Bài viết Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em nắm vững nội dung, nghệ thuật đoạn trích “Chí khí người hùng” cũng như hiểu cách trình diễn dạng văn phân tích tác phẩm văn học. Các em hãy đọc và tham khảo tài liệu để đạt kết quả tốt trong môn học Ngữ văn nhé!
Đề bài: Dựa vào đoạn trích Chí khí người hùng và những cảm nhận của bản thân, anh/chị hãy viết bài phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, trích Truyện Kiều của Nguyễn Du.
Mục Lục bài viết:
1. Dàn ý
2. Bài mẫu số 1
3. Bài mẫu số 2
4. Bài mẫu số 3
5. Bài mẫu số 4
6. Bài mẫu số 5
Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
I. Dàn ý Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng (Chuẩn)
1. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích
2. Thân bài:
* Nói chung chung
– Vị trí: từ câu 2213 tới câu 2230 của “Truyện Kiều”, sau lúc bị bán vào thanh lâu lần thứ hai, Kiều gặp Từ Hải và được Từ Hải bỏ tiền chuộc về làm vợ.
– Nội dung đoạn trích: trình bày khát vọng người hùng của Từ Hải.
a. Khát vọng lên đường của Từ Hải
– Hoàn cảnh: “nửa năm lửa hương đương nồng”: Lúc đang hạnh phúc bên Thúy Kiều, Từ Hải quyết định lên đường để thỏa chí làm trai bốn phương.
– “Thoắt đã động lòng bốn phương”
+ Từ “thoắt”: trình bày thái độ dứt khoát, sự chuyển đổi nhanh chóng trong tâm trí của Từ Hải lúc rời bỏ cuộc sống êm đềm chuyển sang những tháng ngày bôn ba.
+ “Động lòng bốn phương”: trình bày tầm vóc lớn lao trong ý chí của nhân vật.
+ “Trượng phu”: người người hùng với những phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
→ Ý chí mạnh mẽ, lòng quyết tâm làm nên sự nghiệp lớn.
– “Trông vời trời bể mênh mang”: bộc lộ ý muốn vươn ra bể lớn, thoát khỏi cảnh sống tầm thường, quanh quẩn.
– “Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”: vẻ đẹp người người hùng lí tưởng.
b. Cuộc hội thoại giữa Từ Hải và Thúy Kiều
* Mong muốn của Thúy Kiều: đi theo để tròn phận sự của người vợ “phận gái chữ tòng”.
* Lời đáp của Từ Hải:
– Khẳng định sự thấu hiểu tâm tư, tình cảm giữa hai người: “Tâm phúc tương tri”.
– Mong Thúy Kiều gác lại chuyện “nữ nhi thường tình”.
→ Khẳng định vị trí quan trọng của nàng trong lòng Từ Hải.
→ Tin tưởng vào sự thấu hiểu lí lẽ, tấm lòng bao dung của Kiều.
– Hứa hứa hẹn sẽ quay trở về đón nàng làm vợ lúc đã có công danh, sự nghiệp:
+ “Mười vạn tinh binh”, “tiếng chiêng dậy đất”, “bóng tinh rợp đường”: khát khao làm nên nghiệp lớn, phi thường.
+ Lời hứa “rước nàng nghi gia”: cho Thúy Kiều một danh phận.
– Nói rõ hoàn cảnh ngày nay: “Bằng nay bốn bể ko nhà/ Theo càng thêm bận biết là đi đâu”.
– Lập mốc thời kì trình bày ý chí quyết tâm lập công danh một cách nhanh chóng đồng thời xoa dịu, động viên Thúy Kiều: “Đành lòng chờ đó ít lâu/ Chầy chăng là một năm sau vội gì”
c. Hành động ra đi dứt khoát của Từ Hải
– “Quyết”, “dứt áo”, “ra đi”: trình bày hành động dứt khoát, mạnh mẽ, ko do dự của người người hùng.
– “Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi”:
+ Mượn điển tích của Trang Tử để khẳng định: Từ Hải như chim bằng cưỡi gió bay cao, bay xa ngoài biển lớn.
+ Làm nổi trội tư thế của người người hùng có khả năng phi thường.
d. Nhận định
– Về nội dung: Đoạn trích đã khắc họa hình ảnh người người hùng lí tưởng với khát vọng lớn lao.
– Về nghệ thuật:
+ Sử dụng hình thức hội thoại.
+ Sử dụng điển tích và tiếng nói rực rỡ để trình bày chí khí, khát vọng của nhân vật.
3. Kết bài:
Khẳng định trị giá đoạn trích, tài năng nghệ thuật của Nguyễn Du.
>> Các em có thể xem thêm mẫu Dàn ý Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng tại đây.
II. Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
1. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 1 (Chuẩn)
Trong Truyện Kiều, kế bên việc bộc bạch tấm lòng đồng cảm, trân trọng với con người tài hoa nhưng phải chịu kiếp bạc phận như Thúy Kiều, đại thi hào Nguyễn Du còn bộc lộ ước mơ về một hình tượng người người hùng lý tưởng thắp lên ánh sáng kỳ vọng được giải phóng giữa thực tiễn xã hội toàn thối nát. Điều này được trình bày rất rõ đoạn trích Chí khí người hùng.
Sau nhiều năm phiêu bạt, chịu đủ mọi khổ cửa ải, tủi nhục chốn phong trần, Thúy Kiều đã gặp Từ Hải. Người người hùng đầu đội trời chân đạp đất đó là ánh sáng chói lọi giữa cuộc đời tối tăm của một kiếp hồng nhan. Từ Hải ko chỉ cứu Thúy Kiều ra khỏi chốn thanh lâu, giúp nàng báo ơn, báo thù nhưng còn trân trọng, coi nàng như một người tri kỉ. Vẻ đẹp về tầm vóc và lí tưởng của người người hùng Từ Hải được tác giả Nguyễn Du tập trung khắc họa rõ nét nhất thông qua đoạn trích “Chí khí người hùng”.
Từ Hải trong Truyện Kiều là người được mô tả với vẻ đẹp mạnh mẽ “Vai năm tấc rộng thân mười thước cao”, tráng kiện, vạm vỡ, là dáng vóc của người người hùng, tay quen với chuyện binh đao, võ lược. Đặc thù Nguyễn Du còn nhắc tới hai nét đẹp ấn tượng hơn người của Từ Hải rằng “côn quyền hơn sức”, “thao lược gồm tài”. Chính vì thế, Từ Hải ắt ko phải là con người chịu cảnh yên phận thủ thường, sống cuộc đời cẩm y ngọc thực như Thúc Sinh, cũng ko thể nhiều nhẫn nại để trông đợi vào công danh thi cử giống như Kim Trọng. Với nhân vật này chuyện chinh chiến, thao lược tìm công danh, khẳng định bản thân trong xã hội là chuyên ắt phải làm, đặc trưng là trong hoạt cảnh xã hội nhiều biến động lúc bấy giờ. Vậy nên chỉ sau “nửa năm lửa hương đương nồng” với Thúy Kiều, Từ Hải đã ko tiếc rời xa cuộc sống êm đềm với người vợ tài sắc, để lên đường tìm công danh, thỏa chí làm trai ở bốn phương:
“Nửa năm lửa hương đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”
Câu thơ trình bày được ý chí mạnh mẽ, tấm lòng quyết tâm phải làm nên nghiệp lớn của người người hùng. Từ “thoắt” trình bày thái độ dứt khoát, ý chí quyết tâm mạnh mẽ, sự chuyển đổi nhanh chóng trong tâm lý của Từ Hải từ việc rời bỏ cảnh sống êm đềm, chuyển sang những tháng ngày bôn ba vất vả trong tương lai vì sự nghiệp. Nguyễn Du cũng rất tinh tế lúc diễn tả tráng chí của Từ hải bằng cụm “động lòng bốn phương” trình bày tầm vóc lớn lao trong ý chí của nhân vật, cũng như ước mơ khát khao làm nên nghiệp lớn, làm chủ một phương của Từ Hải. Hai từ “trượng phu” càng trình bày tấm lòng trân trọng, mến thương, bộc lộ lí tưởng của Nguyễn Du về dáng vóc của một người người hùng thời đại quy tụ những phẩm chất đạo đức tốt đẹp, tráng chí ở bốn phương, tâm tình nghiệp mạnh mẽ, có tấm lòng bao dung, thấu hiểu tình nhân thế thái, sống thẳng thắn là người nâng lên cán cân công lý trong xã hội,…
“Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Tráng chí và tầm suy nghĩ rộng lớn, đầy hoài bão của Từ Hải còn được trình bày qua câu thơ “trông vời trời bể mênh mang”, lúc chàng dõi mắt nhìn về chân trời xa, bộc lộ ý muốn vươn ra bể lớn, thoát khỏi cái bóng nam nhi tầm thường quanh quẩn bên vợ con, để làm nên nghiệp lớn. Khát vọng mạnh mẽ về việc trả nợ công danh đã thôi thúc Từ Hải từ biệt Thúy Kiều, dứt áo ra đi một cách quyết đoán “Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”. Hình ảnh một gươm, một ngựa đơn độc lại càng làm sáng rõ phẩm chất và vẻ đẹp của người người hùng thời đại, tay ko quyết tâm lập nghiệp, khẳng định ý chí, sự tự tin trong tâm hồn người trượng phu.
Đương đầu với việc Từ Hải lên đường tìm công danh, sự nghiệp Thúy Kiều vốn là người thông minh nhạy bén, nên nàng ko hề có ý định ngăn cản, dù trong lòng cũng nhiều phần buồn phiền, lúc cuộc sống vợ chồng chưa được êm ấm bao lâu. Nàng đã xin Từ Hải cho theo nâng khăn sửa áo, tiện bề chăm sóc, vợ chồng cùng sánh bước:
“Nàng rằng:”Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?”
Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng để thấy khát vọng lập công danh của Từ Hải
Trước yêu cầu của Kiều, Từ Hải lại ko nghĩ đấy là điều nên làm, nhưng nhẹ nhõm khuyên nhủ thê tử bằng cách đánh động vào sự thấu hiểu phép tắc của Thúy Kiều, mong nàng nghĩ hiểu rõ, gác lại chuyện nữ nhi thường tình, ủng hộ chàng trên tuyến đường xây dựng lên nghiệp lớn. Những lời đó của Từ Hải ko chỉ là lời khuyên giải nhưng còn có ý nghĩa như một lời động viên thâm thúy tới Thúy Kiều, khẳng định vị trí quan trọng của nàng trong lòng Từ Hải, cũng như tin tưởng vào sự thấu hiểu phép tắc, tấm lòng bao dung, chung tình của Thúy Kiều trong lúc Từ Hải lên đường làm việc lớn. Những câu thơ sau đó càng trình bày được ý chí quyết tâm của Từ Hải cũng như tấm lòng của chàng với người vợ kết tóc rằng:
“Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Bộc lộ rõ quyết tâm và tráng chí làm nên nghiệp lớn của Từ Hải, sở hữu trong tay đội quân hùng mạnh “mười vạn tinh binh”, mang sức mạnh phi thường, hùng hậu “tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường”, nổi danh một phương, bá chủ một vùng, thì lúc đó Từ Hải mới quay trở về, để đáng mặt người nam nhân trong trời đất. Đồng thời Từ Hải cũng để lại lời hứa hứa hẹn với Kiều rằng “Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”, để Kiều được vẻ vang làm vợ chàng, sống cuộc sống vinh hoa phú phú, hạnh phúc, ko phải lo nghĩ gì. Có thể nói rằng ngoài việc Từ Hải ra đi để trả món nợ công danh, thì một mục tiêu khác cũng là Từ Hải muốn cuộc sống của Kiều được thêm hạnh phúc, ko còn bao giờ phải chịu cảnh chèn lấn, tủi nhục. Tất cả những điều đó đã làm nên động lực mạnh mẽ thôi thúc Từ Hải nhanh chóng hành động, nhanh chóng công thành danh toại.
Sau lúc trình bày những khát vọng, hoài bão của mình, Từ Hải cũng bộc lộ nỗi lo lắng, tầm nhìn xa trông rộng của mình lúc nói với Kiều:
“Bằng nay bốn bể ko nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu”.
Quả thực những ngày trước nhất đi tìm công danh thực khó khăn, Từ Hải chỉ có một thân một mình, một gươm, một ngựa, chưa thực sự vững vàng, đối với nam nhân cảnh bốn bể là nhà, buôn ba khắp chốn là điều tầm thường, thế nhưng với thân liễu yếu đào tơ như Thúy Kiều thì đó là quả thực là điều gian lao. Từ Hải sợ Kiều phải chịu cảnh vất vả, nhọc nhằn, điều đó càng khiến chàng ko yên lòng nhưng dựng nghiệp lớn, chính vì thế để Kiều ở nhà chờ chàng trở về mới là lựa chọn sáng suốt nhất. Đồng thời để xoa dịu mĩ nhân Từ Hải cũng hứa hứa hẹn với Thúy Kiều rằng:
“Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì”
Từ Hải lập ra mốc thời kì như thế ko chỉ trình bày ý chí quyết tâm lập công danh một cách nhanh chóng, ko chịu chần chừ bó gối lâu hơn nữa nhưng còn là lời xoa dịu, động viên Thúy Kiều thâm thúy, khiến nàng yên tâm, vững dạ ở nhà làm hậu phươn. Sau những lời bộc bạch, khuyên nhủ Thúy Kiều, Từ Hải dứt khoát chia tay hồng nhan để lên đường tìm kiếm công danh, hình ảnh “Phong vân bằng đã tới kỳ dặm khơi” là hình ảnh đẹp, mang tính biểu tượng lớn, ẩn dụ cho sự thành công lừng lẫy của nhân vật Từ Hải về sau, bộc lộ tầm vóc lớn sánh ngang với loài chim bằng vốn vùng vẫy biển khơi. Cảnh chim bằng vỗ cánh vượt gió bay lên, trình bày tầm vóc của người người hùng ra đi tạo lập công danh hiển hách, sánh ngang với trời đất, núi sông, ko phụ hồng nhan, ko phụ chí nam nhi.
Đoạn trích Chí khí người hùng trong Truyện Kiều là một đoạn trích rực rỡ lúc nhân vật trung tâm ko còn là Thúy Kiều nhưng Nguyễn Du tập trung trình bày hình tượng người người hùng Từ Hải với vẻ đẹp lý tưởng, tráng chí nam nhi rộng lớn, phi thường, dứt khoát trong tình cảm nữ nhi thường tình, sự tinh tế, thấu hiểu trong cách đối đáp với Thúy Kiều. Từ đó khắc họa được mối tình Từ Hải – Thúy Kiều càng thêm xinh xắn, xứng đáng với mấy chữ “trai tài gái sắc”, trình bày tấm lòng nhân đạo của tác giả lúc để cho cuộc đời lắm gian truân của Thúy Kiều cũng có lúc thừa hưởng tấm chân tình, có lúc được hạnh phúc, mặc dù khoảnh khắc đó cũng chỉ là ngắn ngủi nhất thời trong chuỗi thảm kịch tiếp tục 15 năm phiêu bạt của nàng.
——————HẾT BÀI 1———————
Chí khí người hùng là đoạn trích rực rỡ giúp các em hiểu hơn về nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Du. Tìm hiểu về trị giá của truyện Kiều cũng như tài năng nghệ thuật bậc thầy của đại thi hào Nguyễn Du, các em có thể tham khảo thêm những đoạn trích rực rỡ khác trong Truyện Kiều qua bài: Phân tích đoạn trích Trao duyên, Phân tích hình tượng người hùng Từ Hải trong Chí khí người hùng, Phân tích đoạn Thề nguyền trong Truyện Kiều, Phân tích đoạn trích Nỗi thương mình.
2. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 2 (Chuẩn)
Truyện Kiều được xem là một đỉnh cao chói lọi của truyện thơ Nôm, là quốc hồn, quốc túy của dân tộc, một tuyệt bút của văn học Việt Nam. Đọc tác phẩm ta ko thể ko xót xa, thương cảm trước một nàng Kiều tài hoa bạc phận, phẫn nộ trước những Thiến Thư ích kỉ, hẹp hòi với lòng ghen tuông tuông ngút trời, Tú Bà độc ác, Mã Giám Sinh giả nhân giả nghĩa; đồng cảm trước một Thúc Sinh dù có chút nhu nhược nhưng là kẻ si tình, trọng tình trọng nghĩa.Và đặc trưng, ta ko thể quên được hình ảnh một Từ Hải đầu đội trời, chân đạp đất, một người hùng lí tưởng với những phẩm chất và chiến công phi thường. Đoạn trích Chí Khí người hùng đã trình bày rõ nhất cốt cách của người người hùng này.
” Nửa năm lửa hương đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.
Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa, lên đường thẳng rong ”
Trai người hùng – gái thuyền quyên, tình yêu của Từ Hải và Thúy Kiều vượt bao sóng gió để tới được với nhau. “Chàng”và “thiếp” tuy hai nhưng một, hiểu rõ nhau, thông cảm, sẻ chia cùng nhau. Tình cảm đang mặn nồng, thì kẻ “trượng phu” lại nuôi chí lớn, ý nguyện lập công danh nơi biên cửa ải xa xôi. Chàng đã tạm gác lại nỗi niềm tây bên gia đình nhỏ để ra đi xây dựng sự nghiệp. Điều đó cho thấy Từ Hải ko phải là con người của những ham mê thông thường nhưng còn người của chiến công và sự nghiệp hiển hách. Hình ảnh Từ Hải lên đường một mình một ngựa trình bày khí phách của một người người hùng dũng cảm, ra đi dứt khoát , ko để niềm tây vướng bận. Một người có chí khí mạnh mẽ, chí tang bồng phải làm nên nghiệp lớn, khát khao được vùng vẫy bốn bể năm châu. Đó là lí tưởng, là mục tiêu cao đẹp của một vị người hùng nuôi chí lớn.
“Chí làm trai Nam, Bắc, Đông, Tây,
Cho phỉ sức vẩy vùng trong bốn bể.”
Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
Sự nghiệp vinh quang đang đợi chàng phía trước. Từ ra đi ko chút do dự, một lòng hướng về chí lớn tạo lập công danh. Động từ “thoắt” trình bày sự nhanh chóng, quyết định một cách dứt khoát , chí từng hoành khắp bốn phương, người người hùng không thể để bản thân ngơi nghỉ lúc chưa có công danh trong tay, cũng ko thể giam mình trong ko gian chật hẹp lúc chí lớn chưa thành. Quyết định ra đi chắc hẳn sẽ ko dễ dàng với Từ Hải bởi kế bên chàng còn có người mình thương, nhưng đó là quyết định sáng suốt và vững vàng. Bởi trong con người Từ Hải luôn nung nấu chí nguyện người hùng.
” Kiều rằng: phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”
Trải qua bao bể dâu, đớn đau, vừa hạnh phúc chưa được lâu dài, Từ Hải lựa chọn ra đi chắc hẳn Kiều cũng rất buồn. Nhưng với tấm lòng nhân hậu, lại là người tri kỉ tri kỉ với Từ, Kiều hiểu hơn người nào hết chí hướng của Từ Hải. Và nàng sẽ ko cản bước Từ, trái lại, nàng là người ủng hộ, mong muốn được đồng hành chồng sẻ chia khó khăn gian nan nơi trận mạc. Đó là vẻ đẹp trong tư cách Kiều.
Từ rằng: “Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Một lần nữa, Từ khẳng định tình cảm mật thiết, gắn bó giữa Kiều và chàng nhưng đồng thời cũng có lời trách cứ nhẹ nhõm: Lòng dạ nhau đã hiểu, sao nàng chưa thoát khỏi những mong muốn tầm thường của bậc nữ nhi. Là người phụ nữ của bậc trượng phu phải thật cứng cỏi và mạnh mẽ. Thông qua lời của Từ, tình mến thương và sự trân trọng Kiều được bộc lộ rõ nét.
Trong bất kì cuộc chia li nào, người phụ nữ cũng là người hy vọng và u sầu hơn cả. Từ Hải hiểu hơn người nào hết điều đó. Song phút chia tay lúc này ko quá bị lụy nhưng hướng tới những chiến công hiển hách, tạo niềm tin nơi Thúy Kiều:
“Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp dường.
Làm cho rõ mặt phi thường,
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.
Bằng nay bốn bể ko nhà,
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?”
Trong suy nghĩ của bậc nam nhi lúc này là hoài bão và những chiến công hiển hách. Dù đi trong tư thế một mình, một ngựa nhưng lúc lập công trở về với mười vạn tinh binh, với tiếng chiêng và bóng cờ rợp đất trời trong hào khí thắng lợi. Chàng tin những gì mình nói, tin những gì mình làm và hơn hết đem lại vinh quang cho tổ quốc, cho nhân dân và cho người phụ nữ của mình. Lúc đó sẽ cùng Kiều vui vầy hưởng hạnh phúc lứa đôi. Chàng ko thể để cho người mình yêu phải chịu khốn khổ nơi xa trường và khẳng định “một năm” sau sẽ trở về. Một mốc thời kì cụ thể, cho thấy được quyết tâm và sự tự tin, khả năng của Từ Hải.
Đành lòng chờ đó ít lâu,
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Đây ko phải là một lời hứa thuần tuý nhưng là một thề hứa hẹn, một lời đinh ninh. Dù trong lòng có bão bùng, tâm can có gào thét thì nàng hãy dằn lòng mình xuống để ta đi, rồi ngày sau trở về trong vinh quang hiển hách. Nàng hãy yên lòng hy vọng. Chí người hùng trong con người Từ Hải ko chỉ là hoài bão, khát khao nhưng còn là con người có đạo đức, trách nhiệm, là con người có một tấm lòng trượng nghĩa, khát khao lập công danh.
Quyết lời dứt áo ra đi,
Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi.
Hành động nhanh chóng, kiên quyết “quyết lời”, “dứt áo ra đi”.
Từ Hải đã ko để tình cảm quyến luyến, quyến luyến làm lung lay và ngăn bước ý chí, sự nhất quán trong suy nghĩ và hành động. Nguyễn Du thật tinh tế lúc sử dụng hình ảnh cánh chim bằng và hình ảnh “gió, mây” thường gặp trong văn học cổ điển tượng trưng cho người người hùng hợp lí tưởng, có mục tiêu cao đẹp, có khả năng phi thường sánh ngang với tầm vóc vũ trụ, thỏa sức vùng vẫy giữa biển trời để thực hiện lí tưởng của bậc nam nhi.
Qua đoạn trích Chí Khí người hùng ta thấy được Nguyễn Du đã trình bày ước mong về người người hùng lí tưởng trong thời đại với khát vọng lớn lao và tấm lòng cao cả. Đồng thời, cho thế hệ trẻ những người như chúng em bài học về mục tiêu và lí tưởng sống. Hãy dũng cảm tiến về phía trước, đặt ra những mục tiêu cho bản thân, kiên trì với mục tiêu. Hãy là những thanh niên của thế hệ mới đầy tâm huyết, sống với ước mơ và lí tưởng dù phía trước có gian nan, thử thách hãy giữ vững niềm tin vào chính bản thân mình. Thành công sẽ tới với những người tận lực và tận tình.
3. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 3 (Chuẩn):
Nếu Kim Trọng là một người thư sinh đèn sách hiếu học thì Từ Hải là một người người hùng với khí phách hiên ngang. Từ Hải là người đã cứu Thúy Kiều thoát khỏi cảnh sống nhơ nhớp, ô nhục lúc nàng rơi vào thanh lâu lần thứ hai. Hai người chung sống với nhau rất hạnh phúc nhưng do Từ Hải muốn có được sự nghiệp lớn lao nên đã từ biệt Thúy Kiều ra đi. Ý chí, quyết tâm đó của chàng được trình bày qua đoạn trích “Chí khí người hùng” nằm trong tác phẩm “Truyện Kiều” của Nguyễn Du.
Đoạn trích này nằm ở vị trí câu 2213 tới câu 2230 trình bày lí tưởng về người người hùng của tác giả. Bốn câu thơ đầu của đoạn trích đã trình bày khát vọng lên đường vì sự nghiệp của Từ Hải:
“Nửa năm lửa hương đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”.
Trong lúc tình yêu và hạnh phúc vợ chồng đang nồng đượm, yên ấm, Từ Hải quyết chí ra đi, rời xa người vợ tài sắc để thực hiện lí tưởng nam nhi của mình. Nam nhi trong xã hội xưa muốn được xác nhận thì phải có công danh, sự nghiệp, có được những công trạng lớn lao. Chẳng vậy nhưng Nguyễn Công Trứ từng viết:
“Chí làm trai nam bắc tây đông,
Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”.
Từ Hải là một đấng nam nhi muốn “vẫy vùng” nên đã “động lòng bốn phương”. Chàng là người có ý chí lập công danh, sự nghiệp lớn. Động từ “thoắt” vừa trình bày một trạng thái nhanh chóng vừa trình bày sự dứt khoát, kiên quyết của Từ Hải. Tác giả Nguyễn Du đã đặt người người hùng vào tình thế khó xử lúc một bên là hạnh phúc vợ chồng chốn khuê phòng như một cám dỗ còn một bên là ko gian rộng lớn thỏa sức trình bày tráng trí bốn phương. Ko làm độc giả thất vọng, bậc trượng phu đó đã lựa chọn tuyến đường theo đuổi hoài bão, lí tưởng cuộc đời mình. Nguyễn Du đã trình bày sự trân trọng nhân vật Từ Hải lúc gọi chàng là “trượng phu” – người nam nhi có chí lớn, là bậc người hùng trong người đời. Dù cuộc sống vợ chồng còn nhiều lưu luyến, vẻ đẹp khiến “hoa ghen tuông”, “liễu hờn” của người vợ Thúy Kiều còn níu bước chân người người hùng nhưng Từ Hải vẫn quyết lên đường chinh chiến để thực hiện khát vọng “vẫy vùng trong bốn bể” nhưng ko một tẹo do dự, phân vân. Một con người “Ngang dọc nào biết trên đầu có người nào” như Từ Hải muốn thỏa sức vẫy vùng khắp người đời cũng là điều dễ hiểu. Hình ảnh Từ Hải ra đi một mạch cùng thanh gươm trên yên ngựa trong cõi “trời bể mênh mang” thật uy phong, lẫm liệt. Những hạnh phúc tư nhân riêng tư ko thể làm chùn bước chân của người người hùng. Từ Hải “ko phải là người một nhà, một họ, một xóm, một làng, nhưng là người của trời đất, của bốn phương” (Hoài Thanh). Chàng đối diện với trời đất, vũ trụ bằng một tâm thế đầy chủ động.
Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
Cuộc chia ly nào cũng gắn với nỗi buồn, những giọt nước mắt và cuộc chia ly của Thúy Kiều – Từ Hải cũng ko ngoại lệ:
“Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”
Nho giáo đã quy định người phụ nữ phải tuân theo luật “tam tòng”: ở nhà theo cha, xuất giá theo chồng, chồng chết theo con. Thúy Kiều đã khôn khéo nhắc tới quy tắc của đạo Nho để xin đi theo chồng. Trong lúc “lửa hương đương nồng”, nàng ko muốn phải chịu viễn cảnh cách, chia phôi với Từ Hải – một người chồng nhưng đồng thời cũng là một người ân nhân cứu mạng Kiều thoát khỏi chốn thanh lâu. Nàng muốn được theo chồng, muốn nâng khăn sửa túi và cùng chồng sẻ chia những trắc trở trong cuộc đời. Mong muốn đó vô cùng chính đáng bởi lẽ nữ nhi lấy chồng thì phải theo chồng. Dù phải chịu những vất vả, gian nan thì Kiều cũng nguyện một lòng ở bên Từ Hải. Nhưng với nghĩa khí của một bậc quân tử, Từ Hải đã đáp lại rằng:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Hai người đã hiểu rõ lòng dạ của nhau tới mức thâm thúy vậy vì sao Kiều vẫn “chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình”. Đó là lời trách cứ Thúy Kiều tuy là tri kỉ tri kỉ nhưng vì sao lại ko thấu hiểu cho hành động của Từ Hải. Đồng thời đó cũng là lời động viên, khuyên nhủ Thúy Kiều vượt qua những trắc trở trước mắt để hướng về tương lai tốt đẹp sau này và mong muốn nàng đừng quá lo lắng cho mình. Từ Hải thuyết phục, hứa hứa hẹn với Thúy Kiều bằng tình cảm thành tâm, sâu nặng. Từ Hải ra đi lập sự nghiệp, công danh tới lúc trở thành một con người xuất chúng, phi thường và nắm giữ trong tay “mười vạn tinh binh”thì chàng sẽ quay trở về rước Kiều “nghi gia” bằng những hình thức lễ thức trang trọng. Vợ chồng sum họp trong âm thanh rộn ràng của “tiếng chiêng dậy đất” và quang cảnh ngập tràn bóng cờ trên các tuyến đường.
Để từ chối khôn khéo mong muốn của Thúy Kiều, Từ Hải đã sử dụng những lời lẽ đầy sức thuyết phục:
“Bằng nay bốn bể ko nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Chàng từ chối mong muốn của Thúy Kiều là vì nàng sẽ làm bận tâm mình hay thật tâm chàng ko muốn người vợ của mình phải chịu những khổ cực, vất vả? Đối với đấng nam nhi, việc coi bốn bể là nhà là lẽ thường tình nhưng đối với phận nữ nhi như Thúy Kiều thì việc đó ko hề dễ dàng và rất khó thích ứng. Có nhẽ vì những lí do trên nhưng Từ Hải khuyên Kiều “đành lòng” hy vọng ngày chàng thành công trở về. Một năm hy vọng ko phải thời kì quá dài nhưng nó lại trình bày chí khí,lòng quyết tâm cao độ của người người hùng Từ Hải. Việc gây dựng sự nghiệp, công danh ko phải là chuyện ngày một ngày hai nhưng đó còn là chuyện của cả đời người nhưng Từ Hải lại hứa với Thúy Kiều sẽ đạt được công danh sau một năm nữa. Phải là người có quyết tâm cao độ, tin vào khả năng của bản thân thì mới có lời hứa tương tự.
Nếu cuộc chia tay của đôi vợ chồng trong “Chinh phụ ngâm” được Đặng Trần Côn mô tả:
“Nhủ rồi tay lại cầm tay
Bước đi một bước giây giây lại ngừng”
thì cuộc chia tay của Từ Hải và Thúy Kiều trong đoạn trích “Chí khí người hùng” được Nguyễn Du mô tả với sự dứt khoát:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi”.
Người xưa có câu người hùng khó qua cửa ải mĩ nhân nhưng với khát vọng lớn lao của con người đầu đội trời chân đạp đất thì cửa ải mĩ nhân ko làm khó được Từ Hải. Hành động “dứt áo ra đi” của chàng trình bày thái độ dứt khoát, ko chút tơ vương, vướng bận chuyện tư nhân. Theo truyện ngụ ngôn trong sách Trang Tử, “chim bằng là giống chim rất lớn, đập cánh làm động nước trong ba nghìn dặm, cưỡi gió nhưng bay lên chín nghìn dặm. Chim bằng trong thơ văn thường tượng trưng cho khát vọng của người người hùng có khả năng phi thường, khát khao làm nên sự nghiệp lớn”. Tư thế ra đi của Từ Hải được trình bày qua hình ảnh ẩn dụ chim bằng thật uy phong và có sức mạnh phi thường. Đó là cái nhìn trình bày tâm hồn lãng mạn của một thi sĩ trung đại.
“Chí khí người hùng” đã mô tả cuộc chia ly giữa “trai người hùng” và “gái thuyền quyên” đầy dứt khoát nhưng nổi trội lên trong đoạn trích là chí khí của người người hùng Từ Hải. Đó là tính cách hiên ngang, thẳng thắn của bậc “trượng phu” trong người đời. Nhân vật này được Nguyễn Du xây dựng bằng văn pháp ước lệ tượng trưng cùng với tiếng nói súc tích, mang tính biểu đạt cao. Đây cũng là yếu tố góp phần tạo nên sự thành công trong nghệ thuật khắc họa nhân vật của tác giả. Từ Hải xứng đáng là bậc nam nhi “vẫy vùng trong bốn bể”, ko vì “lửa hương đương nồng” nhưng chùn chân, nhụt chí.
4. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 4 (Chuẩn)
Truyện Kiều là tuyệt bút trong sáng tác của Nguyễn Du, cũng là một trong những tác phẩm làm nên sự hưng thịnh văn học Việt Nam thời kỳ cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX. Qua Truyện Kiều, đại thi hào Nguyễn Du ko chỉ trình bày sự đồng cảm, xót xa với cuộc đời truân chuyên của nàng Kiều nhưng còn gửi gắm ước mơ về người người hùng có thể cứu dân, dẹp loạn thông qua hình tượng Từ Hải. Trong đoạn trích “Chí khí người hùng”, nhân vật Từ Hải xuất hiện nổi trội với những phẩm chất phi thường và khát vọng cao đẹp của người người hùng “đầu đội trời, chân đạp đất”.
Trải qua bao biến cố của cuộc đời, những tưởng cuộc đời Thúy Kiều mãi bị vùi dập trong những đớn đau, ê chề thì Từ Hải đã xuất hiện, mang theo ánh sáng hi vọng cho cuộc đời nàng. Có thể nói gặp mặt và nên duyên cùng với Từ Hải là hạnh phúc hiếm hoi trong cuộc đời của Thúy Kiều. Tuy nhiên, cuộc sống hạnh phúc với nàng Kiều cũng ko thể làm nguôi đi chí lớn của người người hùng:
“Nửa năm lửa hương đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Sau nửa năm chung sống hạnh phúc với nàng Kiều, Từ Hải đã quyết định ra đi để thực hiện nghiệp lớn. Từ Hải vốn là người người người hùng đầu đội trời, chân đạp đất với khát vọng vẫy vùng khắp muôn phương “ngông nghênh một cõi biên thùy”. Vì vậy dù đang sống trong những ngày hạnh phúc nhất cuộc đời cùng người nhưng mình mến thương, trân trọng thì người người hùng đó cũng ko thể quên đi chí lớn của người làm trai “Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”.
Tư thế ra đi của Từ Hải được tác giả Nguyễn Du tái tạo qua một động từ “thoắt” trình bày sự nhanh lẹ, dứt khoát của người trượng phu. “Trời bể mênh mang” ko chỉ là hình ảnh ước lệ trình bày sự rộng lớn trời đất, nơi người người hùng thỏa sức vẫy vùng ngang dọc nhưng còn gợi ra tầm vóc lớn lao, phi thường của người người hùng. Hình ảnh gươm ngựa “lên đường thẳng rong” góp phần làm nổi trội lên phong thái ung dung, tư thế đĩnh đạc, hiên ngang của Từ Hải.
Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Thấu hiểu khát vọng và quyết tâm của Từ Hải, Kiều ko ngăn cản nhưng bộc bạch ước muốn muốn đi theo để tiện bề chăm sóc, nâng khăn sửa túi cho chồng:
“Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi”
Thúy Kiều muốn đi theo Từ Hải để cùng sẻ chia, gánh vác làm trọn đạo “tam tòng chữ đức” của một người vợ và làm trọn tình nghĩa với một người tri kỉ, một người ân nhân có công cứu mạng. Tuy cảm động trước tấm lòng của nàng Kiều nhưng Từ Hải đã quyết chí ra đi nhưng ko muốn vướng bận bởi tình cảm nam nữ và cũng là muốn bảo vệ nàng Kiều khỏi những nguy hiểm nơi chiến trường nên đã từ chối:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất, bóng binh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Dù hiểu được tấm lòng của Thúy Kiều nhưng Từ Hải vẫn quyết tâm khuyên nhủ Kiều và muốn nàng thoát khỏi thói “nữ nhi thường tình” và hứa hứa hẹn về tương lai tươi sáng, lúc nghiệp lớn thành công, cơ đồ được gây dựng sẽ “rước nàng nghi gia”. Qua những lời nói của Từ Hải với Thúy Kiều, ta có thể thấy được những phẩm chất tốt đẹp của người người hùng, Từ Hải ko để tình cảm chi phối nhưng vô cùng quyết đoán, dứt khoát với hành động của mình. Cũng cần phải hiểu rằng ko phải sự dứt khoát của Từ Hải lúc ra đi là vì vô tình hay trọng công danh hơn tình cảm. Chàng là người sống tình cảm hơn bất kỳ người nào, thay vì quyến luyến, động lòng thì Từ Hải muốn trình bày bằng hành động, bằng quyết tâm thắng lợi để mang tới nàng Kiều ko chỉ là danh phận nhưng còn là tình cảm.
“Bằng ngay bốn bể là nhà
Theo càng thêm bận, biết là đi đâu
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì”
Nếu ở những câu thơ trên Từ Hải có ý trách móc nàng Kiều vì sự yếu ớt của nữ nhi thường tình thì ngay câu thơ sau chàng đã kín đáo trình bày sự quan tâm, động viên với nàng. Từ Hải mang tráng khí khắp bốn phương với toàn thể quyết tâm và tự tin nhưng chàng cũng hiểu rằng tuyến đường mình đang đi sẽ vô cùng hóc búa, đó là cuộc sống màn trời chiếu đất, bốn bể ko nhà. Từ Hải ko muốn Thúy Kiều đi theo một là ko muốn vướng bận, hai là muốn nàng phải xông pha vào chốn nguy hiểm cùng mình. Cuối cùng, để lại bao lưu luyến, Từ Hải dứt khoát lên đường:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi”
Từ Hải là nhân vật tụ hội đầy đủ những phẩm chất xinh xắn, phi thường của người người hùng. Lúc xây dựng nhân vật Từ Hải trong đoạn trích Chí khí người hùng, tác giả Nguyễn Du đã kín đáo trình bày quan niệm về người người hùng và ước mơ công lí.
5. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 5 (Chuẩn)
Trên diễn đàn văn học Việt Nam, Thúy Kiều xuất hiện trong trang thơ của đại thi hào Nguyễn Du với số phận “hồng nhan bạc phận” qua mười lăm năm phiêu bạt. Nhưng trong quãng đường đầy rẫy oan khổ đó, có những lúc nàng Kiều được tận hưởng những niềm hạnh phúc về lứa đôi, về gia đình. Đó chính là thời khắc nàng gặp mặt Từ Hải. Vị người hùng “đầu đội trời, chân đạp đất” đó đã mang đến cho người phụ nữ tài sắc vẹn toàn một danh phận, một vị trí xứng đáng. Đoạn trích “Chí khí người hùng” đã khắc họa thành công bức chân dung nhân vật Từ Hải với phẩm chất, chí khí, lí tưởng hiên ngang và mang tầm vóc vũ trụ.
Trong tác phẩm “Đoạn trường tân thanh”, “Chí khí người hùng” là trích đoạn thuộc phần “Gia biến và phiêu bạt”. Sau lúc rơi vào thanh lâu lần thứ hai, Thúy Kiều tình cờ gặp Từ Hải – vị người hùng “đầu đội trời, chân đạp đất”. Khác với Thúc Sinh, Từ Hải đã cho Kiều một danh phận chính đáng. Với cảm hứng ngợi ca liên kết văn pháp lãng mạn hóa, tác giả Nguyễn Du đã phác họa thành công vẻ đẹp của hình tượng nhân vật người hùng Từ Hải với chí khí, tầm vóc, phẩm chất phi thường.
Trước hết, tác giả Nguyễn Du đã gợi ra ko gian cuộc sống “Nửa năm lửa hương đương nồng” của Từ Hải và Thúy Kiều. Mặc dù đã tìm được “tri kỉ, tri kỉ” nhưng cuộc sống ấm êm, hạnh phúc vẫn ko thể dập tắt khát vọng của Từ Hải: “Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”. Tác giả Nguyễn Du đã dùng từ “trượng phu” liên kết cụm từ ước lệ “lòng bốn phương” với thái độ trân trọng, ngưỡng mộ, khâm phục để diễn tả chí nguyện lập công, lập danh lớn lao của người người hùng. Và tư thế làm chủ, hướng ra phương trời tự do đã được tái tạo rõ nét hơn nữa:
“Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Rõ ràng, Từ Hải ko phải là con người của những ham mê, khát vọng thông thường. Đó là bậc trượng phu luôn hướng tới những ko gian rộng lớn, mang tầm vóc vũ trụ của “trời bể mênh mang”. Trong ko gian vĩ mô đó, con người hiện lên với khát vọng làm chủ: Một người, một ngựa, một gươm hiên ngang, mạnh mẽ “lên đường thẳng rong”, tự tin về tương lai phía trước. Tương tự, với thái độ trân trọng, ngợi ca, ngưỡng mộ và kính phục, tác giả đã khắc họa nhân vật Từ Hải với tư thế hiên ngang cùng những khát vọng phi thường.
Bài văn Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng tuyển chọn
Ý chí quyết tâm trong việc “lập công, lập danh” của Từ Hải càng được trình bày rõ nét hơn nữa trong cuộc hội thoại với Thúy Kiều. Là bậc tri kỉ của người người hùng, Thúy Kiều thấu hiểu những khát vọng của chồng và xin đi theo chàng. Trước mong muốn của nàng, Từ Hải cũng đưa ra những lí lẽ từ chối “thấu tình đạt lí”:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Qua những lời lẽ đó, chúng ta có thể thấy được Từ Hải ko hề quyến luyến, quyến luyến nhưng quên đi khát khao, ước vọng lớn lao của bản thân. Thậm chí, chàng còn tự tin khẳng định về niềm tin vào viễn cảnh tương lai của bản thân. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh thuộc phạm trù ko gian để trình bày niềm tin sắt đá đó: “mười vạn tinh binh”, “tiếng chiêng dậy đất”, “bóng tinh rợp đường”. Và thời kì nhưng chàng hứa hứa hẹn với Thúy Kiều “một năm sau vội gì” càng khẳng định rõ nét hơn quyết tâm, niềm tin mãnh liệt thực hiện tới cùng lí tưởng của người người hùng:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi”
Hành động dứt khoát, mạnh mẽ, ko do dự của người người hùng đã được trình bày rõ qua những động từ “quyết”, “dứt áo”, “ra đi”. Bằng cảm hứng ngợi ca, khẳng định và lí tưởng hóa, tác giả đã tái tạo viễn cảnh ko gian ra đi mang tầm vóc vĩ mô của người người hùng. Giữa ko gian “phong vân”, “dặm khơi” kì vĩ, rộng lớn, con người hiện lên với tư thế sánh ngang tầm vũ trụ. Hình ảnh “chim bằng” sải cánh trên bầu trời cao rộng, trong rộng lớn “dặm khơi” cùng gió, cùng mây đã làm nổi trội tư thế của người người hùng có khả năng phi thường, quyết tâm ra đi vì nghiệp lớn. Đó là khát vọng vùng vẫy bốn bể trong khung trời tự do và thoát khỏi mọi phạm vi, tuyệt vọng để làm nên sự nghiệp lừng lẫy.
Tương tự, qua đoạn trích Chí khí người hùng, đại thi hào Nguyễn Du đã khắc họa thành công hình tượng người người hùng với khát vọng lớn lao vùng vẫy “bốn bể năm châu” cùng ý chí sắt đá, tư thế hiên ngang, lẫm liệt làm chủ vũ trụ thông qua những hình tượng có tính ước lệ như “lòng bốn phương”, “mặt phi thường”,…. Qua đó, chúng ta có thể thấy được thái độ trân trọng ngợi ca của tác giả đối với hình tượng nhân vật.
——————-HẾT——————–
https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-doan-trich-chi-khi-anh-hung-42063n
Đoạn trích Chí khí người hùng là một tác phẩm nổi trội trong ngữ văn lớp 10, ngoài bài làm văn Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, các bạn học trò cùng thầy cô giáo có thể tham khảo thêm các bài làm văn mẫu Cảm nhận về đoạn Chí khí người hùng, hay những bài viết về đoạn trích trong Truyện Kiều và cả những phần Soạn bài Chí khí người hùng. Hi vọng những bài văn mẫu hữu ích sẽ hỗ trợ cho quá trình học tập của các bạn dễ dàng và hiệu quả hơn.
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
[toggle title=”xem thêm thông tin chi tiết về Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng” state=”close”]
Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
Hình Ảnh về: Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
Video về: Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
Wiki về Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng -
Bài viết Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em nắm vững nội dung, nghệ thuật đoạn trích “Chí khí người hùng” cũng như hiểu cách trình diễn dạng văn phân tích tác phẩm văn học. Các em hãy đọc và tham khảo tài liệu để đạt kết quả tốt trong môn học Ngữ văn nhé!
Đề bài: Dựa vào đoạn trích Chí khí người hùng và những cảm nhận của bản thân, anh/chị hãy viết bài phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, trích Truyện Kiều của Nguyễn Du.
Mục Lục bài viết:
1. Dàn ý
2. Bài mẫu số 1
3. Bài mẫu số 2
4. Bài mẫu số 3
5. Bài mẫu số 4
6. Bài mẫu số 5
Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
I. Dàn ý Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng (Chuẩn)
1. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích
2. Thân bài:
* Nói chung chung
– Vị trí: từ câu 2213 tới câu 2230 của “Truyện Kiều”, sau lúc bị bán vào thanh lâu lần thứ hai, Kiều gặp Từ Hải và được Từ Hải bỏ tiền chuộc về làm vợ.
– Nội dung đoạn trích: trình bày khát vọng người hùng của Từ Hải.
a. Khát vọng lên đường của Từ Hải
– Hoàn cảnh: “nửa năm lửa hương đương nồng”: Lúc đang hạnh phúc bên Thúy Kiều, Từ Hải quyết định lên đường để thỏa chí làm trai bốn phương.
– “Thoắt đã động lòng bốn phương”
+ Từ “thoắt”: trình bày thái độ dứt khoát, sự chuyển đổi nhanh chóng trong tâm trí của Từ Hải lúc rời bỏ cuộc sống êm đềm chuyển sang những tháng ngày bôn ba.
+ “Động lòng bốn phương”: trình bày tầm vóc lớn lao trong ý chí của nhân vật.
+ “Trượng phu”: người người hùng với những phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
→ Ý chí mạnh mẽ, lòng quyết tâm làm nên sự nghiệp lớn.
– “Trông vời trời bể mênh mang”: bộc lộ ý muốn vươn ra bể lớn, thoát khỏi cảnh sống tầm thường, quanh quẩn.
– “Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”: vẻ đẹp người người hùng lí tưởng.
b. Cuộc hội thoại giữa Từ Hải và Thúy Kiều
* Mong muốn của Thúy Kiều: đi theo để tròn phận sự của người vợ “phận gái chữ tòng”.
* Lời đáp của Từ Hải:
– Khẳng định sự thấu hiểu tâm tư, tình cảm giữa hai người: “Tâm phúc tương tri”.
– Mong Thúy Kiều gác lại chuyện “nữ nhi thường tình”.
→ Khẳng định vị trí quan trọng của nàng trong lòng Từ Hải.
→ Tin tưởng vào sự thấu hiểu lí lẽ, tấm lòng bao dung của Kiều.
– Hứa hứa hẹn sẽ quay trở về đón nàng làm vợ lúc đã có công danh, sự nghiệp:
+ “Mười vạn tinh binh”, “tiếng chiêng dậy đất”, “bóng tinh rợp đường”: khát khao làm nên nghiệp lớn, phi thường.
+ Lời hứa “rước nàng nghi gia”: cho Thúy Kiều một danh phận.
– Nói rõ hoàn cảnh ngày nay: “Bằng nay bốn bể ko nhà/ Theo càng thêm bận biết là đi đâu”.
– Lập mốc thời kì trình bày ý chí quyết tâm lập công danh một cách nhanh chóng đồng thời xoa dịu, động viên Thúy Kiều: “Đành lòng chờ đó ít lâu/ Chầy chăng là một năm sau vội gì”
c. Hành động ra đi dứt khoát của Từ Hải
– “Quyết”, “dứt áo”, “ra đi”: trình bày hành động dứt khoát, mạnh mẽ, ko do dự của người người hùng.
– “Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi”:
+ Mượn điển tích của Trang Tử để khẳng định: Từ Hải như chim bằng cưỡi gió bay cao, bay xa ngoài biển lớn.
+ Làm nổi trội tư thế của người người hùng có khả năng phi thường.
d. Nhận định
– Về nội dung: Đoạn trích đã khắc họa hình ảnh người người hùng lí tưởng với khát vọng lớn lao.
– Về nghệ thuật:
+ Sử dụng hình thức hội thoại.
+ Sử dụng điển tích và tiếng nói rực rỡ để trình bày chí khí, khát vọng của nhân vật.
3. Kết bài:
Khẳng định trị giá đoạn trích, tài năng nghệ thuật của Nguyễn Du.
>> Các em có thể xem thêm mẫu Dàn ý Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng tại đây.
II. Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
1. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 1 (Chuẩn)
Trong Truyện Kiều, kế bên việc bộc bạch tấm lòng đồng cảm, trân trọng với con người tài hoa nhưng phải chịu kiếp bạc phận như Thúy Kiều, đại thi hào Nguyễn Du còn bộc lộ ước mơ về một hình tượng người người hùng lý tưởng thắp lên ánh sáng kỳ vọng được giải phóng giữa thực tiễn xã hội toàn thối nát. Điều này được trình bày rất rõ đoạn trích Chí khí người hùng.
Sau nhiều năm phiêu bạt, chịu đủ mọi khổ cửa ải, tủi nhục chốn phong trần, Thúy Kiều đã gặp Từ Hải. Người người hùng đầu đội trời chân đạp đất đó là ánh sáng chói lọi giữa cuộc đời tối tăm của một kiếp hồng nhan. Từ Hải ko chỉ cứu Thúy Kiều ra khỏi chốn thanh lâu, giúp nàng báo ơn, báo thù nhưng còn trân trọng, coi nàng như một người tri kỉ. Vẻ đẹp về tầm vóc và lí tưởng của người người hùng Từ Hải được tác giả Nguyễn Du tập trung khắc họa rõ nét nhất thông qua đoạn trích “Chí khí người hùng”.
Từ Hải trong Truyện Kiều là người được mô tả với vẻ đẹp mạnh mẽ “Vai năm tấc rộng thân mười thước cao”, tráng kiện, vạm vỡ, là dáng vóc của người người hùng, tay quen với chuyện binh đao, võ lược. Đặc thù Nguyễn Du còn nhắc tới hai nét đẹp ấn tượng hơn người của Từ Hải rằng “côn quyền hơn sức”, “thao lược gồm tài”. Chính vì thế, Từ Hải ắt ko phải là con người chịu cảnh yên phận thủ thường, sống cuộc đời cẩm y ngọc thực như Thúc Sinh, cũng ko thể nhiều nhẫn nại để trông đợi vào công danh thi cử giống như Kim Trọng. Với nhân vật này chuyện chinh chiến, thao lược tìm công danh, khẳng định bản thân trong xã hội là chuyên ắt phải làm, đặc trưng là trong hoạt cảnh xã hội nhiều biến động lúc bấy giờ. Vậy nên chỉ sau “nửa năm lửa hương đương nồng” với Thúy Kiều, Từ Hải đã ko tiếc rời xa cuộc sống êm đềm với người vợ tài sắc, để lên đường tìm công danh, thỏa chí làm trai ở bốn phương:
“Nửa năm lửa hương đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”
Câu thơ trình bày được ý chí mạnh mẽ, tấm lòng quyết tâm phải làm nên nghiệp lớn của người người hùng. Từ “thoắt” trình bày thái độ dứt khoát, ý chí quyết tâm mạnh mẽ, sự chuyển đổi nhanh chóng trong tâm lý của Từ Hải từ việc rời bỏ cảnh sống êm đềm, chuyển sang những tháng ngày bôn ba vất vả trong tương lai vì sự nghiệp. Nguyễn Du cũng rất tinh tế lúc diễn tả tráng chí của Từ hải bằng cụm “động lòng bốn phương” trình bày tầm vóc lớn lao trong ý chí của nhân vật, cũng như ước mơ khát khao làm nên nghiệp lớn, làm chủ một phương của Từ Hải. Hai từ “trượng phu” càng trình bày tấm lòng trân trọng, mến thương, bộc lộ lí tưởng của Nguyễn Du về dáng vóc của một người người hùng thời đại quy tụ những phẩm chất đạo đức tốt đẹp, tráng chí ở bốn phương, tâm tình nghiệp mạnh mẽ, có tấm lòng bao dung, thấu hiểu tình nhân thế thái, sống thẳng thắn là người nâng lên cán cân công lý trong xã hội,…
“Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Tráng chí và tầm suy nghĩ rộng lớn, đầy hoài bão của Từ Hải còn được trình bày qua câu thơ “trông vời trời bể mênh mang”, lúc chàng dõi mắt nhìn về chân trời xa, bộc lộ ý muốn vươn ra bể lớn, thoát khỏi cái bóng nam nhi tầm thường quanh quẩn bên vợ con, để làm nên nghiệp lớn. Khát vọng mạnh mẽ về việc trả nợ công danh đã thôi thúc Từ Hải từ biệt Thúy Kiều, dứt áo ra đi một cách quyết đoán “Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”. Hình ảnh một gươm, một ngựa đơn độc lại càng làm sáng rõ phẩm chất và vẻ đẹp của người người hùng thời đại, tay ko quyết tâm lập nghiệp, khẳng định ý chí, sự tự tin trong tâm hồn người trượng phu.
Đương đầu với việc Từ Hải lên đường tìm công danh, sự nghiệp Thúy Kiều vốn là người thông minh nhạy bén, nên nàng ko hề có ý định ngăn cản, dù trong lòng cũng nhiều phần buồn phiền, lúc cuộc sống vợ chồng chưa được êm ấm bao lâu. Nàng đã xin Từ Hải cho theo nâng khăn sửa áo, tiện bề chăm sóc, vợ chồng cùng sánh bước:
“Nàng rằng:”Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?”
Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng để thấy khát vọng lập công danh của Từ Hải
Trước yêu cầu của Kiều, Từ Hải lại ko nghĩ đấy là điều nên làm, nhưng nhẹ nhõm khuyên nhủ thê tử bằng cách đánh động vào sự thấu hiểu phép tắc của Thúy Kiều, mong nàng nghĩ hiểu rõ, gác lại chuyện nữ nhi thường tình, ủng hộ chàng trên tuyến đường xây dựng lên nghiệp lớn. Những lời đó của Từ Hải ko chỉ là lời khuyên giải nhưng còn có ý nghĩa như một lời động viên thâm thúy tới Thúy Kiều, khẳng định vị trí quan trọng của nàng trong lòng Từ Hải, cũng như tin tưởng vào sự thấu hiểu phép tắc, tấm lòng bao dung, chung tình của Thúy Kiều trong lúc Từ Hải lên đường làm việc lớn. Những câu thơ sau đó càng trình bày được ý chí quyết tâm của Từ Hải cũng như tấm lòng của chàng với người vợ kết tóc rằng:
“Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Bộc lộ rõ quyết tâm và tráng chí làm nên nghiệp lớn của Từ Hải, sở hữu trong tay đội quân hùng mạnh “mười vạn tinh binh”, mang sức mạnh phi thường, hùng hậu “tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường”, nổi danh một phương, bá chủ một vùng, thì lúc đó Từ Hải mới quay trở về, để đáng mặt người nam nhân trong trời đất. Đồng thời Từ Hải cũng để lại lời hứa hứa hẹn với Kiều rằng “Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”, để Kiều được vẻ vang làm vợ chàng, sống cuộc sống vinh hoa phú phú, hạnh phúc, ko phải lo nghĩ gì. Có thể nói rằng ngoài việc Từ Hải ra đi để trả món nợ công danh, thì một mục tiêu khác cũng là Từ Hải muốn cuộc sống của Kiều được thêm hạnh phúc, ko còn bao giờ phải chịu cảnh chèn lấn, tủi nhục. Tất cả những điều đó đã làm nên động lực mạnh mẽ thôi thúc Từ Hải nhanh chóng hành động, nhanh chóng công thành danh toại.
Sau lúc trình bày những khát vọng, hoài bão của mình, Từ Hải cũng bộc lộ nỗi lo lắng, tầm nhìn xa trông rộng của mình lúc nói với Kiều:
“Bằng nay bốn bể ko nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu”.
Quả thực những ngày trước nhất đi tìm công danh thực khó khăn, Từ Hải chỉ có một thân một mình, một gươm, một ngựa, chưa thực sự vững vàng, đối với nam nhân cảnh bốn bể là nhà, buôn ba khắp chốn là điều tầm thường, thế nhưng với thân liễu yếu đào tơ như Thúy Kiều thì đó là quả thực là điều gian lao. Từ Hải sợ Kiều phải chịu cảnh vất vả, nhọc nhằn, điều đó càng khiến chàng ko yên lòng nhưng dựng nghiệp lớn, chính vì thế để Kiều ở nhà chờ chàng trở về mới là lựa chọn sáng suốt nhất. Đồng thời để xoa dịu mĩ nhân Từ Hải cũng hứa hứa hẹn với Thúy Kiều rằng:
“Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì”
Từ Hải lập ra mốc thời kì như thế ko chỉ trình bày ý chí quyết tâm lập công danh một cách nhanh chóng, ko chịu chần chừ bó gối lâu hơn nữa nhưng còn là lời xoa dịu, động viên Thúy Kiều thâm thúy, khiến nàng yên tâm, vững dạ ở nhà làm hậu phươn. Sau những lời bộc bạch, khuyên nhủ Thúy Kiều, Từ Hải dứt khoát chia tay hồng nhan để lên đường tìm kiếm công danh, hình ảnh “Phong vân bằng đã tới kỳ dặm khơi” là hình ảnh đẹp, mang tính biểu tượng lớn, ẩn dụ cho sự thành công lừng lẫy của nhân vật Từ Hải về sau, bộc lộ tầm vóc lớn sánh ngang với loài chim bằng vốn vùng vẫy biển khơi. Cảnh chim bằng vỗ cánh vượt gió bay lên, trình bày tầm vóc của người người hùng ra đi tạo lập công danh hiển hách, sánh ngang với trời đất, núi sông, ko phụ hồng nhan, ko phụ chí nam nhi.
Đoạn trích Chí khí người hùng trong Truyện Kiều là một đoạn trích rực rỡ lúc nhân vật trung tâm ko còn là Thúy Kiều nhưng Nguyễn Du tập trung trình bày hình tượng người người hùng Từ Hải với vẻ đẹp lý tưởng, tráng chí nam nhi rộng lớn, phi thường, dứt khoát trong tình cảm nữ nhi thường tình, sự tinh tế, thấu hiểu trong cách đối đáp với Thúy Kiều. Từ đó khắc họa được mối tình Từ Hải – Thúy Kiều càng thêm xinh xắn, xứng đáng với mấy chữ “trai tài gái sắc”, trình bày tấm lòng nhân đạo của tác giả lúc để cho cuộc đời lắm gian truân của Thúy Kiều cũng có lúc thừa hưởng tấm chân tình, có lúc được hạnh phúc, mặc dù khoảnh khắc đó cũng chỉ là ngắn ngủi nhất thời trong chuỗi thảm kịch tiếp tục 15 năm phiêu bạt của nàng.
——————HẾT BÀI 1———————
Chí khí người hùng là đoạn trích rực rỡ giúp các em hiểu hơn về nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Du. Tìm hiểu về trị giá của truyện Kiều cũng như tài năng nghệ thuật bậc thầy của đại thi hào Nguyễn Du, các em có thể tham khảo thêm những đoạn trích rực rỡ khác trong Truyện Kiều qua bài: Phân tích đoạn trích Trao duyên, Phân tích hình tượng người hùng Từ Hải trong Chí khí người hùng, Phân tích đoạn Thề nguyền trong Truyện Kiều, Phân tích đoạn trích Nỗi thương mình.
2. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 2 (Chuẩn)
Truyện Kiều được xem là một đỉnh cao chói lọi của truyện thơ Nôm, là quốc hồn, quốc túy của dân tộc, một tuyệt bút của văn học Việt Nam. Đọc tác phẩm ta ko thể ko xót xa, thương cảm trước một nàng Kiều tài hoa bạc phận, phẫn nộ trước những Thiến Thư ích kỉ, hẹp hòi với lòng ghen tuông tuông ngút trời, Tú Bà độc ác, Mã Giám Sinh giả nhân giả nghĩa; đồng cảm trước một Thúc Sinh dù có chút nhu nhược nhưng là kẻ si tình, trọng tình trọng nghĩa.Và đặc trưng, ta ko thể quên được hình ảnh một Từ Hải đầu đội trời, chân đạp đất, một người hùng lí tưởng với những phẩm chất và chiến công phi thường. Đoạn trích Chí Khí người hùng đã trình bày rõ nhất cốt cách của người người hùng này.
” Nửa năm lửa hương đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.
Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa, lên đường thẳng rong ”
Trai người hùng – gái thuyền quyên, tình yêu của Từ Hải và Thúy Kiều vượt bao sóng gió để tới được với nhau. “Chàng”và “thiếp” tuy hai nhưng một, hiểu rõ nhau, thông cảm, sẻ chia cùng nhau. Tình cảm đang mặn nồng, thì kẻ “trượng phu” lại nuôi chí lớn, ý nguyện lập công danh nơi biên cửa ải xa xôi. Chàng đã tạm gác lại nỗi niềm tây bên gia đình nhỏ để ra đi xây dựng sự nghiệp. Điều đó cho thấy Từ Hải ko phải là con người của những ham mê thông thường nhưng còn người của chiến công và sự nghiệp hiển hách. Hình ảnh Từ Hải lên đường một mình một ngựa trình bày khí phách của một người người hùng dũng cảm, ra đi dứt khoát , ko để niềm tây vướng bận. Một người có chí khí mạnh mẽ, chí tang bồng phải làm nên nghiệp lớn, khát khao được vùng vẫy bốn bể năm châu. Đó là lí tưởng, là mục tiêu cao đẹp của một vị người hùng nuôi chí lớn.
“Chí làm trai Nam, Bắc, Đông, Tây,
Cho phỉ sức vẩy vùng trong bốn bể.”
Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
Sự nghiệp vinh quang đang đợi chàng phía trước. Từ ra đi ko chút do dự, một lòng hướng về chí lớn tạo lập công danh. Động từ “thoắt” trình bày sự nhanh chóng, quyết định một cách dứt khoát , chí từng hoành khắp bốn phương, người người hùng không thể để bản thân ngơi nghỉ lúc chưa có công danh trong tay, cũng ko thể giam mình trong ko gian chật hẹp lúc chí lớn chưa thành. Quyết định ra đi chắc hẳn sẽ ko dễ dàng với Từ Hải bởi kế bên chàng còn có người mình thương, nhưng đó là quyết định sáng suốt và vững vàng. Bởi trong con người Từ Hải luôn nung nấu chí nguyện người hùng.
” Kiều rằng: phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”
Trải qua bao bể dâu, đớn đau, vừa hạnh phúc chưa được lâu dài, Từ Hải lựa chọn ra đi chắc hẳn Kiều cũng rất buồn. Nhưng với tấm lòng nhân hậu, lại là người tri kỉ tri kỉ với Từ, Kiều hiểu hơn người nào hết chí hướng của Từ Hải. Và nàng sẽ ko cản bước Từ, trái lại, nàng là người ủng hộ, mong muốn được đồng hành chồng sẻ chia khó khăn gian nan nơi trận mạc. Đó là vẻ đẹp trong tư cách Kiều.
Từ rằng: “Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Một lần nữa, Từ khẳng định tình cảm mật thiết, gắn bó giữa Kiều và chàng nhưng đồng thời cũng có lời trách cứ nhẹ nhõm: Lòng dạ nhau đã hiểu, sao nàng chưa thoát khỏi những mong muốn tầm thường của bậc nữ nhi. Là người phụ nữ của bậc trượng phu phải thật cứng cỏi và mạnh mẽ. Thông qua lời của Từ, tình mến thương và sự trân trọng Kiều được bộc lộ rõ nét.
Trong bất kì cuộc chia li nào, người phụ nữ cũng là người hy vọng và u sầu hơn cả. Từ Hải hiểu hơn người nào hết điều đó. Song phút chia tay lúc này ko quá bị lụy nhưng hướng tới những chiến công hiển hách, tạo niềm tin nơi Thúy Kiều:
“Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp dường.
Làm cho rõ mặt phi thường,
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.
Bằng nay bốn bể ko nhà,
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?”
Trong suy nghĩ của bậc nam nhi lúc này là hoài bão và những chiến công hiển hách. Dù đi trong tư thế một mình, một ngựa nhưng lúc lập công trở về với mười vạn tinh binh, với tiếng chiêng và bóng cờ rợp đất trời trong hào khí thắng lợi. Chàng tin những gì mình nói, tin những gì mình làm và hơn hết đem lại vinh quang cho tổ quốc, cho nhân dân và cho người phụ nữ của mình. Lúc đó sẽ cùng Kiều vui vầy hưởng hạnh phúc lứa đôi. Chàng ko thể để cho người mình yêu phải chịu khốn khổ nơi xa trường và khẳng định “một năm” sau sẽ trở về. Một mốc thời kì cụ thể, cho thấy được quyết tâm và sự tự tin, khả năng của Từ Hải.
Đành lòng chờ đó ít lâu,
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Đây ko phải là một lời hứa thuần tuý nhưng là một thề hứa hẹn, một lời đinh ninh. Dù trong lòng có bão bùng, tâm can có gào thét thì nàng hãy dằn lòng mình xuống để ta đi, rồi ngày sau trở về trong vinh quang hiển hách. Nàng hãy yên lòng hy vọng. Chí người hùng trong con người Từ Hải ko chỉ là hoài bão, khát khao nhưng còn là con người có đạo đức, trách nhiệm, là con người có một tấm lòng trượng nghĩa, khát khao lập công danh.
Quyết lời dứt áo ra đi,
Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi.
Hành động nhanh chóng, kiên quyết “quyết lời”, “dứt áo ra đi”.
Từ Hải đã ko để tình cảm quyến luyến, quyến luyến làm lung lay và ngăn bước ý chí, sự nhất quán trong suy nghĩ và hành động. Nguyễn Du thật tinh tế lúc sử dụng hình ảnh cánh chim bằng và hình ảnh “gió, mây” thường gặp trong văn học cổ điển tượng trưng cho người người hùng hợp lí tưởng, có mục tiêu cao đẹp, có khả năng phi thường sánh ngang với tầm vóc vũ trụ, thỏa sức vùng vẫy giữa biển trời để thực hiện lí tưởng của bậc nam nhi.
Qua đoạn trích Chí Khí người hùng ta thấy được Nguyễn Du đã trình bày ước mong về người người hùng lí tưởng trong thời đại với khát vọng lớn lao và tấm lòng cao cả. Đồng thời, cho thế hệ trẻ những người như chúng em bài học về mục tiêu và lí tưởng sống. Hãy dũng cảm tiến về phía trước, đặt ra những mục tiêu cho bản thân, kiên trì với mục tiêu. Hãy là những thanh niên của thế hệ mới đầy tâm huyết, sống với ước mơ và lí tưởng dù phía trước có gian nan, thử thách hãy giữ vững niềm tin vào chính bản thân mình. Thành công sẽ tới với những người tận lực và tận tình.
3. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 3 (Chuẩn):
Nếu Kim Trọng là một người thư sinh đèn sách hiếu học thì Từ Hải là một người người hùng với khí phách hiên ngang. Từ Hải là người đã cứu Thúy Kiều thoát khỏi cảnh sống nhơ nhớp, ô nhục lúc nàng rơi vào thanh lâu lần thứ hai. Hai người chung sống với nhau rất hạnh phúc nhưng do Từ Hải muốn có được sự nghiệp lớn lao nên đã từ biệt Thúy Kiều ra đi. Ý chí, quyết tâm đó của chàng được trình bày qua đoạn trích “Chí khí người hùng” nằm trong tác phẩm “Truyện Kiều” của Nguyễn Du.
Đoạn trích này nằm ở vị trí câu 2213 tới câu 2230 trình bày lí tưởng về người người hùng của tác giả. Bốn câu thơ đầu của đoạn trích đã trình bày khát vọng lên đường vì sự nghiệp của Từ Hải:
“Nửa năm lửa hương đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”.
Trong lúc tình yêu và hạnh phúc vợ chồng đang nồng đượm, yên ấm, Từ Hải quyết chí ra đi, rời xa người vợ tài sắc để thực hiện lí tưởng nam nhi của mình. Nam nhi trong xã hội xưa muốn được xác nhận thì phải có công danh, sự nghiệp, có được những công trạng lớn lao. Chẳng vậy nhưng Nguyễn Công Trứ từng viết:
“Chí làm trai nam bắc tây đông,
Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”.
Từ Hải là một đấng nam nhi muốn “vẫy vùng” nên đã “động lòng bốn phương”. Chàng là người có ý chí lập công danh, sự nghiệp lớn. Động từ “thoắt” vừa trình bày một trạng thái nhanh chóng vừa trình bày sự dứt khoát, kiên quyết của Từ Hải. Tác giả Nguyễn Du đã đặt người người hùng vào tình thế khó xử lúc một bên là hạnh phúc vợ chồng chốn khuê phòng như một cám dỗ còn một bên là ko gian rộng lớn thỏa sức trình bày tráng trí bốn phương. Ko làm độc giả thất vọng, bậc trượng phu đó đã lựa chọn tuyến đường theo đuổi hoài bão, lí tưởng cuộc đời mình. Nguyễn Du đã trình bày sự trân trọng nhân vật Từ Hải lúc gọi chàng là “trượng phu” – người nam nhi có chí lớn, là bậc người hùng trong người đời. Dù cuộc sống vợ chồng còn nhiều lưu luyến, vẻ đẹp khiến “hoa ghen tuông”, “liễu hờn” của người vợ Thúy Kiều còn níu bước chân người người hùng nhưng Từ Hải vẫn quyết lên đường chinh chiến để thực hiện khát vọng “vẫy vùng trong bốn bể” nhưng ko một tẹo do dự, phân vân. Một con người “Ngang dọc nào biết trên đầu có người nào” như Từ Hải muốn thỏa sức vẫy vùng khắp người đời cũng là điều dễ hiểu. Hình ảnh Từ Hải ra đi một mạch cùng thanh gươm trên yên ngựa trong cõi “trời bể mênh mang” thật uy phong, lẫm liệt. Những hạnh phúc tư nhân riêng tư ko thể làm chùn bước chân của người người hùng. Từ Hải “ko phải là người một nhà, một họ, một xóm, một làng, nhưng là người của trời đất, của bốn phương” (Hoài Thanh). Chàng đối diện với trời đất, vũ trụ bằng một tâm thế đầy chủ động.
Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng
Cuộc chia ly nào cũng gắn với nỗi buồn, những giọt nước mắt và cuộc chia ly của Thúy Kiều – Từ Hải cũng ko ngoại lệ:
“Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”
Nho giáo đã quy định người phụ nữ phải tuân theo luật “tam tòng”: ở nhà theo cha, xuất giá theo chồng, chồng chết theo con. Thúy Kiều đã khôn khéo nhắc tới quy tắc của đạo Nho để xin đi theo chồng. Trong lúc “lửa hương đương nồng”, nàng ko muốn phải chịu viễn cảnh cách, chia phôi với Từ Hải – một người chồng nhưng đồng thời cũng là một người ân nhân cứu mạng Kiều thoát khỏi chốn thanh lâu. Nàng muốn được theo chồng, muốn nâng khăn sửa túi và cùng chồng sẻ chia những trắc trở trong cuộc đời. Mong muốn đó vô cùng chính đáng bởi lẽ nữ nhi lấy chồng thì phải theo chồng. Dù phải chịu những vất vả, gian nan thì Kiều cũng nguyện một lòng ở bên Từ Hải. Nhưng với nghĩa khí của một bậc quân tử, Từ Hải đã đáp lại rằng:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Hai người đã hiểu rõ lòng dạ của nhau tới mức thâm thúy vậy vì sao Kiều vẫn “chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình”. Đó là lời trách cứ Thúy Kiều tuy là tri kỉ tri kỉ nhưng vì sao lại ko thấu hiểu cho hành động của Từ Hải. Đồng thời đó cũng là lời động viên, khuyên nhủ Thúy Kiều vượt qua những trắc trở trước mắt để hướng về tương lai tốt đẹp sau này và mong muốn nàng đừng quá lo lắng cho mình. Từ Hải thuyết phục, hứa hứa hẹn với Thúy Kiều bằng tình cảm thành tâm, sâu nặng. Từ Hải ra đi lập sự nghiệp, công danh tới lúc trở thành một con người xuất chúng, phi thường và nắm giữ trong tay “mười vạn tinh binh”thì chàng sẽ quay trở về rước Kiều “nghi gia” bằng những hình thức lễ thức trang trọng. Vợ chồng sum họp trong âm thanh rộn ràng của “tiếng chiêng dậy đất” và quang cảnh ngập tràn bóng cờ trên các tuyến đường.
Để từ chối khôn khéo mong muốn của Thúy Kiều, Từ Hải đã sử dụng những lời lẽ đầy sức thuyết phục:
“Bằng nay bốn bể ko nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Chàng từ chối mong muốn của Thúy Kiều là vì nàng sẽ làm bận tâm mình hay thật tâm chàng ko muốn người vợ của mình phải chịu những khổ cực, vất vả? Đối với đấng nam nhi, việc coi bốn bể là nhà là lẽ thường tình nhưng đối với phận nữ nhi như Thúy Kiều thì việc đó ko hề dễ dàng và rất khó thích ứng. Có nhẽ vì những lí do trên nhưng Từ Hải khuyên Kiều “đành lòng” hy vọng ngày chàng thành công trở về. Một năm hy vọng ko phải thời kì quá dài nhưng nó lại trình bày chí khí,lòng quyết tâm cao độ của người người hùng Từ Hải. Việc gây dựng sự nghiệp, công danh ko phải là chuyện ngày một ngày hai nhưng đó còn là chuyện của cả đời người nhưng Từ Hải lại hứa với Thúy Kiều sẽ đạt được công danh sau một năm nữa. Phải là người có quyết tâm cao độ, tin vào khả năng của bản thân thì mới có lời hứa tương tự.
Nếu cuộc chia tay của đôi vợ chồng trong “Chinh phụ ngâm” được Đặng Trần Côn mô tả:
“Nhủ rồi tay lại cầm tay
Bước đi một bước giây giây lại ngừng”
thì cuộc chia tay của Từ Hải và Thúy Kiều trong đoạn trích “Chí khí người hùng” được Nguyễn Du mô tả với sự dứt khoát:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi”.
Người xưa có câu người hùng khó qua cửa ải mĩ nhân nhưng với khát vọng lớn lao của con người đầu đội trời chân đạp đất thì cửa ải mĩ nhân ko làm khó được Từ Hải. Hành động “dứt áo ra đi” của chàng trình bày thái độ dứt khoát, ko chút tơ vương, vướng bận chuyện tư nhân. Theo truyện ngụ ngôn trong sách Trang Tử, “chim bằng là giống chim rất lớn, đập cánh làm động nước trong ba nghìn dặm, cưỡi gió nhưng bay lên chín nghìn dặm. Chim bằng trong thơ văn thường tượng trưng cho khát vọng của người người hùng có khả năng phi thường, khát khao làm nên sự nghiệp lớn”. Tư thế ra đi của Từ Hải được trình bày qua hình ảnh ẩn dụ chim bằng thật uy phong và có sức mạnh phi thường. Đó là cái nhìn trình bày tâm hồn lãng mạn của một thi sĩ trung đại.
“Chí khí người hùng” đã mô tả cuộc chia ly giữa “trai người hùng” và “gái thuyền quyên” đầy dứt khoát nhưng nổi trội lên trong đoạn trích là chí khí của người người hùng Từ Hải. Đó là tính cách hiên ngang, thẳng thắn của bậc “trượng phu” trong người đời. Nhân vật này được Nguyễn Du xây dựng bằng văn pháp ước lệ tượng trưng cùng với tiếng nói súc tích, mang tính biểu đạt cao. Đây cũng là yếu tố góp phần tạo nên sự thành công trong nghệ thuật khắc họa nhân vật của tác giả. Từ Hải xứng đáng là bậc nam nhi “vẫy vùng trong bốn bể”, ko vì “lửa hương đương nồng” nhưng chùn chân, nhụt chí.
4. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 4 (Chuẩn)
Truyện Kiều là tuyệt bút trong sáng tác của Nguyễn Du, cũng là một trong những tác phẩm làm nên sự hưng thịnh văn học Việt Nam thời kỳ cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX. Qua Truyện Kiều, đại thi hào Nguyễn Du ko chỉ trình bày sự đồng cảm, xót xa với cuộc đời truân chuyên của nàng Kiều nhưng còn gửi gắm ước mơ về người người hùng có thể cứu dân, dẹp loạn thông qua hình tượng Từ Hải. Trong đoạn trích “Chí khí người hùng”, nhân vật Từ Hải xuất hiện nổi trội với những phẩm chất phi thường và khát vọng cao đẹp của người người hùng “đầu đội trời, chân đạp đất”.
Trải qua bao biến cố của cuộc đời, những tưởng cuộc đời Thúy Kiều mãi bị vùi dập trong những đớn đau, ê chề thì Từ Hải đã xuất hiện, mang theo ánh sáng hi vọng cho cuộc đời nàng. Có thể nói gặp mặt và nên duyên cùng với Từ Hải là hạnh phúc hiếm hoi trong cuộc đời của Thúy Kiều. Tuy nhiên, cuộc sống hạnh phúc với nàng Kiều cũng ko thể làm nguôi đi chí lớn của người người hùng:
“Nửa năm lửa hương đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Sau nửa năm chung sống hạnh phúc với nàng Kiều, Từ Hải đã quyết định ra đi để thực hiện nghiệp lớn. Từ Hải vốn là người người người hùng đầu đội trời, chân đạp đất với khát vọng vẫy vùng khắp muôn phương “ngông nghênh một cõi biên thùy”. Vì vậy dù đang sống trong những ngày hạnh phúc nhất cuộc đời cùng người nhưng mình mến thương, trân trọng thì người người hùng đó cũng ko thể quên đi chí lớn của người làm trai “Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”.
Tư thế ra đi của Từ Hải được tác giả Nguyễn Du tái tạo qua một động từ “thoắt” trình bày sự nhanh lẹ, dứt khoát của người trượng phu. “Trời bể mênh mang” ko chỉ là hình ảnh ước lệ trình bày sự rộng lớn trời đất, nơi người người hùng thỏa sức vẫy vùng ngang dọc nhưng còn gợi ra tầm vóc lớn lao, phi thường của người người hùng. Hình ảnh gươm ngựa “lên đường thẳng rong” góp phần làm nổi trội lên phong thái ung dung, tư thế đĩnh đạc, hiên ngang của Từ Hải.
Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Thấu hiểu khát vọng và quyết tâm của Từ Hải, Kiều ko ngăn cản nhưng bộc bạch ước muốn muốn đi theo để tiện bề chăm sóc, nâng khăn sửa túi cho chồng:
“Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi”
Thúy Kiều muốn đi theo Từ Hải để cùng sẻ chia, gánh vác làm trọn đạo “tam tòng chữ đức” của một người vợ và làm trọn tình nghĩa với một người tri kỉ, một người ân nhân có công cứu mạng. Tuy cảm động trước tấm lòng của nàng Kiều nhưng Từ Hải đã quyết chí ra đi nhưng ko muốn vướng bận bởi tình cảm nam nữ và cũng là muốn bảo vệ nàng Kiều khỏi những nguy hiểm nơi chiến trường nên đã từ chối:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất, bóng binh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Dù hiểu được tấm lòng của Thúy Kiều nhưng Từ Hải vẫn quyết tâm khuyên nhủ Kiều và muốn nàng thoát khỏi thói “nữ nhi thường tình” và hứa hứa hẹn về tương lai tươi sáng, lúc nghiệp lớn thành công, cơ đồ được gây dựng sẽ “rước nàng nghi gia”. Qua những lời nói của Từ Hải với Thúy Kiều, ta có thể thấy được những phẩm chất tốt đẹp của người người hùng, Từ Hải ko để tình cảm chi phối nhưng vô cùng quyết đoán, dứt khoát với hành động của mình. Cũng cần phải hiểu rằng ko phải sự dứt khoát của Từ Hải lúc ra đi là vì vô tình hay trọng công danh hơn tình cảm. Chàng là người sống tình cảm hơn bất kỳ người nào, thay vì quyến luyến, động lòng thì Từ Hải muốn trình bày bằng hành động, bằng quyết tâm thắng lợi để mang tới nàng Kiều ko chỉ là danh phận nhưng còn là tình cảm.
“Bằng ngay bốn bể là nhà
Theo càng thêm bận, biết là đi đâu
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì”
Nếu ở những câu thơ trên Từ Hải có ý trách móc nàng Kiều vì sự yếu ớt của nữ nhi thường tình thì ngay câu thơ sau chàng đã kín đáo trình bày sự quan tâm, động viên với nàng. Từ Hải mang tráng khí khắp bốn phương với toàn thể quyết tâm và tự tin nhưng chàng cũng hiểu rằng tuyến đường mình đang đi sẽ vô cùng hóc búa, đó là cuộc sống màn trời chiếu đất, bốn bể ko nhà. Từ Hải ko muốn Thúy Kiều đi theo một là ko muốn vướng bận, hai là muốn nàng phải xông pha vào chốn nguy hiểm cùng mình. Cuối cùng, để lại bao lưu luyến, Từ Hải dứt khoát lên đường:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi”
Từ Hải là nhân vật tụ hội đầy đủ những phẩm chất xinh xắn, phi thường của người người hùng. Lúc xây dựng nhân vật Từ Hải trong đoạn trích Chí khí người hùng, tác giả Nguyễn Du đã kín đáo trình bày quan niệm về người người hùng và ước mơ công lí.
5. Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, mẫu số 5 (Chuẩn)
Trên diễn đàn văn học Việt Nam, Thúy Kiều xuất hiện trong trang thơ của đại thi hào Nguyễn Du với số phận “hồng nhan bạc phận” qua mười lăm năm phiêu bạt. Nhưng trong quãng đường đầy rẫy oan khổ đó, có những lúc nàng Kiều được tận hưởng những niềm hạnh phúc về lứa đôi, về gia đình. Đó chính là thời khắc nàng gặp mặt Từ Hải. Vị người hùng “đầu đội trời, chân đạp đất” đó đã mang đến cho người phụ nữ tài sắc vẹn toàn một danh phận, một vị trí xứng đáng. Đoạn trích “Chí khí người hùng” đã khắc họa thành công bức chân dung nhân vật Từ Hải với phẩm chất, chí khí, lí tưởng hiên ngang và mang tầm vóc vũ trụ.
Trong tác phẩm “Đoạn trường tân thanh”, “Chí khí người hùng” là trích đoạn thuộc phần “Gia biến và phiêu bạt”. Sau lúc rơi vào thanh lâu lần thứ hai, Thúy Kiều tình cờ gặp Từ Hải – vị người hùng “đầu đội trời, chân đạp đất”. Khác với Thúc Sinh, Từ Hải đã cho Kiều một danh phận chính đáng. Với cảm hứng ngợi ca liên kết văn pháp lãng mạn hóa, tác giả Nguyễn Du đã phác họa thành công vẻ đẹp của hình tượng nhân vật người hùng Từ Hải với chí khí, tầm vóc, phẩm chất phi thường.
