Ở Tả Van, trong vùng lõi Vườn quốc gia Hoàng Liên của tỉnh Lào Cai, mỗi kiểm lâm phải giữ 1.600 ha rừng đặc dụng, nỗi khổ chung của những người giữ rừng.
Đầu tiên.
Trạm kiểm lâm số 4 Vườn quốc gia Hoàng Liên nằm trên đỉnh đèo cao nhất của con đường độc đạo đi vào rừng già Séo Mý Tỷ và Dền Thàng thuộc xã Tả Van, thị trấn Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Trước mặt là núi rừng, sau là suối hồ. Tuy không phải là nơi xa nhất trong hệ thống các trạm kiểm lâm của Hoàng Liên, chỉ cách thị trấn Sapa chừng 25 cây số nhưng Tả Van lại có rất nhiều điều đặc biệt. Từ khi thủy điện Séo Trung Hồ đi vào hoạt động, hồ Séo Mý Tỷ trở thành hồ trên núi cao nhất Việt Nam. Nắng xuyên qua những đám mây chiếu xuống mặt hồ sáng như gương. Âm thanh của các loài chim và động vật tạo nên một bản nhạc rừng vui nhộn. Một không gian cổ tích vô cùng lãng mạn, trái ngược hoàn toàn với công việc của những người giữ rừng phía trên.
Trạm trưởng Lê Tiến Dũng quê gốc ở miền xuôi Hà Nam, dù đã có gần 20 năm công tác nơi núi rừng Hoàng Liên nhưng anh mới vào Tả Van năm ngoái. Đó là khi hàng loạt kiểm lâm giữa lưng chừng trời vướng án kỷ luật. Nhắc lại chuyện đó, Dũng tiếc hùi hụi, đời người kiểm lâm thật là cam go, sơ xuất một chút là tiêu tan nghiệp.
Theo lời kể của cán bộ trạm, chỉ có 5 anh em được giao quản lý hơn 8.000ha rừng đặc dụng. Từ trụ sở này đến cột mốc quản lý xa nhất cũng khoảng gần 30 cây số theo đường chim bay. Mỗi lần tuần rừng mất vài ngày mới tới đích, cả đi lẫn về là cả tuần. Anh cứ tưởng tượng đồ đạc của mình để trong nhà, cửa ra vào đều khóa cẩn thận phòng khi mất, huống hồ là nơi rừng núi bao la này. Dù cố gắng đến đâu cũng khó tránh khỏi thực trạng rừng bị xâm hại. Chẳng hạn, mùa khô ở rừng Hoàng Liên thường kéo dài từ tháng 9 năm trước đến hết tháng 4 năm sau, cũng là mùa đồng bào phát rẫy làm nương. Một trận rượu, một tia lửa, ai giữ được rừng đây.
Hai thôn Séo Mý Tỷ và Dền Thàng có tổng số khoảng 250 hộ dân, gắn bó lâu đời với rừng Hoàng Liên. Người Mông nơi đây sống dựa vào rừng. Cả một cộng đồng sống trong vùng lõi của khu rừng đặc dụng trải dài từ xã Tả Van, Bản Hồ của tỉnh Lào Cai đến huyện Tân Uyên của tỉnh Lai Châu. Từ khi một đứa trẻ được sinh ra, thờ thần rừng, đến khi trưởng thành, dựng vợ gả chồng, dựng nhà sinh sống cũng đều nhờ cây trong rừng.
Kể cả khi nằm, theo phong tục của người Mông, quan tài phải làm bằng gỗ pơ mu, một loài gỗ quý trên núi cao rừng Hoàng Liên. Vì vậy, nói rừng là lẽ sống, là máu thịt của đồng bào cũng không sai. Nếu là cuộc sống thì phải tìm mọi cách để chiến thắng nó. Đốt rừng lấy đất làm rẫy, vào rừng săn bắn, chặt cây đổi lấy gạo, vào rừng làm thuê cho buôn gỗ… Tất cả chỉ vì miếng cơm manh áo. Toàn xã Tả Van có 913 hộ dân thì gần 50% vẫn là hộ nghèo. Các dân tộc Mông, Dao, Tày, Giáy ở 7 thôn sống hoàn toàn trên 150 ha ruộng 1 vụ. Tất nhiên, nếu bạn không đi rừng, bạn sẽ không biết phải làm gì.
Có thời điểm Séo Mý Tỷ, Dền Thàng là điểm nóng nhất về công tác bảo vệ rừng ở Hoàng Liên. Người giữ rừng và phần lớn dân làng ở hai chiến tuyến, xung đột xảy ra như thường. Ban đầu chỉ là mâu thuẫn bình thường, lặt vặt như đổ cát vào bình xăng xe máy, ném đá vào trạm kiểm lâm hay đốt vài cây để lực lượng kiểm lâm ra ngoài dập lửa. Theo thời gian, nó trở nên nghiêm trọng.
Năm 2018, một nhóm thanh niên trong thôn sau khi nhậu nhẹt đã xông vào trạm kiểm lâm số 4 tấn công lực lượng kiểm lâm để cướp lại số gỗ bị tịch thu. Gậy, đá ném vào khiến chỗ ở của kiểm lâm chật kín. Hậu quả, trạm trưởng lúc đó là ông Nguyễn Phúc Thành bị dập lá lách, kiểm lâm viên Nguyễn Đức Thuận bị hỏng một mắt. Mặc dù nhóm người hành hung lực lượng bảo vệ rừng sau đó đã bị xử lý trước pháp luật nhưng ông Thành bị thương tích 11%, ông Thuận bị thương tật 31% và trở thành thương binh, sống mãi với nỗi ám ảnh rừng.
Những năm gần đây, tình hình đã được cải thiện ít nhiều, nhờ chủ trương cộng đồng cùng tham gia bảo vệ rừng, nhưng không vì thế mà công việc giữ rừng ở Hoàng Liên ngừng gian nan, vất vả. Năm cán bộ kiểm lâm ở Tả Van có một con chó, giờ nó chỉ còn 3 chân. Nó là loài chó rất tinh ranh, không chỉ đánh hơi được người lạ mà còn có thể phân biệt được tiếng xe máy của người dân hay của lâm tặc. Trạm trưởng Dũng cho biết, kiểm lâm chui cho lâm tặc là lẽ thường, nhưng ở Tả Van đây, lâm tặc lại đội lốt kiểm lâm. Đi đâu, làm gì nếu không cẩn thận, mọi chuyện sẽ bại lộ. Nhờ chú chó này mà bạn biết khi nào có người lạ ở gần trạm giám sát của bạn. Nhưng chính vì thế nó vừa là nỗi ám ảnh, vừa là cái gai trong mắt của lâm tặc. Nhiều lần chúng bắn, ném đá, đập bả để tiêu diệt nhưng cũng chỉ làm con chó cụt một chân.
Ngày đêm, chú chó 3 chân này vẫn là “tai mắt” của trạm kiểm lâm 4 giữa lưng chừng trời.
2.
Buổi tối hôm đó chúng tôi quyết định ở lại trạm kiểm lâm 4, đây cũng là dịp để hiểu hơn về cuộc sống và công việc của những người giữ rừng nơi đây. Trạm có 5 người, nhưng ở trụ sở chỉ có 3 người, 2 người khác túc trực tại Séo Mý Tỷ. Bữa tối có trưởng làng, anh cảnh sát và đội tuần tra bảo vệ rừng. Vừa ăn uống vừa bàn công việc để sáng hôm sau đi tuần rừng. Đang là mùa cao điểm phòng chống cháy nổ, nghe nói họ sẽ đi từ Séo Mý Tỷ lên đỉnh Nam Kang – Hồ Tao, nơi có độ cao 2.881m so với mực nước biển.
Anh Trịnh Tiến Hạnh, kiểm lâm viên Trạm kiểm lâm số 4 chia sẻ, trừ những chuyến đột xuất, hàng tháng, kiểm lâm phối hợp với tổ bảo vệ rừng cộng đồng phải tuần tra rừng ít nhất 3 lần. Chuyến đi gần chỉ một hai ngày, còn lại hầu hết phải đi xa, từ 4-6 ngày, thời gian ngủ lán, ngủ rừng nhiều hơn ngủ trạm. Đã chọn dấn thân vào nghề này là chấp nhận sự vất vả, nguy hiểm nhưng trước khi đến đây, tôi không nghĩ lại vất vả đến vậy.
Vất vả thì khỏi phải bàn, riết rồi cũng quen, nhưng cuộc sống đời thường, đời tư của những người bảo vệ rừng kể trên thì đúng là mỗi người mỗi cảnh. Hầu hết họ từ dưới xuôi lên đây lập nghiệp. Có người không được, có người tìm được cuộc sống bình yên, nhưng cũng không ít người dở dang. Kiểm lâm Trịnh Tiến Hanh quê ở huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ. Đã hơn hai mươi năm kể từ khi anh lên đây. Trước ông cũng lấy một người vợ làm giáo thụ ở Bắc Hà và sinh được một cô con gái. Rất may, người vợ chán chồng làm kiểm lâm, đi rừng biệt lập, thường xuyên đối mặt với nguy hiểm nên giờ đã bỏ nhau.
Khi Vân nói về chén rượu chỉ còn đáy, Hạnh chia sẻ với tôi: Nhiều lúc nghĩ lại, chỉ biết trách số phận, giá như mình đừng đến đây từ trước, đừng gắn bó với nghề này. , có lẽ đã có. cuộc sống khác, hạnh phúc hơn. Nghĩ vậy thôi nhưng sau chén rượu, tôi thấy anh đang chuẩn bị những thứ cần thiết cho ngày mai lên đường.
Trước khi đi Tả Van, một số cán bộ vườn cho biết VQG Hoàng Liên có diện tích hơn 28.498 ha cộng với vùng đệm trong rộng 1.383 ha, vùng đệm ngoài rộng hơn 62.407 ha. Trên địa bàn vườn quản lý hiện có 4.477 hộ, với 24.810 nhân khẩu, phân bố ở 39 thôn, bản của cả Lào Cai và Lai Châu, tỷ lệ hộ nghèo bình quân hơn 40%. Địa bàn quản lý rộng, nguồn nhân lực mỏng, sức ép từ rừng luôn ở mức báo động là những nguyên nhân khiến người giữ rừng ở Hoàng Liên gặp nhiều khó khăn hơn nhiều nơi khác. Những năm gần đây, nhờ chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng, mỗi thôn trong VQG Hoàng Liên đều có tổ bảo vệ rừng cộng đồng. Trưởng thôn Hầu A Seng, người Mông ở thôn Dền Thàng nói tiếng Kinh dõng dạc: Nhờ có chủ trương này, dân làng cùng tham gia tuần tra, bảo vệ rừng cùng với kiểm lâm, ai xâm hại đến rừng sẽ bị xử lý.
Nghe vậy, trạm trưởng Lê Tiến Dũng buồn bã kết luận: Giữ được rừng hay không là tùy dân, dân còn khổ là anh em bảo vệ rừng vẫn khổ. Đừng nói đến chuyện giữ rừng khi đời sống người dân còn khó khăn, chưa có kế sinh nhai, bởi như vậy là không công bằng.
Nhớ để nguồn bài viết này:
Chuyện của 5 kiểm lâm viên & hơn 8.000ha rừng ở Tả Van của website thpttranhungdao.edu.vn
Chuyên mục: Phong thủy
Đặt mâm cúng tất niên cuối năm 2022 tại đây: cungtatnien.com
#Chuyện #của #kiểm #lâm #viên #hơn #8000ha #rừng #ở #Tả #Van
Trả lời