Dàn ý phân tích bài thơ Tỏ lòng? Bài mẫu 1 phân tích bài thơ Tỏ lòng? Bài mẫu 2 phân tích bài thơ Tỏ lòng? Bài mẫu 3 phân tích bài thơ Tỏ lòng? Bài mẫu 4 phân tích bài thơ Tỏ lòng?
Chắn hẳn các em vẫn còn rất bỡ ngỡ với chương trình Ngữ văn lớp 10 đúng ko? Chương trình học văn cấp ba sẽ mở đầu khó dần. Để giúp các em có một kì thi đạt kết quả cao nhất, hôm nay chúng tôi sẽ giới thiệu tới bạn bài phân tích Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão đã được tuyển lựa và hay nhất.
1. Dàn ý phân tích bài thơ Tỏ lòng:
Mở bài: Giới thiệu tác giả, tác phẩm
Thân bài:
Hình tượng con người thời Trần:
– Tư thế hiên ngang, vùng vẫy ngang dọc trời đất, với tầm vóc to lớn sánh ngang đất trời
– Người tráng sĩ đấy lên đường ra đi bảo vệ tổ quốc nhưng chưa một lần gục gã trước những trở ngại, trở ngại nhưng mà vẫn luôn sáng bừng ý chí tranh đấu của một con người mang hào khí thời đại.
Hình tượng quân đội thời Trần:
– Hình ảnh tam quân – quân đội của cả nước cùng đồng lòng đứng lên đánh tan quân thù
– Sức mạnh của quân đội nhà Trần được sánh ngang với “tì hổ”. Đó là sức mạnh dũng mạnh, lấn lướt của đất trời. Qua giải pháp phóng đại liên kết giữa hiện thực và lãng mạn, khí thế của quân đội nhà Trần càng được khắc họa rõ nét.
Nỗi lòng của tác giả:
– Giọng điệu: trầm lắng, suy tư, qua đó trình bày sự lo lắng, trằn trọc
– Nợ công: Theo quan niệm của Nho giáo, đây là món nợ lớn nhưng mà người đàn ông lúc sinh ra đời phải mang. Nó bao gồm hai mặt: lập công (để lại chiến công, sự nghiệp), lập danh (để lại tiếng tốt cho hậu thế). Kẻ làm trai phải hoàn thành hai việc này mới được coi là trả nợ.
– Theo quan niệm của Phạm Ngũ Lão, làm trai nhưng mà ko trả được nợ công là “ngại nghe chuyện Vũ Hầu”.
Kết bài: Thẩm định lại trị giá nội dung và trị giá nghệ thuật.
2. Bài mẫu 1 phân tích bài thơ Tỏ lòng:
Trong dòng chảy của văn học trung đại Việt Nam, chủ nghĩa yêu nước là một nội dung lớn, bao trùm và xuyên suốt nền văn học thời kỳ này với nhiều tác giả, tác phẩm nổi tiếng và bài thơ Thuật Hoài của Phạm Ngũ Lão là một trong những tác phẩm tiêu biểu. Ra đời sau thắng lợi Mông – Nguyên của quân nhà Trần, bài thơ đã trình bày vẻ đẹp của khí phách Đông A, sức mạnh của quân dân thời Trần.
Đọc bài thơ, người đọc có thể nhận thấy hai câu mở đầu của bài thơ đã khắc họa rõ nét, chân thực hình ảnh quân dân trong người đời. Trước hết đó là hình ảnh con người thời Trần được khắc họa trong câu thơ đầu:
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Câu thơ đã vẽ nên hình ảnh người quân tử cầm trên tay ngọn giáo để bảo vệ, bảo vệ quê hương, quốc gia. “Cầm ngang ngọn giáo” là một động tác rất mạnh mẽ, nó gợi lên tư thế gan góc, dũng cảm, sẵn sàng tranh đấu của người lính. Ngoài ra, tác giả còn đặt hình tượng người người hùng trong ko gian “giang sơn” rộng lớn của núi rừng, của Tổ quốc và của một thời kì dài tranh đấu, từ năm này sang năm khác – “chớm thu” đã một lần nữa làm nổi trội tư thế dũng cảm, quật cường của người người hùng trong đấu tranh bảo vệ quê hương, quốc gia.
Ngoài ra, hình ảnh quân Trần tràn đầy sức mạnh và khí phách cũng được tác giả Phạm Ngũ Lão tái tạo một cách sinh động và rõ nét:
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
“Tam quân” là ba đội quân do quân đội nhà Trần xây dựng, đó là tiền quân, trung quân và hậu quân. Ngoài ra, câu thơ với việc sử dụng hàng loạt hình ảnh so sánh và phép phóng đại lúc so sánh quân đội nhà Trần với những “con hổ” – sức mạnh của hổ, nó có thể áp đảo cả sao Kim Ngưu. Bầu trời trình bày khí phách dũng cảm, quả cảm của quân đội nhà Trần. Đó cũng chính là sức mạnh, là khí phách của ý thức Đông A nhưng mà cả dân tộc tự hào.
Tương tự, hai câu mở đầu của bài thơ, với những hình ảnh so sánh, phóng đại, giọng điệu hào hùng đã khắc họa rõ nét tư thế hào hùng, quật cường của các người hùng thời Trần, cùng với sức mạnh và tầm vóc của vương triều Trần.
Nếu hai câu đầu của bài thơ đã trình bày hình ảnh con người và quân đội thời Trần thì ở hai câu thơ còn lại, tác giả đã tập trung làm nổi trội xúc cảm của chính mình:
Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết Vũ Hầu
Theo quan niệm của Nho giáo, danh vọng là lập công, ghi danh vào sử sách để tiếng thơm lưu truyền muôn thuở, đây cũng là món nợ lớn của mỗi người. “Công danh” dường như đã trở thành lý tưởng của đàn ông trong thời phong kiến. Là người văn võ song toàn, lập được nhiều chiến công, nhưng với ông vẫn còn mắc nợ – món nợ “công danh”. Hai chữ “nợ” trong lời thơ như khắc sâu tình cảm sâu nặng trong lòng tác giả, ông luôn tự ý thức thâm thúy về trách nhiệm của mình với quê hương, với quốc gia.
Ko ngừng lại ở đó, hai câu thơ còn cho ta thấy vẻ đẹp của tư cách và tâm hồn Phạm Ngũ Lão. Vẻ đẹp đấy được trình bày qua sự “e thẹn” của chàng với Vũ Hầu. Như chúng ta đã biết, Vũ Hầu, hay còn gọi là Gia Cát Lượng, là một nhân vật lịch sử lỗi lạc và là người có tài, là bề tôi trung thành, đã nhiều lần giúp Lưu Bị khôi phục lại nhà Hán. Nhắc tới chuyện Vũ Hầu, Phạm Ngũ Lão cảm thấy “ngại ngùng”, xấu hổ, tự ti. Sự “thẹn thùng” đấy của Phạm Ngũ Lão suy cho cùng cũng là bộc lộ của một tư cách cao thượng, nó đánh thức ý chí làm người cuộn trào trong ông, đồng thời trình bày lí tưởng, hoài bão của tác giả.
Tương tự, hai câu thơ khép lại bài thơ bằng một âm hưởng trầm lắng, cho người đọc thấy vẻ đẹp tâm hồn, tư cách cao đẹp của Phạm Ngũ Lão và cách nhìn tiến bộ về chí làm người của ông.
Tóm lại, bài thơ “Thuật Hoài” với thể thơ bốn chữ cô đọng, tiếng nói cô đọng đã trình bày hình ảnh, khả năng và lòng dũng cảm của quân dân thời Trần. Đồng thời cũng giúp người đọc thấy được vẻ đẹp tâm hồn, tư cách của thi sĩ Phạm Ngũ Lão.
