Những giá trị truyền thống được nuôi dưỡng và thổi hơi thở đang dần hình thành bảo tàng sinh thái về cộng đồng dân tộc Tày đầu tiên của Việt Nam tại xã Tày Nghĩa Đô.
Đầu tiên.
Ăn tối tại trung tâm huyện Bảo Yên với Bí thư Huyện ủy Nguyễn Anh Chuyên, ông nói, nhà báo nhất định phải một lần về quê tôi, có nhiều cái hay để viết. Năm ngoái, Bộ NN-PTNT đã chọn quê tôi là 1 trong 12 mô hình điểm của cả nước để thực hiện Chương trình phát triển du lịch nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025.
Anh Chuyên là người Tày ở xã Nghĩa Đô, cách trung tâm huyện Bảo Yên khoảng 30 cây số. Đó là một thung lũng bốn bề là núi, sương sớm mỏng lơ lửng trên những cánh rừng, nương quế và dòng Nậm Luông uốn lượn qua cánh đồng bằng phẳng như một nét chấm phá trên bức tranh phong cảnh tuyệt sắc. sắc. Chắc chắn khi đến đây bạn sẽ thấy Nghĩa Đô thực sự là một trong những vùng quê miền núi đẹp và yên bình nhất Tây Bắc.
Thế mà suốt đường đi, anh Chuyên không ngừng khoe với chúng tôi rằng Nghĩa Đô quê tôi được mệnh danh là vùng năm cực, cực xanh, cực sạch, cực đẹp, cực ngon, cực bổ. Màu xanh của núi rừng, sông suối, rừng cọ, nương lúa, nương dâu. Sạch đẹp bởi nếp sống, phong tục tập quán của cộng đồng người Tày sinh sống lâu đời dưới những mái nhà sàn truyền thống lợp bằng lá cọ. Món ngon được chế biến từ sản vật địa phương và thú vị bởi những phong tục tập quán, nét văn hóa của người dân vẫn được lưu giữ và lưu truyền.
Cộng đồng người Tày ở Nghĩa Đô cùng chung sống dưới những nếp nhà sàn cổ kính, nhuốm màu thời gian. Khác với nhiều người dân Tây Bắc quen du canh du cư, người Tày ở Nghĩa Đô rất coi trọng sự ổn định. Mái nhà sàn lợp cọ đã trở thành nét văn hóa lâu đời, vừa là nơi cư trú, vừa là bản sắc văn hóa của đồng bào. Toàn xã hiện có hơn 1.000 ngôi nhà sàn cổ hàng trăm năm tuổi của hơn 1.000 hộ dân tộc Tày qua nhiều thế hệ.
Những ngôi nhà truyền thống được xây dựng bằng vật liệu sẵn có, mái lợp bằng lá cọ hoặc cỏ, sàn nhà được lát bằng tre hoặc gỗ. Giàu hay nghèo cũng là những ngôi nhà năm gian, lưng tựa vào núi, mặt hướng ra dòng Nậm Luông chảy qua cánh đồng của bản. Thoải mái vô cùng. Anh Chuyên dẫn tôi đi thăm một vài gia đình trong bản như gia đình nghệ nhân ưu tú Mã Thành Sợi, một lịch sử sống còn là người lưu giữ và truyền dạy những câu ca dao, tục ngữ, những câu chuyện cổ tích, lời ru của người Tày. Nghe nói ông già cũng là người xuất bản nhiều sách nhất ở huyện Bảo Yên, chủ yếu là sách truyền dạy cho thế hệ sau về bản sắc văn hóa, phong tục tập quán của đồng bào.
Ông Sợi chia sẻ, xã Tày Nghĩa Đô là cộng đồng dân cư sinh sống lâu đời nhất ở đây nên đã tạo nên những giá trị văn hóa phi vật thể mang nét đặc trưng, riêng có mà không địa phương nào có được. Đó là các giá trị về tập quán xã hội, tín ngưỡng, nghệ thuật diễn xướng dân gian, tri thức dân gian, nghề thủ công và lễ hội truyền thống.
