khái niệm tinh dầu khử mùi
Tinh dầu tên tiếng anh là Essential Oil, là hỗn hợp của nhiều hợp chất dễ bay hơi, có mùi đặc trưng tùy theo nguồn vật liệu phân phối. Cần phân biệt rõ tinh dầu với dầu ăn và dầu mỏ. Đến giờ, ko có sự đồng thuận về khái niệm của các loại tinh dầu. Một số người nghĩ rằng tinh dầu là chất thơm thu được từ thực vật, những người khác nghĩ rằng tinh dầu là thành phầm phụ của quá trình trao đổi chất trong thực vật. Theo Martin Petozilka, Charles Ehret, tinh dầu là thành phầm thu được bằng cách chưng cất hơi nước từ vật liệu thực vật. Phần lớn tinh dầu có xuất xứ từ thực vật và một số ít từ động vật (cầy hương, chồn hôi…) thường ở dạng lỏng ở nhiệt độ thường, rất dễ bay hơi nhưng mà ko bị phân hủy. Các thành phần trong hỗn hợp tinh dầu, nếu một lượng tinh dầu nhất mực là một khối tương đồng (một pha) thì nó mở màn sôi ở nhiệt độ phụ thuộc vào thành phần và tỉ lệ của các thành phần.
Đang xem: Terpenoid là gì?
Bạn đang xem: Terpenoid là gì?
Khác với dầu ăn, thành phần của tinh dầu là các hợp chất thuộc dãy tecpen, công thức chung là (C10H16)n và các dẫn xuất chứa oxi của tecpen như ancol, xeton, anđehit. Còn dầu to là hợp chất thuộc dãy parafin, olefin… chứ ko phải tecpen. Dầu ăn ko bay hơi bằng hơi nước nên ko chưng cất được. Dầu ăn sau lúc tinh luyện thường ko có mùi thơm đặc trưng. Trong quá trình bảo quản, dầu ăn có thể có mùi do ôi thiu hoặc hư hỏng.
Tính chất của tinh dầu:
Tinh dầu thường tồn tại ở thể lỏng ở nhiệt độ thường, có mùi thơm, ít có màu trừ tinh dầu chứa aluzen có màu xanh lam, tỷ trọng thấp so với nước, chiết suất cao. Tinh dầu rất dễ bay hơi, độ tan trong nước hay trong các dung môi rất thay đổi, phần lớn là ko tan, xác thực là ít hoặc rất ít tan trong nước. Tinh dầu là hỗn hợp của nhiều thành phần nên ko có nhiệt độ sôi nhất mực. Để nhận diện sơ bộ và giám định tinh dầu người ta dựa vào các hằng số vật lý như tỷ trọng (d), chiết suất (n), quang phát quang (α) và các chỉ số hóa học như chỉ số axit, chỉ số ancol, chỉ số cacbonyl, chỉ số este, v.v. được xác định.
Phân loại tinh dầu
Người ta thường phân loại tinh dầu theo hai cách: phân loại theo nguồn vật liệu điều chế tinh dầu và phân loại theo thành phần chính của tinh dầu.
Sắp xếp theo xuất xứ
Tinh dầu là một chất lỏng có mùi thơm thường được chiết xuất bằng cách chưng cất hơi nước từ các bộ phận của cây như rễ, thân, lá, hoa và vỏ cây hoặc từ các thành phần khác của cây. Căn cứ vào vật liệu sản xuất để gọi tên tinh dầu, lúc đó mùi của tinh dầu cũng đặc trưng cho mùi của vật liệu. Ví dụ tinh dầu cam ngọt thì mùi của tinh dầu này là mùi của cam ngọt, tinh dầu ngọc lan tây và tinh dầu kia có mùi của hoa ngọc lan tây… Sản xuất tinh dầu, chỉ nói mùi đặc trưng của tinh dầu cũng như vật liệu nên rất tiện lợi cho người sử dụng.