Trước hết, tác giả Nguyễn Du đã gợi ra ko gian cuộc sống “Nửa năm lửa hương đương nồng” của Từ Hải và Thúy Kiều. Mặc dù đã tìm được “tri kỉ, tri kỉ” nhưng cuộc sống ấm êm, hạnh phúc vẫn ko thể dập tắt khát vọng của Từ Hải: “Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”. Tác giả Nguyễn Du đã dùng từ “trượng phu” liên kết cụm từ ước lệ “lòng bốn phương” với thái độ trân trọng, ngưỡng mộ, khâm phục để diễn tả chí nguyện lập công, lập danh lớn lao của người người hùng. Và tư thế làm chủ, hướng ra phương trời tự do đã được tái tạo rõ nét hơn nữa:
“Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Rõ ràng, Từ Hải ko phải là con người của những ham mê, khát vọng thông thường. Đó là bậc trượng phu luôn hướng tới những ko gian rộng lớn, mang tầm vóc vũ trụ của “trời bể mênh mang”. Trong ko gian vĩ mô đó, con người hiện lên với khát vọng làm chủ: Một người, một ngựa, một gươm hiên ngang, mạnh mẽ “lên đường thẳng rong”, tự tin về tương lai phía trước. Tương tự, với thái độ trân trọng, ngợi ca, ngưỡng mộ và kính phục, tác giả đã khắc họa nhân vật Từ Hải với tư thế hiên ngang cùng những khát vọng phi thường.
Bài văn Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng tuyển chọn
Ý chí quyết tâm trong việc “lập công, lập danh” của Từ Hải càng được trình bày rõ nét hơn nữa trong cuộc hội thoại với Thúy Kiều. Là bậc tri kỉ của người người hùng, Thúy Kiều thấu hiểu những khát vọng của chồng và xin đi theo chàng. Trước mong muốn của nàng, Từ Hải cũng đưa ra những lí lẽ từ chối “thấu tình đạt lí”:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Qua những lời lẽ đó, chúng ta có thể thấy được Từ Hải ko hề quyến luyến, quyến luyến nhưng quên đi khát khao, ước vọng lớn lao của bản thân. Thậm chí, chàng còn tự tin khẳng định về niềm tin vào viễn cảnh tương lai của bản thân. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh thuộc phạm trù ko gian để trình bày niềm tin sắt đá đó: “mười vạn tinh binh”, “tiếng chiêng dậy đất”, “bóng tinh rợp đường”. Và thời kì nhưng chàng hứa hứa hẹn với Thúy Kiều “một năm sau vội gì” càng khẳng định rõ nét hơn quyết tâm, niềm tin mãnh liệt thực hiện tới cùng lí tưởng của người người hùng:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Phong vân bằng đã tới kì dặm khơi”
Hành động dứt khoát, mạnh mẽ, ko do dự của người người hùng đã được trình bày rõ qua những động từ “quyết”, “dứt áo”, “ra đi”. Bằng cảm hứng ngợi ca, khẳng định và lí tưởng hóa, tác giả đã tái tạo viễn cảnh ko gian ra đi mang tầm vóc vĩ mô của người người hùng. Giữa ko gian “phong vân”, “dặm khơi” kì vĩ, rộng lớn, con người hiện lên với tư thế sánh ngang tầm vũ trụ. Hình ảnh “chim bằng” sải cánh trên bầu trời cao rộng, trong rộng lớn “dặm khơi” cùng gió, cùng mây đã làm nổi trội tư thế của người người hùng có khả năng phi thường, quyết tâm ra đi vì nghiệp lớn. Đó là khát vọng vùng vẫy bốn bể trong khung trời tự do và thoát khỏi mọi phạm vi, tuyệt vọng để làm nên sự nghiệp lừng lẫy.
Tương tự, qua đoạn trích Chí khí người hùng, đại thi hào Nguyễn Du đã khắc họa thành công hình tượng người người hùng với khát vọng lớn lao vùng vẫy “bốn bể năm châu” cùng ý chí sắt đá, tư thế hiên ngang, lẫm liệt làm chủ vũ trụ thông qua những hình tượng có tính ước lệ như “lòng bốn phương”, “mặt phi thường”,…. Qua đó, chúng ta có thể thấy được thái độ trân trọng ngợi ca của tác giả đối với hình tượng nhân vật.
——————-HẾT——————–
https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-doan-trich-chi-khi-anh-hung-42063n
Đoạn trích Chí khí người hùng là một tác phẩm nổi trội trong ngữ văn lớp 10, ngoài bài làm văn Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng, các bạn học trò cùng thầy cô giáo có thể tham khảo thêm các bài làm văn mẫu Cảm nhận về đoạn Chí khí người hùng, hay những bài viết về đoạn trích trong Truyện Kiều và cả những phần Soạn bài Chí khí người hùng. Hi vọng những bài văn mẫu hữu ích sẽ hỗ trợ cho quá trình học tập của các bạn dễ dàng và hiệu quả hơn.
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” 1″>
Bài viết Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng sẽ là tài liệu hữu ích giúp các em nắm vững nội dung, nghệ thuật đoạn trích “Chí khí anh hùng” cũng như hiểu cách trình bày dạng văn phân tích tác phẩm văn học. Các em hãy đọc và tham khảo tài liệu để đạt kết quả tốt trong môn học Ngữ văn nhé!
Đề bài: Dựa vào đoạn trích Chí khí anh hùng và những cảm nhận của bản thân, anh/chị hãy viết bài phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng, trích Truyện Kiều của Nguyễn Du.
Mục Lục bài viết:
1. Dàn ý
2. Bài mẫu số 1
3. Bài mẫu số 2
4. Bài mẫu số 3
5. Bài mẫu số 4
6. Bài mẫu số 5
Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng
I. Dàn ý Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng (Chuẩn)
1. Mở bài:
Giới thiệu tác giả, tác phẩm, đoạn trích
2. Thân bài:
* Khái quát chung
– Vị trí: từ câu 2213 đến câu 2230 của “Truyện Kiều”, sau khi bị bán vào lầu xanh lần thứ hai, Kiều gặp Từ Hải và được Từ Hải bỏ tiền chuộc về làm vợ.
– Nội dung đoạn trích: thể hiện khát vọng anh hùng của Từ Hải.
a. Khát vọng lên đường của Từ Hải
– Hoàn cảnh: “nửa năm hương lửa đương nồng”: Khi đang hạnh phúc bên Thúy Kiều, Từ Hải quyết định lên đường để thỏa chí làm trai bốn phương.
– “Thoắt đã động lòng bốn phương”
+ Từ “thoắt”: thể hiện thái độ dứt khoát, sự chuyển đổi nhanh chóng trong tâm trí của Từ Hải khi rời bỏ cuộc sống êm đềm chuyển sang những ngày tháng bôn ba.
+ “Động lòng bốn phương”: thể hiện tầm vóc lớn lao trong ý chí của nhân vật.
+ “Trượng phu”: người anh hùng với những phẩm chất đạo đức tốt đẹp.
→ Ý chí mạnh mẽ, lòng quyết tâm làm nên sự nghiệp lớn.
– “Trông vời trời bể mênh mang”: bộc lộ ý muốn vươn ra bể lớn, thoát khỏi cảnh sống tầm thường, quanh quẩn.
– “Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”: vẻ đẹp người anh hùng lí tưởng.
b. Cuộc đối thoại giữa Từ Hải và Thúy Kiều
* Mong muốn của Thúy Kiều: đi theo để tròn bổn phận của người vợ “phận gái chữ tòng”.
* Lời đáp của Từ Hải:
– Khẳng định sự thấu hiểu tâm tư, tình cảm giữa hai người: “Tâm phúc tương tri”.
– Mong Thúy Kiều gác lại chuyện “nữ nhi thường tình”.
→ Khẳng định vị trí quan trọng của nàng trong lòng Từ Hải.
→ Tin tưởng vào sự thấu hiểu lí lẽ, tấm lòng bao dung của Kiều.
– Hứa hẹn sẽ quay trở về đón nàng làm vợ khi đã có công danh, sự nghiệp:
+ “Mười vạn tinh binh”, “tiếng chiêng dậy đất”, “bóng tinh rợp đường”: khao khát làm nên nghiệp lớn, phi thường.
+ Lời hứa “rước nàng nghi gia”: cho Thúy Kiều một danh phận.
– Nói rõ hoàn cảnh hiện tại: “Bằng nay bốn bể không nhà/ Theo càng thêm bận biết là đi đâu”.
– Lập mốc thời gian thể hiện ý chí quyết tâm lập công danh một cách nhanh chóng đồng thời an ủi, động viên Thúy Kiều: “Đành lòng chờ đó ít lâu/ Chầy chăng là một năm sau vội gì”
c. Hành động ra đi dứt khoát của Từ Hải
– “Quyết”, “dứt áo”, “ra đi”: thể hiện hành động dứt khoát, mạnh mẽ, không do dự của người anh hùng.
– “Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”:
+ Mượn điển tích của Trang Tử để khẳng định: Từ Hải như chim bằng cưỡi gió bay cao, bay xa ngoài biển lớn.
+ Làm nổi bật tư thế của người anh hùng có bản lĩnh phi thường.
d. Đánh giá
– Về nội dung: Đoạn trích đã khắc họa hình ảnh người anh hùng lí tưởng với khát vọng lớn lao.
– Về nghệ thuật:
+ Sử dụng hình thức đối thoại.
+ Sử dụng điển tích và ngôn ngữ đặc sắc để thể hiện chí khí, khát vọng của nhân vật.
3. Kết bài:
Khẳng định giá trị đoạn trích, tài năng nghệ thuật của Nguyễn Du.
>> Các em có thể xem thêm mẫu Dàn ý Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng tại đây.
II. Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng
1. Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng, mẫu số 1 (Chuẩn)
Trong Truyện Kiều, bên cạnh việc bày tỏ tấm lòng đồng cảm, trân trọng với con người tài hoa nhưng phải chịu kiếp bạc mệnh như Thúy Kiều, đại thi hào Nguyễn Du còn bộc lộ ước mơ về một hình tượng người anh hùng lý tưởng thắp lên ánh sáng hy vọng được giải phóng giữa thực tế xã hội toàn thối nát. Điều này được thể hiện rất rõ đoạn trích Chí khí anh hùng.
Sau nhiều năm lưu lạc, chịu đủ mọi khổ ải, tủi nhục chốn phong trần, Thúy Kiều đã gặp Từ Hải. Người anh hùng đầu đội trời chân đạp đất ấy là ánh sáng chói lọi giữa cuộc đời tăm tối của một kiếp hồng nhan. Từ Hải không chỉ cứu Thúy Kiều ra khỏi chốn lầu xanh, giúp nàng báo ân, báo oán mà còn trân trọng, coi nàng như một người tri kỉ. Vẻ đẹp về tầm vóc và lí tưởng của người anh hùng Từ Hải được tác giả Nguyễn Du tập trung khắc họa rõ nét nhất thông qua đoạn trích “Chí khí anh hùng”.
Từ Hải trong Truyện Kiều là người được miêu tả với vẻ đẹp mạnh mẽ “Vai năm tấc rộng thân mười thước cao”, tráng kiện, lực lưỡng, là dáng vóc của người anh hùng, tay quen với chuyện binh đao, võ lược. Đặc biệt Nguyễn Du còn nhắc tới hai nét đẹp ấn tượng hơn người của Từ Hải rằng “côn quyền hơn sức”, “thao lược gồm tài”. Chính vì thế, Từ Hải ắt không phải là con người chịu cảnh an phận thủ thường, sống cuộc đời cẩm y ngọc thực như Thúc Sinh, cũng không thể nhiều kiên nhẫn để trông đợi vào công danh thi cử giống như Kim Trọng. Với nhân vật này chuyện chinh chiến, thao lược tìm công danh, khẳng định bản thân trong xã hội là chuyên ắt phải làm, đặc biệt là trong hoạt cảnh xã hội nhiều biến động lúc bấy giờ. Vậy nên chỉ sau “nửa năm hương lửa đương nồng” với Thúy Kiều, Từ Hải đã không tiếc rời xa cuộc sống êm đềm với người vợ tài sắc, để lên đường tìm công danh, thỏa chí làm trai ở bốn phương:
“Nửa năm hương lửa đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”
Câu thơ thể hiện được ý chí mạnh mẽ, tấm lòng quyết tâm phải làm nên nghiệp lớn của người anh hùng. Từ “thoắt” thể hiện thái độ dứt khoát, ý chí quyết tâm mạnh mẽ, sự chuyển đổi nhanh chóng trong tâm lý của Từ Hải từ việc rời bỏ cảnh sống êm đềm, chuyển sang những ngày tháng bôn ba vất vả trong tương lai vì sự nghiệp. Nguyễn Du cũng rất tinh tế khi diễn tả tráng chí của Từ hải bằng cụm “động lòng bốn phương” thể hiện tầm vóc lớn lao trong ý chí của nhân vật, cũng như ước mơ khao khát làm nên nghiệp lớn, làm chủ một phương của Từ Hải. Hai từ “trượng phu” càng thể hiện tấm lòng trân trọng, yêu thương, bộc lộ lí tưởng của Nguyễn Du về dáng vóc của một người anh hùng thời đại quy tụ những phẩm chất đạo đức tốt đẹp, tráng chí ở bốn phương, tâm sự nghiệp mạnh mẽ, có tấm lòng bao dung, thấu hiểu nhân tình thế thái, sống ngay thẳng là người nâng lên cán cân công lý trong xã hội,…
“Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Tráng chí và tầm suy nghĩ rộng lớn, đầy hoài bão của Từ Hải còn được thể hiện qua câu thơ “trông vời trời bể mênh mang”, khi chàng dõi mắt nhìn về chân trời xa, bộc lộ ý muốn vươn ra bể lớn, thoát khỏi cái bóng nam nhi tầm thường quanh quẩn bên vợ con, để làm nên nghiệp lớn. Khát vọng mạnh mẽ về việc trả nợ công danh đã thôi thúc Từ Hải từ biệt Thúy Kiều, dứt áo ra đi một cách quyết đoán “Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”. Hình ảnh một gươm, một ngựa đơn độc lại càng làm sáng rõ phẩm chất và vẻ đẹp của người anh hùng thời đại, tay không quyết tâm lập nghiệp, khẳng định ý chí, sự tự tin trong tâm hồn người trượng phu.
Đối mặt với việc Từ Hải lên đường tìm công danh, sự nghiệp Thúy Kiều vốn là người thông minh nhạy bén, nên nàng không hề có ý định ngăn cản, dù trong lòng cũng nhiều phần buồn bã, khi cuộc sống vợ chồng chưa được êm ấm bao lâu. Nàng đã xin Từ Hải cho theo nâng khăn sửa áo, tiện bề chăm sóc, vợ chồng cùng sánh bước:
“Nàng rằng:”Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?”
Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng để thấy khát vọng lập công danh của Từ Hải
Trước đề nghị của Kiều, Từ Hải lại không nghĩ đấy là điều nên làm, mà nhẹ nhàng khuyên nhủ thê tử bằng cách đánh động vào sự thấu hiểu lý lẽ của Thúy Kiều, mong nàng nghĩ thông suốt, gác lại chuyện nữ nhi thường tình, ủng hộ chàng trên con đường xây dựng lên nghiệp lớn. Những lời ấy của Từ Hải không chỉ là lời khuyên giải mà còn có ý nghĩa như một lời động viên sâu sắc đến Thúy Kiều, khẳng định vị trí quan trọng của nàng trong lòng Từ Hải, cũng như tin tưởng vào sự thấu hiểu lý lẽ, tấm lòng bao dung, chung thủy của Thúy Kiều trong lúc Từ Hải lên đường làm việc lớn. Những câu thơ sau đó càng thể hiện được ý chí quyết tâm của Từ Hải cũng như tấm lòng của chàng với người vợ kết tóc rằng:
“Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Bộc lộ rõ quyết tâm và tráng chí làm nên nghiệp lớn của Từ Hải, sở hữu trong tay đội quân hùng mạnh “mười vạn tinh binh”, mang sức mạnh phi thường, hùng hậu “tiếng chiêng dậy đất, bóng tinh rợp đường”, nổi danh một phương, bá chủ một vùng, thì lúc ấy Từ Hải mới quay trở về, để đáng mặt người nam nhân trong trời đất. Đồng thời Từ Hải cũng để lại lời hứa hẹn với Kiều rằng “Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”, để Kiều được vẻ vang làm vợ chàng, sống cuộc sống vinh hoa phú phú, hạnh phúc, không phải lo nghĩ gì. Có thể nói rằng ngoài việc Từ Hải ra đi để trả món nợ công danh, thì một mục đích khác cũng là Từ Hải muốn cuộc sống của Kiều được thêm hạnh phúc, không còn bao giờ phải chịu cảnh chèn ép, tủi nhục. Tất cả những điều ấy đã làm nên động lực mạnh mẽ thôi thúc Từ Hải nhanh chóng hành động, nhanh chóng công thành danh toại.
Sau khi thể hiện những khát vọng, hoài bão của mình, Từ Hải cũng bộc lộ nỗi lo lắng, tầm nhìn xa trông rộng của mình khi nói với Kiều:
“Bằng nay bốn bể không nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu”.
Quả thực những ngày đầu tiên đi tìm công danh thực khó khăn, Từ Hải chỉ có một thân một mình, một gươm, một ngựa, chưa thực sự vững vàng, đối với nam nhân cảnh bốn bể là nhà, buôn ba khắp chốn là điều bình thường, thế nhưng với thân liễu yếu đào tơ như Thúy Kiều thì đó là quả thực là điều gian khó. Từ Hải sợ Kiều phải chịu cảnh vất vả, mệt nhọc, điều ấy càng khiến chàng không yên lòng mà dựng nghiệp lớn, chính vì thế để Kiều ở nhà chờ chàng trở về mới là lựa chọn sáng suốt nhất. Đồng thời để an ủi giai nhân Từ Hải cũng hứa hẹn với Thúy Kiều rằng:
“Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì”
Từ Hải lập ra mốc thời gian như thế không chỉ thể hiện ý chí quyết tâm lập công danh một cách nhanh chóng, không chịu chần chừ bó gối lâu hơn nữa mà còn là lời an ủi, động viên Thúy Kiều sâu sắc, khiến nàng yên tâm, vững dạ ở nhà làm hậu phươn. Sau những lời bộc bạch, khuyên nhủ Thúy Kiều, Từ Hải dứt khoát chia tay hồng nhan để lên đường tìm kiếm công danh, hình ảnh “Gió mây bằng đã đến kỳ dặm khơi” là hình ảnh đẹp, mang tính biểu tượng lớn, ẩn dụ cho sự thành công lẫy lừng của nhân vật Từ Hải về sau, bộc lộ tầm vóc lớn sánh ngang với loài chim bằng vốn vùng vẫy biển khơi. Cảnh chim bằng vỗ cánh vượt gió bay lên, thể hiện tầm vóc của người anh hùng ra đi tạo lập công danh hiển hách, sánh ngang với trời đất, núi sông, không phụ hồng nhan, không phụ chí nam nhi.
Đoạn trích Chí khí anh hùng trong Truyện Kiều là một đoạn trích đặc sắc khi nhân vật trung tâm không còn là Thúy Kiều mà Nguyễn Du tập trung thể hiện hình tượng người anh hùng Từ Hải với vẻ đẹp lý tưởng, tráng chí nam nhi rộng lớn, phi thường, dứt khoát trong tình cảm nữ nhi thường tình, sự tinh tế, thấu hiểu trong cách đối đáp với Thúy Kiều. Từ đó khắc họa được mối tình Từ Hải – Thúy Kiều càng thêm đẹp đẽ, xứng đáng với mấy chữ “trai tài gái sắc”, thể hiện tấm lòng nhân đạo của tác giả khi để cho cuộc đời lắm gian truân của Thúy Kiều cũng có lúc được hưởng tấm chân tình, có lúc được hạnh phúc, dù rằng khoảnh khắc ấy cũng chỉ là ngắn ngủi nhất thời trong chuỗi bi kịch tiếp diễn 15 năm lưu lạc của nàng.
——————HẾT BÀI 1———————
Chí khí anh hùng là đoạn trích đặc sắc giúp các em hiểu hơn về nghệ thuật xây dựng nhân vật của Nguyễn Du. Tìm hiểu về giá trị của truyện Kiều cũng như tài năng nghệ thuật bậc thầy của đại thi hào Nguyễn Du, các em có thể tham khảo thêm những đoạn trích đặc sắc khác trong Truyện Kiều qua bài: Phân tích đoạn trích Trao duyên, Phân tích hình tượng anh hùng Từ Hải trong Chí khí anh hùng, Phân tích đoạn Thề nguyền trong Truyện Kiều, Phân tích đoạn trích Nỗi thương mình.
2. Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng, mẫu số 2 (Chuẩn)
Truyện Kiều được xem là một đỉnh cao chói lọi của truyện thơ Nôm, là quốc hồn, quốc túy của dân tộc, một kiệt tác của văn học Việt Nam. Đọc tác phẩm ta không thể không xót xa, thương cảm trước một nàng Kiều tài hoa bạc mệnh, căm phẫn trước những Hoạn Thư ích kỉ, hẹp hòi với lòng ghen tuông ngút trời, Tú Bà độc ác, Mã Giám Sinh giả nhân giả nghĩa; đồng cảm trước một Thúc Sinh dù có chút nhu nhược nhưng là kẻ si tình, trọng tình trọng nghĩa.Và đặc biệt, ta không thể quên được hình ảnh một Từ Hải đầu đội trời, chân đạp đất, một người hùng lí tưởng với những phẩm chất và chiến công phi thường. Đoạn trích Chí Khí anh hùng đã thể hiện rõ nhất cốt cách của người anh hùng này.
” Nửa năm hương lửa đương nồng,
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương.
Trông vời trời bể mênh mang,
Thanh gươm yên ngựa, lên đường thẳng rong ”
Trai anh hùng – gái thuyền quyên, tình yêu của Từ Hải và Thúy Kiều vượt bao sóng gió để đến được với nhau. “Chàng”và “thiếp” tuy hai mà một, hiểu rõ nhau, thông cảm, sẻ chia cùng nhau. Tình cảm đang mặn nồng, thì kẻ “trượng phu” lại nuôi chí lớn, ý nguyện lập công danh nơi biên ải xa xôi. Chàng đã tạm gác lại nỗi niềm riêng bên gia đình nhỏ để ra đi xây dựng sự nghiệp. Điều đó cho thấy Từ Hải không phải là con người của những đam mê thông thường mà còn người của chiến công và sự nghiệp hiển hách. Hình ảnh Từ Hải lên đường một mình một ngựa thể hiện khí phách của một người anh hùng dũng cảm, ra đi dứt khoát , không để niềm riêng vướng bận. Một người có chí khí mạnh mẽ, chí tang bồng phải làm nên nghiệp lớn, khát khao được vùng vẫy bốn bể năm châu. Đó là lí tưởng, là mục đích cao đẹp của một vị anh hùng nuôi chí lớn.
“Chí làm trai Nam, Bắc, Đông, Tây,
Cho phỉ sức vẩy vùng trong bốn bể.”
Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng
Sự nghiệp vinh quang đang đợi chàng phía trước. Từ ra đi không chút do dự, một lòng hướng về chí lớn tạo lập công danh. Động từ “thoắt” thể hiện sự nhanh chóng, quyết định một cách dứt khoát , chí từng hoành khắp bốn phương, người anh hùng chẳng thể để bản thân nghỉ ngơi khi chưa có công danh trong tay, cũng không thể giam mình trong không gian chật hẹp khi chí lớn chưa thành. Quyết định ra đi chắc hẳn sẽ không dễ dàng với Từ Hải bởi bên cạnh chàng còn có người mình thương, nhưng đó là quyết định sáng suốt và vững vàng. Bởi trong con người Từ Hải luôn nung nấu chí nguyện anh hùng.
” Kiều rằng: phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”
Trải qua bao bể dâu, đau đớn, vừa hạnh phúc chưa được dài lâu, Từ Hải lựa chọn ra đi chắc hẳn Kiều cũng rất buồn. Nhưng với tấm lòng nhân từ, lại là người tri âm tri kỉ với Từ, Kiều hiểu hơn ai hết chí hướng của Từ Hải. Và nàng sẽ không cản bước Từ, trái lại, nàng là người ủng hộ, mong muốn được đi cùng chồng sẻ chia khó khăn gian nan nơi chiến trận. Đó là vẻ đẹp trong nhân cách Kiều.
Từ rằng: “Tâm phúc tương tri,
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Một lần nữa, Từ khẳng định tình cảm khăng khít, gắn bó giữa Kiều và chàng nhưng đồng thời cũng có lời trách cứ nhẹ nhàng: Lòng dạ nhau đã hiểu, sao nàng chưa thoát khỏi những mong muốn tầm thường của bậc nữ nhi. Là người phụ nữ của bậc trượng phu phải thật cứng cỏi và mạnh mẽ. Thông qua lời của Từ, tình yêu thương và sự trân trọng Kiều được bộc lộ rõ nét.
Trong bất kì cuộc chia li nào, người phụ nữ cũng là người chờ đợi và u sầu hơn cả. Từ Hải hiểu hơn ai hết điều đó. Song phút chia tay lúc này không quá bị lụy mà hướng tới những chiến công hiển hách, tạo niềm tin nơi Thúy Kiều:
“Bao giờ mười vạn tinh binh,
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp dường.
Làm cho rõ mặt phi thường,
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia.
Bằng nay bốn bể không nhà,
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?”
Trong suy nghĩ của bậc đại trượng phu lúc này là hoài bão và những chiến công hiển hách. Dù đi trong tư thế một mình, một ngựa nhưng khi lập công trở về với mười vạn tinh binh, với tiếng chiêng và bóng cờ rợp đất trời trong hào khí chiến thắng. Chàng tin những gì mình nói, tin những gì mình làm và hơn hết đem lại vinh quang cho đất nước, cho nhân dân và cho người phụ nữ của mình. Lúc ấy sẽ cùng Kiều vui vầy hưởng hạnh phúc lứa đôi. Chàng không thể để cho người mình yêu phải chịu khốn khổ nơi xa trường và khẳng định “một năm” sau sẽ trở về. Một mốc thời gian cụ thể, cho thấy được quyết tâm và sự tự tin, bản lĩnh của Từ Hải.
Đành lòng chờ đó ít lâu,
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Đây không phải là một lời hứa đơn thuần mà là một thề hẹn, một lời đinh ninh. Dù trong lòng có bão bùng, tâm can có gào thét thì nàng hãy dằn lòng mình xuống để ta đi, rồi ngày sau trở về trong vinh quang hiển hách. Nàng hãy yên lòng chờ đợi. Chí anh hùng trong con người Từ Hải không chỉ là hoài bão, khát khao mà còn là con người có đạo đức, trách nhiệm, là con người có một tấm lòng trượng nghĩa, khao khát lập công danh.
Quyết lời dứt áo ra đi,
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi.
Hành động nhanh chóng, kiên quyết “quyết lời”, “dứt áo ra đi”.
Từ Hải đã không để tình cảm quyến luyến, bịn rịn làm lung lay và ngăn bước ý chí, sự nhất quán trong suy nghĩ và hành động. Nguyễn Du thật tinh tế khi sử dụng hình ảnh cánh chim bằng và hình ảnh “gió, mây” thường gặp trong văn chương cổ điển tượng trưng cho người anh hùng có lí tưởng, có mục đích cao đẹp, có bản lĩnh phi thường sánh ngang với tầm vóc vũ trụ, thỏa sức vùng vẫy giữa biển trời để thực hiện lí tưởng của bậc đại trượng phu.
Qua đoạn trích Chí Khí anh hùng ta thấy được Nguyễn Du đã thể hiện ước mong về người anh hùng lí tưởng trong thời đại với khát vọng lớn lao và tấm lòng cao cả. Đồng thời, cho thế hệ trẻ những người như chúng em bài học về mục đích và lí tưởng sống. Hãy can đảm tiến về phía trước, đặt ra những mục tiêu cho bản thân, kiên trì với mục tiêu. Hãy là những thanh niên của thế hệ mới đầy nhiệt huyết, sống với ước mơ và lí tưởng dù phía trước có gian nan, thách thức hãy giữ vững niềm tin vào chính bản thân mình. Thành công sẽ đến với những người tận lực và tận tâm.
3. Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng, mẫu số 3 (Chuẩn):
Nếu Kim Trọng là một người thư sinh đèn sách hiếu học thì Từ Hải là một người anh hùng với khí phách hiên ngang. Từ Hải là người đã cứu Thúy Kiều thoát khỏi cảnh sống nhơ nhớp, ô nhục khi nàng rơi vào lầu xanh lần thứ hai. Hai người chung sống với nhau rất hạnh phúc nhưng do Từ Hải muốn có được sự nghiệp lớn lao nên đã từ biệt Thúy Kiều ra đi. Ý chí, quyết tâm ấy của chàng được thể hiện qua đoạn trích “Chí khí anh hùng” nằm trong tác phẩm “Truyện Kiều” của Nguyễn Du.
Đoạn trích này nằm ở vị trí câu 2213 đến câu 2230 thể hiện lí tưởng về người anh hùng của tác giả. Bốn câu thơ đầu của đoạn trích đã thể hiện khát vọng lên đường vì sự nghiệp của Từ Hải:
“Nửa năm hương lửa đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”.
Trong lúc tình yêu và hạnh phúc vợ chồng đang nồng đượm, yên ấm, Từ Hải quyết chí ra đi, rời xa người vợ tài sắc để thực hiện lí tưởng nam nhi của mình. Nam nhi trong xã hội xưa muốn được công nhận thì phải có công danh, sự nghiệp, có được những công trạng lớn lao. Chẳng vậy mà Nguyễn Công Trứ từng viết:
“Chí làm trai nam bắc tây đông,
Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”.
Từ Hải là một đấng nam nhi muốn “vẫy vùng” nên đã “động lòng bốn phương”. Chàng là người có ý chí lập công danh, sự nghiệp lớn. Động từ “thoắt” vừa thể hiện một trạng thái nhanh chóng vừa thể hiện sự dứt khoát, kiên quyết của Từ Hải. Tác giả Nguyễn Du đã đặt người anh hùng vào tình thế khó xử khi một bên là hạnh phúc vợ chồng chốn khuê phòng như một cám dỗ còn một bên là không gian rộng lớn thỏa sức thể hiện tráng trí bốn phương. Không làm bạn đọc thất vọng, bậc trượng phu ấy đã lựa chọn con đường theo đuổi hoài bão, lí tưởng cuộc đời mình. Nguyễn Du đã thể hiện sự trân trọng nhân vật Từ Hải khi gọi chàng là “trượng phu” – người nam nhi có chí lớn, là bậc anh hùng trong thiên hạ. Dù cuộc sống vợ chồng còn nhiều lưu luyến, vẻ đẹp khiến “hoa ghen”, “liễu hờn” của người vợ Thúy Kiều còn níu bước chân người anh hùng nhưng Từ Hải vẫn quyết lên đường chinh chiến để thực hiện khát vọng “vẫy vùng trong bốn bể” mà không một chút do dự, phân vân. Một con người “Dọc ngang nào biết trên đầu có ai” như Từ Hải muốn thỏa sức tung hoành khắp thiên hạ cũng là điều dễ hiểu. Hình ảnh Từ Hải ra đi một mạch cùng thanh gươm trên yên ngựa trong cõi “trời bể mênh mang” thật oai phong, lẫm liệt. Những hạnh phúc cá nhân riêng tư không thể làm chùn bước chân của người anh hùng. Từ Hải “không phải là người một nhà, một họ, một xóm, một làng, mà là người của trời đất, của bốn phương” (Hoài Thanh). Chàng đối diện với trời đất, vũ trụ bằng một tâm thế đầy chủ động.
Bài văn mẫu Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng
Cuộc chia ly nào cũng gắn với nỗi buồn, những giọt nước mắt và cuộc chia ly của Thúy Kiều – Từ Hải cũng không ngoại lệ:
“Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng một lòng xin đi”
Nho giáo đã quy định người phụ nữ phải tuân theo luật “tam tòng”: ở nhà theo cha, xuất giá theo chồng, chồng chết theo con. Thúy Kiều đã khéo léo nhắc đến luật lệ của đạo Nho để xin đi theo chồng. Trong lúc “hương lửa đương nồng”, nàng không muốn phải chịu cảnh xa cách, chia lìa với Từ Hải – một người chồng nhưng đồng thời cũng là một người ân nhân cứu mạng Kiều thoát khỏi chốn lầu xanh. Nàng muốn được theo chồng, muốn nâng khăn sửa túi và cùng chồng sẻ chia những khó khăn trong cuộc đời. Mong muốn ấy vô cùng chính đáng bởi lẽ nữ nhi lấy chồng thì phải theo chồng. Dù phải chịu những vất vả, gian nan thì Kiều cũng nguyện một lòng ở bên Từ Hải. Nhưng với nghĩa khí của một bậc quân tử, Từ Hải đã đáp lại rằng:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình?
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường.
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Hai người đã hiểu rõ lòng dạ của nhau đến mức sâu sắc vậy tại sao Kiều vẫn “chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình”. Đó là lời trách cứ Thúy Kiều tuy là tri âm tri kỉ mà tại sao lại không thấu hiểu cho hành động của Từ Hải. Đồng thời đó cũng là lời động viên, khuyên nhủ Thúy Kiều vượt qua những trắc trở trước mắt để hướng về tương lai tốt đẹp sau này và mong muốn nàng đừng quá lo lắng cho mình. Từ Hải thuyết phục, hứa hẹn với Thúy Kiều bằng tình cảm chân thành, sâu nặng. Từ Hải ra đi lập sự nghiệp, công danh đến khi trở thành một con người xuất chúng, phi thường và nắm giữ trong tay “mười vạn tinh binh”thì chàng sẽ quay trở về rước Kiều “nghi gia” bằng những hình thức lễ nghi trang trọng. Vợ chồng đoàn tụ trong âm thanh rộn rã của “tiếng chiêng dậy đất” và khung cảnh ngập tràn bóng cờ trên các con đường.
Để từ chối khéo léo mong muốn của Thúy Kiều, Từ Hải đã sử dụng những lời lẽ đầy sức thuyết phục:
“Bằng nay bốn bể không nhà
Theo càng thêm bận biết là đi đâu?
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì!”
Chàng từ chối mong muốn của Thúy Kiều là vì nàng sẽ làm bận lòng mình hay thật tâm chàng không muốn người vợ của mình phải chịu những khổ cực, vất vả? Đối với đấng nam nhi, việc coi bốn bể là nhà là lẽ thường tình nhưng đối với phận nữ nhi như Thúy Kiều thì việc đó không hề dễ dàng và rất khó thích nghi. Có lẽ vì những lí do trên mà Từ Hải khuyên Kiều “đành lòng” chờ đợi ngày chàng thành công trở về. Một năm chờ đợi không phải thời gian quá dài nhưng nó lại thể hiện chí khí,lòng quyết tâm cao độ của người anh hùng Từ Hải. Việc gây dựng sự nghiệp, công danh không phải là chuyện ngày một ngày hai mà đó còn là chuyện của cả đời người nhưng Từ Hải lại hứa với Thúy Kiều sẽ đạt được công danh sau một năm nữa. Phải là người có quyết tâm cao độ, tin vào khả năng của bản thân thì mới có lời hứa như vậy.
Nếu cuộc chia tay của đôi vợ chồng trong “Chinh phụ ngâm” được Đặng Trần Côn miêu tả:
“Nhủ rồi tay lại cầm tay
Bước đi một bước giây giây lại dừng”
thì cuộc chia tay của Từ Hải và Thúy Kiều trong đoạn trích “Chí khí anh hùng” được Nguyễn Du miêu tả với sự dứt khoát:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”.
Người xưa có câu anh hùng khó qua ải mĩ nhân nhưng với khát vọng lớn lao của con người đầu đội trời chân đạp đất thì ải mĩ nhân không làm khó được Từ Hải. Hành động “dứt áo ra đi” của chàng thể hiện thái độ dứt khoát, không chút tơ vương, vướng bận chuyện cá nhân. Theo truyện ngụ ngôn trong sách Trang Tử, “chim bằng là giống chim rất lớn, đập cánh làm động nước trong ba ngàn dặm, cưỡi gió mà bay lên chín ngàn dặm. Chim bằng trong thơ văn thường tượng trưng cho khát vọng của người anh hùng có bản lĩnh phi thường, khát khao làm nên sự nghiệp lớn”. Tư thế ra đi của Từ Hải được thể hiện qua hình ảnh ẩn dụ chim bằng thật oai phong và có sức mạnh phi thường. Đó là cái nhìn thể hiện tâm hồn lãng mạn của một nhà thơ trung đại.
“Chí khí anh hùng” đã miêu tả cuộc chia ly giữa “trai anh hùng” và “gái thuyền quyên” đầy dứt khoát nhưng nổi bật lên trong đoạn trích là chí khí của người anh hùng Từ Hải. Đó là tính cách hiên ngang, ngay thẳng của bậc “trượng phu” trong thiên hạ. Nhân vật này được Nguyễn Du xây dựng bằng bút pháp ước lệ tượng trưng cùng với ngôn ngữ hàm súc, mang tính biểu đạt cao. Đây cũng là yếu tố góp phần tạo nên sự thành công trong nghệ thuật khắc họa nhân vật của tác giả. Từ Hải xứng đáng là bậc nam nhi “vẫy vùng trong bốn bể”, không vì “hương lửa đương nồng” mà chùn chân, nhụt chí.
4. Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng, mẫu số 4 (Chuẩn)
Truyện Kiều là kiệt tác trong sáng tác của Nguyễn Du, cũng là một trong những tác phẩm làm nên sự hưng thịnh văn học Việt Nam giai đoạn cuối thế kỉ XVIII đầu thế kỉ XIX. Qua Truyện Kiều, đại thi hào Nguyễn Du không chỉ thể hiện sự đồng cảm, xót xa với cuộc đời truân chuyên của nàng Kiều mà còn gửi gắm ước mơ về người anh hùng có thể cứu dân, dẹp loạn thông qua hình tượng Từ Hải. Trong đoạn trích “Chí khí anh hùng”, nhân vật Từ Hải xuất hiện nổi bật với những phẩm chất phi thường và khát vọng cao đẹp của người anh hùng “đầu đội trời, chân đạp đất”.
Trải qua bao biến cố của cuộc đời, những tưởng cuộc đời Thúy Kiều mãi bị vùi dập trong những đau đớn, ê chề thì Từ Hải đã xuất hiện, mang theo ánh sáng hi vọng cho cuộc đời nàng. Có thể nói gặp gỡ và nên duyên cùng với Từ Hải là hạnh phúc hiếm hoi trong cuộc đời của Thúy Kiều. Tuy nhiên, cuộc sống hạnh phúc với nàng Kiều cũng không thể làm nguôi đi chí lớn của người anh hùng:
“Nửa năm hương lửa đương nồng
Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương
Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Sau nửa năm chung sống hạnh phúc với nàng Kiều, Từ Hải đã quyết định ra đi để thực hiện nghiệp lớn. Từ Hải vốn là người người anh hùng đầu đội trời, chân đạp đất với khát vọng tung hoành khắp muôn phương “nghênh ngang một cõi biên thùy”. Vì vậy dù đang sống trong những ngày hạnh phúc nhất cuộc đời cùng người mà mình yêu thương, trân trọng thì người anh hùng ấy cũng không thể quên đi chí lớn của người làm trai “Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”.
Tư thế ra đi của Từ Hải được tác giả Nguyễn Du tái hiện qua một động từ “thoắt” thể hiện sự mau lẹ, dứt khoát của người trượng phu. “Trời bể mênh mang” không chỉ là hình ảnh ước lệ thể hiện sự rộng lớn trời đất, nơi người anh hùng thỏa sức tung hoành ngang dọc mà còn gợi ra tầm vóc lớn lao, phi thường của người anh hùng. Hình ảnh gươm ngựa “lên đường thẳng rong” góp phần làm nổi bật lên phong thái ung dung, tư thế đĩnh đạc, hiên ngang của Từ Hải.
Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng, trích Truyện Kiều của Nguyễn Du
Thấu hiểu khát vọng và quyết tâm của Từ Hải, Kiều không ngăn cản mà bày tỏ nguyện vọng muốn đi theo để tiện bề chăm sóc, nâng khăn sửa túi cho chồng:
“Nàng rằng: Phận gái chữ tòng
Chàng đi thiếp cũng quyết lòng xin đi”
Thúy Kiều muốn đi theo Từ Hải để cùng sẻ chia, gánh vác làm trọn đạo “tam tòng chữ đức” của một người vợ và làm trọn tình nghĩa với một người tri kỉ, một người ân nhân có công cứu mạng. Tuy cảm động trước tấm lòng của nàng Kiều nhưng Từ Hải đã quyết chí ra đi mà không muốn vướng bận bởi tình cảm nam nữ và cũng là muốn bảo vệ nàng Kiều khỏi những hiểm nguy nơi chiến trường nên đã từ chối:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất, bóng binh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Dù hiểu được tấm lòng của Thúy Kiều nhưng Từ Hải vẫn cố gắng khuyên nhủ Kiều và muốn nàng thoát khỏi thói “nữ nhi thường tình” và hứa hẹn về tương lai tươi sáng, khi nghiệp lớn thành công, cơ đồ được gây dựng sẽ “rước nàng nghi gia”. Qua những lời nói của Từ Hải với Thúy Kiều, ta có thể thấy được những phẩm chất tốt đẹp của người anh hùng, Từ Hải không để tình cảm chi phối mà vô cùng quyết đoán, dứt khoát với hành động của mình. Cũng cần phải hiểu rằng không phải sự dứt khoát của Từ Hải khi ra đi là vì vô tình hay trọng công danh hơn tình cảm. Chàng là người sống tình cảm hơn bất cứ ai, thay vì quyến luyến, động lòng thì Từ Hải muốn thể hiện bằng hành động, bằng quyết tâm chiến thắng để mang đến nàng Kiều không chỉ là danh phận mà còn là tình cảm.
“Bằng ngay bốn bể là nhà
Theo càng thêm bận, biết là đi đâu
Đành lòng chờ đó ít lâu
Chầy chăng là một năm sau vội gì”
Nếu ở những câu thơ trên Từ Hải có ý trách móc nàng Kiều vì sự yếu đuối của nữ nhi thường tình thì ngay câu thơ sau chàng đã kín đáo thể hiện sự quan tâm, động viên với nàng. Từ Hải mang tráng khí khắp bốn phương với toàn bộ quyết tâm và tự tin nhưng chàng cũng hiểu rằng con đường mình đang đi sẽ vô cùng chông gai, đó là cuộc sống màn trời chiếu đất, bốn bể không nhà. Từ Hải không muốn Thúy Kiều đi theo một là không muốn vướng bận, hai là muốn nàng phải xông pha vào chốn hiểm nguy cùng mình. Cuối cùng, để lại bao lưu luyến, Từ Hải dứt khoát lên đường:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”
Từ Hải là nhân vật hội tụ đầy đủ những phẩm chất đẹp đẽ, phi thường của người anh hùng. Khi xây dựng nhân vật Từ Hải trong đoạn trích Chí khí anh hùng, tác giả Nguyễn Du đã kín đáo thể hiện quan niệm về người anh hùng và ước mơ công lí.
5. Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng, mẫu số 5 (Chuẩn)
Trên diễn đàn văn học Việt Nam, Thúy Kiều xuất hiện trong trang thơ của đại thi hào Nguyễn Du với số phận “hồng nhan bạc mệnh” qua mười lăm năm lưu lạc. Nhưng trong quãng đường đầy rẫy oan khổ đó, có những lúc nàng Kiều được tận hưởng những niềm hạnh phúc về lứa đôi, về gia đình. Đó chính là thời điểm nàng gặp gỡ Từ Hải. Vị anh hùng “đầu đội trời, chân đạp đất” đó đã đem đến cho người phụ nữ tài sắc vẹn toàn một danh phận, một vị trí xứng đáng. Đoạn trích “Chí khí anh hùng” đã khắc họa thành công bức chân dung nhân vật Từ Hải với phẩm chất, chí khí, lí tưởng hiên ngang và mang tầm vóc vũ trụ.
Trong tác phẩm “Đoạn trường tân thanh”, “Chí khí anh hùng” là trích đoạn thuộc phần “Gia biến và lưu lạc”. Sau khi rơi vào lầu xanh lần thứ hai, Thúy Kiều tình cờ gặp Từ Hải – vị anh hùng “đầu đội trời, chân đạp đất”. Khác với Thúc Sinh, Từ Hải đã cho Kiều một danh phận chính đáng. Với cảm hứng ngợi ca kết hợp bút pháp lãng mạn hóa, tác giả Nguyễn Du đã phác họa thành công vẻ đẹp của hình tượng nhân vật anh hùng Từ Hải với chí khí, tầm vóc, phẩm chất phi thường.
Trước hết, tác giả Nguyễn Du đã gợi ra không gian cuộc sống “Nửa năm hương lửa đương nồng” của Từ Hải và Thúy Kiều. Mặc dù đã tìm được “tri âm, tri kỉ” nhưng cuộc sống ấm êm, hạnh phúc vẫn không thể dập tắt khát vọng của Từ Hải: “Trượng phu thoắt đã động lòng bốn phương”. Tác giả Nguyễn Du đã dùng từ “trượng phu” kết hợp cụm từ ước lệ “lòng bốn phương” với thái độ trân trọng, ngưỡng mộ, khâm phục để diễn tả chí nguyện lập công, lập danh lớn lao của người anh hùng. Và tư thế làm chủ, hướng ra phương trời tự do đã được tái hiện rõ nét hơn nữa:
“Trông vời trời bể mênh mang
Thanh gươm yên ngựa lên đường thẳng rong”
Rõ ràng, Từ Hải không phải là con người của những đam mê, khát vọng thông thường. Đó là bậc trượng phu luôn hướng đến những không gian bao la, mang tầm vóc vũ trụ của “trời bể mênh mang”. Trong không gian vĩ mô đó, con người hiện lên với khát vọng làm chủ: Một người, một ngựa, một gươm hiên ngang, mạnh mẽ “lên đường thẳng rong”, tự tin về tương lai phía trước. Như vậy, với thái độ trân trọng, ngợi ca, ngưỡng mộ và kính phục, tác giả đã khắc họa nhân vật Từ Hải với tư thế hiên ngang cùng những khát vọng phi thường.
Bài văn Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng tuyển chọn
Ý chí quyết tâm trong việc “lập công, lập danh” của Từ Hải càng được thể hiện rõ nét hơn nữa trong cuộc đối thoại với Thúy Kiều. Là bậc tri kỉ của người anh hùng, Thúy Kiều thấu hiểu những khát vọng của chồng và xin đi theo chàng. Trước mong muốn của nàng, Từ Hải cũng đưa ra những lí lẽ từ chối “thấu tình đạt lí”:
“Từ rằng: Tâm phúc tương tri
Sao chưa thoát khỏi nữ nhi thường tình
Bao giờ mười vạn tinh binh
Tiếng chiêng dậy đất bóng tinh rợp đường
Làm cho rõ mặt phi thường
Bấy giờ ta sẽ rước nàng nghi gia”
Qua những lời lẽ đó, chúng ta có thể thấy được Từ Hải không hề quyến luyến, bịn rịn mà quên đi khao khát, ước vọng lớn lao của bản thân. Thậm chí, chàng còn tự tin khẳng định về niềm tin vào viễn cảnh tương lai của bản thân. Tác giả đã sử dụng những hình ảnh thuộc phạm trù không gian để thể hiện niềm tin sắt đá đó: “mười vạn tinh binh”, “tiếng chiêng dậy đất”, “bóng tinh rợp đường”. Và thời gian mà chàng hứa hẹn với Thúy Kiều “một năm sau vội gì” càng khẳng định rõ nét hơn quyết tâm, niềm tin mãnh liệt thực hiện đến cùng lí tưởng của người anh hùng:
“Quyết lời dứt áo ra đi
Gió mây bằng đã đến kì dặm khơi”
Hành động dứt khoát, mạnh mẽ, không do dự của người anh hùng đã được thể hiện rõ qua những động từ “quyết”, “dứt áo”, “ra đi”. Bằng cảm hứng ngợi ca, khẳng định và lí tưởng hóa, tác giả đã tái hiện viễn cảnh không gian ra đi mang tầm vóc vĩ mô của người anh hùng. Giữa không gian “gió mây”, “dặm khơi” kì vĩ, rộng lớn, con người hiện lên với tư thế sánh ngang tầm vũ trụ. Hình ảnh “chim bằng” sải cánh trên bầu trời cao rộng, trong bao la “dặm khơi” cùng gió, cùng mây đã làm nổi bật tư thế của người anh hùng có bản lĩnh phi thường, quyết tâm ra đi vì nghiệp lớn. Đó là khát vọng vùng vẫy bốn bể trong khung trời tự do và thoát khỏi mọi khuôn khổ, bế tắc để làm nên sự nghiệp lẫy lừng.
Như vậy, qua đoạn trích Chí khí anh hùng, đại thi hào Nguyễn Du đã khắc họa thành công hình tượng người anh hùng với khát vọng lớn lao vùng vẫy “bốn bể năm châu” cùng ý chí sắt đá, tư thế hiên ngang, lẫm liệt làm chủ vũ trụ thông qua những hình tượng có tính ước lệ như “lòng bốn phương”, “mặt phi thường”,…. Qua đó, chúng ta có thể thấy được thái độ trân trọng ngợi ca của tác giả đối với hình tượng nhân vật.
——————-HẾT——————–
https://thuthuat.taimienphi.vn/phan-tich-doan-trich-chi-khi-anh-hung-42063n
Đoạn trích Chí khí anh hùng là một tác phẩm nổi bật trong ngữ văn lớp 10, ngoài bài làm văn Phân tích đoạn trích Chí khí anh hùng, các bạn học sinh cùng thầy cô giáo có thể tham khảo thêm các bài làm văn mẫu Cảm nhận về đoạn Chí khí anh hùng, hay những bài viết về đoạn trích trong Truyện Kiều và cả những phần Soạn bài Chí khí anh hùng. Hi vọng những bài văn mẫu hữu ích sẽ hỗ trợ cho quá trình học tập của các bạn dễ dàng và hiệu quả hơn.
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
[/box]
#Phân #tích #đoạn #trích #Chí #khí #anh #hùng
[/toggle]
Bạn thấy bài viết Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích đoạn trích Chí khí người hùng bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Văn học
#Phân #tích #đoạn #trích #Chí #khí #anh #hùng
Trả lời