3. Bài mẫu 2:
Nhà Trần là thời vàng son của hào khí Đông A, trở thành sức mạnh ý thức to lớn của quân và dân ta trong một thời đại đầy máu lửa và hào hùng. Ý thức Đông A đã trình bày ý thức kết đoàn, quyết tâm chống giặc của dân tộc. Từ dư ba của thời đại, của khí thế Đông A vươn lên, Phạm Ngũ Lão đã sáng tác bài thơ “Tỏ lòng” đầy ý nghĩa và rực rỡ:
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
Giặc Nguyên sang xâm lược, chúng gian ác về nhân nghĩa, bởi lực lượng đông đảo và sức càn quét đáng sợ. Ứng phó với quân thù man rợ và nguy hiểm này yêu cầu một khả năng phi thường. Tại đây, Phạm Ngũ Lão đã trình bày tầm vóc và sức mạnh to lớn của quân đội nhà Trần. “Hoàng sóc giang sơn”, giữa non sông quốc gia, người người hùng cầm ngọn giáo giặc hiên ngang bảo vệ quê hương, ngọn giáo tự hào đo chiều dài quốc gia, người quân tử cầm ngọn giáo hiên ngang, làm chủ trước dân tộc, đi trước thời đại. Giờ phút này, Quân tử đứng giữa vũ trụ ko nhỏ nhỏ nhưng đầy vững chãi và lớn lao, ngọn giáo và quân tử đang thực hiện sứ mệnh nhưng mà Tổ quốc phó thác trong tư thế sẵn sàng tranh đấu. “Trải qua mấy mùa thu” có tức là thời kì làm nhiệm vụ đó đã lâu nhưng mà năm này qua năm khác vẫn tương tự, ý chí ko hề thay đổi.
Câu thơ thứ hai mang ý chí quyết đấu của toàn dân tộc. Sự đồng tâm hợp lực của “tam quân” tạo nên một sức mạnh được ví như mãnh hổ, chúa sơn lâm, khí thế hơn cả núi. Nếu ở câu thơ đầu là khả năng của một đấng quân tử, trách nhiệm của một tư nhân với quốc gia, thì ở câu thơ thứ hai là khả năng của một số đông, của trăm nghìn người cao cả, là trách nhiệm của muôn dân. Qua đó, ta thấy được một ý thức của thời đại, của những con người cùng chung ý chí đánh giặc, dẹp giặc, đem lại bình yên cho xã tắc, non sông.
“Tổ quốc còn nhiều thử thách, khó khăn, trở ngại trên tuyến đường đấu tranh, còn nhiều khó khăn, dù quyết tâm, dù tự tin, tác giả vẫn có điều gì đó chưa ưng ý lúc nghĩ về mình. Vì vậy, những câu thơ được trình bày đầy tâm trạng , chứa đầy trái tim của một quý ông:
Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết vũ hầu
Tác giả mượn điển tích cổ kể về Vu Hầu – người bề tôi trung thành, quân sư tài giỏi nhất trong lịch sử Trung Hoa. Đó là cảm giác tủi nhục, ko thể ưng ý với chính mình lúc nhắc tới bậc vĩ nhân năm xưa. Đối với tác giả, ko thể chấp nhận một cuộc sống ko có danh dự, một sự tồn tại ngoài trách nhiệm với dân tộc, với quốc gia.
Bài thơ được viết bằng trái tim của một người quân tử. Chỉ với 4 câu thơ nhưng ý tứ sâu xa, khát vọng giúp đời cứu nước lớn lao. Bài thơ đã khơi dậy trong lòng em ý thức trách nhiệm với bản thân, gia đình và quốc gia, để sống hết mình, hiến dâng thật nhiều cho sự tăng trưởng của Tổ quốc hôm nay và ngày mai.
4. Bài mẫu 3:
Phạm Ngũ Lão được biết tới là một võ tướng có công lớn trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông. Ngoài ra, ông còn rất thích đọc sách, làm thơ và được thẩm định là một võ tướng tài giỏi. Tác phẩm của ông hiện nay chỉ còn hai bài thơ “Tỏ lòng” (Thuật Hoài) và “Viếng tướng quốc công Hưng Đạo Đại Vương”. Đặc thù, “Tự lòng” đã trình bày vẻ đẹp của hình tượng người người hùng hào hoa, có lý tưởng và tư cách cao cả, đồng thời phản ánh ý thức của thời đại Đông A với sức mạnh và hào khí.
Bài thơ “Tỏ lòng” (Thuật Hoài) được làm bằng chữ Hán, sử dụng thể thơ thất ngôn theo thể thơ Đường luật. Hai dòng đầu bài thơ đã truyền tụng vẻ đẹp hào hùng của quân dân thời Trần qua việc khắc họa hình ảnh người người hùng dũng cảm, mưu trí:
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Tam quân tì hổ khí thôn ngưu
Với giọng điệu khỏe khoắn, nét phác họa của họa sĩ hiện lên với tư thế tự hào, kiên cường trước quang cảnh ko gian rộng lớn, rộng lớn. Đó chính là tư thế “sóc” – giương ngang ngọn giáo để phòng thủ lãnh thổ, sẵn sàng tranh đấu bảo vệ lãnh thổ. Người người hùng đấy được đặt trong bối cảnh “giang sơn” rộng lớn, một thời “sớm thu” muôn thuở. Ko gian rộng lớn mang tầm vóc vũ trụ đấy và sự trải dài của thời kì như bất tử hóa, thần thánh hóa khỏi địa vị người hùng của người người hùng. Bản dịch thơ tuy đã tạo được âm hưởng uyển chuyển nhưng từ “múa giáo” lại ko lột tả hết tư thế vững chãi, hào hoa của các tướng sĩ. Câu thơ đầu đã tái tạo vẻ đẹp của người đàn ông người hùng trong tư thế sẵn sàng, uy phong giữa ko gian rộng lớn, sẵn sàng lập nên những chiến công hiển hách cho Tổ quốc. Ko chỉ ngừng lại ở vẻ đẹp đó, hình ảnh của đội quân nhà Trần còn được trình bày một cách khôn khéo trong câu thơ thứ hai – “Tam quân tì hổ khí thôn ngưu”. Đoạn thơ có sự liên kết giữa hình ảnh khách quan và cảm nhận chủ quan của Phạm Ngũ Lão góp phần mô tả vẻ đẹp và sự dũng cảm của quân đội nhà Trần. Liên kết hai câu thơ đầu, người đọc cảm thu được vẻ đẹp hào hùng của người người hùng cũng như tầm vóc mạnh mẽ của đội quân thời Đông A, qua đó gián tiếp thấy được niềm tự hào của tác giả.
Là một thành viên ưu tú của đội quân người hùng đấy, Phạm Ngũ Lão ý thức rất rõ trách nhiệm của mình nên đã trải lòng:
Nam nhi vị liễu công danh trái
Tu thính nhân gian thuyết vũ hầu.
Trước đây, viết về chí làm trai, độc giả đã từng bắt gặp những vần thơ rất thân thuộc của Nguyễn Công Trứ: Làm trai đứng giữa trời đất, phải có danh với núi sông. Cũng đồng điệu với nhiều người đương thời, Phạm Ngũ Lão hết sức đề cao lý tưởng trung quân và yêu nước. Vì vậy, ông cho rằng một lúc đã làm nam nhi thì phải trả nợ công danh, nhưng mà nợ công danh ở đây là phải làm những việc có công với quốc gia: “Nam nhi vị liễu công danh trái”. Lí tưởng lợi danh đó trình bày ý kiến tiến bộ và tư cách cao thượng của một vị tướng hết lòng muốn giúp nước và giúp dân. Nghĩ rằng mình chưa trả hết nợ, tác giả trằn trọc: “Tu thính thuyết dân gian thuyết Vũ Hầu”. Vũ Hầu Khổng Minh là Gia Cát Lượng, người có tài và đức của nhà Hán, có công lớn giúp Lưu Bị khôi phục vương triều. Ông cảm thấy “ngại” lúc so sánh mình với Gia Cát Lượng. Khát vọng làm rạng danh được trình bày rất khiêm tốn lúc đặt mình cạnh vị thần mưu lược Gia Cát Lượng. Âm hưởng câu thơ trầm lắng trình bày khát vọng lập công và quyết tâm làm trai của Phạm Ngũ Lão.
Bằng hệ thống tiếng nói ngắn gọn, súc tích, hình ảnh giàu sức biểu cảm, “Tỏ lòng” đã khắc họa vẻ đẹp của những con người thời Trần có nghị lực, có lý tưởng và tư cách cao cả, đồng thời phản ánh khí thế hào hùng của thời đại. Âm vang mạnh mẽ đấy để lại dư ba trong lòng người đọc, nhắc nhở thế hệ trẻ chúng ta đang sống đừng bao giờ quên nêu ra lý tưởng sống cao cả để sống đẹp, sống có ích hơn.
5. Bài mẫu 4:
Phạm Ngũ Lão là một người tài giỏi, có lòng yêu nước nồng nàn và khả năng phi thường, ông là một vị tướng tài giỏi và cũng là một người có tâm hồn văn học. Tác phẩm tiêu biểu nhất của ông là bài thơ Tỏ lòng. Lời văn trình bày tư tưởng, tình cảm của vị tướng tài, đồng thời tái tạo chân thực hào khí Đông A sục sôi, hào hùng của thời đại:
Hoành sóc giang sơn kháp kỉ thu
Tam quân tì hổ khí thôn Ngưu
Hai câu thơ đầu đã vẽ nên hình ảnh người người hùng thời Trần với tư thế “cầm giáo” đầy tự hào và dũng cảm, trình bày tư thế hiên ngang, hoạt bát, khác hẳn với câu dịch là “múa giáo” phô trương, trình diễn, ko trình bày được tư thế hào hùng. Đồng thời, ko gian nhân vật trữ tình đứng cũng vô cùng rộng lớn, rộng lớn: giang sơn. Tưởng rằng đứng trong ko gian đấy, con người sẽ trở thành nhỏ nhỏ, ẩn mình trong ko gian vũ trụ rộng lớn, nhưng trái lại, con người hiện lên trong tư thế làm chủ, mang tầm vóc lớn lao ôm trọn cả quốc gia. Tư thế đấy còn trình bày ý thức sẵn sàng tranh đấu, sẵn sàng hy sinh thân mình để bảo vệ biên giới, trọn vẹn lãnh thổ. Ko chỉ vậy, thời kì được nói tới ở đây đã trải qua mấy mùa thu, một khoảng thời kì dài cũng khẳng định ý chí, quyết tâm của nhân vật trữ tình. Câu thơ đầu vừa cho ta thấy tầm vóc hào hoa và lòng yêu nước nồng nàn của nhân vật trữ tình.
Câu thơ thứ hai tái tạo sức mạnh của quân Trần. Tác giả sử dụng các hình ảnh “tam quân”, “tì hổ”, “thôn ngưu” để làm rõ vẻ đẹp của sức mạnh đó. Tam quân để nói về quân đội thời Trần gồm tiền quân, trung quân và hậu quân. Về sức mạnh to lớn của quân đội, giải pháp so sánh đã một lần nữa khẳng định khả năng và sự nhanh nhẹn của quân đội nhà Trần.
Tuy vậy nào, chúng ta cũng thấy được khí thế và sức mạnh vô song của quân đội nhà Trần. Với hai câu thơ đầu, tác giả đã tái tạo một cách sinh động và chân thực vẻ đẹp của những con người thời Trần với sức mạnh vô song. Qua đó, ta cũng cảm thu được khí thế vẻ vang của thời đại nhưng mà dân tộc hừng hực khí thế, quyết đánh giặc cứu nước.
Bạn thấy bài viết Phân tích bài thơ Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão tuyển lựa siêu hay có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Phân tích bài thơ Tỏ lòng của Phạm Ngũ Lão tuyển lựa siêu hay bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Kiến thức chung
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời