‘Chữ ngoài sách’ là chuyên khảo của tác giả Trần Đình Bá, giúp công chúng hình dung văn hóa đọc của người Việt 100 năm trước như thế nào.
“Những dòng chữ ngoài trang sách” do NXB Tổng hợp TP.HCM phát hành trong không khí Ngày sách Việt Nam và Văn hóa đọc 2023. “Những dòng chữ ngoài trang sách” giới hạn mốc thời gian trong một sự kiện lịch sử. Giai đoạn. Sự ra đời và phát triển của nghề xuất bản sách ở Việt Nam, từ khi kỹ thuật in máy của phương Tây du nhập vào nước ta vào nửa sau thế kỷ XIX, đến tháng 8 năm 1945.
Lâu nay bạn đọc cầm sách, đọc nội dung, biết tác giả, nhưng mấy ai chợt nghĩ, để một tác phẩm đến được với bạn đọc, cuốn sách đó phải trải qua quá trình ra đời như thế nào? Tác giả viết, bản thảo thành hình, biên tập, in ấn, xuất bản… phải làm biết bao nhiêu công việc để một cuốn sách xuất hiện trên giá sách?
Chỉ là những câu chuyện hậu trường giản dị, “Chữ ngoài sách” muốn phác thảo một bức tranh tổng quát hơn về diện mạo văn hóa đọc Việt Nam một thế kỷ trước.
“Những dòng chữ ngoài trang sách” được chia làm 3 phần với 48 bài viết dưới dạng chuyên đề, giúp người đọc tiếp cận và khám phá đời sống xuất bản 100 năm trước.
Phần 1 “Phía sau trang giấy” tập trung vào xuất bản ở Việt Nam từ nửa sau thế kỷ 19 khi máy in phương Tây được người Pháp đưa vào Việt Nam. Việc thành lập các nhà in nhà nước vào nửa sau thế kỷ XIX đã đặt nền móng cho nền xuất bản hiện đại. Đầu thế kỷ XX, xuất bản chuyển dần sang các nhà xuất bản công lập và tư nhân, trong đó hai trung tâm xuất bản lớn là Sài Gòn và Hà Nội. Nhưng những đơn vị xuất bản lớn được nhắc đến là NXB Tân Dân, NXB Mai Lĩnh ở Hà Nội, Tín Đức Xã ở Sài Gòn. Trung Kỳ cũng góp mặt với Nhà in Ngôn ngữ, Nhà in Qui Nhơn…
Hoạt động xuất bản sách thông qua hệ thống nhà sách, mối quan hệ tác giả – nhà xuất bản, dịch thuật tác phẩm thế giới cũng được đề cập. Những con người, việc làm góp phần làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm cũng được giới thiệu từ việc “tô son” làm bìa, tô vẽ nội dung, viết lời tựa cho đến sửa sai, đặt tên sách. tác giả…
Hoạt động trong thời kỳ bị thực dân Pháp và phát xít Nhật đô hộ, lĩnh vực xuất bản cũng bị bủa vây bởi “vòng vàng” kiểm duyệt khiến nhiều tác giả, tác phẩm lao đao. Bài báo “Sách gặp kiểm duyệt” thông tin “Xuất bản và phát hành sách trước năm 1945, sách được an toàn xuất bản khi nội dung không đụng chạm đến chính quyền thực dân, Nam triều hay phát xít Nhật. Và một số sách đấu tranh cách mạng hay bị quy cho Cục Kiểm duyệt Thuộc địa, sẽ bị thu hồi và cấm xuất bản.”
Những tác giả “vào tù ra ngục” của bọn thực dân, phát xít vì lòng yêu nước như Phan Bội Châu, Trần Huy Liệu, Nguyễn An Ninh, Phan Văn Hùm… tác phẩm luôn được chú ý và nhiều sách bị cấm. Trong số đó có “Tuyên ngôn Tổ quốc” của Phan Bội Châu, “Một cơ mật” của Trần Huy Liệu, “Ngục thư” của Phan Văn Hùm…
Ngay cả sách văn học cũng có sách cấm như tiểu thuyết “Anh chỉ yêu em” của Cường Sĩ bị cấm lưu hành và tàng trữ ở Trung Kỳ năm 1942.
Ở phần 2, “Giấy vui và buồn” giới thiệu đến bạn đọc nhiều hoạt động liên quan đến lĩnh vực xuất bản. Nhiều nhà văn, nhà văn, tác giả, dịch giả tham gia xuất bản nhưng “đứt gánh” vì không biết làm ăn hoặc ít vốn. Trong số đó có những cái tên quen thuộc Tản Đà, Huy Cận, Xuân Diệu, Nguyễn Đức Chính, Phạm Cao Củng… Từ mọt sách cũng đã có tên như Lê Văn Trương, Vũ Bằng, Nguyên Hồng, Tô Hoài, Vương Hồng. Sen…
Phần này cũng điểm lại các dòng sách thịnh hành lúc bấy giờ, phong trào in sách Tết bắt đầu từ năm 1928 với sự tiên phong của Tân Dân Thư Quán, và cuộc triển lãm sách đầu tiên của Việt Nam được tổ chức tại Sài Gòn. Sài Gòn năm 1942…
Sang phần 3 “Cao thơm lần mở”, chúng ta có dịp nhìn lại nhiều tấm gương yêu sách, đọc sách và quan điểm của họ về vai trò của sách trong đời sống. Vua Lê Thánh Tông cho rằng đọc sách giúp kẻ sĩ hiểu nghĩa mà giữ mình; Vua Minh Mạng rất coi trọng sách, việc xin sách trong nhân gian không kém gì việc xin nhân tài. Các tên làng mực Thạch Lâm, Thiếu Sơn cũng có những quan điểm hữu ích về cách đọc, cách đọc…
Với dung lượng gần 400 trang, “Những con chữ ngoài những trang sách” là tài liệu hữu ích giúp chúng ta suy ngẫm về lĩnh vực xuất bản với các hoạt động cơ bản là in, xuất bản và phát hành của ngành xuất bản trên thế giới. gần 100 năm. Qua “Dòng chữ ngoài trang sách”, người đọc cũng biết thêm vì sao trước cái tên “Chí Phèo”, tác phẩm này ngay trong lần in đầu tiên đã được đổi tên thành “Cặp đôi”, hay “Lực khách và giang hồ”. vấn đề di dân Nam Kỳ” của Đào Trinh Nhất năm 1924, sao mới in đã hết?
Nhớ để nguồn bài viết này:
Những con chữ ngoài trang sách hé lộ văn hóa đọc của người Việt của website thpttranhungdao.edu.vn
Chuyên mục: Phong thủy
Đặt mâm cúng tất niên cuối năm 2022 tại đây: cungtatnien.com
#Những #con #chữ #ngoài #trang #sách #hé #lộ #văn #hóa #đọc #của #người #Việt
Trả lời