Tiến sĩ người Mỹ Michitake Aso đã mất 10 năm để có được công trình nghiên cứu ‘Cây cao su ở Việt Nam dưới góc nhìn Lịch sử – Sinh thái 1897-1975’.
Tiến sĩ người Mỹ Michitake Aso là một nhà sử học môi trường toàn cầu, tập trung vào các chủ đề nông nghiệp và y tế ở Pháp và Việt Nam trong thế kỷ 19 và 20. Ông đã nghiên cứu và giảng dạy tại Đại học Albany và Đại học Texas – Austin (Mỹ), Đại học Quốc gia Singapore và Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á thuộc Đại học Kyoto (Nhật Bản).
Tiến sĩ người Mỹ Michitake Aso nói về lý do dành 10 năm nghiên cứu về cây cao su ở Việt Nam: “Đồn điền đã trở thành biểu tượng mẫu mực của cả xã hội nô lệ và quốc gia tự do. Chúng ta sẽ không thể hiểu lịch sử Việt Nam trong thế kỷ 20, nếu không hiểu tác động của đồn điền đối với con người và sức khỏe con người.”
Trước đây đã có một cuốn sách viết về cây cao su khá nổi tiếng do chính người Việt Nam viết, đó là tác phẩm “100 năm cao su Việt Nam” của tác giả Đặng Văn Vinh. bác sĩ Mỹ. Michitake Aso không chỉ tham khảo công việc trên mà còn sang Việt Nam gặp gỡ các chuyên gia về cao su và thời tiết Nam Bộ như Phạm Thanh Hóa, Hồ Sơn Đài, Huỳnh Lứa, Nguyễn Văn Lịch, Trần Quang Toại, Phạm Văn Hy, Mạc Dương… để có thêm tư liệu hoàn thiện công trình “Cây cao su ở Việt Nam nhìn từ Lịch sử – Sinh thái 1897 – 1975”.
Cuốn sách “Cây cao su Việt Nam nhìn từ góc độ Lịch sử – Sinh thái 1897 – 1975” được xuất bản tại Mỹ đã tạo hiệu ứng xã hội rõ rệt, được trao Giải thưởng Henry A. Wallece của Hội Lịch sử Nông nghiệp năm 2018 và Giải thưởng Charles A. Weyerhaeuser của Hội Lịch sử Lâm nghiệp. NXB Tổng hợp TP.HCM vừa mua bản quyền giới thiệu cuốn sách “Cây cao su ở Việt Nam nhìn từ Lịch sử – Sinh thái 1897 – 1975” tại Việt Nam, nhằm giúp công chúng hiểu thêm về việc cây cao su có nguồn gốc từ rừng Amazon đã đến nước ta như thế nào.
Michitake Aso khi thực hiện “Cây cao su ở Việt Nam nhìn từ Lịch sử – Sinh thái 1897-1975” đã chọn lối kể chuyện, đi từ thời kỳ đế quốc Pháp đến hậu thuộc địa của Việt Nam. Cuốn sách cho thấy những thay đổi trong mối quan hệ giữa khoa học, vốn tư nhân và chính phủ đã tác động như thế nào đến dự án phát triển kinh tế và sứ mệnh văn minh của thuộc địa cũng như các dự án xây dựng quốc gia hậu thuộc địa.
“Cây cao su ở Việt Nam nhìn từ Lịch sử – Sinh thái 1897-1975” mở đầu bằng câu chuyện của bác sĩ Yersin (1863-1943). Nhiều người ngưỡng mộ đóng góp của Yersin trong lĩnh vực y học, nhưng ít người nhận ra đầy đủ đóng góp của Yersin trong lĩnh vực nông nghiệp. Có thể coi Yersin là một trong những người đầu tiên trồng cao su ở vùng Suối Dầu ngoại thành Nha Trang.
Trong thời gian quản lý Viện Paster, Yersin đã nghiên cứu sản xuất cao su từ giống hevea. Tuy nhiên, ông không chỉ quan tâm đến khía cạnh khoa học của nền nông nghiệp nhiệt đới mà còn coi cao su là nguồn tài chính hỗ trợ các hoạt động khác của Viện Paster, và từng bước mở rộng diện tích trồng cao su ở đồn điền Suối Dầu. Năm 1897, Yersin nhận 200 cây giống từ Thảo cầm viên Sài Gòn. Năm 1900, Suối Dầu có khoảng 30 ha đất trồng cao su, đến năm 1914 tăng lên 307 ha.
Thời gian tới, Yersin không phải là người duy nhất sử dụng cây cao su để tăng thu nhập. Vào những năm 1920, nhiều tổ chức lớn, từ Hội Thừa sai Paris đến Nhà tị nạn Biên Hòa, cũng trồng cao su. Yersin cũng nhận thức được mối quan hệ giữa sản xuất và tiêu dùng nên bắt đầu hợp tác với công ty Michelin.
Năm 1905, Michelin trả Yersin 28,5 franc cho 1.316 kg cao su được thu hoạch lần đầu từ đồn điền Suối Dầu. Vào những năm 1940, đồn điền này sản xuất 100 tấn mủ khô mỗi năm, một lượng nhỏ so với tổng sản lượng của Đông Dương, nhưng đủ để Yersin chi trả cho các hoạt động của Viện Paster.
Tiến sĩ người Mỹ Michitake Aso đã chứng minh rằng sự có mặt của cây cao su đã được chính quyền thực dân Pháp rất chú trọng và ban hành nhiều văn bản chỉ đạo chặt chẽ. Nghị định năm 1891 quy định phạm vi môi trường cho các sinh vật. Ví dụ, điều 63 liệt kê lý do bảo tồn rừng, bao gồm sáu điểm. Thứ nhất, để giữ đất trên sườn núi. Thứ hai, bảo vệ đất chống xói mòn do sông suối. Thứ ba, để duy trì tài nguyên nước. Bốn là, bảo vệ các đụn cát, bãi cát trước tác động của đại dương. Thứ năm, bảo vệ biên giới, lãnh thổ. Thứ sáu, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Bốn lý do đầu tiên liên quan chặt chẽ đến sự điều tiết của rừng đối với môi trường và khí hậu địa phương. Lý do thứ năm, coi rừng là yếu tố ngăn chặn sự tấn công của kẻ thù. Trong khi đó, lý do thứ sáu cho thấy vai trò của rừng với vùng nhiệt đới là có lợi cho con người.
Những người trồng rừng ban đầu tránh xa khoa học về sinh thái học, nhưng sau đó, nhờ hiểu biết ngày càng sâu sắc, đồn điền trở thành địa điểm ưa thích để kiểm tra quá trình chuyển đổi từ sinh thái thuộc địa sang sinh thái nhiệt đới. Các đồn điền cao su là phòng thí nghiệm trong đó việc kiểm soát bệnh tật ở người và thực vật được thử nghiệm và áp dụng trên địa hình Đông Dương.
Chủng tộc là khái niệm chính trong việc sử dụng biện pháp kiểm soát đó, và vào những năm 1910, kiến thức y sinh nổi bật về bệnh sốt rét đã được kết hợp với sự phát triển của công nghiệp hóa nông nghiệp để hình thành ý tưởng về chủng tộc. Vì các kỹ thuật nông nghiệp đặc trưng cho người bản địa và người châu Âu, nên sự hiện diện hay vắng mặt của plasmodia gây bệnh sốt rét thường được coi là điểm khác biệt giữa người Kinh và người Khmer với người Thượng. Một số người và quần thể đã được nhắm mục tiêu bởi các chương trình quốc gia. Công nhân đồn điền nhận được phần lớn nhất trong số ít nguồn lực sẵn có để chống lại bệnh sốt rét, nhưng phần lớn dân số nông thôn không được chăm sóc sức khỏe.
Trong sự hình thành và phát triển của cây cao su ở Việt Nam không thể không nhắc đến công tác chăm sóc tinh thần cho người lao động ở đồn điền. Cuốn sách “Cây cao su Việt Nam nhìn từ góc độ lịch sử-sinh thái 1897-1975” cho thấy sự tuyên truyền của các chủ đồn điền tập trung vào cả lợi ích vật chất và các mối quan hệ xã hội. Một nguyệt san tên là Liên Liên đã nêu bật những khía cạnh “trời cho” trong đời sống của người lao động. Nhật báo Liên Liên đã xuất bản ít nhất 30 số, từ tháng 1 năm 1952 đến tháng 7 năm 1954, và được in tại nhà in chính phủ ở Sài Gòn.
Tiêu đề phụ của nguyệt san Liên Liên là “cơ quan liên lạc giữa các đồn điền cao su ở Nam và Bắc Việt Nam”. Mỗi số ra hàng tháng đều dành nhiều “đất” để đăng những bức thư ngắn của công nhân đồn điền gửi bà con các tỉnh phía Bắc.
Nhiều bức thư khá cảm động, trong đó họ cam đoan với cha mẹ rằng nhà văn vẫn còn sống và sau đó hỏi thăm sức khỏe của các cô, chú của họ. Những dòng bí mật trong các bức thư bao gồm từ những công nhân nhà máy có trình độ học vấn thấp cho đến những người khai thác hầu như mù chữ. Có lý do để tin rằng những người đầu tư vào tờ báo có thể đã cố gắng xây dựng uy tín bằng cách tìm những người thực sự làm việc cho những câu chuyện này. Nhưng không có lá thư nào phàn nàn về điều kiện sống trong đồn điền, ngay cả khi các cuộc đình công của công nhân vẫn tiếp diễn, có nghĩa là Liên lạc viên hàng tháng do chủ đồn điền kiểm soát đã bị kiểm duyệt gắt gao.
Hành trình của cây cao su Việt Nam trải qua nhiều thăng trầm. Tiến sĩ người Mỹ Michitake Aso đã có nhiều ý kiến rất đáng để những người quan tâm đến cây cao su hiện nay tham khảo và suy ngẫm. Từ những năm 1890 đến những năm 1930, quỹ đất rẻ trên khắp Đông Nam Á đã thúc đẩy các đồn điền mở rộng lấn chiếm đất rừng và nghiên cứu đã tập trung vào các kỹ thuật mở rộng này. Hơn nữa, trong thời kỳ thuộc địa, các nhà nghiên cứu ở Pháp chịu trách nhiệm về “các vấn đề cơ bản”, trong khi các nhà nghiên cứu ở Đông Dương lo về “các vấn đề ứng dụng”.
Sau Thế chiến II, các nhà khoa học Việt Nam và các nước Đông Nam Á mới giành được độc lập đã phải tiến hành nghiên cứu cơ bản, tạo mối liên hệ giữa lý thuyết và thực nghiệm nhằm tăng sản lượng cao su.
Đến lúc đó, sau nhiều thập kỷ mở rộng, khu vực trồng cao su và việc thành lập các chính phủ theo chủ nghĩa dân tộc đã bắt đầu đóng cửa biên giới trồng cao su. Và khi không còn sự kiểm soát của thực dân, đất đai tự do và lao động giá rẻ không còn dễ tìm nữa. Các nhà nghiên cứu buộc phải chuyển trọng tâm sang vấn đề làm thế nào để thu được bao nhiêu mủ trên mỗi ha cao su.
Nhớ để nguồn bài viết này:
Tiến sĩ Mỹ nghiên cứu cây cao su ở Việt Nam của website thpttranhungdao.edu.vn
Chuyên mục: Phong thủy
Đặt mâm cúng tất niên cuối năm 2022 tại đây: cungtatnien.com
#Tiến #sĩ #Mỹ #nghiên #cứu #cây #cao #ở #Việt #Nam
Trả lời