Nguyễn Đình Chiểu là một bài ca dao, một bài ca dài truyền tụng lẽ phải và những đức tính cao quý ở đời, truyền tụng những con người cương trực ”(Phạm Văn Đồng). Trích đoạn Vì sao lại ghét tình yêu đoạt được người đọc bằng tính nhân văn, tình yêu, lòng căm thù giặc và lòng nhiệt thành yêu công lý vốn là những nét đặc trưng của người dân Nam Bộ …
Là một thi sĩ mù, Nguyễn Đình Chiểu luôn chủ trương viết văn để mang đạo và lừa đảo. Chính vì vậy, những tác phẩm của anh luôn chứa đựng ý thức nhân văn thâm thúy. Ở đó, người đọc sẽ luôn bắt gặp những cung bậc xúc cảm rõ ràng, cụ thể: yêu – ghét, thương cảm, giận hờn … Những xúc cảm này được tác giả trình bày trực tiếp trong các tác phẩm của mình: Nhà hảo tâm Cần Giuộc, Sự hy sinh của các liệt sĩ Lục tỉnh.…, cũng có thể được truyền tải gián tiếp qua lời nói của nhân vật. Và thái độ, tình cảm của Quân trong Vì sao lại ghét tình yêu Trích dẫn Truyện Lục Vân Tiên là một ví dụ tiêu biểu.
Vì sao lại ghét tình yêu là những vần thơ thiết tha về tình người căm thù giặc của Nguyễn Đình Chiểu. Và trong tình huống này, nhân vật ông Quán trở thành người kể cho chính tác giả. Những xúc cảm yêu ghét rõ ràng của Quân bộc lộ ngay sau lúc quay cảnh Lục Vân Tiên, Vương Tử Trực, Bùi Kiệm và Trịnh Hâm thi nghệ thuật tại nhà hàng của họ.
Đoạn trích có 26 câu thì có 16 câu nói về tình yêu. Tương tự, số câu thơ về tình người đã vượt quá một nửa. Chính Nguyễn Đình Chiểu đã từng nói vì ghét hay thương. Thật vậy, lúc suy nghĩ kỹ về những câu thơ này, chúng ta sẽ thấy rằng căn nguyên và căn nguyên của lòng căm thù giặc chính là tình mến thương thâm thúy đối với nhân dân.
Tình yêu là điểm tựa, là động lực ý thức để thi sĩ phê phán kẻ xấu, kẻ ác. Quan ghét và kinh tởm những trò lố, mê tín, gian dối và những trò dâm ô vì chúng làm cho quần chúng lầm than, khốn khổ. Mỗi lần nhắc tới một nhân vật đáng ghét, đáng lên án, tác giả sẽ thêm lời bình về tội ác của chúng đối với người tốt:
Căm thù kiếp Kiệt, Trụ nghiện dâm đãng.
Để người dân rơi vào hố hoang tàn
Ghét U đời, Lê đa đoan
Khiến người dân phải chịu muôn vàn lầm than …
Và trong 10 câu thơ nói về lòng căm thù thì có tới 4 câu nói về những cung bậc và mức độ khổ đau không giống nhau nhưng những người tốt phải chịu đựng:
– Để quần chúng sa vào hố hoang tàn.
– Làm cho quần chúng phải chịu nhiều lầm than.
– Mến thương gian dối khiến người ta vất vả.
– Tối ngày tranh nhau nói điêu người đời.
Nếu những câu thơ nói về tình yêu hận thù trình bày sự căm hờn, hờn giận thì những câu thơ này bỗng chậm rãi lại trình bày sự đồng cảm, sẻ chia của thi sĩ với con người.
Để diễn tả những lời tâm tình thâm thúy về mối hận này, Nguyễn Đình Chiểu đã sử dụng nghệ thuật điệp ngữ. Chỉ 10 dòng đầu của bài thơ nhưng tác giả đã sử dụng tới 8 chữ căm thù. Riêng câu thơ thứ hai có ba từ:
Ghét đắng cay, ghét đắng cay, hận tận đáy lòng.
Đắng, đắng là từ dùng để chỉ mùi vị, ở đây đắng, đắng ko dùng là từ lạ nhưng dùng để diễn tả sự căm ghét ngày càng sâu. Sự liên kết giữa điệp ngữ căm thù với mức độ tăng dần, thi sĩ đã bộc lộ cho người đọc thấy cái ghét, cái ghét của ông Quán ko chỉ trong phạm vi một thời đại nhưng nó có ở mọi thời đại. .
Cho nên cái ghét ở đây là đổi gam, đổi chất, ko chỉ ngừng lại ở thái độ bên ngoài, nhưng nó đã ăn sâu vào máu, vào mạch máu, hận trong lòng. Cái gọi là thăm nuôi của anh Quân thực ra là tình yêu muốn trả thù của anh. Anh ghét tất cả những người nào làm tác động và làm tổn hại tới cuộc sống hạnh phúc của nhân dân. Điều này trình bày tính dân gian thâm thúy của thơ văn Nguyễn Đình Chiểu.
Đối lập với ghét, hận là yêu. Anh Quán thổ lộ tình yêu của mình trong mười sáu câu thơ. Chỉ mười sáu câu thơ nhưng đã trình bày được cả tấm lòng của một con người, trình bày thâm thúy nỗi niềm thương cảm, xót xa của ông Quán đối với bậc hiền nhân, bậc mẫu nghi người đời. Đạo giúp vua, cứu dân nhưng ko thành.
Người trước hết được nhắc tới trong bài thơ về tình yêu là Khổng Tử – người đã phải đương đầu với nhiều gieo neo trong lúc giảng:
Yêu là yêu một vị thánh
Lúc Tống, lúc Vệ, lúc Trần, lúc Khương.
Anh cảm thấy tiếc cho cả những người đã chết sớm nhưng chưa đạt được danh vọng:
Yêu cô giáo Nhân Từ dang dở
Ba mươi mốt tuổi, tách biệt với công chúng
Ông cũng thương những người ko có may mắn, và những quan lại lương thiện ko có gian …
Yêu quý Gia Cát Lượng tài giỏi
Gặp phải nhà Hán cũng phải tàn lụi …
… Yêu anh Liêm, Lạc xa
Bị đuổi về nhà giáo dân.
Nếu ở mười câu đầu Nguyễn Đình Chiểu để nhân vật bộc bạch lòng căm thù kẻ hại dân để bộc bạch lòng thương dân thì ở đoạn tiếp theo, tác giả để nhân vật bộc lộ trực tiếp lòng thương xót của mình đối với những người tài hoa bạc phận. , muốn phò vua ra tay cứu giúp người đời nhưng lại gặp vận rủi nên mong muốn cứu dân ko thực hiện được. Và để trình bày tình yêu nhân văn đó, thi sĩ đã lặp đi lặp lại thông điệp về tình yêu tới chín lần. Nó ko chỉ trình bày tình yêu tha thiết của ông đối với từng nhân vật cụ thể nhưng còn bộc lộ tình cảm rộng lớn, thương cho số phận đắng cay của con người trước quy luật khắc nghiệt của tạo hóa. văn hóa và xã hội.
Trích đoạn Vì sao lại ghét tình yêu Tuy ko dài nhưng được tác giả sắp xếp khá chặt chẽ, mạch lạc. Sự liên kết sử dụng văn pháp ngụ ngôn lẽ ghét thương với nghệ thuật sắp xếp chặt chẽ ko chỉ tạo nên sự trong sáng trong ý thơ nhưng còn tạo cho bài thơ một giọng điệu nghiêm trang, thê lương – một nét đặc trưng của thi nhân. Thơ trữ tình Nguyễn Đình Chiểu.
Tương tự, qua nhân vật ông Quán, Nguyễn Đình Chiểu đã gửi gắm những lời mến thương tha thiết. Nó ko chỉ trình bày một tâm hồn giàu tình mến thương nhưng còn trình bày ý thức nhân văn thâm thúy.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Phân tích đoạn trích “Lẽ ghét thương” (4) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Phân tích đoạn trích “Lẽ ghét thương” (4) bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời