Chủ đề: GS Đặng Thanh Lê viết: “Nguyễn Du có đặc tài sử dụng các phép tu từ của văn học dân tộc, đặc thù là ẩn dụ”. Hãy phân tích một số câu, một số đoạn văn trong Truyện Kiều để làm rõ nhận xét trên.
Phân công
Truyện Kiều Đại thi hào dân tộc Nguyễn Du là một tuyệt tác trong nền văn học cổ Việt Nam. Mặc dù mượn chủ đề và tình tiết từ Kim Vân Kiều truyện của thi sĩ Thanh Tâm (Trung Quốc) tài hoa nhưng bài thơ này dài 3.254 dòng, đặm đà bản sắc dân tộc, tràn đầy một tình yêu rộng lớn làm “rung động trời đất” (Tố Hữu).
Về nghệ thuật, bài thơ này là mẫu mực, đỉnh cao của tiếng nói thơ và cách xây dựng nhân vật. Đọc Truyện Kiều, Tôi cảm thấy thâm thúy. “Nguyễn Du có đặc tài vận dụng các phép tu từ của văn học dân tộc, đặc thù là phép ẩn dụ nhưng GS Đặng Thanh Lê đã nhận xét.
Lúc tả cảnh cũng như lúc tả người và tả tình, với phong cách thông minh của một thiên tài, Nguyễn Du đã vận dụng nhiều giải pháp tu từ của văn học dân tộc, đặc thù là ẩn dụ để làm cho câu thơ, câu thơ đầy hình ảnh và biểu cảm.
Nguyễn Du có sở trường vận dụng phép tu từ của văn học dân tộc.
Xuân tới tưng bừng trong ngày hội thanh niên “Đạo pháp thanh”. Ba chị em Kiều cũng “xúng xính đồ đi chơi xuân”. Trên khắp các con phố, dòng người kéo dài vô tận:
Kìm hãm diễn viên đẹp trai,
Xe ngựa như nước nêm áo.
Ở phép đối (ngựa, áo), phép so sánh (… như nước… như nêm) và phép đối (2 vế của câu 8 đối lập) thi sĩ đã tái tạo lại cảnh trẩy hội mùa xuân. Tấp nập, đông đúc, tấp nập của những danh nhân, tài tử.
Đây là hai lời thú nhận của Kim:
Nhân tiện, đây là một hoặc hai điều,
Có phải hoa sen đang chỉ vào hình mờ?
“Diao” (ẩn dụ) dùng để chỉ một người thấp kém, tầm thường. Kim Trọng khiêm tốn, nhún vai. “Hoa sen” (ẩn dụ) dùng để chỉ một người cao quý và được kính trọng. “Hoa sen tới …” (tư cách hoá): lời tỏ tình tế nhị. Chàng Kim hào hoa, đa tình trình bày tình yêu say đắm cái đẹp, trình bày tấm lòng khát khao được yêu. Cách trình bày tình yêu vừa đẹp vừa giàu xúc cảm.
“Trước lầu Ngưng Bích” là bài thơ tả cảnh ngụ tình rực rỡ trong Truyện Kiều. Tác giả sử dụng khôn khéo các giải pháp tu từ như điệp ngữ, ẩn dụ, hoán dụ, … để viết nên những vần thơ tuyệt vời. Điệp ngữ “Trông buồn” đứng ở đầu câu sáu, được lặp lại bốn lần liên tục gợi lên nỗi đau thương nặng nề, triền miên, day dứt trong lòng Kiều. Cửa hồ buổi tối vắng vẻ, xa lạ, mơ hồ thuyền buồm, nước ngọt hoa trôi, cỏ dầu mây mù, mặt đất, gió reo sóng vỗ. – là những hình ảnh ẩn dụ, hoán dụ mô tả kiếp người lang thang, trôi dạt trên dòng đời giông bão vô định, với tâm trạng sợ hãi, lẻ loi, vô vọng. Bên ngoài hài hòa với tâm trạng:
Chiều buồn nhìn cửa bể,
Thuyền buồm nhấp nhoáng xa xa?
Buồn lúc thấy nước mới rơi,
Hoa trôi về đâu?
Buồn nhìn cỏ dầu,
Chân trời xanh đất xanh.
Buồn lúc thấy gió thổi vào mặt,
Tiếng sóng vỗ quanh ghế.
Nguyễn Du có đặc tài … nhất là ẩn dụ
Ẩn dụ là một ví ngầm. Xưa nay, đoạn thơ tả tài sắc của hai chị em Kiều vẫn được nhiều người thẩm định cao. Chân dung “hai mỹ nữ” vô cùng xinh đẹp, một vẻ đẹp thanh tao:
Bộ xương, tuyết tinh linh,
Mỗi người một vẻ, mười phân vẹn mười.
Thúy Kiều, Thúy Vân mềm mại, dịu dàng như “hoa mai”, thần thái trong trắng như “tuyết”; Từ ngoại hình, gương mặt tới tâm hồn, tất cả đều đẹp “mười phân vẹn mười”. Hai hình ảnh ẩn dụ “Phong xương máy, tuyết linh” là nét vẽ tài hoa, có trị giá thẩm mỹ tinh tế.
Bốn câu thơ tiếp theo mô tả vẻ đẹp của Thúy Vân. Khuôn mặt đầy đặn xinh đẹp như trăng rằm, lông mày thanh nhã đẹp như “mày ngài”, nụ cười tươi như “hoa”, giọng nói trong trẻo như “ngọc”, mái tóc mềm mại. bóng hơn cả “đám mây”, làn da trắng mịn. mịn hơn “tuyết”. Trăng, hoa, ngọc, mây, tuyết, … tượng trưng cho vẻ đẹp của tự nhiên so với khuôn mặt, nụ cười, giọng nói, mái tóc, màu da … của một hoa hậu. Tuy cách mô tả đó mang tính ước lệ nhưng ngòi bút “thần” của Tố Như đã làm nên những vần thơ với những hình ảnh ẩn dụ quyến rũ lạ thường:
Vân có vẻ trang trọng tuyệt vời,
Khuôn trăng tròn trịa nét ngài nở nang.
Nụ cười hoa, ngọc, nghiêm trang.
Mây mất nước nhanh, tuyết nhường màu da.
Nếu Vân là một mỹ nữ thì Kiều là một vẻ đẹp tuyệt trần, mặn nhưng, sắc sảo và hoàn mỹ. Nguyễn Du đã sử dụng phép ẩn dụ – nhân hóa để mô tả vẻ đẹp mộng mơ của Thúy Kiều. Đôi mắt cô đó trong veo như làn nước mùa thu. Lông mày đẹp như núi mùa xuân … Vẻ đẹp đó khiến hoa “ghen tuông”, liễu “ghét”:
Mùa thu nước, mùa xuân sơn,
Hoa ghen tuông thua thắm liễu hờn kém xanh.
Những câu thơ, những hình ảnh ẩn dụ – nhân hóa đó là những bông hoa nghệ thuật nở mãi với thời kì, tỏa hương vào tâm hồn con người. Nó cũng cho thấy sự ưu ái của thi sĩ đối với cái đẹp trên đời.
Nguyễn Du ko chỉ tiếp thu thơ ca, kinh điển của văn học Trung Quốc nhưng còn nghiên cứu ca dao, dân ca, học lời người trồng dâu, trồng gai để tạo nên những vần thơ lạ mắt. .
“Hạt mưa sa” là hình ảnh so sánh ẩn dụ trong ca dao, dân ca nói về số phận, thân phận của người con gái xưa: “Thân em như hạt mưa sa, hạt rơi trong hang, hạt đi ruộng cày”. .. Trước sự chuyển đổi của gia đình, cô đã suy nghĩ và hành động:
Hạt mưa nghĩ về sự hèn nhát,
Liều cỏ quyết trả ba xuân.
“Hạt mưa, tấc cỏ, ba suối” là hình ảnh ẩn dụ mang ý nghĩa tượng trưng, nói ít nhưng gợi nhiều, súc tích, giàu tính biểu tượng và sức truyền cảm. Kiều là một cô gái trẻ giàu đức hi sinh, hiếu thảo, quyết tâm bán mình chuộc cha ra khỏi chốn ngục tù.
Nghệ thuật của Truyện Kiều là những đặc điểm nhiều chủng loại, phong phú, lạ mắt. Những câu Kiều vừa trích dẫn trên đây khẳng định nhận xét của Giáo sư Đặng Thanh Lê “là đúng.
Tính ước lệ và tượng trưng là những nét đặc trưng của thơ cổ. Lúc tả cảnh, tả người, tả tình… Nguyễn Du cũng dùng văn pháp ước lệ, tượng trưng, nhưng với phong cách thông minh của một nghệ sĩ thiên tài, câu Kiều đầy chất nhạc, là hình ảnh “Lời ru châu ngọc, hàng gấm vóc”. “, thật sinh động và tinh tế. Đặc trưng, những câu Kiều mang những hình ảnh ẩn dụ đã in sâu vào tâm trí mỗi chúng ta:” Tình mẹ như lời ru những ngày … “(Tố Hữu)
Truyện Kiều làm sáng ngời nền văn học cổ Việt Nam. Tên tuổi của đại thi hào dân tộc Nguyễn Du sống mãi trong lòng nhân dân ta với bao tình cảm trân trọng, tự hào.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Đặc tài vận dụng các giải pháp tu từ của văn học dân tộc, đặc thù là ẩn dụ trong “Truyện Kiều” có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Đặc tài vận dụng các giải pháp tu từ của văn học dân tộc, đặc thù là ẩn dụ trong “Truyện Kiều” bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời