hai: áo vải / tâm hồn của ba. Đó là sự tương phản của vật chất và ý thức, là bộc lộ của thanh và thô, cao và thấp. Hình ảnh thơ trên đã trình bày tính ưu việt tuyệt đối của ý thức so với vật chất. Chất liệu thật mộc mạc, giản dị, tương phản với tâm hồn cao cả bất tử, trình bày một chất thơ vượt lên trên hiện hữu vật chất, trình bày sự khiêm tốn, giản dị trong vật chất, trị giá sống của con người Bác. .
3. Tái tạo hình tượng Bác, Tố Hữu đã tái tạo chân dung tâm linh của Bác với quan niệm con người và tự nhiên, chân dung Bác ko chỉ được tái tạo làm một với cây cối, bầu trời, mây trời, sông nước. Hơn thế nữa, Bác Hồ là hiện thân của lẽ sống tự nhiên của đất trời Việt Nam: “Bác sống như trời đất ta”. Tâm hồn Bác “rộng lớn”, “ôm trọn non sông, muôn kiếp con người”. Tình yêu của Bác là tình yêu tự nhiên của cha mẹ dành cho con cái, là tình cảm gia đình. Bác “chăm lo mọi việc như lòng mẹ”, “Bác nhớ miền Nam, nhớ nhà. Miền Nam mong Bác nhớ cha”, “Bác vui như ánh sớm mai”…
Hình ảnh Bác Hồ lớn lao và thân thiện với mỗi người Việt Nam qua thơ Tố Hữu.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Phân tích bài thơ “Bác ơi!” có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Phân tích bài thơ “Bác ơi!” bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời