Phân tích 8 câu cuối bài Tình cảnh lẻ loi học trò giỏi gồm dàn ý và các bài văn mẫu ko chỉ giúp các em có thêm những ý tưởng hay cho bài viết của mình nhưng mà còn tăng lên hiểu biết về hoàn cảnh ra đời, nội dung bài thơ. Qua đó cảm thu được khát khao về tình yêu và hạnh phúc lứa đôi của người chinh phụ trong thời chiến loạn.
Dàn ý Phân tích 8 câu cuối bài Tình cảnh lẻ loi học trò giỏi
1. Mở bài
– Giới thiệu tác giả Đặng Trần Côn và dịch giả Đoàn Thị Điểm:
+ Đặng Trần Côn (chưa rõ năm sinh năm mất) sống vào khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII, là người có góp sức to lớn đối với nền văn học Việt Nam.
+ Đoàn Thị Điểm (1705 – 1748) là người có công với nền văn học quốc âm, một nữ sĩ nổi tiếng với nhiều giai thoại về khả năng xuất khẩu tài tình.
– Giới thiệu tác phẩm và đoạn trích:
+ Chinh phụ ngâm là tác phẩm văn vần của Đặng Trần Côn, ra đời trong vòng năm 1741 thời đoạn sơ kỳ Cảnh Hưng và về sau được nhiều người dịch ra thơ Nôm.
+ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ trích từ câu 193 tới câu 220 của tác phẩm Chinh phụ ngâm, trong đó 8 câu thơ cuối đã trình bày tư tưởng nhân đạo thâm thúy của toàn thể tác phẩm.
2. Thân bài
* Nói chung về đoạn trích:
– Hoàn cảnh sáng tác: Đầu đời vua Lê Hiền Tông có nhiều cuộc khởi nghĩa của nông dân nổ ra quanh kinh thành Thăng Long, triều đình cất quân đánh dẹp. Đặng Trần Côn “cảm thời thế nhưng mà làm ra”.
– Trị giá nội dung: Đoạn trích mô tả những cung bậc và sắc thái không giống nhau của nỗi lẻ loi, buồn khổ ở người chinh phụ khát khao được sống trong tình yêu và hạnh phúc lứa đôi.
* Phân tích 8 câu thơ cuối
Luận điểm 1: Ước muốn của người chinh phụ
– Hình ảnh tự nhiên:
Gió đông: gió mùa xuân mang theo hơi ấm và sự sống, gió báo tin vui, trình bày sự sum họp, đoàn viên.
Non Yên: Điển tích chỉ núi Yên Nhiên, nơi biên cửa ải phương bắc xa xôi – nơi người chồng đang chinh chiến.
“Nghìn vàng”: Hình ảnh ẩn dụ cho tấm lòng của người chinh phụ (buồn tủi, lẻ loi, lo lắng, trống vắng, hi vọng rồi lại thất vọng)
→ Ước muốn của người chinh phụ gửi gắm niềm hi vọng, thương nhớ vào ngọn gió xuân mang tới nơi chiến trường xa xôi để người chinh phu thấu hiểu và trở về cùng nàng.
=> Ko gian vô tận, mênh mông, ko giới hạn, ko chỉ là ko gian vô tận cách trở hai vợ chồng, nhưng mà còn là nỗi nhớ ko nguôi, ngoại trừ đếm được của người chinh phụ, là tình mến thương của người vợ nơi quê nhà.
Luận điểm 2: Nỗi nhớ của người chinh phụ
– Ko gian:
“Non yên – non yên, trời – trời” -> thủ pháp điệp liên hoàn nhấn mạnh khoảng cách xa xôi, trắc trở ko gì có thể khỏa lấp nỗi nhớ vời vợi, đau đáu trong lòng người chinh phụ.
“Thăm thẳm, đau đáu” : từ láy cực tả cung bậc của nỗi nhớ, thăm thẳm là nỗi nhớ sâu, dằng dai, triền miên, đáu đáu là nỗi nhớ gắn với nỗi đau, nỗi sầu. -> Nỗi nhớ triền miên trong thời kì vô tận được cụ thể hóa bằng ko gian xa vời, khắc họa nỗi nhớ khắc khoải dằng dặc.
“Đường lên bằng trời”: Xa vời dường như ko có điểm cuối
=> Nhấn mạnh sự xa cách trùng khơi của người chinh phụ, trình bày tình yêu và nỗi nhớ da diết của người chinh phụ. Sắc thái nỗi nhớ mỗi lúc một tăng tiến, dồn nén trở thành nỗi đau xót xa.
Luận điểm 3: Mối quan hệ giữa ngoại cảnh và tâm trạng
– “Cảnh buồn”, “người thiết tha lòng”: Cảnh và người đều gặp nhau ở nỗi buồn và niềm đau
– Cảnh vốn là vật vô tri nhưng tâm trạng của con người đã nhuốm sầu cảnh vật.