Sắp xếp theo thành phần chính
Dựa vào thành phần có hàm lượng lớn nhất hoặc tổng của các thành phần có hàm lượng lớn để gọi tên tinh dầu. Ví dụ tinh dầu quýt (bời lời đỏ Lour) là tinh dầu thuộc nhóm terpenoit do thành phần chính là citral, một dẫn xuất oxi của monoterpen chiếm trên 60%. Tinh dầu húng quế trắng (Tối ưu miễn phí L.) có thành phần chính là eugenol (60% – 80%), là dẫn xuất của phenylpropan nên còn là tinh dầu thuộc nhóm phenylpropanoit. Cách phân loại này ko chỉ chỉ ra thành phần chính của tinh dầu nhưng mà còn cho biết thành phần chính đó thuộc loại hợp chất gì nên rất thuận tiện cho việc hiểu và định hướng sử dụng tinh dầu. Tuy nhiên, cách phân loại trên chỉ là gần đúng vì có nhiều loại tinh dầu ko chỉ có thành phần terpenoid nhưng mà còn có cả thành phần phenylpropanoide. Ví dụ tinh dầu bạch đậu khấu (Khung Mefristica H.), ngoài thành phần terpenoit như pinerycamphen còn có myristixen là dẫn xuất của phenylpropan.
Xem thêm: Tỷ Giá Đài Loan Hôm Nay – Tỷ Giá Ngoại Tệ, Tỷ Giá Ngoại Tệ Ngân Hàng
Tinh dầu Terpenoit
Trong tự nhiên, số lượng tinh dầu terpenoit chiếm phần lớn. Wallach (1887) và Ruzica (1921) đã nghiên cứu cấu trúc phân tử của terpenoid và đi tới kết luận rằng tất cả các phân tử của thành phần terpenoid trong tinh dầu đều được xây dựng trên cơ sở các đơn vị isoprene (C5). Nói cách khác, người ta có thể chia khung carbon của các thành phần tinh dầu terpenoid thành các đơn vị isoprene (C5) và tương tự, tùy thuộc vào số lượng đơn vị isoprene trong cấu trúc phân tử, các terpenoid được phân thành các lớp. chất không giống nhau:
Hemiterpenes được xây dựng từ 1 đơn vị isoprene (C5); Monoterpen được tạo thành từ 2 đơn vị isoprene (C10); Sesquiterpen được tạo thành từ 3 đơn vị isoprene (C15); Diterpenes được tạo thành từ 4 đơn vị isoprene (C20). ); Sestoterpen được xây dựng từ 5 đơn vị isoprene (C25); Triterpen được cấu tạo từ 6 đơn vị isoprene (C30); Politerpen được cấu tạo từ nhiều đơn vị isoprene (C5)n.
Theo L. Ruzika, các đơn vị isoprene trong phân tử terpenoid thường liên kết “ngành ngọn” với nhau:
Phát hiện này ko chỉ xúc tiến việc tìm kiếm quy luật chung của sự tạo nên các phân tử terpenoit trong tự nhiên trên cơ sở các đơn vị isopren nhưng mà còn giúp ích rất nhiều cho việc xác định cấu trúc phân tử của các terpenoit mới phát hiện. và cũng gợi ý việc tìm kiếm các đơn vị isoprene tự nhiên cho quá trình sinh vật học của terpenoid.
Phát sinh loài của terpenoid
Theo Folker (1956) và các nghiên cứu tiếp theo của Blocklynen, Dopjax đã khám phá ra trục đường sinh tổng hợp của axit mevalonic và cơ chế chuyển axit này thành các đơn vị isopren sinh vật học, làm cơ sở cho các quá trình sinh tổng hợp. sự liên kết của các terpenoid được tìm thấy trong tự nhiên. Quá trình này được J. Manh (1992) tóm tắt như sau:
Trước hết là sự ngưng tụ của 2 phân tử acetyl-ScoA để tạo thành acetoacetyl-SCoA(I), tiếp theo là sự bổ sung ái nhân của một acetyl-ScoA khác vào phân tử cetoacetyl-ScoA mới được tạo thành và sau đó thủy phân thành thành phầm 3. -hydroxy-3- metylglutaryl-SCoA(II). Loại trừ
thành phầm thành hemithioacetyl (III) và tiếp tục được khử thành axit 3R-mevalonic (IV), axit này được phốt phát, khử carboxyl hóa và khử nước để tạo thành isopentenyl pyrophosphate (V) (IPP) và dimethylallyl pyrophosphate (VI) (DMAPP). hoặc tạo thành IPP và sau đó đồng phân hóa thành DMAPP. Các đơn vị isoprene hoạt động này là vật liệu thô để sinh tổng hợp terpenoid trong tự nhiên.
Hình 1.Trước hết Sơ đồ sinh tổng hợp “isopren hoạt tính”
tinh dầu phenylpropanoid (C6–C3)
Tinh dầu phenylpropanoid là loại tinh dầu có thành phần chính là dẫn xuất của phenylpropan và được sinh tổng hợp từ phenylalanin. Lượng tinh dầu này trong tự nhiên ko nhiều và rộng rãi như tinh dầu terpenoit nhưng lại có trị giá kinh tế cao và có nhiều ứng dụng cho đời sống. Ví dụ tinh dầu hương nhu trắng (Ocimum Gratissimum L.) chứa eugenol tới 70 – 73,5%, ở Nam Trung Quốc thành phần này tới 95%. Tinh dầu quế (Cinnamomum Cassia JS Presc) có thành phần chính là aldehyde cinnamic (2) chiếm 70-95%. Tinh dầu bạc hà (Cinnamomum porrecterum Kosteon Slee) có thành phần chính là Safrol (3) chiếm 90-96%. Vanillin (4) một thành phần rộng rãi trong nhựa cây bồ đề (Stymax Pierc).
Hình 1.2. Sơ đồ chuyển hóa sinh vật học của phenylalanine thành phenylpropanoids
Vai trò của tinh dầu đối với đời sống thực vật
Với phương pháp tìm kiếm carbon và các phương pháp khác, người ta đã chứng minh rằng các loại tinh dầu, giống như nhiều hợp chất thực vật khác, được tổng hợp sinh vật học từ cùng một vật liệu ban sơ, axit axetic. Axit này chuyển thành Geranylpyrophosphate và Farnesylpyrophosphate; Từ hai dẫn xuất này, hàng loạt các chất không giống nhau đã được sinh tổng hợp phục vụ nhu cầu và sự tăng trưởng của thân thể thực vật. Quá trình đó được Nicolaev mô tả như sau:
Hình 1.3 Sự trao đổi chất của Geranylpyrophosphate và Farnesylpyrophosphate trong thân thể sống (Nicolaev, 1968)
Người ta cũng chứng minh rằng tinh dầu tham gia vào nhiều quá trình trao đổi chất trong thân thể thực vật. Nó tồn tại trong thực vật ko chỉ ở dạng tự do trong các túi tinh dầu nhưng mà còn liên kết với các hợp chất không giống nhau trong các mô của tế bào thực vật và do đó tinh dầu tham gia vào các quá trình trao đổi chất, các quá trình sinh lý, sinh hóa trong thực vật. Có người cho rằng tinh dầu tự do trong túi tinh dầu là chất tiết của cơ quan bài xuất của cây, nhưng nhiều người lại cho rằng đó là chất dự trữ, chất bảo vệ. Và tinh dầu liên kết với các chất khác trong các mô và cơ quan không giống nhau của thực vật dưới dạng tinh dầu chuyển hóa, tinh dầu công dụng.
Theo PX Tanaxienco (1985), tinh dầu trong cây có những vai trò sau:
Bảo vệ: chống sâu bệnh, chống nấm, chống tàn phá môi trường; Thay đổi sức căng bề mặt của nước trong cây, xúc tiến quá trình vận chuyển nước, tăng hiệu quả của phản ứng enzym.
Xem thêm: Ý nghĩa của từ Algorithm là gì? thuật toán là gì
Gần đây, người ta cho rằng tinh dầu, đặc thù là phần nhẹ và có mùi, là sứ thần hóa học giữa các sinh vật sống trong giới thực vật và thỉnh thoảng vào vai trò duy trì sự tồn tại và tăng trưởng của thực vật, đặc thù là ở thực vật. Đặc trưng là tinh dầu của hoa, chính nhờ mùi tinh dầu của hoa nhưng mà ong, bướm, côn trùng bị thu hút tới thưởng thức nên chúng chuyển từ hoa này sang hoa khác, từ hoa đực sang hoa cái, mang theo nhụy hoa làm cho thụ phấn hiệu quả hơn và cây tăng trưởng hơn.
Xem thêm các bài viết trong phân mục này: hỏi đáp
Bạn thấy bài viết Hóa Hợp Chất Thiên Nhiên Terpenoid Là Gì ? Terpene (Khoa Học) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Hóa Hợp Chất Thiên Nhiên Terpenoid Là Gì ? Terpene (Khoa Học) bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Kiến thức chung
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời