Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho thơ văn. Mỗi thi sĩ, nhà văn lại mang tới những góc nhìn riêng, hướng ngòi bút thông cảm tới những thân phận người phụ nữ không giống nhau. Dù ở những thời đại không giống nhau người phụ nữ mang vẻ đẹp không giống nhau nhưng tựu chung họ đều phải gánh chịu những thảm kịch của xã hội, đặc trưng là trong thời đoạn phong kiến. Cùng thpttranhungdao.edu.vn tìm hiểu, phân tích và cảm nhận thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua bài viết dưới đây.
Bối cảnh xã hội phong kiến xưa
Xã hội Việt Nam từ thế X tới nửa đầu thế kỷ XIX có nhiều chuyển biến mạnh mẽ về cơ chế xã hội, kinh tế, giáo dục, văn hóa. Một trong những thay đổi quan trọng nhất chính là sự xuất hiện của cơ chế phong kiến cùng với hệ tư tưởng Nho giáo. Hệ tư tưởng Nho giáo tác động mạnh mẽ tới mọi phương diện của cuộc sống, đặc trưng là người phụ nữ.
Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ phải gánh chịu nhiều bất công của quan niệm “trọng nam khinh nữ”. Họ ko được quyền quyết định cuộc đời mình.
Tất cả mọi trị giá, nhân sinh quan của người phụ nữ bị bó buộc trong “tam tòng tứ đức”. Người phụ nữ ko được học hành cũng ko được tham gia thảo luận quyết định mọi việc từ lớn tới nhỏ, từ cuộc đời mình tới việc nhà việc nước. Có thể thấy, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bị gò bó cả về ý thức lẫn thể xác.
Chính vì thế, cuộc sống của họ chỉ quanh quẩn chốn khuê phòng, quanh quẩn với “cầm, kỳ, thi, họa” hay chuyện “nữ công gia chánh”. Sự bó buộc của quan niệm xã hội đã khiến người phụ nữ rơi vào nhiều thảm kịch. Đó cũng là lý do quan trọng khiến văn học thời đoạn này thường nhắc đến tới thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Tìm hiểu thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm
Nhắc tới thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, nguyên nhân dẫn tới thảm kịch chính của cuộc đời người phụ nữ đó chính là tư tưởng nam quyền, “trọng nam khinh nữ”. Trong xã hội, điều này được hiện thực hóa qua các chuẩn mực khe khắt đối với người phụ nữ. Còn trong văn học, điều đó được trình bày qua những lời thơ đầy đau xót, đắng cay về thân phận người phụ nữ của các tác giả văn học.
Số phận người phụ nữ lúc là nạn nhân của xã hội phong kiến
Từ việc tìm hiểu thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, ta thấy họ có thể làm được nhiều việc lớn cho tổ quốc xã hội. Quan sát lịch sử ta vẫn còn thấy những chiến công, sự hi sinh quả cảm của biết bao nữ người hùng. Nhưng trong quan niệm Nho giáo, xã hội lại ko đề cao vai trò của người phụ nữ.
Họ sống chỉ như cái bóng kế bên người đàn ông. Dù tài sắc tới đâu, dù thông minh tới đâu thì họ cũng ko có dịp phát huy, bởi “nhất nam viết hữu thập nữ viết vô”. Hay chính Tú Xương cũng cảm thấy bất lực trước tình cảnh ngày nay của mình và hoàn cảnh của vợ. Phân tích bài thơ Thương vợ của Tú Xương, ta thấy hình ảnh Bà Tú vất vả biết mấy:
“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Ỉ eo mặt nước buổi đò đông
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công”
(Thương vợ)
Chua chát, đắng cay hơn lúc bà Tú mưu sinh ko chỉ vì “năm con” nhưng còn vì chồng. Tú Xương thương vợ và cũng ý thức được hoàn cảnh của mình – quan tại gia, “ăn lương vợ”.
Nhưng ngặt vì thành kiến xã hội, ông ko thể làm gì cả ko thể làm thầy đồ vì ko hợp tính cách, ko thể ra phụ giúp công việc giao thương của vợ vì thành kiến trói buộc kẻ sĩ. Càng ý thức được thực tại thì càng bất lực, một vòng thảm kịch luẩn quẩn ko sao thoát khỏi. Lúc phân tích thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua hình ảnh bà Tú, ta ko khỏi nghẹn ngào.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến với tư tưởng trọng nam khinh nữ
Từ tư tưởng “nam tôn nữ ti” dẫn tới nhiều thảm kịch tiếp nối của thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Sự bất công lên tới đỉnh điểm lúc người phụ nữ ko có quyền tự chủ đối với cuộc đời mình. Họ ko có quyền định đoạt làm chủ cuộc đời mình ngay cả hạnh phúc cả đời người – tình yêu và hôn nhân họ cũng ko được quyết định. Đó là lời hát than thân của người phụ nữ trong ca dao
Thân em như tấm lụa đào
Phơ phất giữa chợ biết vào tay người nào
(Ca dao)
Mở đầu “thân em” là một motif thân thuộc trong ca dao, gợi chung âm điệu xót xa, ngậm ngùi. Cụm từ “thân em” gợi nhắc tới thân phận người phụ nữ. Đây cũng là lời chung của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Hình ảnh so sánh “tấm lụa đào” cho thấy người con gái ý thức sắc đẹp, tuổi xuân, trị giá của bản thân mình.
Từ láy “phơ phất” gợi chỉ sự chuyển động trong gió, và đó cũng chính là số phận người phụ nữ mỏng manh, chông chênh ko có một điểm tựa vững chắc. “Chợ” là nơi lẻ qua người lại, người tốt lẫn kẻ xấu. tiếc thay cho một tấm lụa đẹp, dù trị giá tới mấy nhưng lại ko được lựa chọn bến đỗ chỉ có thể mãi là một món hàng chờ người tới sắm.
Phân tích thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, ta thấy Hồ Xuân Hương lại ví von họ với hình ảnh chiếc thuyền.
Chiếc bách buồn vì phận nổi nênh,
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh.
Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
Nửa mạn phong ba luống dập dềnh.
Cầm lái mặc người nào lăm đỗ bến,
Giong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh.
Đấy người nào thăm ván cam lòng vậy,
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh.
(Tự tình III)
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến cũng cập kênh như chiếc thuyền kia. Chỉ có thể bất lực buông xuôi nhìn dòng đời xô đẩy.
Từ đó nói lên một cách thấm thía nỗi đau của người phụ nữ trong xã hội phong kiến thân phận bị phụ thuộc, trị giá ko người nào biết tới. Dù làm việc vất vả, chịu mọi nặng nhọc nhưng mọi việc người phụ nữ làm ko được thẩm định cao – đó là những trách nhiệm nhưng người phụ nữ buộc phải thực hiện.
Đồng cảm với điều đó, các tác giả trung đại đã lên tiếng ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ. Nguyễn Dữ ngợi ca tấm lòng thủy chung của Vũ Nương.
Lúc tìm hiểu về trị giá nội dung và nghệ thuật của truyện Kiều, ta thấy Nguyễn Du đã khắc họa Thúy Kiều với vẻ đẹp của chữ hiếu “làm con trước phải đền ơn sinh thành”, sự chung tình của nàng với Kim Trọng. Hay trong góc nhìn của Hồ Xuân Hương, thân phận người phụ nữ có những nét tương đồng với hình ảnh “bánh trôi nước”.
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.
(Bánh trôi nước)
Phân tích bài thơ Bánh trôi nước, ta thấy Hồ Xuân Hương ko mô tả một cách hờ hững, lạnh nhạt nhưng luôn trải lòng, hóa thân vào nhân vật để tiếp cận, để thấu hiểu sẻ chia. Trong cách mô tả của thi sĩ, chiếc bánh trôi dường như đã trở thành một thân phận nhỏ nhỏ, gần như tiêu cực chịu sự xô đẩy của cuộc đời.
Sự xuất hiện của thành ngữ “bảy nổi ba chìm” đã gợi ra thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Đó là một cuộc đời thăng trầm, liên kết với hình ảnh câu thơ trên gợi ra số phận nhỏ nhỏ, bất công của người phụ nữ.
Điều này đã được nói tới rất nhiều trong ca dao. Nhưng nếu trong ca dao chỉ ngừng lại ở việc than trách thân phận thì Hồ Xuân Hương lại trình bày phong cách mạnh mẽ đầy ý thức khả năng tư nhân.
Người phụ nữ ko được tự làm chủ cuộc đời, họ đành cam chịu, phó thác cho số phận. Cái duy nhất họ làm chủ được là tấm lòng mình. Lời khẳng định mạnh mẽ đấy được trình bày qua kết cấu tương phản “Dù…nhưng”. Mặc dầu trong tay kẻ nặn, trong thế tiêu cực, vẻ ngoài có thể thay đổi nhưng tấm chân tình đấy mãi ko thay đổi.
Đưa cái trạng thái bên ngoài “rắn nát” đối lập với tính chất “tấm lòng son” bên trong, thi sĩ đã khẳng định: người phụ nữ sẽ vẫn giữ sự thủy chung trước mọi phong ba của cuộc đời. Một lời nói trình bày niềm tự hào về phẩm chất, thủy chung của người phụ nữ. Chính cách diễn tả này đã trình bày khát khao giữ gìn, vươn tới cái đẹp, cái thiện của người phụ nữ.
Ngoài ra, tư tưởng “trọng nam khinh nữ” lại dẫn tới một thảm kịch khác của người phụ nữ – thảm kịch của tình yêu dở dang, thảm kịch kiếp “chồng chung” và cũng chính là một trong những thảm kịch của thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Việc “trai năm thê bảy thiếp, gái chính chuyên một chồng” đè nặng khiến người phụ nữ ko thể có được một tình yêu trọn vẹn viên mãn.
