Luật tục hay còn gọi là luật tục, luật tục, luật tục, tục lệ, hương ước…, là một hệ thống những quy tắc, ứng xử được áp dụng rộng rãi trong một cộng đồng đất nước, con người. Vậy dưới góc độ pháp lý, luật tục được hiểu như thế nào?
1. Luật tục là gì?
– Theo Phó giáo sư, tiến sĩ Ngô Đức Thịnh (Viện trưởng Viện nghiên cứu văn hóa đại chúng) đã tóm tắt luật tục như sau: “Luật tục là một dạng tri thức bản địa, được hình thành qua lịch sử lâu dài thông qua kinh nghiệm ứng xử với môi trường. và xã hội, được thể hiện dưới nhiều hình thức khác nhau, được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác qua trí nhớ thông qua sản xuất và thực tiễn xã hội, nhằm mục đích định hướng các mối quan hệ xã hội, quan hệ giữa con người với thiên nhiên, những chuẩn mực này được toàn thể cộng đồng thừa nhận và thực hiện, từ đó tạo nên sự thống nhất, cân bằng trong mọi cộng đồng.”
– Nhà dân tộc học, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Vương Xuân Tỉnh cho biết: “Luật tục, xét theo ý nghĩa nhận thức của người dân về quản lý cộng đồng, có vai trò rất lớn trong xã hội, đặc biệt là xã hội tiền giai cấp. Luật tục có thể thành văn hoặc bất thành văn, có thể được xác định rất đa dạng là tục làng (của người Việt), phong tục (một số dân tộc ở Cao nguyên miền Trung) hay tục lệ (nhiều dân tộc ở miền núi phía Bắc), nhưng tất cả đều chứa đựng những quy định liên quan đến nhiều mặt của đời sống và ràng buộc các thành viên tuân theo
– Theo Từ điển Luật học, luật tục là “Những quy tắc ứng xử bắt buộc do cộng đồng làng xã đặt ra và lưu truyền từ đời này sang đời khác. Luật tục có thể tồn tại bằng miệng hoặc bằng văn bản. Thông thường văn bản quy phạm pháp luật có thể tồn tại dưới những hình thức đơn giản như “hòa ước làng xã” nhưng cũng có thể được hình thành dưới dạng luật.
Luật tục là những phong tục, tập quán của một cộng đồng, được hình thành và phát triển trong một cộng đồng dân cư và được cộng đồng đó chấp nhận và tuân theo trong mối quan hệ với nhau. Hiện nay ở Việt Nam, luật tục vẫn giữ vai trò quan trọng trong đời sống xã hội. Có nhiều ý kiến cho rằng luật tục về cơ bản đã nhường chỗ cho luật bất thành văn, nhưng những phong tục, tập quán tốt đẹp của người Việt vẫn được bảo tồn và vận dụng đúng đắn trong xã hội mới.
2. Đặc điểm của luật tục:
– Thứ nhất, Luật tục phản ánh ý chí chung của cộng đồng và là việc làm tập thể của cả cộng đồng được lựa chọn và lưu truyền qua nhiều thế hệ. Luật tục còn là hệ thống các chuẩn mực dựa trên quan niệm đạo đức xã hội. Luật tục được tạo ra dựa trên tinh thần đưa ra những chuẩn mực để giải quyết mâu thuẫn một cách hợp lý với mục tiêu răn đe, giáo dục. Luật tục hướng con người làm việc thiện, không nói dối, không làm điều ác, có ý khuyên răn, giáo dục.
– Thứ hai, Luật tục được bảo đảm thực hiện bằng sức mạnh của cộng đồng, bằng sự tự giác của mỗi người và đôi khi bằng thói quen hàng ngày. Cộng đồng đóng vai trò hướng dẫn, buộc các thành viên ứng xử theo chuẩn mực của luật tục. Cộng đồng còn có vai trò cổ vũ, động viên các thành viên thực hiện đúng các quy định của luật tục.
Thứ ba, luật tục có phạm vi điều chỉnh rộng, bao trùm mọi lĩnh vực quan hệ trong cộng đồng xã hội. Căn cứ vào tính chất, đặc điểm của các quan hệ xã hội được điều chỉnh, có thể chia thành các nhóm được luật tục điều chỉnh như sau: Lĩnh vực ổn định an ninh trật tự và bảo đảm lợi ích cộng đồng, lĩnh vực tổ chức và quản lý cộng đồng; Lĩnh vực dân sự, hôn nhân và gia đình; lĩnh vực quản lý và sử dụng đất đai; bảo vệ môi trường sản xuất; lĩnh vực giáo dục và bảo tồn lối sống văn hóa và tôn giáo.
– Thứ tư, luật tục có tác dụng răn đe, giáo dục, ngăn ngừa người dân vi phạm luật tục. Trong nhiều trường hợp, luật tục còn bị ảnh hưởng bởi tín ngưỡng và thần thánh.
