Ẩn mình sau những vách núi xám xịt ngút ngàn trải dài trên cao nguyên đá Đồng Văn, Mèo Vạc là những số phận vượt lên gian khổ để mưu sinh, mưu sinh.
Mặt trời đỏ rực sau thảm ngô còi cọc phủ kín sườn núi đá, Lầu Mí Mua mới mò về nhà nằm sát đường vào thôn Làng Chài, xã Cán Chu Phìn. Sáng mua sửa cái xe máy hỏng, được ông hàng xóm mời về nhà nhậu. Thế là mùi rượu ngô nồng nặc theo chân Mùa suốt chặng đường dài.
Ngôi nhà ngắn của Mua rộng khoảng 60m2, được chia thành bốn phòng ở bốn góc. Giữa nhà là chiếc bếp củi hai ngăn khá bề thế, chắc chắn, bên trên là hai chiếc chảo lớn. Bên ngoài trời đã tối nhưng bên trong nhà Mua vẫn chưa sáng đèn. Chỉ có ngọn lửa trong bếp củi thỉnh thoảng bùng lên ngọn lửa lớn, soi sáng cả căn nhà đầy đồ đạc bừa bộn, bừa bộn: rau cho bò, lợn vứt sát vách bếp… Đống củi, ngô vừa được chuẩn bị. . thêm một bó lớn, có buộc dây. Quần áo vắt qua dây thép chất thành đống khiến dây bị oằn xuống, một đầu rơi xuống…
Trong nhà Mua, tài sản có giá trị thứ hai sau chiếc xe máy đi sửa có lẽ là chiếc bếp củi đang cháy phừng phừng. Tuy nhiên, trong căn nhà nhỏ được chia thành 4 ô nhỏ ấy có 3 hộ gia đình cùng chung sống: bố mẹ Mua, vợ Mua và em trai cùng vợ. Sống lâu nơi gò bó lâu dần thành thói quen. Ở bản Mông này, nhiều nhà như Mùa, không tiền, không đất cất nhà, mấy chục năm, mấy thế hệ chung sống với nhau.
Năm 22 tuổi, Lầu Mí Mùa lập gia đình – chị Vừ Thị Mạnh, ở xã Tà Lùng. Thách cưới 50 triệu đồng, Mạnh về làm vợ Mua. Ở các bản người Mông, thường khi con gái đi lấy chồng, cha, mẹ sẽ tặng bò, xe máy cho nhà chồng làm của hồi môn. Nhưng khi giở trò, Mua không có bò, có xe mang về. Mua về nói bố mẹ không cho vợ mang bụng bò, nhưng không sao, anh đã có vợ rồi, đảm bảo mãn nguyện.
Để có 50 triệu tiền cưới, cả gia đình phải tằn tiện, nếu không đủ thì vay mượn thêm. Lừa về làm dâu, lại cùng nhà chồng làm ngô, chăn nuôi, trả nợ dần với nhà chồng. Thử hỏi, còn trẻ sao không học tiếp rồi lấy chồng? Lầu Mí Mùa thẳng thắn: Em học hết lớp 9, nói tiếng Kinh khá sõi và thuộc diện học nhiều chữ nhất trong gia đình. Học đủ chữ thì nghỉ học.
Cha mẹ không có điều kiện, con chữ cũng phải bỏ dở giữa chừng, phải làm ruộng, làm thuê…, rồi lấy chồng mới có người đỡ đần cha mẹ. Ở bản Làng Chài, thanh niên Mông lấy vợ từ rất sớm. Vậy là ở tuổi 40, bố của Mua đã lên chức ông nội. Anh Mua 18 tuổi và đã lập gia đình. Còn em ruột của chú Mua, 19 tuổi đã có 3 người con.
Thanh niên trộm cắp ở hội chợ
Lầu Thị Lụa đầu đầy cỏ, trên tay bồng đứa con nhỏ, theo sau là người chồng tàn tật đang lững thững đi bộ lên dốc bản Hạ IA, xã Cán Chu Phìn. Lúa vừa ngoài đồng về.
Lúa về làm dâu Cán Chu Phìn đã 8 năm. Phiên chợ ngày xuân cách đây 8 năm ở Lũng Pù, lúc đó Lúa còn nhỏ, còn háo hức đi chơi. Nhưng Vừ Mí Sính và các bạn đã lấy Lúa về làm vợ. Kể từ đó, tuổi trẻ của Lầu Thị Lụa dường như đã bị đánh cắp bởi phiên chợ xuân năm ấy.
Trước khi bị bắt về làm vợ, Lúa không biết gì nhiều về Vừ Mí Sính. Về đến nhà Sinh, Lúa buồn không dám khóc vì đông người và xấu hổ. Hơn nữa, Sinh còn tặng bố mẹ Lụa hơn 30 triệu tiền mừng cưới. Thương con gái nhỏ, mẹ Lụa bảo nếu không đồng ý thì cô không phải quay lại nhà Sinh. Nhưng cha của Lúa khuyên anh ở lại với Sinh làm vợ nên chồng. Sau đó, bố mẹ cho vợ chồng Lụa một con lợn và 2 triệu đồng để lấy vốn làm ăn.
8 năm trôi qua. Những đứa con của Lúa lớn lên, vô tư như những hạt bắp đã bóc vỏ và nảy mầm trên cao nguyên đá. Khi đã có với Sinh hai đứa con, đứa lên 6, đứa lên 4, thì Lúa như gà mẹ bị trói vào cột nhà để đàn con lang thang không biết đi đâu.
Giờ đây, Lúa đã thực sự gắn bó với ngôi nhà của Sinh dù hàng ngày cô phải vất vả lo cho hai đứa con thơ cùng bố mẹ chồng và anh rể thiểu năng trí tuệ. Mấy năm trước bố mẹ chồng còn khỏe, chân không mỏi, lưng không đau, nhưng mấy năm nay ông bà già rồi, chủ yếu ở nhà chăn lợn gà, chăm cháu. gạo một mình. Giá trị cả ruộng ngô tương đương với việc gieo 10kg ngô giống để lấp kín vài bãi đá.
Gia đình Lúa có 6 chị em, Lúa là chị cả. Các em Lúa được đi học, không phải lấy chồng sớm như chị, các em sẽ nghĩ xa như cô giáo miền xuôi dạy.
Tục bắt vợ của người Mông những năm gần đây không còn như xưa. Nếu vợ bị bắt thì con trai và con gái biết và yêu nhau, đồng ý đến với nhau để rồi bị bắt. Đi nhiều hội nghị thôn, nghe các đồng chí công an tuyên truyền, nếu con gái không đồng ý thì con trai không được lấy về làm vợ, đó là vi phạm pháp luật và bị Nhà nước nghiêm trị. Nếu đổi nhiều trâu, nhiều bò thì không đổi được, sẽ bị tha. Gạo buồn…
“Nghèo thì phải đuổi”
Cán Chu Phìn là một trong 6 xã của huyện Mèo Vạc thiếu nước sinh hoạt, là một trong những xã nghèo nhất huyện Mèo Vạc. Không có nước thì dù nghĩ ra nhiều mô hình kinh tế xóa đói giảm nghèo cũng không làm được.
Phó Bí thư Đảng ủy xã Cán Chu Phìn Lầu Mí Và thông tin: xã có 12 bản, 1.257 hộ, với khoảng 7.000 nhân khẩu, tỷ lệ hộ nghèo lên đến 70%. Muốn giúp dân xóa đói giảm nghèo, nhiều cán bộ, kỹ sư trong tỉnh và Trung ương đã mang giống cây trồng về cho bà con Cán Chu Phìn trồng, từ ngô lai đến cải dầu, ngô nếp… Ngô lai trồng được nhưng dễ bị sâu bệnh và không bảo quản được lâu.
Khi các hộ dân tìm ra bí quyết của người miền xuôi là không treo cả bắp lên xà nhà hay góc bếp mà phải lấy hạt ra, phơi khô rồi buộc chặt vào túi ni lông, đó là lúc nhiều bản làng nhận ra điều đó. cây ngô không thích hợp với khí hậu khắc nghiệt, ít mưa, đói đất, cho bắp nhỏ, ít hạt. Cứ thế, cây ngô truyền thống của người Mông ở lại với bà con.
Những năm qua, Cán Chu Phìn chủ trương làm du lịch dựa trên văn hóa truyền thống của người Mông, nhất là khai thác nét độc đáo của những bức tường rào đá… Kết hợp với chính sách, chuyển đổi kỹ thuật trong chăn nuôi, trồng trọt…, cứu đói và đói nghèo dần bị đẩy lùi.
Ông Hảng Pá Lúa, Trưởng bản Hạ IA cho biết: Nhà nước hỗ trợ người dân xây bể chứa nước phòng những ngày nắng hạn; hỗ trợ mua trâu bò, lợn, gà để tăng gia sản xuất; hỗ trợ làm nhà, đời sống người dân cũng dần khấm khá hơn. Vì vậy, dù thôn có 131 hộ dân thì có tới 84 hộ nghèo nhưng người dân vẫn tích cực đóng góp công sức, hiến đất để làm đường vào thôn.
“Nhà nước đã lo cho dân có đường lớn rồi, đã hỗ trợ hộ nghèo bảo hiểm y tế, cây giống… thì người dân cũng phải tích cực nghĩ đến Nhà nước giúp mình, giúp mình. Để thu hút khách du lịch, làng đã cho xây hàng rào đá, xây dựng hệ thống hầm rượu, xây bể nước và chỉnh trang khuôn viên, thành lập các homestay trong làng để đón du khách.
Vài năm tới, giới chức cho biết sẽ xây dựng tuyến đường phục vụ giải chạy maratông ở cao nguyên đá, trong đó có đoạn qua bản. Sau đó dân làng sẽ cùng với các nhân viên xây dựng trang trí nhà cửa để phát triển du lịch. Khi kinh tế phát triển hơn, du khách từ miền xuôi lên nhiều hơn sẽ giúp những đầu nậu người Mông dần tươi sáng, từ đó những hủ tục lạc hậu, cũ kỹ ở Cán Chu Phìn dần chỉ còn là dĩ vãng.
Trưởng bản Hồ Pá Lả mê mẩn nhìn đỉnh núi Cán Chu Phìn cao nhất, ngỡ như đường chạy marathon mấy năm mới xây xong, ngoằn ngoèo chạy đến ngút tầm mắt…
Nhớ để nguồn bài viết này:
Phận người sau vách đá của website thpttranhungdao.edu.vn
Chuyên mục: Phong thủy
Đặt mâm cúng tất niên cuối năm 2022 tại đây: cungtatnien.com
#Phận #người #sau #vách #đá
Trả lời