“Cành cây sương đượm”: Gợi sự buốt giá, lạnh lẽo
“Tiếng trùng mưa phun”: Sự ảo não, hoang vắng, nghe được cả tiếng côn trùng kêu rinh rích.
=> Tâm trạng lẻ loi, thổn thức, nỗi thương nhớ, khát khao được đồng cảm nhưng vô vọng, người chinh phụ đã hướng nỗi buồn ra ngoài cảnh vật khiến nó cũng trở thành não nùng.
* Rực rỡ nghệ thuật:
– Sử dụng các giải pháp tu từ ẩn dụ, điệp liên hoàn, từ láy
– Thủ pháp tả cảnh ngụ tình
– Nghệ thuật mô tả nội tâm tinh tế
– Hình ảnh ước lệ
– Giọng điệu da diết, buồn thương
3. Kết bài
– Nói chung nội dung, nghệ thuật 8 câu thơ cuối: 8 câu thơ cuối như lời gửi gắm nỗi niềm thương nhớ khôn nguôi tới người chồng nơi biên cửa ải xa xôi.
– Liên hệ với số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến có chồng đi lính.
Bài văn Phân tích 8 câu cuối bài Tình cảnh lẻ loi học trò giỏi – Mẫu số 1
Trong nửa đầu thế kỉ XVIII, trước tình cảnh rối ren, tao loạn cùng những cuộc nội chiến diễn ra liên miên khiến nhiều gia đình rơi vào thảm kịch chia li, tác phẩm “Chinh phụ ngâm” ra đời đã tái tạo thành công nỗi khát khao hạnh phúc của con người, đồng thời trình bày tiếng nói lên án đối với những trận đấu tranh phi nghĩa. 8 câu cuối trong trích đoạn “Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” đã diễn tả nhiều cung bậc trạng thái xúc cảm của người chinh phụ.
Dù tâm trạng người chinh phụ túc trực nỗi lẻ loi buồn tủi và xoáy sâu vào thảm kịch của sự lẻ loi, của những dự cảm chẳng lành nhưng nàng vẫn một lòng hướng về người chinh phu nơi biên cửa ải xa xôi với sự trông ngóng, mong đợi:
Lòng này gửi gió đông có tiện?
Nghìn vàng xin gửi tới non Yên.
Non Yên dù chẳng tới miền,
Nhớ chàng thăm thẳm đường lên bằng trời.
Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu,
Nỗi nhớ chàng đau đáu nào xong.
Cảnh buồn người thiết tha lòng,
Cành cây sương đượm tiếng trùng mưa phun.
Ko gian ngoại cảnh được mở rộng theo chiều kích cao rộng của miền non Yên, gợi nên khoảng cách địa lí xa xôi. Đồng thời, đó cũng chính là ko gian tràn trề nỗi nhớ trong tâm tưởng của nhân vật trữ tình. Tác giả đã sử dụng hàng loạt từ láy như “thăm thẳm”, “đau đáu”, “thiết tha” liên kết cùng giải pháp điệp ngữ: “non Yên – non Yên”, “đường lên bằng trời – trời thăm thẳm” để nhấn mạnh nỗi đớn đau khôn nguôi cùng nỗi sầu tủi luôn túc trực trong tâm hồn người chinh phụ.
Lúc này, cảnh vật cũng mang nặng tâm trạng và chất chứa sự buồn thương: “cành cây sương đượm, tiếng trùng mưa phun”. Văn pháp tả cảnh ngụ tình – một trong những văn pháp đặc trưng của thơ ca trung đại đã được tác giả vận dụng thành công để khắc họa nỗi lòng của nhân vật. Đối diện với ko gian u tịch, tịch liêu, dường những giọt sương đêm ko chỉ thấm đẫm cành cây kẽ lá nhưng mà còn thấm đượm cả tâm hồn giá buốt của nàng.
Tiếng côn trùng được khắc họa qua văn pháp “lấy động tả tĩnh” đã nhấn mạnh sự cô quạnh, hiu hắt của cảnh vật. Phải chăng đó cũng chính là tiếng lòng yếu ớt đang vang lên trong sự sầu tủi bất lực của nàng. Tâm trạng thảm sầu của nàng đã hòa cùng tiếng mưa và cảnh vật.
Tương tự, thông qua việc sử dụng những hình ảnh ước lệ tượng trưng, văn pháp tả cảnh ngụ tình, tác giả đã tái tạo thành công bức tranh tâm trạng đầy phức tạp nhưng thống nhất của người chinh phụ. Các cung bậc của nỗi nhớ đã được khắc họa một cách sinh động nhưng đều trình bày tiếng lòng thiết tha của trái tim người phụ nữ thủy chung, khát khao hạnh phúc lứa đôi, hạnh phúc gia đình.
Qua đó, chúng ta có thể thấy được tiếng nói đồng cảm, xót thương của tác giả đối với thảm kịch của người phụ nữ cùng sự lên án, phê phán những trận đấu tranh phi nghĩa trong thời buổi xã hội phong kiến rối ren, tao loạn.
Trả lời