Từ đầu thế kỷ 17 tới giữa thế kỷ 18 là thời kỳ thịnh vượng nhất của cảng thị Nước Mặn, lúc bấy giờ có nhiều dãy phố chạy ngang, shop giao thương dày đặc.
Một thời thịnh vượng
Chùa Bà – Khu đô thị Nước Mặn tọa lạc tại thôn An Hòa, xã Phước Quang (huyện Tuy Phước, Bình Định). Tương truyền, trước lúc thành Nước Mặn tạo nên, nơi đây là một vùng đất sình lầy, hoang hóa. Mùa xuân năm 1471, nhiều cư dân người Việt và một số người Hoa theo đường biển tới đây định cư, lập nghiệp. Nơi đây dần tạo nên nên cảng thị Đàng Trong nổi tiếng thời bấy giờ với mật độ dân cư đông đúc, giao thương sầm uất.
Khoảng thế kỷ 16 – 17, trên sông Âm Phủ, một chi lưu của sông Kôn chảy từ cầu Tân An (thị xã An Nhơn) tới cầu Gò Bồi (huyện Tuy Phước) đã tạo nên cảng thị Nước Mặn. Nơi đây là trung tâm kinh tế của phủ Quy Nhơn lúc bấy giờ. Lúc đó, tên cảng thị Nước Mặn đã có mặt trên bảng xếp hạng thương nghiệp của các thương nhân Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Hà Lan… trình bày là một đô thị phồn hoa. Lúc đó, nếu như Hội An (Quảng Nam), Thanh Hà (Thừa Thiên – Huế) là những thương cảng quốc tế nổi tiếng, thì cảng Thị Nước Mặn nhập vai trò quan trọng trong cơ cấu nội thương của cả Nam Kỳ. quốc gia. một bộ phận ko nhỏ trong nền kinh tế Bắc kỳ.
Lúc thị trấn Nước Mặn được tạo nên, chùa Bà được xây dựng bởi những cư dân người Hoa tới đây lập nghiệp. Cảng thị Nước Mặn đã tạo điều kiện thuận tiện cho cư dân người Hoa ở đây giao thương làm ăn phát đạt nên đã xây dựng chùa Bà để thờ các vị thần Thiên Mẫu Thánh Hậu, Bà Thái sanh báu và Thần Hoàng làng để tưởng nhớ những người có công giúp dân giao thương. những người giao thương ở thành thị cảng vượt biển để định cư và sống hạnh phúc.
Địa danh Nước Mặn đã gắn liền với nhiều tên gọi như chợ Nước Mặn, cầu Nước Mặn, vết tích của những con phố cổ và một tòa thành lâu đời được xây bằng cát, đá, cuội nhỏ, mật ong và vôi. Tại chùa Ông, chùa Bà ở Nước Mặn, người dân phát hiện một ngôi mộ cổ được xây dựng từ thế kỷ 18. Tại đây, người ta còn tìm thấy một chiếc thạp có niên đại Gia Khánh Đinh Tỵ (1797) thời Tây thiên. Sơn, trên thạp có dòng chữ “Văn Minh Lộ tạo”, chứng tỏ thạp này được đúc tại xưởng đúc Văn Minh (Trung Quốc). Hiện vật này chứng tỏ từ thời Tây Sơn, nhà cầm quyền đã có chính sách mở rộng ngoại thương.
Trong cuốn sách “Vùng đất nguy hiểm năm 1621”, nhà truyền giáo người Bồ Đào Nha Cristophoro Borri đã mô tả thị trấn Nước Mặn dài khoảng 2 dặm và rộng 1,5 dặm. Từ đầu thế kỷ 17 tới giữa thế kỷ 18 là thời kỳ thịnh vượng nhất của cảng thị Nước Mặn. Lúc đó, trung tâm cảng thị Nước Mặn có nhiều dãy phố chạy dọc, dày đặc những phố chỉ bán một loại hàng hóa, như phố Tàu Sáu chuyên bán vàng bạc, nữ trang; Dãy phố Tàu phía Đông tập trung các tiệm thuốc Bắc; Phố Hàng Mã, pháo, gốm, mỹ nghệ, phố chợ. Các phiên chợ, trên bến dưới thuyền vô cùng tấp nập, thuyền bè neo đậu đầy đủ, voi chở lâm thổ sản từ trên núi xuống, ngựa thồ hàng hóa từ các thị trấn, thị trấn trong vùng. Người trong nước, người nước ngoài đủ mọi màu da, nhiều tiếng nói tụ hội về đây sắm bán rất tấp nập.
Lễ hội Chùa Bà – Thị thành Nước Mặn xưa và nay
Nhiều cố lão địa phương nhớ lại câu chuyện của các ông đồ xưa kể lại, ngày cảng thị Nước Mặn còn thịnh vượng, phố xá đông đúc, ngày lễ, tết người Việt lẫn người Hoa khiêng kiệu lên chùa. Đại Nội, đền Quán Thánh, miếu Bà Mụ rước linh các vị thần về chùa Bà để tế lễ. Nửa đêm 30 tháng Giêng là lễ tế chính thức các vị thần Thành Hoàng, Thiên Hậu, Quan Thánh, Bà Mụ. Sau lúc tế trời, ngày mồng 2 và mồng 3 là phần hội với các trò chơi dân gian như đánh đu, kéo co, đấu võ, vật, cù, chọi gà, bắt vịt, thổi cơm thi. hội thi đập niêu, bịt mắt bắt dê, thả thơ, đánh cổ, bài chòi, cờ người… để nhân dân vui chơi. Vào đêm tối, các đoàn kịch nổi tiếng chơi trống.
Ngày nay, hàng năm, Lễ hội Chùa Bà – Nước Mặn diễn ra trong 3 ngày tại Khu di tích chùa Bà, tính từ lúc ngày mùng 1 tháng 2 âm lịch. Lễ hội mở đầu bằng lễ rước. Cúng xong, đoàn rước tiếp tục tới các miếu thờ thần Hoa, thần làng, thần hổ để làm lễ vật và rước vào cung. Ngày hôm sau, lễ tế trời được tổ chức để cầu cho quốc thái dân an; thời tiết tốt; mùa màng xanh tươi; giao thương phát đạt; các tàu, thuyền đánh cá có những chuyến biển an toàn. Sau phần lễ là phần hội với các trò chơi dân gian như kéo co, hớt bưởi, đập ấm, rót nước rót chén, đánh bài chòi cổ, múa lân, trình diễn võ thuật, thi bóng chuyền, hát bội… của những người đã tham gia. Các hoạt động trong lễ hội mang ý nghĩa nhân văn thâm thúy, giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn, yêu quê hương quốc gia.
Sau lúc Lễ hội Chùa Bà – đô thị Nước Mặn được Bộ VH-TT-DL xác nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, Sở VH-TT Bình Định và UBND huyện Tuy Phước phối hợp với ngành du lịch tỉnh lập kế hoạch. thực hiện bảo tồn, phát huy trị giá di sản, tạo động lực xúc tiến hai lĩnh vực văn hóa và du lịch tăng trưởng song song.
Sở Văn hóa và Thể thao Bình Định đã thực hiện khảo sát trạng thái khu di tích để có hướng tu tạo trong thời kì tới. Trước mắt, ngành văn hóa và chính quyền địa phương đã thống nhất tư vấn, đề xuất với UBND tỉnh Bình Định cho chủ trương đầu tư, mở rộng trục đường chính dẫn vào khu di tích chùa Bà. Hiện công việc sẵn sàng hồ sơ, thủ tục dự án đang được đơn vị khẩn trương thực hiện, tạo điều kiện khai thác, tăng trưởng du lịch… Về trong khoảng thời gian dài, Sở Văn hóa và Thể thao Bình Định, Cục Di sản văn hóa TP. (Bộ VHTT&DL) và UBND huyện Tuy Phước đang xúc tiến quy hoạch mở rộng khuôn viên chùa Bà để tăng cường ko gian lễ hội.
Xác định di tích Chùa Bà và Lễ hội Chùa Bà – đô thị Nước Mặn là một điểm tới, một sự kiện văn hóa quan trọng, có tác động lớn tới ngành du lịch Bình Định, nên trước thềm Lễ hội Chùa Bà – đô thị được xác nhận là di sản văn hóa phi vật thể cấp cấp quốc gia, ngành du lịch Bình Định đã “đi tắt đón đầu” bằng việc sẵn sàng tài liệu để truyền bá, thông tin tới công chúng về lễ hội. Sở Du lịch Bình Định cũng làm việc với các doanh nghiệp lữ khách để giới thiệu, xây dựng các tour thăm quan, tìm hiểu trị giá của các di tích, lễ hội.
Nhớ để nguồn bài viết này:
Lễ hội Chùa Bà, âm vang một thời phồn vinh của đô thị Nước Mặn của website thpttranhungdao.edu.vn
Phân mục: Phong thủy
Đặt mâm cúng tất niên cuối năm 2022 tại đây: cungtatnien.com
#Lễ #hội #Chùa #Bà #âm #vang #một #thời #phồn #vinh #của #đô #thị #Nước #Mặn
Trả lời