Trong hệ giá trị di sản văn hóa của cộng đồng dân tộc Tày, vùng đất Nghĩa Đô, cho đến nay, thể hiện rõ nhất là tri thức dân gian, nghệ thuật diễn xướng dân gian, nghề thủ công và lễ hội truyền thống. Xã Tây Nghĩa Đô vẫn lưu giữ những bí quyết ẩm thực độc đáo; các giá trị dân ca, dân vũ và dân nhạc, nghề thủ công và lễ hội dân gian… Mời các nhà báo ở lại Nghĩa Đô cùng chúng tôi chuẩn bị lễ hội Sắc vàng bên sông Nậm Luông nhân dịp lễ 30/4 và 1/5 . Ngày đó sẽ là một ngày hội văn hóa dân gian đúng nghĩa với hàng loạt hoạt động đặc sắc như thi homestay đẹp, trưng bày ảnh về đất và người Bảo Yên, thi làm đồ thủ công truyền thống…
Chúng tôi đến thăm bà Nguyễn Thị San ở thôn Nà Khương. Ở tuổi 62, bà San hiện là Giám đốc HTX nghề truyền thống của xã. Nghĩa Đô nổi tiếng với nghề đan lát, dệt thổ cẩm đã mai một theo thời gian, nay đang được tập trung khôi phục để bảo tồn văn hóa và phát triển du lịch. Ở Nghĩa Đô mấy năm nay, người dân, cán bộ, học sinh đều mặc trang phục truyền thống của dân tộc. Trò chuyện với những người như ông Sợi, bà San không chỉ biết thêm nhiều điều về cuộc sống mà còn biết thêm nhiều phong tục tập quán thú vị của người Tày ở Nghĩa Đô.
Theo quan niệm của người Tày, ngôi nhà sàn phải được xây dựng theo số lẻ như 3, 5, 7, cầu thang lên xuống có 9 bậc tượng trưng cho 9 tâm hồn phụ nữ. Bếp được đặt ở nơi trang trọng, vừa để sưởi ấm cho ngôi nhà, vừa để thờ thần lửa. Mỗi khi khách đến nhà, gia chủ phải xuống chân cầu thang để đón tiếp. Gian giữa của mỗi ngôi nhà sàn được chọn làm nơi thờ cúng tổ tiên và thần linh. Không gian linh thiêng nên được giữ trang nghiêm, kiêng đến gần, nhất là phụ nữ. Gia đình bà San chiêu đãi chúng tôi mâm cơm truyền thống của người Tày ở Nghĩa Đô. Có vịt bầu Nghĩa Đô nổi tiếng, măng đắng lấy từ rừng, nộm da trâu, rau mùi, ngọn cọ, xôi ngũ sắc, cá suối, tất cả đều là sản vật địa phương.
Nâng chén rượu ngô với những chiếc lá trong veo như mắt mèo, Bí thư Nguyễn Anh Chuyện phấn khởi: So với những ngôi làng cổ nổi tiếng trên thế giới như Giethoorn của Hà Lan hay Ainokura của Nhật Bản, giá trị và bản sắc văn hóa của người Tày làng nghề ở Nghĩa Đô không thua kém, thậm chí có những nét độc đáo riêng. 1.091 ngôi nhà ở các bản Mường Kèm, Nà Luông, Bản Hốc, Bản Đôn, Pác Bó, Nậm Cắn, Thẩm Mạ được cộng đồng dân cư bảo tồn gần như nguyên vẹn cả về kiến trúc và cảnh quan. Chúng tôi đang cùng cộng đồng tìm cách xây dựng và phát huy những tiềm năng lợi thế riêng có để tạo nên một Nghĩa Đô xanh, điểm đến hấp dẫn không chỉ du khách trong nước mà còn cộng đồng quốc tế. Dự án Bảo tồn không gian sinh thái – văn hóa dân tộc Tày Tây Bắc đang được triển khai. Rồi nhà báo sẽ thấy Nghĩa Đô sẽ là bảo tàng sinh thái của cộng đồng người Tày ở vùng Tây Bắc này.
2.
Nhìn thoáng qua dự án Bảo tồn hệ sinh thái và không gian văn hóa cộng đồng dân tộc Tày Tây Bắc xã Nghĩa Đô có thể phần nào hình dung một hệ sinh thái Nghĩa Đô xanh sẽ sớm hình thành. Nhất là khi Đảng bộ, chính quyền địa phương đã nhận thức được hướng phát triển đề cao vai trò chủ thể của người dân và cộng đồng. Bảo tàng sinh thái cộng đồng dân tộc Tày đầu tiên của Việt Nam đang dần được hình thành.
Đến cuối năm 2021, quy hoạch chung xây dựng xã Tây Nghĩa Đô xác định các mục tiêu phát triển rõ ràng. Trong đó, khu bảo tồn với diện tích 816ha sẽ là khu bảo vệ đặc biệt các di sản thiên nhiên và tài nguyên sinh thái như ruộng lúa, thác nước, nhà sàn và các di sản văn hóa truyền thống đẹp. Hiện tại có sẵn. Khu vực phát triển thương mại, dịch vụ, du lịch rộng hơn 359ha sẽ là hạt nhân phát triển với trung tâm hành chính, chính trị, dịch vụ, văn hóa, thương mại, dịch vụ chất lượng cao. Hơn 2.659ha với phần lớn địa hình đồi núi, thích hợp phát triển nông, lâm nghiệp và tiểu thủ công nghiệp.
Bí thư Lê Anh Chuyền cho biết, điều làm Nghĩa Đô khác biệt với nhiều nơi khác là xây dựng bảo tàng sinh thái để bảo tồn tại chỗ các di sản văn hóa, thiên nhiên. Sự tham gia tự nguyện, tích cực của người dân sẽ đóng vai trò nòng cốt. Chính người dân sẽ gắn việc xây dựng bảo tàng sinh thái với phát triển du lịch cộng đồng, tạo lập và duy trì sinh kế, phát triển cộng đồng một cách bền vững. Chỉ khi đó, người dân mới có thể tiếp cận, thụ hưởng và quản lý di sản ngay tại không gian mà cộng đồng đang sinh sống, làm việc và làm việc. Có thể hiểu, mỗi người dân Nghĩa Đô sẽ là một “kho” tư liệu sống về văn hóa bản địa, là tuyên truyền viên quảng bá, lan tỏa tri thức bản địa trong cộng đồng, xã hội. Thông qua việc bảo tồn và nâng cao các giá trị văn hóa và nghề thủ công truyền thống, người dân sẽ được hưởng lợi từ các dịch vụ du lịch.
Từ khi được công nhận là điểm du lịch văn hóa cấp tỉnh, người Tày ở Nghĩa Đô cũng háo hức mở homestay để phục vụ du lịch. Hiện đã có 28 hộ tham gia mô hình này và cách làm của người dân nơi đây cũng rất khác. Du khách đến Nghĩa Đô sẽ được sinh hoạt, ăn ở và tham gia các hoạt động thường ngày cùng người dân. Ban ngày trải nghiệm các nghề thủ công truyền thống như đan lát, dệt cửi, leo núi, tắm suối… Buổi tối, thưởng thức bữa cơm đậm đà hương vị Tây Bắc, đắm mình trong tiếng hát then, trong tiếng đàn tranh và các giai điệu khác. điệu múa riêng của đồng bào. Thật vui khi nghe người dân nơi đây tiết lộ, mới đây, cụm homestay Nghĩa Đô vinh dự là một trong hai điểm du lịch cộng đồng của Việt Nam, cùng với xã Sin Suối Hồ, Lai Châu đạt chuẩn Homestay tiêu chuẩn ASEAN giai đoạn này. của năm 2023. – 2025.
Nhớ để nguồn bài viết này:
Xã người Tày có hàng ngàn ngôi nhà sàn cổ quý hiếm của website thpttranhungdao.edu.vn
Chuyên mục: Phong thủy
Đặt mâm cúng tất niên cuối năm 2022 tại đây: cungtatnien.com
#Xã #người #Tày #có #hàng #ngàn #ngôi #nhà #sàn #cổ #quý #hiếm
Trả lời