Chúng tôi điều hành báo chí ở nước ngoài, nhưng không ai có quầy lễ tân. Ngay cả một chút vô tư liều lĩnh cũng có điểm tốt.
Đối với một cơ quan truyền thông chuyên về báo chí, việc làm phóng viên truyền hình ở nước ngoài có chút mạo hiểm. Ra khỏi biên giới quốc gia để viết phóng sự, nhiều đồng nghiệp đã rất thán phục, nhưng đi làm phóng sự truyền hình là một thử thách mà không phải đơn vị nào cũng đủ can đảm đầu tư, bởi trên lộ trình nỗ lực đa phương tiện, một tòa soạn đã quen với nghề báo không thể tự hào vác máy quay đi đường một cách tự tin như đài truyền hình một sớm một chiều.
Vì vậy, khi Ban Biên tập NNVN định làm phóng sự truyền hình đặc biệt “Chuyện hạ lưu sông Mekong”, tôi cũng hơi đắn đo khi được phân công đi Campuchia. Đi nước ngoài Campuchia không gì hấp dẫn hơn du lịch miền Tây Nam Bộ. Với cơ hội làm báo và sự tò mò của bản thân, tôi đã đến Campuchia nhiều lần, thường xuyên nhất là các tỉnh của Campuchia giáp biên giới Việt Nam. Tôi đã đi qua tỉnh Mondikiri từ hướng Đắk Lắk, qua tỉnh Karatie từ hướng Bình Phước, qua tỉnh Pvey Veng từ hướng Đồng Tháp, qua tỉnh Tà Keo từ hướng An Giang, qua tỉnh Kam Pot từ hướng hướng Kiên Giang…
Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 kéo dài hơn 2 năm qua dường như đã giúp tôi dành đủ sự hào hứng để thấy rằng chuyến đi Campuchia cũng là một hành trình thú vị. Cùng 6 đồng nghiệp từ Hà Nội bay vào và từ Cần Thơ, chúng tôi đi thẳng từ TP.HCM đến cửa khẩu Mộc Bài. Bên kia tỉnh Tây Ninh là tỉnh Svay Riêng nổi tiếng là thiên đường casino. Trước dịch Covid-19, mỗi ngày có hàng chục chuyến xe di chuyển tuyến TP.HCM – Mộc Bài để phục vụ các thượng đế đỏ đen. Sau dịch Covid-19, khu vực này vắng tanh. Bất kể, chúng tôi đang kinh doanh, không đánh bạc.
Làm việc ở nước ngoài, kiểu làm báo NNVN, cũng khá mạo hiểm. Không có ai phía trước, chúng tôi nhờ đến một hướng dẫn viên du lịch người Campuchia và “siêu nhân” Google Maps. Không sao cả, cứ an ủi nhau theo phương pháp truyền thống là ngậm miệng nuốt nước miếng. Xe đi qua tỉnh Kampong Cham rồi đến tỉnh Kampong Thom khi trời đã nhá nhem tối. Đêm đầu tiên ở Campuchia, chúng tôi được an ủi sau những vất vả đường dài bằng những chai bia Angkor ngọt ngào. Tuy nhiên, tự nhiên tôi lại nhớ những người bạn cũ đã từng tham gia quân tình nguyện trong thời gian phục vụ quốc tế kéo dài hơn 10 năm, từ 1979 đến 1989.
Trong câu chuyện của những người lính Việt Nam từng tham chiến ở Campuchia may mắn trở về bình an vô sự, có nhiều niềm tự hào xen lẫn nỗi buồn. Đêm Kampong Thom, trong giấc ngủ chập chờn, tôi hình dung ra nét mặt ưu tư của nhà thơ Đoàn Tuấn khi tình cờ đọc cho nhau nghe bài thơ “Đất ngoài Tổ quốc” ở một góc phố: “Cho một Sống ở quê lâu năm Trong rừng sâu xứ anh / Đồng đội nhớ nhau nhớ quê / Chiều chôn anh nơi nghĩa địa quen / Đêm nằm một mình trong hầm / Lòng thấy thương anh / Nằm ngoài Tổ quốc trong cơn mưa tầm tã / Tôi không thể sống thiếu cái chết / Tôi sống bằng cái chết của bạn tôi / Đất nước nặng hơn bởi tình đất / Đất ngoài Tổ quốc, Việt Nam.