Họ đã ko được quyền quyết định nghe theo trái tim, nay càng đớn đau hơn lúc phải san sẻ mối tình của mình với kẻ khác. Trong tình yêu, người nào cũng muốn ích kỷ ko muốn san sớt dù chỉ là “mảnh tình san sẻ tí con con”. Nhưng người phụ nữ trong xã hội phong kiến lại phải san sớt chồng mình với người khác.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc làm kiếp chồng chung
Trong đời Hồ Xuân Hương đã thực sự đôi lần làm lẽ, nữ sĩ sẽ càng đắng cay bởi chính mình là một người có tài năng cũng như có ý thức thâm thúy về trị giá bản thân. Nữ sĩ đã đắng cay lên tiếng, có thể vừa cho chính thân phận mình, cho cả những người cùng hoàn cảnh.
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
(Làm lẽ)
Một lời “chém cha” thốt ra như chứa đựng biết bao nhiêu oán hờn, đớn đau và cũng đủ cho thấy cái “kiếp chồng chung” bất công và đắng cay thế nào với người phụ nữ. Nỗi niềm độc thân đấy ko sao kể xiết.
Canh khuya vang vọng trống canh dồn.
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa, say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế, khuyết chưa tròn.
Xuyên ngang mặt đất, rêu từng đám,
Đâm toạc chân trời, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con.
(Tự tình II)
Nỗi độc thân đấy bủa vây tràn trề cả ko gian và thời kì. Hạnh phúc tưởng chừng sẽ tới nhưng rồi cuối cùng cũng chỉ là “vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”. Thời kì dần trôi, tuổi xuân của người phụ nữ cũng vơi dần theo năm tháng nhưng cuối cùng nhìn lại chỉ còn một mình nàng trơ trọi, cô độc giữa ko gian. Có thể thấy, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến thật xót xa biết bao.
Cô độc, đắng cay nhìn tuổi xanh trôi qua, nhìn bóng hình mình phai tàn – “trơ cái hồng nhan với nước non”. Mượn men rượu để quên đi nỗi sầu tủi ngày nay nhưng men rượu chỉ khiến nàng thêm quặn thắt cõi lòng. Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến phải chịu kiếp chồng chung, san sẻ tình yêu đầy đớn đau.
Số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc là những người tài hoa bạc phận
Trong văn học trung đại Việt Nam, các tác giả còn hướng ngòi bút của mình tới với thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến – những con người “tài hoa bạc phận” bị cuộc sống vùi dập. Đây cũng là một nhân vật được Nguyễn Du dùng hết cái tài, cái tâm của mình để sáng tác. Những hình ảnh đấy cứ trở đi trở lại trong thơ của Nguyễn Du.
Đó là nàng Tiểu Thanh trong “Đọc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du. Đọc Tiểu Thanh Kí đã khắc họa rõ nét về cuộc đời của nàng Tiểu Thanh có tài có sắc nhưng lại làm vợ lẽ người khác và sống một cuộc sống đau buồn, đầy những nỗi uất ức. Bản thân cuộc đời Tiểu Thanh đã làm cho Nguyễn Du phát sinh mối đồng cảm vô hạn trước số phận nghiệt ngã và tiếng lòng đấy được bật lên thành lời thơ.
Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư
Độc điếu song tiền nhất chỉ thư
(Đọc Tiểu Thanh kí)
Lúc phân tích Độc tiểu thanh kí của Nguyễn Du, ta nhận thấy “hoa uyển’ trong câu đầu là vườn hoa, là tượng trưng cho quá khứ và quãng thời kì thanh xuân tươi đẹp.
‘Tẫn thành khư’ là tất cả hóa thành bãi hoang tàn, là sự biến hóa của thời kì trước dòng đời tấp nập. Ở ngay câu trước tiên, Nguyễn Du đã mượn hình ảnh của ko gian nơi Tiểu Thanh từng sống để nói lên cảm nhận của chính ông về những chuyển đổi của thời kì.
Tây Hồ là nơi cảnh đẹp hữu tình nhưng lại hóa gò hoang vắng, hẻo lánh vì có một người con gái đã mãi mãi chôn vùi tuổi thanh xuân của mình ở đây. Sự biến thiên dâu bể của cuộc đời ko sao có thể đoán định được, cảnh đẹp ngày xưa nay chỉ còn là phế tích, chỉ còn lại dấu ấn về một thời đã qua.
Từ ‘Độc’ có nghĩa duy nhất, đơn độc. Còn cụm ‘Nhất chỉ thư’ là một quyển sách, một tập giấy còn sót lại. Trong ko gian điêu tàn, Nguyễn Du xuất hiện với dáng vẻ hững hờ và đồng thời cũng trình bày sự lắng sâu trầm tư trong những nét độc thân.
Một mình thi sĩ ngậm ngùi đọc những tập sách về cuộc đời nàng Tiểu Thanh tội nghiệp. Một mình đối diện trước sự bất lực của nàng Tiểu Thanh về số phận của chính mình.
Sự tồn tại của con gái tài sắc một thời chỉ được biết tới qua một tập sách, phần dư còn sót lại khiến ông ko thể ko bật lên những nỗi xót thương cho nàng.
Xưa Tiểu Thanh luôn cô độc tới lúc mất, nay Nguyễn Du cũng viếng nàng một mình bên khung cửa trình bày sự thông hiểu thâm thúy của Nguyễn Du với nàng Tiểu Thanh. Câu thơ là sự đồng cảm giữa hai tâm hồn độc thân. Thời kì và ko gian ko thể cách trở được tấm lòng “Đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”.
Nguyễn Du khóc cho Tiểu Thanh cũng chính là khóc thương cho chính số phận đắng cay, cực khổ của chính mình. Đây cũng là số phận tiêu biểu về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Thương thay cho những tấm hồng nhan bị người đời lãnh đạm, những con người đã hiểu rất rõ về trị giá của bản thân nhưng lại phải bất lực trước sự gai góc trên đường đời. Ta thấy rõ sự khắc nghiệt của xã hội đối với những người tài hoa và mong muốn khát khao hạnh phúc của họ. Như những câu thơ đớn đau nhưng Nguyễn Du từng viết trong Truyện Kiều. Thúy Kiều là người con gái tài sắc vẹn toàn
Kiều càng sắc sảo mặn nhưng
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen tuông thua thắm liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai
(Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”, Truyện Kiều)
Nhưng cuối cùng trước những giông tố của cuộc đời nàng phải đành chính tay dập tắt mối tình đầu mới chớm với Kim Trọng và mở đầu chuỗi ngày phiêu dạt đầy thảm kịch.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc là nạn nhân của chiến tranh phi nghĩa
Cảm nhận Chinh phụ ngâm, ta thấy thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc còn là nạn nhân của chiến tranh phi nghĩa. Lúc nhắc tới chiến tranh người ta thường quan tâm tới số phận, sự hi sinh của người lính nơi chiến trường biên cửa ải xa xôi, nhưng các tác giả trung đại còn quan tâm tới số phận của người chinh phụ.
Đầu đời Lê Hiển Tông, phong trào khởi nghĩa nông dân diễn ra liên miên, triều đình điều lính tráng đi dẹp loạn. Điều đó dẫn tới việc nhiều gia đình rơi vào cảnh ly biệt kẻ ở người đi, vợ mất chồng, mẹ mất con.
Số phận và thảm kịch của những con người nhỏ nhỏ trong cái xã hội phong kiến đang đứng bên bờ vực thẳm đấy đã lay động trái tim của Đặng Trần Côn. Để từ đó, ông viết nên tác phẩm “Chinh phụ ngâm”. Người chinh phụ chỉ có thể kì vọng trong mòn mỏi, hi vọng rồi lại vô vọng.
“Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phơ phất rũ bóng bốn bên
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa.”
(Chinh phụ ngâm)
Phân tích bài Chinh phụ ngâm, ta thấy rằng thời kì được lặp lại đều đặn, đơn điệu trong vòng tròn của sự nhớ nhung đợi chờ từ đêm gà gáy tới ngày bóng hòe. Dịch giả đã dùng rất thành công từ láy “eo óc” và “phơ phất”. “Eo óc” là từ láy tượng thanh gợi tả âm thanh buồn phiền, gợi cảm giác vắng vẻ, tịch mịch. Còn “phơ phất”là từ láy tượng hình gợi tả hình ảnh thưa thớt gợi cảm giác độc thân, trống vắng.
Hai từ láy ko chỉ gợi tả được ko gian nhưng còn gợi tả được tâm trạng, hoàn cảnh của người chinh phụ. Một đêm dài năm canh, người chinh phụ vì trông ngóng người chinh phu, thức trọn năm canh, nghe tiếng gà gáy nhưng sợ hãi, rầu rĩ.
Cái âm thanh “eo óc” đấy thưa thớt, rùng rợn, tang thương, khó chịu, từng tiếng từng tiếng vang lên khô khốc đối lập với sự yên ắng, trầm lắng trong tâm nàng. Tiếng gà gáy trong đêm gợi ra khoảng ko mênh mông, hiu quạnh, khiến người phụ nữ độc thân, lẻ loi trở thành nhỏ nhỏ, đáng thương.
Nghệ thuật lấy động tả tĩnh đẩy tâm trạng người chinh phụ lên một nấc thang mới, khiến nó đớn đau hơn, cô độc hơn. Ko chỉ có tiếng gà gáy khiến nàng trằn trọc, bóng “hòe phơ phất“ cũng khiến người chinh phụ suy tư, lo nghĩ.
Trong ko gian vắng lặng, thời kì đã đi qua màn đêm, người chinh phụ ôm nỗi nhung nhớ, thấm thía về thảm kịch đời mình – về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Cảnh đó nhưng người xưa giờ nơi đâu lựa có thể trở lại bên nhau như ngày xưa. Có tự nhiên, có âm thanh nhưng bức tranh đấy ko tươi vui nhưng đầy những màu sắc mơ hồ, u ám như chính tương lai của nàng.
Nỗi buồn của nàng đã thấm vào cảnh vật hay chính cảnh vật khơi gợi những nỗi buồn trong lòng nàng. Vắng chồng, cuộc sống của người chinh phụ thật tẻ nhạt, buồn chán và nặng nề với những thương nhớ đong đầy từng khắc, độc thân bủa vây từng giờ.
Từ láy “Đằng đẵng” gợi thời kì kéo dài lê thê vô thủy vô chung. Còn “Dằng dặc” thì gợi ko gian mênh mông vô tận cùng. Ko gian và thời kì ko còn mang tính cố định của ko thời kì vật lý nhưng mở ra theo chiều kích của nỗi nhớ.
Đó là ko gian thời kì tâm trạng của người chinh phụ. Với nghệ thuật so sánh liên kết với việc vận dụng từ láy, từng cặp nhân vật hiện lên “khắc giờ” với “niên”, “mối sầu” với “miền biển xa”.
Những tháng ngày này, thời kì trôi đi thật chậm rãi, như muốn gặm nhấm chuỗi ngày sầu bi của nàng. Một ngày ko còn được đo bằng vài canh, mấy khắc, nhưng được tính đếm bằng cả năm dài “đằng đẵng”.
Trong những tháng ngày khó khăn này, người chinh phụ ngẫm về cuộc hôn nhân dang dở, về cuộc đời ko thừa hưởng hạnh phúc trọn vẹn, khiến nàng đã sầu lại càng sầu thêm. Nỗi buồn của người chinh phụ càng triền miên, ko có hồi kết.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến còn là nàng Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ. Lúc Trương Sinh tòng quân đi lính, một mình nàng phải quán xuyến mọi việc nhà chăm lo cho cả mẹ chồng và con.
Một mình nàng vừa làm cha vừa làm mẹ. Tới lúc chồng trở về, những tưởng nàng sẽ thừa hưởng hạnh phúc trọn vẹn nhưng chỉ vì bản tính đa nghi gia trưởng của chồng nhưng cuối cùng gia đình nàng vun vén xưa nay lại tan vỡ.
Phân tích nhân vật Vũ Nương, ta thấy nàng nguyện dùng cái chết để chứng minh sự trong sạch của bản thân cho thấy được sự chung tình của nàng.
Chính chiến tranh phi nghĩa khiến nàng ko có một gia đình trọn vẹn, khiến nàng phải lâm vào cảnh độc thân gánh vác mọi việc. Và cũng chính chiến tranh tuy kết thúc nhưng những hệ lụy kéo theo đấy ko thể khắc phục được. Cuối cùng, Vũ Nương lại rơi vào thảm kịch. Thân phận người phụ nữ vốn đã cập kênh nhưng trong những biến cố của xã hội, thân phận đấy lại càng thêm mỏng manh.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến tuy phải chịu nhiều thảm kịch, cập kênh nhưng họ luôn mang trong mình một tình yêu cuộc sống cháy bỏng, khát khao hạnh phúc mãnh liệt. Điều đó là những điểm sáng trong bức tranh cuộc đời của người phụ nữ. Vì vậy, những tác phẩm viết về thân phận người phụ nữ ko chỉ thấm đẫm trị giá hiện thực nhưng còn mang trị giá nhân đạo thâm thúy.
Nhận xét thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua các tác phẩm
Nhìn chung, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa phải chịu nhiều thiệt thòi, áp bức bóc lột của giai cấp cường quyền. Thậm chí cuộc đời của họ vướng vào nhiều gai góc và sóng gió. Sự bất công trong cơ chế ko kiến càng được hiện hữu rõ lúc theo tư tưởng “trọng nam khinh nữ”, phụ nữ được coi là từng lớp cuối của xã hội. Vì thế, ko có chỗ để họ vực dậy đấu tranh.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bị rẻ rúng biết bao. Họ ko được làm chủ chính cuộc sống của mình, phải thuận theo những mực thước chật hẹp trói buộc cuộc đời họ trong những khung sắt giam giữ tâm hồn.
Một xã hội nhưng đặc trưng chỉ coi trọng “tam tòng, tứ đức” thì đã biến cuộc đời mỗi phụ nữ lúc được sinh ra là phải luôn sống và hy sinh cho người khác. Đó chính là cuộc sống nhưng sống vì người khác ko phải cho mình.
Kỳ vọng qua bài viết về số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bạn đã có thêm những tri thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập và nghiên cứu của bản thân. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào liên quan tới chủ đề thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đừng quên để lại nhận xét để cùng Dinhnghia.vn trao đổi thêm nhé. Chúc bạn luôn học tốt!
Phân mục: Hỏi đápt
#Thân #phận #người #phụ #nữ #trong #xã #hội #phong #kiến #qua #một #số #tác #phẩm
.uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 { padding:0px; margin: 0; padding-top:1em!important; padding-bottom:1em!important; width:100%; display: block; font-weight:bold; background-color:inherit; border:0!important; border-left:4px solid #1ABC9C!important; box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -moz-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -o-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -webkit-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); text-decoration:none; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:active, .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:hover { opacity: 1; transition: opacity 250ms; webkit-transition: opacity 250ms; text-decoration:none; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 { transition: background-color 250ms; webkit-transition: background-color 250ms; opacity: 1; transition: opacity 250ms; webkit-transition: opacity 250ms; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 .ctaText { font-weight:bold; color:#16A085; text-decoration:none; font-size: 16px; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 .postTitle { color:#1ABC9C; text-decoration: underline!important; font-size: 16px; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:hover .postTitle { text-decoration: underline!important; } Xem thêm: Tổng tài sản là gì
[toggle title=”xem thêm thông tin chi tiết về Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm” state=”close”]
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm
Hình Ảnh về: Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm
Video về: Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm
Wiki về Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm -
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến luôn là nguồn cảm hứng vô tận cho thơ văn. Mỗi thi sĩ, nhà văn lại mang tới những góc nhìn riêng, hướng ngòi bút thông cảm tới những thân phận người phụ nữ không giống nhau. Dù ở những thời đại không giống nhau người phụ nữ mang vẻ đẹp không giống nhau nhưng tựu chung họ đều phải gánh chịu những thảm kịch của xã hội, đặc trưng là trong thời đoạn phong kiến. Cùng thpttranhungdao.edu.vn tìm hiểu, phân tích và cảm nhận thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua bài viết dưới đây.
Bối cảnh xã hội phong kiến xưa
Xã hội Việt Nam từ thế X tới nửa đầu thế kỷ XIX có nhiều chuyển biến mạnh mẽ về cơ chế xã hội, kinh tế, giáo dục, văn hóa. Một trong những thay đổi quan trọng nhất chính là sự xuất hiện của cơ chế phong kiến cùng với hệ tư tưởng Nho giáo. Hệ tư tưởng Nho giáo tác động mạnh mẽ tới mọi phương diện của cuộc sống, đặc trưng là người phụ nữ.
Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ phải gánh chịu nhiều bất công của quan niệm “trọng nam khinh nữ”. Họ ko được quyền quyết định cuộc đời mình.
Tất cả mọi trị giá, nhân sinh quan của người phụ nữ bị bó buộc trong “tam tòng tứ đức”. Người phụ nữ ko được học hành cũng ko được tham gia thảo luận quyết định mọi việc từ lớn tới nhỏ, từ cuộc đời mình tới việc nhà việc nước. Có thể thấy, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bị gò bó cả về ý thức lẫn thể xác.
Chính vì thế, cuộc sống của họ chỉ quanh quẩn chốn khuê phòng, quanh quẩn với “cầm, kỳ, thi, họa” hay chuyện “nữ công gia chánh”. Sự bó buộc của quan niệm xã hội đã khiến người phụ nữ rơi vào nhiều thảm kịch. Đó cũng là lý do quan trọng khiến văn học thời đoạn này thường nhắc đến tới thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Tìm hiểu thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm
Nhắc tới thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, nguyên nhân dẫn tới thảm kịch chính của cuộc đời người phụ nữ đó chính là tư tưởng nam quyền, “trọng nam khinh nữ”. Trong xã hội, điều này được hiện thực hóa qua các chuẩn mực khe khắt đối với người phụ nữ. Còn trong văn học, điều đó được trình bày qua những lời thơ đầy đau xót, đắng cay về thân phận người phụ nữ của các tác giả văn học.
Số phận người phụ nữ lúc là nạn nhân của xã hội phong kiến
Từ việc tìm hiểu thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, ta thấy họ có thể làm được nhiều việc lớn cho tổ quốc xã hội. Quan sát lịch sử ta vẫn còn thấy những chiến công, sự hi sinh quả cảm của biết bao nữ người hùng. Nhưng trong quan niệm Nho giáo, xã hội lại ko đề cao vai trò của người phụ nữ.
Họ sống chỉ như cái bóng kế bên người đàn ông. Dù tài sắc tới đâu, dù thông minh tới đâu thì họ cũng ko có dịp phát huy, bởi “nhất nam viết hữu thập nữ viết vô”. Hay chính Tú Xương cũng cảm thấy bất lực trước tình cảnh ngày nay của mình và hoàn cảnh của vợ. Phân tích bài thơ Thương vợ của Tú Xương, ta thấy hình ảnh Bà Tú vất vả biết mấy:
“Quanh năm giao thương ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò lúc quãng vắng
Ỉ eo mặt nước buổi đò đông
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công”
(Thương vợ)
Chua chát, đắng cay hơn lúc bà Tú mưu sinh ko chỉ vì “năm con” nhưng còn vì chồng. Tú Xương thương vợ và cũng ý thức được hoàn cảnh của mình – quan tại gia, “ăn lương vợ”.
Nhưng ngặt vì thành kiến xã hội, ông ko thể làm gì cả ko thể làm thầy đồ vì ko hợp tính cách, ko thể ra phụ giúp công việc giao thương của vợ vì thành kiến trói buộc kẻ sĩ. Càng ý thức được thực tại thì càng bất lực, một vòng thảm kịch luẩn quẩn ko sao thoát khỏi. Lúc phân tích thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua hình ảnh bà Tú, ta ko khỏi nghẹn ngào.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến với tư tưởng trọng nam khinh nữ
Từ tư tưởng “nam tôn nữ ti” dẫn tới nhiều thảm kịch tiếp nối của thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Sự bất công lên tới đỉnh điểm lúc người phụ nữ ko có quyền tự chủ đối với cuộc đời mình. Họ ko có quyền định đoạt làm chủ cuộc đời mình ngay cả hạnh phúc cả đời người – tình yêu và hôn nhân họ cũng ko được quyết định. Đó là lời hát than thân của người phụ nữ trong ca dao
Thân em như tấm lụa đào
Phơ phất giữa chợ biết vào tay người nào
(Ca dao)
Mở đầu “thân em” là một motif thân thuộc trong ca dao, gợi chung âm điệu xót xa, ngậm ngùi. Cụm từ “thân em” gợi nhắc tới thân phận người phụ nữ. Đây cũng là lời chung của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Hình ảnh so sánh “tấm lụa đào” cho thấy người con gái ý thức sắc đẹp, tuổi xuân, trị giá của bản thân mình.
Từ láy “phơ phất” gợi chỉ sự chuyển động trong gió, và đó cũng chính là số phận người phụ nữ mỏng manh, chông chênh ko có một điểm tựa vững chắc. “Chợ” là nơi lẻ qua người lại, người tốt lẫn kẻ xấu. tiếc thay cho một tấm lụa đẹp, dù trị giá tới mấy nhưng lại ko được lựa chọn bến đỗ chỉ có thể mãi là một món hàng chờ người tới sắm.
Phân tích thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, ta thấy Hồ Xuân Hương lại ví von họ với hình ảnh chiếc thuyền.
Chiếc bách buồn vì phận nổi nênh,
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh.
Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
Nửa mạn phong ba luống dập dềnh.
Cầm lái mặc người nào lăm đỗ bến,
Giong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh.
Đấy người nào thăm ván cam lòng vậy,
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh.
(Tự tình III)
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến cũng cập kênh như chiếc thuyền kia. Chỉ có thể bất lực buông xuôi nhìn dòng đời xô đẩy.
Từ đó nói lên một cách thấm thía nỗi đau của người phụ nữ trong xã hội phong kiến thân phận bị phụ thuộc, trị giá ko người nào biết tới. Dù làm việc vất vả, chịu mọi nặng nhọc nhưng mọi việc người phụ nữ làm ko được thẩm định cao – đó là những trách nhiệm nhưng người phụ nữ buộc phải thực hiện.
Đồng cảm với điều đó, các tác giả trung đại đã lên tiếng ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ. Nguyễn Dữ ngợi ca tấm lòng thủy chung của Vũ Nương.
Lúc tìm hiểu về trị giá nội dung và nghệ thuật của truyện Kiều, ta thấy Nguyễn Du đã khắc họa Thúy Kiều với vẻ đẹp của chữ hiếu “làm con trước phải đền ơn sinh thành”, sự chung tình của nàng với Kim Trọng. Hay trong góc nhìn của Hồ Xuân Hương, thân phận người phụ nữ có những nét tương đồng với hình ảnh “bánh trôi nước”.
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Nhưng em vẫn giữ tấm lòng son.
(Bánh trôi nước)
Phân tích bài thơ Bánh trôi nước, ta thấy Hồ Xuân Hương ko mô tả một cách hờ hững, lạnh nhạt nhưng luôn trải lòng, hóa thân vào nhân vật để tiếp cận, để thấu hiểu sẻ chia. Trong cách mô tả của thi sĩ, chiếc bánh trôi dường như đã trở thành một thân phận nhỏ nhỏ, gần như tiêu cực chịu sự xô đẩy của cuộc đời.
Sự xuất hiện của thành ngữ “bảy nổi ba chìm” đã gợi ra thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Đó là một cuộc đời thăng trầm, liên kết với hình ảnh câu thơ trên gợi ra số phận nhỏ nhỏ, bất công của người phụ nữ.
Điều này đã được nói tới rất nhiều trong ca dao. Nhưng nếu trong ca dao chỉ ngừng lại ở việc than trách thân phận thì Hồ Xuân Hương lại trình bày phong cách mạnh mẽ đầy ý thức khả năng tư nhân.
Người phụ nữ ko được tự làm chủ cuộc đời, họ đành cam chịu, phó thác cho số phận. Cái duy nhất họ làm chủ được là tấm lòng mình. Lời khẳng định mạnh mẽ đấy được trình bày qua kết cấu tương phản “Dù…nhưng”. Mặc dầu trong tay kẻ nặn, trong thế tiêu cực, vẻ ngoài có thể thay đổi nhưng tấm chân tình đấy mãi ko thay đổi.
Đưa cái trạng thái bên ngoài “rắn nát” đối lập với tính chất “tấm lòng son” bên trong, thi sĩ đã khẳng định: người phụ nữ sẽ vẫn giữ sự thủy chung trước mọi phong ba của cuộc đời. Một lời nói trình bày niềm tự hào về phẩm chất, thủy chung của người phụ nữ. Chính cách diễn tả này đã trình bày khát khao giữ gìn, vươn tới cái đẹp, cái thiện của người phụ nữ.
Ngoài ra, tư tưởng “trọng nam khinh nữ” lại dẫn tới một thảm kịch khác của người phụ nữ – thảm kịch của tình yêu dở dang, thảm kịch kiếp “chồng chung” và cũng chính là một trong những thảm kịch của thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Việc “trai năm thê bảy thiếp, gái chính chuyên một chồng” đè nặng khiến người phụ nữ ko thể có được một tình yêu trọn vẹn viên mãn.
Họ đã ko được quyền quyết định nghe theo trái tim, nay càng đớn đau hơn lúc phải san sẻ mối tình của mình với kẻ khác. Trong tình yêu, người nào cũng muốn ích kỷ ko muốn san sớt dù chỉ là “mảnh tình san sẻ tí con con”. Nhưng người phụ nữ trong xã hội phong kiến lại phải san sớt chồng mình với người khác.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc làm kiếp chồng chung
Trong đời Hồ Xuân Hương đã thực sự đôi lần làm lẽ, nữ sĩ sẽ càng đắng cay bởi chính mình là một người có tài năng cũng như có ý thức thâm thúy về trị giá bản thân. Nữ sĩ đã đắng cay lên tiếng, có thể vừa cho chính thân phận mình, cho cả những người cùng hoàn cảnh.
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
(Làm lẽ)
Một lời “chém cha” thốt ra như chứa đựng biết bao nhiêu oán hờn, đớn đau và cũng đủ cho thấy cái “kiếp chồng chung” bất công và đắng cay thế nào với người phụ nữ. Nỗi niềm độc thân đấy ko sao kể xiết.
Canh khuya vang vọng trống canh dồn.
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa, say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế, khuyết chưa tròn.
Xuyên ngang mặt đất, rêu từng đám,
Đâm toạc chân trời, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con.
(Tự tình II)
Nỗi độc thân đấy bủa vây tràn trề cả ko gian và thời kì. Hạnh phúc tưởng chừng sẽ tới nhưng rồi cuối cùng cũng chỉ là “vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”. Thời kì dần trôi, tuổi xuân của người phụ nữ cũng vơi dần theo năm tháng nhưng cuối cùng nhìn lại chỉ còn một mình nàng trơ trọi, cô độc giữa ko gian. Có thể thấy, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến thật xót xa biết bao.
Cô độc, đắng cay nhìn tuổi xanh trôi qua, nhìn bóng hình mình phai tàn – “trơ cái hồng nhan với nước non”. Mượn men rượu để quên đi nỗi sầu tủi ngày nay nhưng men rượu chỉ khiến nàng thêm quặn thắt cõi lòng. Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến phải chịu kiếp chồng chung, san sẻ tình yêu đầy đớn đau.
Số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc là những người tài hoa bạc phận
Trong văn học trung đại Việt Nam, các tác giả còn hướng ngòi bút của mình tới với thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến – những con người “tài hoa bạc phận” bị cuộc sống vùi dập. Đây cũng là một nhân vật được Nguyễn Du dùng hết cái tài, cái tâm của mình để sáng tác. Những hình ảnh đấy cứ trở đi trở lại trong thơ của Nguyễn Du.
Đó là nàng Tiểu Thanh trong “Đọc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du. Đọc Tiểu Thanh Kí đã khắc họa rõ nét về cuộc đời của nàng Tiểu Thanh có tài có sắc nhưng lại làm vợ lẽ người khác và sống một cuộc sống đau buồn, đầy những nỗi uất ức. Bản thân cuộc đời Tiểu Thanh đã làm cho Nguyễn Du phát sinh mối đồng cảm vô hạn trước số phận nghiệt ngã và tiếng lòng đấy được bật lên thành lời thơ.
Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư
Độc điếu song tiền nhất chỉ thư
(Đọc Tiểu Thanh kí)
Lúc phân tích Độc tiểu thanh kí của Nguyễn Du, ta nhận thấy “hoa uyển’ trong câu đầu là vườn hoa, là tượng trưng cho quá khứ và quãng thời kì thanh xuân tươi đẹp.
‘Tẫn thành khư’ là tất cả hóa thành bãi hoang tàn, là sự biến hóa của thời kì trước dòng đời tấp nập. Ở ngay câu trước tiên, Nguyễn Du đã mượn hình ảnh của ko gian nơi Tiểu Thanh từng sống để nói lên cảm nhận của chính ông về những chuyển đổi của thời kì.
Tây Hồ là nơi cảnh đẹp hữu tình nhưng lại hóa gò hoang vắng, hẻo lánh vì có một người con gái đã mãi mãi chôn vùi tuổi thanh xuân của mình ở đây. Sự biến thiên dâu bể của cuộc đời ko sao có thể đoán định được, cảnh đẹp ngày xưa nay chỉ còn là phế tích, chỉ còn lại dấu ấn về một thời đã qua.
Từ ‘Độc’ có nghĩa duy nhất, đơn độc. Còn cụm ‘Nhất chỉ thư’ là một quyển sách, một tập giấy còn sót lại. Trong ko gian điêu tàn, Nguyễn Du xuất hiện với dáng vẻ hững hờ và đồng thời cũng trình bày sự lắng sâu trầm tư trong những nét độc thân.
Một mình thi sĩ ngậm ngùi đọc những tập sách về cuộc đời nàng Tiểu Thanh tội nghiệp. Một mình đối diện trước sự bất lực của nàng Tiểu Thanh về số phận của chính mình.
Sự tồn tại của con gái tài sắc một thời chỉ được biết tới qua một tập sách, phần dư còn sót lại khiến ông ko thể ko bật lên những nỗi xót thương cho nàng.
Xưa Tiểu Thanh luôn cô độc tới lúc mất, nay Nguyễn Du cũng viếng nàng một mình bên khung cửa trình bày sự thông hiểu thâm thúy của Nguyễn Du với nàng Tiểu Thanh. Câu thơ là sự đồng cảm giữa hai tâm hồn độc thân. Thời kì và ko gian ko thể cách trở được tấm lòng “Đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”.
Nguyễn Du khóc cho Tiểu Thanh cũng chính là khóc thương cho chính số phận đắng cay, cực khổ của chính mình. Đây cũng là số phận tiêu biểu về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Thương thay cho những tấm hồng nhan bị người đời lãnh đạm, những con người đã hiểu rất rõ về trị giá của bản thân nhưng lại phải bất lực trước sự gai góc trên đường đời. Ta thấy rõ sự khắc nghiệt của xã hội đối với những người tài hoa và mong muốn khát khao hạnh phúc của họ. Như những câu thơ đớn đau nhưng Nguyễn Du từng viết trong Truyện Kiều. Thúy Kiều là người con gái tài sắc vẹn toàn
Kiều càng sắc sảo mặn nhưng
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen tuông thua thắm liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai
(Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”, Truyện Kiều)
Nhưng cuối cùng trước những giông tố của cuộc đời nàng phải đành chính tay dập tắt mối tình đầu mới chớm với Kim Trọng và mở đầu chuỗi ngày phiêu dạt đầy thảm kịch.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc là nạn nhân của chiến tranh phi nghĩa
Cảm nhận Chinh phụ ngâm, ta thấy thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến lúc còn là nạn nhân của chiến tranh phi nghĩa. Lúc nhắc tới chiến tranh người ta thường quan tâm tới số phận, sự hi sinh của người lính nơi chiến trường biên cửa ải xa xôi, nhưng các tác giả trung đại còn quan tâm tới số phận của người chinh phụ.
Đầu đời Lê Hiển Tông, phong trào khởi nghĩa nông dân diễn ra liên miên, triều đình điều lính tráng đi dẹp loạn. Điều đó dẫn tới việc nhiều gia đình rơi vào cảnh ly biệt kẻ ở người đi, vợ mất chồng, mẹ mất con.
Số phận và thảm kịch của những con người nhỏ nhỏ trong cái xã hội phong kiến đang đứng bên bờ vực thẳm đấy đã lay động trái tim của Đặng Trần Côn. Để từ đó, ông viết nên tác phẩm “Chinh phụ ngâm”. Người chinh phụ chỉ có thể kì vọng trong mòn mỏi, hi vọng rồi lại vô vọng.
“Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phơ phất rũ bóng bốn bên
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa.”
(Chinh phụ ngâm)
Phân tích bài Chinh phụ ngâm, ta thấy rằng thời kì được lặp lại đều đặn, đơn điệu trong vòng tròn của sự nhớ nhung đợi chờ từ đêm gà gáy tới ngày bóng hòe. Dịch giả đã dùng rất thành công từ láy “eo óc” và “phơ phất”. “Eo óc” là từ láy tượng thanh gợi tả âm thanh buồn phiền, gợi cảm giác vắng vẻ, tịch mịch. Còn “phơ phất”là từ láy tượng hình gợi tả hình ảnh thưa thớt gợi cảm giác độc thân, trống vắng.
Hai từ láy ko chỉ gợi tả được ko gian nhưng còn gợi tả được tâm trạng, hoàn cảnh của người chinh phụ. Một đêm dài năm canh, người chinh phụ vì trông ngóng người chinh phu, thức trọn năm canh, nghe tiếng gà gáy nhưng sợ hãi, rầu rĩ.
Cái âm thanh “eo óc” đấy thưa thớt, rùng rợn, tang thương, khó chịu, từng tiếng từng tiếng vang lên khô khốc đối lập với sự yên ắng, trầm lắng trong tâm nàng. Tiếng gà gáy trong đêm gợi ra khoảng ko mênh mông, hiu quạnh, khiến người phụ nữ độc thân, lẻ loi trở thành nhỏ nhỏ, đáng thương.
Nghệ thuật lấy động tả tĩnh đẩy tâm trạng người chinh phụ lên một nấc thang mới, khiến nó đớn đau hơn, cô độc hơn. Ko chỉ có tiếng gà gáy khiến nàng trằn trọc, bóng “hòe phơ phất“ cũng khiến người chinh phụ suy tư, lo nghĩ.
Trong ko gian vắng lặng, thời kì đã đi qua màn đêm, người chinh phụ ôm nỗi nhung nhớ, thấm thía về thảm kịch đời mình – về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Cảnh đó nhưng người xưa giờ nơi đâu lựa có thể trở lại bên nhau như ngày xưa. Có tự nhiên, có âm thanh nhưng bức tranh đấy ko tươi vui nhưng đầy những màu sắc mơ hồ, u ám như chính tương lai của nàng.
Nỗi buồn của nàng đã thấm vào cảnh vật hay chính cảnh vật khơi gợi những nỗi buồn trong lòng nàng. Vắng chồng, cuộc sống của người chinh phụ thật tẻ nhạt, buồn chán và nặng nề với những thương nhớ đong đầy từng khắc, độc thân bủa vây từng giờ.
Từ láy “Đằng đẵng” gợi thời kì kéo dài lê thê vô thủy vô chung. Còn “Dằng dặc” thì gợi ko gian mênh mông vô tận cùng. Ko gian và thời kì ko còn mang tính cố định của ko thời kì vật lý nhưng mở ra theo chiều kích của nỗi nhớ.
Đó là ko gian thời kì tâm trạng của người chinh phụ. Với nghệ thuật so sánh liên kết với việc vận dụng từ láy, từng cặp nhân vật hiện lên “khắc giờ” với “niên”, “mối sầu” với “miền biển xa”.
Những tháng ngày này, thời kì trôi đi thật chậm rãi, như muốn gặm nhấm chuỗi ngày sầu bi của nàng. Một ngày ko còn được đo bằng vài canh, mấy khắc, nhưng được tính đếm bằng cả năm dài “đằng đẵng”.
Trong những tháng ngày khó khăn này, người chinh phụ ngẫm về cuộc hôn nhân dang dở, về cuộc đời ko thừa hưởng hạnh phúc trọn vẹn, khiến nàng đã sầu lại càng sầu thêm. Nỗi buồn của người chinh phụ càng triền miên, ko có hồi kết.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến còn là nàng Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ. Lúc Trương Sinh tòng quân đi lính, một mình nàng phải quán xuyến mọi việc nhà chăm lo cho cả mẹ chồng và con.
Một mình nàng vừa làm cha vừa làm mẹ. Tới lúc chồng trở về, những tưởng nàng sẽ thừa hưởng hạnh phúc trọn vẹn nhưng chỉ vì bản tính đa nghi gia trưởng của chồng nhưng cuối cùng gia đình nàng vun vén xưa nay lại tan vỡ.
Phân tích nhân vật Vũ Nương, ta thấy nàng nguyện dùng cái chết để chứng minh sự trong sạch của bản thân cho thấy được sự chung tình của nàng.
Chính chiến tranh phi nghĩa khiến nàng ko có một gia đình trọn vẹn, khiến nàng phải lâm vào cảnh độc thân gánh vác mọi việc. Và cũng chính chiến tranh tuy kết thúc nhưng những hệ lụy kéo theo đấy ko thể khắc phục được. Cuối cùng, Vũ Nương lại rơi vào thảm kịch. Thân phận người phụ nữ vốn đã cập kênh nhưng trong những biến cố của xã hội, thân phận đấy lại càng thêm mỏng manh.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến tuy phải chịu nhiều thảm kịch, cập kênh nhưng họ luôn mang trong mình một tình yêu cuộc sống cháy bỏng, khát khao hạnh phúc mãnh liệt. Điều đó là những điểm sáng trong bức tranh cuộc đời của người phụ nữ. Vì vậy, những tác phẩm viết về thân phận người phụ nữ ko chỉ thấm đẫm trị giá hiện thực nhưng còn mang trị giá nhân đạo thâm thúy.
Nhận xét thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua các tác phẩm
Nhìn chung, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa phải chịu nhiều thiệt thòi, áp bức bóc lột của giai cấp cường quyền. Thậm chí cuộc đời của họ vướng vào nhiều gai góc và sóng gió. Sự bất công trong cơ chế ko kiến càng được hiện hữu rõ lúc theo tư tưởng “trọng nam khinh nữ”, phụ nữ được coi là từng lớp cuối của xã hội. Vì thế, ko có chỗ để họ vực dậy đấu tranh.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bị rẻ rúng biết bao. Họ ko được làm chủ chính cuộc sống của mình, phải thuận theo những mực thước chật hẹp trói buộc cuộc đời họ trong những khung sắt giam giữ tâm hồn.
Một xã hội nhưng đặc trưng chỉ coi trọng “tam tòng, tứ đức” thì đã biến cuộc đời mỗi phụ nữ lúc được sinh ra là phải luôn sống và hy sinh cho người khác. Đó chính là cuộc sống nhưng sống vì người khác ko phải cho mình.
Kỳ vọng qua bài viết về số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bạn đã có thêm những tri thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập và nghiên cứu của bản thân. Nếu có bất kỳ câu hỏi nào liên quan tới chủ đề thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đừng quên để lại nhận xét để cùng Dinhnghia.vn trao đổi thêm nhé. Chúc bạn luôn học tốt!
Phân mục: Hỏi đápt
#Thân #phận #người #phụ #nữ #trong #xã #hội #phong #kiến #qua #một #số #tác #phẩm
.uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 { padding:0px; margin: 0; padding-top:1em!important; padding-bottom:1em!important; width:100%; display: block; font-weight:bold; background-color:inherit; border:0!important; border-left:4px solid #1ABC9C!important; box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -moz-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -o-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -webkit-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); text-decoration:none; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:active, .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:hover { opacity: 1; transition: opacity 250ms; webkit-transition: opacity 250ms; text-decoration:none; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 { transition: background-color 250ms; webkit-transition: background-color 250ms; opacity: 1; transition: opacity 250ms; webkit-transition: opacity 250ms; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 .ctaText { font-weight:bold; color:#16A085; text-decoration:none; font-size: 16px; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 .postTitle { color:#1ABC9C; text-decoration: underline!important; font-size: 16px; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:hover .postTitle { text-decoration: underline!important; } Xem thêm: Tổng tài sản là gì
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” border-radius: 5px; -webkit-border-radius: 5px; border: 2px solid #1c4a97; padding: 10px 20px;”>
Bạn đang xem: Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm tại thpttranhungdao.edu.vn
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho thơ văn. Mỗi nhà thơ, nhà văn lại mang đến những góc nhìn riêng, hướng ngòi bút cảm thông đến những thân phận người phụ nữ khác nhau. Dù ở những thời đại khác nhau người phụ nữ mang vẻ đẹp khác nhau nhưng tựu chung họ đều phải gánh chịu những bi kịch của xã hội, đặc biệt là trong giai đoạn phong kiến. Cùng thpttranhungdao.edu.vn tìm hiểu, phân tích và cảm nhận thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua bài viết dưới đây.
Bối cảnh xã hội phong kiến xưa
Xã hội Việt Nam từ thế X đến nửa đầu thế kỷ XIX có nhiều chuyển biến mạnh mẽ về chế độ xã hội, kinh tế, giáo dục, văn hóa. Một trong những thay đổi quan trọng nhất chính là sự xuất hiện của chế độ phong kiến cùng với hệ tư tưởng Nho giáo. Hệ tư tưởng Nho giáo ảnh hưởng mạnh mẽ đến mọi phương diện của cuộc sống, đặc biệt là người phụ nữ.
Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ phải gánh chịu nhiều bất công của quan niệm “trọng nam khinh nữ”. Họ không được quyền quyết định cuộc đời mình.
Tất cả mọi giá trị, nhân sinh quan của người phụ nữ bị bó buộc trong “tam tòng tứ đức”. Người phụ nữ không được học hành cũng không được tham gia bàn bạc quyết định mọi việc từ lớn đến nhỏ, từ cuộc đời mình đến việc nhà việc nước. Có thể thấy, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bị gò bó cả về tinh thần lẫn thể xác.
Chính vì thế, cuộc sống của họ chỉ quẩn quanh chốn khuê phòng, quẩn quanh với “cầm, kỳ, thi, họa” hay chuyện “nữ công gia chánh”. Sự bó buộc của quan niệm xã hội đã khiến người phụ nữ rơi vào nhiều bi kịch. Đó cũng là lý do quan trọng khiến văn học giai đoạn này thường đề cập đến thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Tìm hiểu thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm
Nhắc đến thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, nguyên nhân dẫn đến bi kịch chính của cuộc đời người phụ nữ đó chính là tư tưởng nam quyền, “trọng nam khinh nữ”. Trong xã hội, điều này được hiện thực hóa qua các chuẩn mực khắt khe đối với người phụ nữ. Còn trong văn học, điều đó được thể hiện qua những lời thơ đầy chua xót, đắng cay về thân phận người phụ nữ của các tác giả văn học.
Số phận người phụ nữ khi là nạn nhân của xã hội phong kiến
Từ việc tìm hiểu thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, ta thấy họ có thể làm được nhiều việc lớn cho đất nước xã hội. Nhìn vào lịch sử ta vẫn còn thấy những chiến công, sự hi sinh anh dũng của biết bao nữ anh hùng. Nhưng trong quan niệm Nho giáo, xã hội lại không đề cao vai trò của người phụ nữ.
Họ sống chỉ như cái bóng bên cạnh người đàn ông. Dù tài sắc đến đâu, dù thông minh đến đâu thì họ cũng không có cơ hội phát huy, bởi “nhất nam viết hữu thập nữ viết vô”. Hay chính Tú Xương cũng cảm thấy bất lực trước tình cảnh hiện tại của mình và hoàn cảnh của vợ. Phân tích bài thơ Thương vợ của Tú Xương, ta thấy hình ảnh Bà Tú vất vả biết mấy:
“Quanh năm buôn bán ở mom sông
Nuôi đủ năm con với một chồng
Lặn lội thân cò khi quãng vắng
Eo sèo mặt nước buổi đò đông
Một duyên hai nợ âu đành phận
Năm nắng mười mưa dám quản công”
(Thương vợ)
Chua chát, cay đắng hơn khi bà Tú mưu sinh không chỉ vì “năm con” mà còn vì chồng. Tú Xương thương vợ và cũng ý thức được hoàn cảnh của mình – quan tại gia, “ăn lương vợ”.
Nhưng ngặt vì định kiến xã hội, ông không thể làm gì cả không thể làm thầy đồ vì không hợp tính cách, không thể ra phụ giúp công việc buôn bán của vợ vì định kiến trói buộc kẻ sĩ. Càng ý thức được thực tại thì càng bất lực, một vòng bi kịch luẩn quẩn không sao thoát khỏi. Khi phân tích thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua hình ảnh bà Tú, ta không khỏi nghẹn ngào.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến với tư tưởng trọng nam khinh nữ
Từ tư tưởng “nam tôn nữ ti” dẫn đến nhiều bi kịch nối tiếp của thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Sự bất công lên đến đỉnh điểm khi người phụ nữ không có quyền tự chủ đối với cuộc đời mình. Họ không có quyền định đoạt làm chủ cuộc đời mình ngay cả hạnh phúc cả đời người – tình yêu và hôn nhân họ cũng không được quyết định. Đó là lời hát than thân của người phụ nữ trong ca dao
Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai
(Ca dao)
Mở đầu “thân em” là một motif quen thuộc trong ca dao, gợi chung âm điệu xót xa, ngậm ngùi. Cụm từ “thân em” gợi nhắc đến thân phận người phụ nữ. Đây cũng là lời chung của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Hình ảnh so sánh “tấm lụa đào” cho thấy người con gái ý thức sắc đẹp, tuổi xuân, giá trị của bản thân mình.
Từ láy “phất phơ” gợi chỉ sự chuyển động trong gió, và đó cũng chính là số phận người phụ nữ mong manh, chông chênh không có một điểm tựa vững chắc. “Chợ” là nơi lẻ qua người lại, người tốt lẫn kẻ xấu. tiếc thay cho một tấm lụa đẹp, dù giá trị đến mấy nhưng lại không được lựa chọn bến đỗ chỉ có thể mãi là một món hàng chờ người đến mua.
Phân tích thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, ta thấy Hồ Xuân Hương lại ví von họ với hình ảnh chiếc thuyền.
Chiếc bách buồn vì phận nổi nênh,
Giữa dòng ngao ngán nỗi lênh đênh.
Lưng khoang tình nghĩa dường lai láng,
Nửa mạn phong ba luống bập bềnh.
Cầm lái mặc ai lăm đỗ bến,
Giong lèo thây kẻ rắp xuôi ghềnh.
Ấy ai thăm ván cam lòng vậy,
Ngán nỗi ôm đàn những tấp tênh.
(Tự tình III)
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến cũng bấp bênh như chiếc thuyền kia. Chỉ có thể bất lực buông xuôi nhìn dòng đời xô đẩy.
Từ đó nói lên một cách thấm thía nỗi đau của người phụ nữ trong xã hội phong kiến thân phận bị phụ thuộc, giá trị không ai biết đến. Dù làm việc vất vả, chịu mọi khó nhọc nhưng mọi việc người phụ nữ làm không được đánh giá cao – đó là những bổn phận mà người phụ nữ buộc phải thực hiện.
Đồng cảm với điều đó, các tác giả trung đại đã lên tiếng ngợi ca vẻ đẹp tâm hồn người phụ nữ. Nguyễn Dữ ngợi ca tấm lòng thủy chung của Vũ Nương.
Khi tìm hiểu về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện Kiều, ta thấy Nguyễn Du đã khắc họa Thúy Kiều với vẻ đẹp của chữ hiếu “làm con trước phải đền ơn sinh thành”, sự chung tình của nàng với Kim Trọng. Hay trong góc nhìn của Hồ Xuân Hương, thân phận người phụ nữ có những nét tương đồng với hình ảnh “bánh trôi nước”.
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
(Bánh trôi nước)
Phân tích bài thơ Bánh trôi nước, ta thấy Hồ Xuân Hương không miêu tả một cách dửng dưng, lạnh nhạt mà luôn trải lòng, hóa thân vào đối tượng để tiếp cận, để thấu hiểu sẻ chia. Trong cách miêu tả của nhà thơ, chiếc bánh trôi dường như đã trở thành một thân phận nhỏ bé, gần như bị động chịu sự xô đẩy của cuộc đời.
Sự xuất hiện của thành ngữ “bảy nổi ba chìm” đã gợi ra thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Đó là một cuộc đời thăng trầm, liên kết với hình ảnh câu thơ trên gợi ra số phận nhỏ bé, bất công của người phụ nữ.
Điều này đã được nói đến rất nhiều trong ca dao. Nhưng nếu trong ca dao chỉ dừng lại ở việc than trách thân phận thì Hồ Xuân Hương lại thể hiện cá tính mạnh mẽ đầy ý thức bản lĩnh cá nhân.
Người phụ nữ không được tự làm chủ cuộc đời, họ đành cam chịu, phó thác cho số phận. Cái duy nhất họ làm chủ được là tấm lòng mình. Lời khẳng định mạnh mẽ ấy được thể hiện qua kết cấu tương phản “Dù…nhưng”. Mặc dầu trong tay kẻ nặn, trong thế bị động, vẻ ngoài có thể thay đổi nhưng tấm chân tình ấy mãi không thay đổi.
Đưa cái trạng thái bên ngoài “rắn nát” đối lập với tính chất “tấm lòng son” bên trong, nhà thơ đã khẳng định: người phụ nữ sẽ vẫn giữ sự thủy chung trước mọi phong ba của cuộc đời. Một lời nói thể hiện niềm tự hào về phẩm chất, thủy chung của người phụ nữ. Chính cách diễn đạt này đã thể hiện khát khao giữ gìn, vươn tới cái đẹp, cái thiện của người phụ nữ.
Bên cạnh đó, tư tưởng “trọng nam khinh nữ” lại dẫn đến một bi kịch khác của người phụ nữ – bi kịch của tình yêu dở dang, bi kịch kiếp “chồng chung” và cũng chính là một trong những bi kịch của thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Việc “trai năm thê bảy thiếp, gái chính chuyên một chồng” đè nặng khiến người phụ nữ không thể có được một tình yêu trọn vẹn viên mãn.
Họ đã không được quyền quyết định nghe theo trái tim, nay càng đau đớn hơn khi phải san sẻ mối tình của mình với kẻ khác. Trong tình yêu, ai cũng muốn ích kỷ không muốn chia sẻ dù chỉ là “mảnh tình san sẻ tí con con”. Nhưng người phụ nữ trong xã hội phong kiến lại phải chia sẻ chồng mình với người khác.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến khi làm kiếp chồng chung
Trong đời Hồ Xuân Hương đã thực sự đôi lần làm lẽ, nữ sĩ sẽ càng cay đắng bởi chính mình là một người có tài năng cũng như có ý thức sâu sắc về giá trị bản thân. Nữ sĩ đã cay đắng lên tiếng, có thể vừa cho chính thân phận mình, cho cả những người cùng cảnh ngộ.
Kẻ đắp chăn bông kẻ lạnh lùng
Chém cha cái kiếp lấy chồng chung
(Làm lẽ)
Một lời “chém cha” thốt ra như chứa đựng biết bao nhiêu oán hờn, đau đớn và cũng đủ cho thấy cái “kiếp chồng chung” bất công và đắng cay thế nào với người phụ nữ. Nỗi niềm cô đơn ấy không sao kể xiết.
Canh khuya văng vẳng trống canh dồn.
Trơ cái hồng nhan với nước non.
Chén rượu hương đưa, say lại tỉnh,
Vầng trăng bóng xế, khuyết chưa tròn.
Xuyên ngang mặt đất, rêu từng đám,
Đâm toạc chân mây, đá mấy hòn.
Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại,
Mảnh tình san sẻ tí con con.
(Tự tình II)
Nỗi cô đơn ấy bủa vây tràn ngập cả không gian và thời gian. Hạnh phúc tưởng chừng sẽ đến nhưng rồi cuối cùng cũng chỉ là “vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn”. Thời gian dần trôi, tuổi xuân của người phụ nữ cũng vơi dần theo năm tháng nhưng cuối cùng nhìn lại chỉ còn một mình nàng trơ trọi, cô độc giữa không gian. Có thể thấy, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến thật xót xa biết bao.
Cô độc, đắng cay nhìn tuổi trẻ trôi qua, nhìn bóng hình mình phai tàn – “trơ cái hồng nhan với nước non”. Mượn men rượu để quên đi nỗi sầu tủi hiện tại nhưng men rượu chỉ khiến nàng thêm quặn thắt cõi lòng. Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến phải chịu kiếp chồng chung, san sẻ tình yêu đầy đau đớn.
Số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến khi là những người tài hoa bạc mệnh
Trong văn học trung đại Việt Nam, các tác giả còn hướng ngòi bút của mình đến với thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến – những con người “tài hoa bạc mệnh” bị cuộc sống vùi dập. Đây cũng là một đối tượng được Nguyễn Du dùng hết cái tài, cái tâm của mình để sáng tác. Những hình ảnh ấy cứ trở đi trở lại trong thơ của Nguyễn Du.
Đó là nàng Tiểu Thanh trong “Đọc Tiểu Thanh kí” của Nguyễn Du. Đọc Tiểu Thanh Kí đã khắc họa rõ nét về cuộc đời của nàng Tiểu Thanh có tài có sắc nhưng lại làm vợ lẽ người khác và sống một cuộc sống đau buồn, đầy những nỗi uất ức. Bản thân cuộc đời Tiểu Thanh đã làm cho Nguyễn Du nảy sinh mối đồng cảm vô hạn trước số phận nghiệt ngã và tiếng lòng ấy được bật lên thành lời thơ.
Tây Hồ hoa uyển tẫn thành khư
Độc điếu song tiền nhất chỉ thư
(Đọc Tiểu Thanh kí)
Khi phân tích Độc tiểu thanh kí của Nguyễn Du, ta nhận thấy “hoa uyển’ trong câu đầu là vườn hoa, là tượng trưng cho quá khứ và quãng thời gian thanh xuân tươi đẹp.
‘Tẫn thành khư’ là tất cả hóa thành bãi hoang tàn, là sự biến hóa của thời gian trước dòng đời tấp nập. Ở ngay câu đầu tiên, Nguyễn Du đã mượn hình ảnh của không gian nơi Tiểu Thanh từng sống để nói lên cảm nhận của chính ông về những biến đổi của thời gian.
Tây Hồ là nơi cảnh đẹp hữu tình nhưng lại hóa gò hoang vắng, heo hút vì có một người con gái đã mãi mãi chôn vùi tuổi thanh xuân của mình ở đây. Sự biến thiên dâu bể của cuộc đời không sao có thể đoán định được, cảnh đẹp ngày xưa nay chỉ còn là phế tích, chỉ còn lại dấu ấn về một thời đã qua.
Từ ‘Độc’ có nghĩa duy nhất, đơn độc. Còn cụm ‘Nhất chỉ thư’ là một quyển sách, một tập giấy còn sót lại. Trong không gian điêu tàn, Nguyễn Du xuất hiện với dáng vẻ hững hờ và đồng thời cũng thể hiện sự lắng sâu trầm tư trong những nét cô đơn.
Một mình nhà thơ ngậm ngùi đọc những tập sách về cuộc đời nàng Tiểu Thanh tội nghiệp. Một mình đối diện trước sự bất lực của nàng Tiểu Thanh về số phận của chính mình.
Sự tồn tại của con gái tài sắc một thời chỉ được biết đến qua một tập sách, phần dư còn sót lại khiến ông không thể không bật lên những nỗi xót thương cho nàng.
Xưa Tiểu Thanh luôn cô độc đến lúc mất, nay Nguyễn Du cũng viếng nàng một mình bên khung cửa thể hiện sự thông hiểu sâu sắc của Nguyễn Du với nàng Tiểu Thanh. Câu thơ là sự đồng cảm giữa hai tâm hồn cô đơn. Thời gian và không gian không thể ngăn cách được tấm lòng “Đồng thanh tương ứng, đồng khí tương cầu”.
Nguyễn Du khóc cho Tiểu Thanh cũng chính là khóc thương cho chính số phận cay đắng, đau khổ của chính mình. Đây cũng là số phận điển hình về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Thương thay cho những tấm hồng nhan bị người đời ghẻ lạnh, những con người đã hiểu rất rõ về giá trị của bản thân nhưng lại phải bất lực trước sự chông gai trên đường đời. Ta thấy rõ sự khắc nghiệt của xã hội đối với những người tài hoa và mong muốn khát khao hạnh phúc của họ. Như những câu thơ đau đớn mà Nguyễn Du từng viết trong Truyện Kiều. Thúy Kiều là người con gái tài sắc vẹn toàn
Kiều càng sắc sảo mặn mà
So bề tài sắc lại là phần hơn
Làn thu thủy nét xuân sơn
Hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh
Một hai nghiêng nước nghiêng thành
Sắc đành đòi một tài đành họa hai
(Đoạn trích “Chị em Thúy Kiều”, Truyện Kiều)
Nhưng cuối cùng trước những giông tố của cuộc đời nàng phải đành chính tay dập tắt mối tình đầu mới chớm với Kim Trọng và bắt đầu chuỗi ngày lưu lạc đầy bi kịch.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến khi là nạn nhân của chiến tranh phi nghĩa
Cảm nhận Chinh phụ ngâm, ta thấy thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến khi còn là nạn nhân của chiến tranh phi nghĩa. Khi nhắc đến chiến tranh người ta thường quan tâm đến số phận, sự hi sinh của người lính nơi chiến trường biên ải xa xôi, nhưng các tác giả trung đại còn quan tâm đến số phận của người chinh phụ.
Đầu đời Lê Hiển Tông, phong trào khởi nghĩa nông dân diễn ra liên miên, triều đình điều binh lính đi dẹp loạn. Điều đó dẫn đến việc nhiều gia đình rơi vào cảnh ly biệt kẻ ở người đi, vợ mất chồng, mẹ mất con.
Số phận và bi kịch của những con người nhỏ bé trong cái xã hội phong kiến đang đứng bên bờ vực thẳm ấy đã lay động trái tim của Đặng Trần Côn. Để từ đó, ông viết nên tác phẩm “Chinh phụ ngâm”. Người chinh phụ chỉ có thể chờ đợi trong mỏi mòn, hi vọng rồi lại tuyệt vọng.
“Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phất phơ rũ bóng bốn bên
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa.”
(Chinh phụ ngâm)
Phân tích bài Chinh phụ ngâm, ta thấy rằng thời gian được lặp lại đều đặn, đơn điệu trong vòng tròn của sự nhớ nhung đợi chờ từ đêm gà gáy đến ngày bóng hòe. Dịch giả đã dùng rất thành công từ láy “eo óc” và “phất phơ”. “Eo óc” là từ láy tượng thanh gợi tả âm thanh buồn bã, gợi cảm giác vắng vẻ, tịch mịch. Còn “phất phơ”là từ láy tượng hình gợi tả hình ảnh thưa thớt gợi cảm giác cô đơn, trống trải.
Hai từ láy không chỉ gợi tả được không gian mà còn gợi tả được tâm trạng, hoàn cảnh của người chinh phụ. Một đêm dài năm canh, người chinh phụ vì trông ngóng người chinh phu, thức trọn năm canh, nghe tiếng gà gáy mà sợ hãi, buồn rầu.
Cái âm thanh “eo óc” ấy thưa thớt, ghê rợn, tang tóc, khó chịu, từng tiếng từng tiếng vang lên khô khốc đối lập với sự tĩnh lặng, trầm lắng trong tâm nàng. Tiếng gà gáy trong đêm gợi ra khoảng không mênh mông, hiu quạnh, khiến người phụ nữ cô đơn, lẻ loi trở nên nhỏ bé, đáng thương.
Nghệ thuật lấy động tả tĩnh đẩy tâm trạng người chinh phụ lên một nấc thang mới, khiến nó đau đớn hơn, cô độc hơn. Không chỉ có tiếng gà gáy khiến nàng trằn trọc, bóng “hòe phất phơ“ cũng khiến người chinh phụ suy tư, lo nghĩ.
Trong không gian vắng lặng, thời gian đã đi qua màn đêm, người chinh phụ ôm nỗi nhung nhớ, thấm thía về bi kịch đời mình – về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
Cảnh đó nhưng người xưa giờ nơi đâu lựa có thể quay về bên nhau như ngày xưa. Có thiên nhiên, có âm thanh nhưng bức tranh ấy không tươi vui mà đầy những màu sắc mơ hồ, u ám như chính tương lai của nàng.
Nỗi buồn của nàng đã thấm vào cảnh vật hay chính cảnh vật khơi gợi những nỗi buồn trong lòng nàng. Vắng chồng, cuộc sống của người chinh phụ thật tẻ nhạt, buồn chán và nặng nề với những thương nhớ đong đầy từng khắc, cô đơn bủa vây từng giờ.
Từ láy “Đằng đẵng” gợi thời gian kéo dài lê thê vô thủy vô chung. Còn “Dằng dặc” thì gợi không gian mênh mông vô cùng tận. Không gian và thời gian không còn mang tính cố định của không thời gian vật lý mà mở ra theo chiều kích của nỗi nhớ.
Đó là không gian thời gian tâm trạng của người chinh phụ. Với nghệ thuật so sánh kết hợp với việc vận dụng từ láy, từng cặp đối tượng hiện lên “khắc giờ” với “niên”, “mối sầu” với “miền biển xa”.
Những ngày tháng này, thời gian trôi đi thật chậm chạp, như muốn gặm nhấm chuỗi ngày sầu bi của nàng. Một ngày không còn được đo bằng vài canh, mấy khắc, mà được tính đếm bằng cả năm dài “đằng đẵng”.
Trong những ngày tháng khó khăn này, người chinh phụ ngẫm về cuộc hôn nhân dang dở, về cuộc đời không được hưởng hạnh phúc trọn vẹn, khiến nàng đã sầu lại càng sầu thêm. Nỗi buồn của người chinh phụ càng triền miên, không có hồi kết.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến còn là nàng Vũ Nương trong Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ. Khi Trương Sinh tòng quân đi lính, một mình nàng phải quán xuyến mọi việc nhà chăm lo cho cả mẹ chồng và con.
Một mình nàng vừa làm cha vừa làm mẹ. Đến khi chồng trở về, những tưởng nàng sẽ được hưởng hạnh phúc trọn vẹn nhưng chỉ vì bản tính đa nghi gia trưởng của chồng mà cuối cùng gia đình nàng vun vén bấy lâu lại tan vỡ.
Phân tích nhân vật Vũ Nương, ta thấy nàng nguyện dùng cái chết để chứng minh sự trong sạch của bản thân cho thấy được sự chung thủy của nàng.
Chính chiến tranh phi nghĩa khiến nàng không có một gia đình trọn vẹn, khiến nàng phải lâm vào cảnh cô đơn gánh vác mọi việc. Và cũng chính chiến tranh tuy kết thúc nhưng những hệ lụy kéo theo ấy không thể giải quyết được. Cuối cùng, Vũ Nương lại rơi vào bi kịch. Thân phận người phụ nữ vốn đã bấp bênh nhưng trong những biến cố của xã hội, thân phận ấy lại càng thêm mỏng manh.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến tuy phải chịu nhiều bi kịch, bấp bênh nhưng họ luôn mang trong mình một tình yêu cuộc sống cháy bỏng, khát khao hạnh phúc mãnh liệt. Điều đó là những điểm sáng trong bức tranh cuộc đời của người phụ nữ. Vì vậy, những tác phẩm viết về thân phận người phụ nữ không chỉ thấm đẫm giá trị hiện thực mà còn mang giá trị nhân đạo sâu sắc.
Nhận xét thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua các tác phẩm
Nhìn chung, thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa phải chịu nhiều thiệt thòi, áp bức bóc lột của giai cấp cường quyền. Thậm chí cuộc đời của họ vướng vào nhiều chông gai và sóng gió. Sự bất công trong chế độ không kiến càng được hiện hữu rõ khi theo tư tưởng “trọng nam khinh nữ”, phụ nữ được coi là tầng lớp cuối của xã hội. Vì thế, không có chỗ để họ vực dậy đấu tranh.
Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bị rẻ rúng biết bao. Họ không được làm chủ chính cuộc sống của mình, phải thuận theo những khuôn phép chật hẹp trói buộc cuộc đời họ trong những khung sắt giam giữ tâm hồn.
Một xã hội mà đặc biệt chỉ coi trọng “tam tòng, tứ đức” thì đã biến cuộc đời mỗi phụ nữ khi được sinh ra là phải luôn sống và hy sinh cho người khác. Đó chính là cuộc sống mà sống vì người khác không phải cho mình.
Hy vọng qua bài viết về số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến bạn đã có thêm những kiến thức hữu ích phục vụ cho quá trình học tập và nghiên cứu của bản thân. Nếu có bất cứ câu hỏi nào liên quan đến chủ đề thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, đừng quên để lại nhận xét để cùng Dinhnghia.vn trao đổi thêm nhé. Chúc bạn luôn học tốt!
Chuyên mục: Hỏi đápt
#Thân #phận #người #phụ #nữ #trong #xã #hội #phong #kiến #qua #một #số #tác #phẩm
.uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 { padding:0px; margin: 0; padding-top:1em!important; padding-bottom:1em!important; width:100%; display: block; font-weight:bold; background-color:inherit; border:0!important; border-left:4px solid #1ABC9C!important; box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -moz-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -o-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); -webkit-box-shadow: 0 1px 2px rgba(0, 0, 0, 0.17); text-decoration:none; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:active, .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:hover { opacity: 1; transition: opacity 250ms; webkit-transition: opacity 250ms; text-decoration:none; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 { transition: background-color 250ms; webkit-transition: background-color 250ms; opacity: 1; transition: opacity 250ms; webkit-transition: opacity 250ms; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 .ctaText { font-weight:bold; color:#16A085; text-decoration:none; font-size: 16px; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711 .postTitle { color:#1ABC9C; text-decoration: underline!important; font-size: 16px; } .uf44f8e7a3cacf112920789bc66079711:hover .postTitle { text-decoration: underline!important; } Xem thêm: Tổng tài sản là gì [/box]
#Thân #phận #người #phụ #nữ #trong #xã #hội #phong #kiến #qua #một #số #tác #phẩm
[/toggle]
Bạn thấy bài viết Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến qua một số tác phẩm bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Là gì?
#Thân #phận #người #phụ #nữ #trong #xã #hội #phong #kiến #qua #một #số #tác #phẩm
Trả lời