3. Giá trị của luật tục nhìn từ góc độ pháp lý là gì?
3.1. Mối quan hệ giữa thông luật và vị trí của pháp luật:
– Luật tục duy trì trật tự xã hội trong đó các giai cấp, các nhóm xã hội có lợi ích khác nhau đấu tranh cùng tồn tại để tạo tiền đề cho xã hội phát triển. Có thể nói, pháp luật là công cụ điều chỉnh, điều chỉnh các quan hệ xã hội có sự phân hóa giai cấp, lợi ích khác nhau. Đây là giá trị xã hội lớn nhất của pháp luật.
– Xã hội càng phát triển thì vai trò của pháp luật càng trở nên mạnh mẽ hơn. Bởi vì pháp luật có vai trò điều chỉnh, hài hòa các quan hệ xã hội. Pháp luật của ta là pháp luật của dân, do dân và vì dân nên pháp luật được thực thi chủ yếu dựa trên tinh thần tự giác. Tuy nhiên, trên thực tế không phải mọi quy định pháp luật được ban hành đều được thực hiện. Mặc dù pháp luật luôn thống nhất nhưng trên thực tế, với sự phát triển của xã hội ở từng vùng, từng địa phương, từng dân tộc, pháp luật vẫn chưa thống nhất về nhiều mặt. Vì vậy, trong mọi trường hợp, luật pháp không có hiệu lực như nhau ở các vùng lãnh thổ khác nhau trong các điều kiện khác nhau.
– Luật tục ở một mức độ nhất định cũng có vai trò, giá trị xã hội quan trọng như pháp luật, nó điều chỉnh các quan hệ xã hội, duy trì sự ổn định, trật tự của cộng đồng và bảo đảm cho sự phát triển, tồn tại của cộng đồng.
– Hải quan cũng có tính phổ quát, tiêu chuẩn hóa và thực thi như pháp luật. Tuy nhiên, những đặc điểm này của luật tục không giống nhau và thể hiện ở các cấp độ khác nhau.
– Về hình thức, luật tục được truyền miệng chủ yếu, các vần điệu được truyền miệng từ đời này sang đời khác như tục lệ Ê Đê, luật tục M’nông, v.v. Các hoạt động xã hội có cấu trúc đơn giản, dễ hiểu. Luật có cấu trúc chặt chẽ, logic, thủ tục ban hành chặt chẽ, là hệ thống lý luận phản ánh bản chất của hiện tượng và được thể hiện dưới hình thức các văn bản Nhà nước.
3.2. Mối quan hệ giữa luật tục và điều kiện phát triển kinh tế – xã hội của từng xã hội cụ thể:
– Những năm gần đây, cùng với những thay đổi về cơ cấu kinh tế, xã hội ở các vùng dân tộc, luật tục cũng có những thay đổi để phù hợp hơn với sự phát triển của xã hội. Một số luật tục bị mất, một số khác bị thay đổi về nội dung, hình thức và cũng bị giảm bớt ở một mức độ nhất định.
– Sự tồn tại của luật tục là khách quan và hiệu lực của nó còn được đảm bảo bởi sự phát triển kinh tế – xã hội. Nói cách khác, trong xã hội ngày nay, luật tục tồn tại dựa trên sự phát triển của điều kiện kinh tế – xã hội khách quan và các quan hệ xã hội phù hợp với sự điều chỉnh của luật tục.
3.3. Tiếp nhận, kế thừa và phát huy các giá trị của luật tục trong điều kiện hiện nay:
Ở nước ta, luật tục đã có từ rất lâu đời. Và trong suốt thời gian tồn tại đó, luật tục đã trải qua nhiều thay đổi. Hiện nay, có rất ít văn bản viết về luật tục cũng như cách cai trị các dân tộc thiểu số của chính quyền phong kiến. Đầu thập niên 20, chính quyền thực dân Pháp đã tổ chức sưu tầm, biên tập các luật tục của người dân Tây Nguyên và biên soạn thành sách phân phát ở các làng xã.
– Ở một số nước, tập quán là nguồn luật rất quan trọng (ví dụ như Anh), Nhà nước coi phong tục, tập quán nếu xét thấy phù hợp với lợi ích chung của giai cấp thống trị và với quá trình phát triển của xã hội, Nhà nước thừa nhận và thừa nhận nó . như một bộ phận không thể thiếu của hệ thống pháp luật nói chung.
– Có thể nói, quá trình tiếp thu, kế thừa và phát huy giá trị của luật tục là một quá trình lâu dài, phức tạp, đòi hỏi Nhà nước phải xây dựng cơ chế sử dụng, điều chỉnh luật tục một cách linh hoạt. , có khả năng thích ứng cao trong nhiều tình huống khác nhau.
Bạn thấy bài viết Luật tục là gì? Các giá trị của luật tục từ góc nhìn pháp lý? có giải quyết đươc vấn đề bạn tìm hiểu không?, nếu không hãy comment góp ý thêm về Luật tục là gì? Các giá trị của luật tục từ góc nhìn pháp lý? bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể chỉnh sửa & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Chuyên mục: Kiến thức chung
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời