Những câu thơ đầu trong bài Trao duyên là lời nhờ cậy thật tâm, tha thiết của nàng Kiều với Thúy Vân. Phân tích 12 câu thơ đầu của bài Trao duyên học trò giỏi giúp các em hiểu được hoàn cảnh của buổi trao duyên, qua đó hiểu hơn về tâm trạng nàng Kiều lúc trao duyên được thâm thúy hơn.
Dàn ý Phân tích 12 câu thơ đầu của bài Trao duyên học trò giỏi – Mẫu 1
1. Mở bài
– Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm và đoạn trích:
+ Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc danh nhân văn hóa toàn cầu. Tác phẩm Truyện Kiều của ông được xem là tuyệt tác của nền văn học được dịch ra nhiều thứ tiếng.
+ Đoạn trích Trao duyên là một trong những đoạn thơ mở đầu cuộc đời phiêu dạt khổ cực của Thúy Kiều sau lúc phải bán mình để lấy tiền hối lộ cho quan lại cứu cha và em. Trước lúc đi xa, Kiều đã cầu xin Thúy Vân chấp nhận mối duyên thừa thay Kiều chăm sóc cho Kim Trọng.
– Nói chung nội dung 12 câu đầu: Lời Thúy Kiều nhờ cậy, van xin Thúy Vân thay mình kết duyên cùng Kim Trọng.
2. Thân bài
a) Luận điểm 1: Lời nhờ cậy của Thúy Kiều (2 câu đầu)
– Lời nói:
+ “Cậy”: đồng nghĩa với “nhờ”, ngoài ra còn bao hàm ý nghĩa gửi gắm, mong đợi mang được những sự tin tưởng về sự tương trợ đó. -> Âm điệu nặng nề, gợi sự quằn quại, đớn đau, khó nói.
+ “Chịu”: đồng nghĩa với “nhận lời” nhưng mang một ý nghĩa nặng hơn đó là buộc phải phải chấp nhận, nài ép, ko thể ko nhận.
=> Tiếng nói vừa nhờ vả, vừa năn nỉ, vừa là sự ép buộc.
– Hành động, cử chỉ: “lạy”, “thưa”
+ Thái độ kính cẩn, trang trọng của người bề dưới đối với người bề trên hoặc với người mình hàm ơn.
+ Hành động của Kiều tạo ra sự nghiêm trang, thiêng liêng cho điều sắp nói ra.
=> Trình bày sự thông minh, khôn khéo của Thúy Kiều.
b) Luận điểm 2: Những lí lẽ trao duyên của Kiều (10 câu sau)
– Nhắc lại mối tình đẹp để gợi tình cảm (4 câu đầu)
+ “đứt gánh tương tư”
+ “Mối tơ thừa”
+ “Quạt ước, chén thề”
=> Thúy Kiều thổ lộ tình cảnh tơ duyên dang dở của mình cho em được hiểu.
– Những lí do khiến Kiều trao duyên cho em:
+ Gia đình Kiều gặp biến cố lớn “sóng gió bất kì”
-> Kiều rơi vào tình cảnh ngang trái, khó xử dẫn tới mối tình dang dở và đầy xấu số của Kim – Kiều.
+ Kiều buộc phải phải chọn giữa tình và hiếu cho nên nàng đã chọn hi sinh chữ tình.
+ Thúy Vân vẫn còn trẻ, còn cả tương lai phía trước
+ “Xót tình máu mủ thay lời nước non” -> Nhắc tới cả tình cảm ruột thịt của những người cùng huyết thống để thuyết phục em.
+ “Thịt nát xương mòn”, “Ngậm cười hoàng tuyền” -> Kiều viện tới cả cái chết để trình bày sự cảm kích thật sự của mình lúc Vân nhận lời.
-> Lời cầu xin đầy lí lẽ và giàu sức thuyết phục làm cho Vân ko thể khước từ.
=> Thông qua tất cả những phép tắc thấu tình đạt lí nhưng Kiều đưa ra cho thấy Kiều là một người con gái thông minh và sắc sảo, đầy xúc cảm, có đức hi sinh, một người con hiếu thảo, trọng tình nghĩa.
c) Rực rỡ nghệ thuật 12 câu đầu Trao duyên
– Sử dụng từ ngữ tinh tế, tài tình, lập luận chặt chẽ
– Sử dụng các thành ngữ dân gian và hình ảnh ẩn dụ
– Sử dụng các điển tích, điển cố
– Có sử dụng các thủ pháp nghệ thuật liệt kê, ẩn dụ
– Tiếng nói tinh tế, xác thực, giàu sức thuyết phục
– Giọng điệu nhẹ nhõm, da diết, giàu xúc cảm.
3. Kết bài
– Nói chung nội dung và trị giá của đoạn thơ.
– Nêu cảm nhận của em.
Bài văn Phân tích 10 câu thơ giữa bài Đồng chí học trò giỏi – Mẫu số 1
Nguyễn Du là một trong những đại thi hao xuất sắc của dân tộc. Ông đã để lại cho đời một sự nghiệp văn học khổng lồ với các tác phẩm bất hủ như: Thanh Hiên Thi tập; Nam Trung Tạp Ngâm; Bắc Hành Tạp Lục; Truyện Kiều;… Trong đó Truyện Kiều được xem là tác phẩm đỉnh cao để lại nhiều dấu ấn trong lòng độc giả. Với ngòi bút điêu luyện, xuất sắc Truyện Kiều đã tái tạo bi người nào và đau xót cuộc đời người con gái trong xã hội phong kiến xưa. Một trong những đoạn trích làm nên thành công đó của Truyện Kiều đó là đoạn trích Trao Duyên với 12 câu thơ đầu thấm đẫm nước mắt tình nghĩa.
Đoạn trích trao duyên nằm trong phần hai của bộ thơ kể về chuỗi ngày biến động và phiêu dạt của Thúy Kiều. Mười hai câu thơ đầu chính là mở màn cho chuỗi ngày đầy xót thương đó, là tiếng lòng tha thiết thẳm sâu Thúy Kiều gửi cậy lại cho Thúy Vân, nhờ em viết tiếp câu chuyện tình yêu Kim Kiều.
Mở đầu bài thơ đã vẽ ra một trớ trêu nghịch cảnh tới nhói lòng:
“Cậy em em có chịu lời
Ngồi lên cho chị lạy rồi hãy thưa”
Thúy Kiều là chị đó thế nhưng lại “cậy”, lại “thưa” với Thúy Vân? Những từ ngữ mang sắc thái trang trọng thường chỉ được dùng để đối đáp với bề trên thế nhưng ở đây Thúy Kiều lại dùng để ngỏ lời với em gái của mình. Phải chăng Thúy Kiều đang mang nặng một nỗi tâm tư tình cảm khó nói, một vấn đề nghiêm trọng muốn gửi gắm cho cô em em gái thân yêu. Cặp từ hô ứng: “cậy- chịu”; “Ngồi lên- thưa” thế hiện sự lô gic đầy khôn khéo trong lời tâm tình của Thúy Kiều. Trước hết Thúy Kiều bộc bạch nỗi lòng mong muốn em sẽ tương trợ mình rồi sau đó mới thiết tha tỏ tường. Thúy Kiều vừa như khoản thiết mong đợi vừa như ấn định sự tương trợ từ em, rằng chỉ em mới có thể giúp được chị, chỉ có em mới khiến chị tin tưởng phó thác truyện quan trọng này.
Và rồi Thúy Kiều đã bộc bạch cái nỗi lòng đau đáu của mình với em:
“Giữa đường đứt gánh tương tư
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em”
“Gánh tương tư” ám chỉ trách nhiệm tình cảm, một nghĩa vụ chăm sóc mến thương. “đứt gánh tương tư” phải chăng là nói về chuyện tơ duyên dang dơ; Thúy Kiều đang tự trách mình ko làm tròn cái đạo lý tình nghĩa với ý trung nhân; đang tự dằn vặt khôn xiết cái trách nhiệm bản thân. Và rồi nàng khôn khéo mượn điển tích “keo loan” để dãi bày nỗi lòng mong muốn thiết tha rằng Thúy Vân sẽ thay mình kết duyên với Kim Trọng, thay mình chăm sóc mến thương chàng. Hai chữ “mặc em” trình bày sự tin tưởng tuyệt đối của Thúy Kiều lúc đem chuyện tình kiếp cả đời phó thác lại cho em.
“Gánh tương tư” ko chỉ là lời hứa xuông nhưng nó còn bao hàm biết bao nỗi nhọc nhằn, bao tình cảm đánh đổi. Thúy Kiều biết như thế sẽ là ép buộc em; sẽ làm khó em; biết rằng trong lòng em cũng đang dậy lên những cơn bão lòng băn khoăn, do dự nhất mực. Chính vì thế Thúy Kiều đã dãi bày những lý do để thuyết phục Thúy Vân:
“Kể từ lúc gặp chàng Kim,
Lúc ngày quạt ước, lúc đêm chén thề.
Sự đâu sòng gió bất kỳ,
Hiều tình khôn lẽ hai bề vẹn hai?
Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ, thay lời nước non.”
Thúy Kiều nhớ lại những ký ức của một thời lãng mạn đã qua. “Kể từ lúc” như mở ra một ko gian dài rộng, mong ước, hạnh phúc. “Lúc ngày quạt ước’; “Lúc đêm chén thề” ngày và đêm; quạt ước- chén thề, ko gian thời kì như dài rộng ra, con người như đang say mê mải miết với tình yêu cháy bỏng. Mặt trời mặt trăng như đã chứng kiến cho câu chuyện tình yêu Kim Kiều, cho lời thề ước trăm năm hai người. Lời ước thề như khắc sâu và ko gian, vào cảnh vật và trường tồn cùng năm tháng vĩnh cửu.
Tưởng rằng chuyện tình lãng mạn đầy thi vị đó sẽ đi tới hồi kết tươi đẹp thế nhưng có người nào hay sóng gió ập tới, gia đình kiểu phải chịu oan sai, vì muốn bảo vệ cha mẹ và em trai nhưng Kiều đành phụ Kim Trọng. Đứng giữa cân đo giữa đạo làm con và người mình thương Kiều đành xé lòng làm trọn chữ hiếu. Nàng đã hi sinh chữ tình để làm tròn chữ Hiếu, sống tròn với trách nhiệm người chị cả gia đình.
Kiều vỗ về Thúy Vân rằng em tuổi còn trẻ, sau này sẽ có nhiều thời kì để vun vén tình cảm và dẫu rằng chị với Kim Trọng đã từng có chuyện tình đẹp nhưng lửa gần rơm lâu ngày cũng bén. Tấm chân tình theo thời kì sẽ chắp cánh nên một mối nhân duyên, một cuộc sống hạnh phúc cho hai người.
Kiều cũng viện tới cả tình máu mủ ruột già để cậy nhờ ân tình Thúy Vân. Bởi Kim Trọng là người nhưng Kiều yêu nhất, chỉ lúc ủy quyền Thúy Vân Kiều mới cảm thấy được xoa dịu và yên tâm phần nào. Và Kiều mong rằng em hãy vì chị chị em em nặng nghia tình nhưng viết nốt lời thề non hứa hẹn biển với chàng Kim.
Thúy Kiều như đang chắt chiu ra từng nỗi đau xót sâu thắm để dãi bày cùng Thúy Vân và mong rằng Thúy Vân hãy hiểu cho nỗi lòng này nhưng đồng cảm, sẻ chia.
Tấm ân tình trời bề của Thúy Vân Thúy Kiều sẽ luôn khắc tạc ghi tâm:
“Chị dù thịt nát sương mòn
Ngậm cười hoàng tuyền, hãy còn thơm lây”
Thành ngữ “thịt nát sương mòn”; “ngậm cười hoàng tuyền” khiến ta liên tưởng tới cái chết, tới sự đớn đau. Phải chăng chính Kiều đã tiên liệu trước được bão giông sắp xảy tới với cuộc đời mình nhưng sắp xếp ổn thỏa mọi thứ. Ân tình ngày hôm nay Thúy Vân nhận lời với chị sẽ mãi được Thúy Kiều khắc ghi. Tiếng thơ như trút hết nỗi lòng trong lòng Thúy Kiều. Đối với nàng, việc Thúy Vân thay mình nối duyên với Kim Trọng chính là thú vui, niềm xoa dịu và toại nguyện nhất đối với cuộc đời Kiều đời đời kiếp kiếp kiếp kiếp chẳng quên.
Nguyễn Du thật tài tình lúc sử dụng thể thơ lục bát liên kết với các điển tích và thành ngữ dân gia để bộc lộ tâm trạng Thúy Kiều. Một bức tranh với ngôn từ giản dị, thân thiện nhưng tạo được ấn tượng vô cùng mạnh trong lòng độc giả về hình tượng nhân vật. Phải chăng chính điều này đã làm nên sức lan tỏa và trường tồn của tác phẩm thơ Truyện Kiều.
Chỉ với 12 câu thơ Nguyễn Du như dựng lên sự trớ trêu đầy bi người nào của cuộc đời người phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. Qua đó đã lên án một xã hội thối nát, một xã hội nhưng sức mạnh đồng tiền đã dồn nén con người tới tận cùng nỗi đau nhưng không thể làm sao để thoát ra, đầy u tối và mịt mù vô cùng.
Trả lời