Thời gian có sức mạnh chữa lành mọi vết thương và thời gian cũng có sức mạnh làm nên điều kỳ diệu. Những vùng đất Việt Nam từng giúp đỡ người dân Campuchia thoát khỏi họa diệt chủng Pol Pot nay đã khác. Khung cảnh Kampong Thom trong nắng sớm phơi bày tất cả sự đổi thay đó. Bàn tay và ý chí của con người đã biến ước mơ thành hiện thực đẹp hơn cả ước mơ. Ngoài dự án cao su của Tập đoàn tư nhân Trần Thái, tỉnh Kampong Thom được Tập đoàn Cao su Việt Nam đầu tư nhiều dự án, với sự góp mặt của Công ty Cao su Chư Sê – Kampong Thom, Công ty Cao su Tân Biên. – Công ty Cao su Kampong Thom, Công ty Cao su Bà Rịa – Kampong Thom, Công ty Cao su Phước Hòa – Kampong Thom… đã tạo nên một màu xanh cao su ngút ngàn.
Những người xa xứ gặp nhau trên đất khách quê người có nhiều chuyện để nói. Tuy nhiên, câu chuyện về tư thế cao su ở xứ sở chùa tháp, dù đã cố gắng giảm âm lượng xuống mức thấp nhất, chúng tôi vẫn phải thốt lên những tiếng đầy thán phục và ngạc nhiên. Những “khum” (tương đương cấp xã ở Việt Nam) vắng vẻ của Campuchia nhờ cây cao su mà đông đúc, vui vẻ. Chứng kiến nhịp sống mới ở Khum Kroyea hay Khum Popok, nhóm thực hiện phóng sự truyền hình đặc biệt của Báo NNVN bỗng trở nên vô tổ chức và tự phát. Nhóm 6 người không còn đi cùng nhau nữa, mỗi người đi con đường riêng để theo đuổi niềm vui của riêng mình. Có người vội vàng lia máy ảnh, có người vui vẻ chụp ảnh, có người ôm cổ công nhân khai thác mủ, có người lẻn vào nhà dân hỏi han, có người chạy tới chạy lui để thu dọn mọi thứ. Những ấn tượng sống động đang mở ra trước mắt bạn…
Như tôi đã thừa nhận, chúng tôi làm báo ở ngoài nước, nhưng không có ai ở tuyến đầu. Ngay cả một chút vô tư liều lĩnh cũng có điểm tốt. Người xưa gọi đó là nghệ thuật “ném đá qua sông”, chỉ cần ném hòn đá xuống sông là biết độ sâu, nông của nó để lội qua. Tại tỉnh Kampong Thom, chúng tôi gặp anh Thạch Thông, phóng viên thường trú của Đài truyền hình Việt Nam. Văn phòng của Thạch Thông đặt tại Phnom Penh, ông đến đây để ghi nhận kết quả hợp tác kinh tế giữa Việt Nam và Campuchia. Là người gốc Khmer nhưng Thạch Thông rất thông thạo tiếng Campuchia. Tôi đã gặp Thạch Thông vài lần ở Việt Nam. Khi biết chúng tôi sang Campuchia làm phóng sự truyền hình đặc biệt, Thạch Thông tỏ ra khá bất ngờ: “Báo NNVN chơi hay lắm, báo giấy lấn sân sang lĩnh vực phóng sự ảnh và lấn sân cả Campuchia.
Cũng tại địa bàn Thạch Thông, chúng tôi phỏng vấn công nhân chế biến mủ Phạm Văn Ngón đang làm việc cho Công ty Cao su Tân Biên – Kampong Thom. Còn anh Phạm Văn Tôn thì giới thiệu anh trai là Phạm Văn Lượm, quê ở Biển Hồ. Đúng là ngái ngủ, chúng tôi tiếp tục hành trình đến Siem Reap để vào Biển Hồ theo số điện thoại liên lạc của anh Phạm Văn Lượm khi trời đã nhá nhem tối.
Tonle Sap là tên tiếng Việt của Tonle Sap, hồ nước ngọt lớn nhất Đông Nam Á. Tonle Sap gắn bó mật thiết với dòng sông Mekong chảy qua Campuchia, Biển Hồ Tonle Sap gắn bó hơn với người Việt Nam ở Campuchia. Cách đây 20 năm, tôi theo đoàn làm phim ra Biển Hồ. Thời đó, làm phim xin giấy phép rất phức tạp, thậm chí mỗi chiếc máy quay đều được dán biển của chính quyền địa phương để mang lên thuyền ghi hình. Hiện tại, những thủ tục đó đã vô hiệu, bởi smartphone đã tràn lan khắp nơi và hàng trăm Youtuber cũng tha hồ triển khai những clip mình muốn.
Tuy nhiên, trái ngược với tín hiệu tích cực về tự do làm việc, khung cảnh Biển Hồ sau 20 năm khiến tôi choáng váng. Không còn cảnh người Việt mua bán tôm cá tấp nập như xưa. Nguồn lợi hải sản Biển Hồ bị cạn kiệt khiến cuộc sống của người Việt ở Tonle Sap càng thêm bấp bênh trên sóng nước. Chúng tôi được ông Phạm Văn Lượm đưa đi thăm một trường tiểu học dạy chữ Quốc ngữ ở Biển Hồ và trực tiếp tham gia một buổi thả lưới mưu sinh của ông trên Biển Hồ rộng lớn.
Phạm Văn Lượm chất phác, cùng người vợ hiền và ba đứa con trai, đang sống trên chiếc bè lênh đênh, lười biếng hơn cả một thương gia trên sông Cổ Chiên hay sông Vàm Cỏ.
Phạm Văn Lượm không giấu giếm nỗi khổ của gia đình và anh chỉ mong được trở về Việt Nam. Rất tiếc ông Phạm Văn Lượm có ngỏ ý muốn giúp chúng tôi nhưng chúng tôi bất lực. Cả gia đình ông Phạm Văn Lượm chỉ có giấy tạm trú được cấp định kỳ thì làm sao hoàn thiện hồ sơ tư pháp để hồi hương, định cư. Chúng tôi nghĩ rằng, hoàn cảnh trớ trêu của gia đình ông Phạm Văn Lượm cũng như bao người dân Việt Nam đang lênh đênh trên biển hồ Tonle Sap, cần có một giải pháp chung giữa hai Chính phủ Việt Nam và Campuchia.
Những ngày làm việc tại Campuchia trôi qua rất nhanh. Trên đường về lại cửa khẩu Mộc Bài, chúng tôi chứng kiến cảnh tắc đường khi đi ngang qua các khu công nghiệp ở Bavet. Những người lao động Campuchia được chở bằng xe chở hàng nên trên thùng xe phải chen chúc hàng chục người, trông rất tội nghiệp. Anh hướng dẫn viên người Campuchia tiết lộ: “Trời nắng thì không sao, nhưng mưa thì ướt như chuột lột”.
Một cái gì đó nghe như một vết đâm đau khiến tất cả chúng tôi chìm vào im lặng. Chúng tôi để lại hình ảnh buồn đó với bụi bên kia biên giới, nhưng không ai giấu được tiếng thở dài xót xa. Ở xứ sở chùa tháp, trong mối tương quan với sự vĩ đại của kỳ quan thế giới Angko Wat, bỗng thân phận con người thật nhỏ bé và mong manh.
Nhớ để nguồn bài viết này:
Tác nghiệp bên ngoài Tổ quốc của website thpttranhungdao.edu.vn
Chuyên mục: Phong thủy
Đặt mâm cúng tất niên cuối năm 2022 tại đây: cungtatnien.com
#Tác #nghiệp #bên #ngoài #Tổ #quốc
Trả lời