Câu 1: Hai câu đầu trình bày điều gì trong bài thi? Chú ý phân tích kĩ từ “trộn” và tác dụng của nó trong việc trình bày nội dung bài thơ?
Câu trả lời gợi ý:
– Hai câu thơ đầu giới thiệu hoàn cảnh trường thi và cho thấy sự náo động của trường thi:
Nhà nước mở khoa ba năm một lần,
Trường Nam trộn với trường Hà.
Câu thơ đầu thông báo về một tục lệ, dưới thời phong kiến, cứ ba năm có một kỳ thi Hương. Điều đó ko có gì đặc trưng, nhưng câu thơ thứ hai ko chỉ giới thiệu cụ thể về kỳ thi đó nhưng mà còn là thông báo về những thay đổi trong tổ chức kỳ thi. Giọng điệu hí hước trình bày rõ ở hai câu đầu của bài thơ. Đôi câu thơ như một lời thông báo. Kỳ thi này do nhà nước tổ chức, ba năm một lần Hương thi để chọn thiên tài. Vẻ ngoài phổ biến: Một kỳ thi vào thời khắc thông thường: Ba năm một lần. Nhưng nó báo hiệu một cái gì đó khác trước hết. Chính tính chất của kỳ thi này ko phổ biến: kỳ thi Trường Nam và kỳ thi Trường Hạ. Người tổ chức ko phải là tòa án, nhưng mà là “nhà nước”.
– Cách dùng từ “hỗn” hàm ý mỉa mai, khẳng định sự thay đổi của cơ chế thực dân cũ, dự đoán một sự tao loạn, tao loạn trong thi cử. Một từ “hỗn hợp” ko chỉ giới thiệu hai trường Nam Định và Hà Nội cùng thi, nhưng mà còn báo hiệu một sự xáo trộn của kỳ thi, ko còn như xưa. Có rất nhiều ý nghĩa trong từ “mix” này. Đó là thời kỳ thực dân Pháp từng bước xâm lược và thiết lập một cơ chế thi cử khác, xen lẫn với các lệ thi cử thông thường trước đây.
Câu 2: Em có suy nghĩ gì về hình ảnh người chiến sĩ, người cán bộ? Từ câu thơ thứ ba và câu thơ thứ tư, em có cảm nhận như thế nào về quang cảnh khoa thi lúc bấy giờ?
Câu trả lời gợi ý:
– Hai câu tiếp theo mô tả một cách hóm hỉnh quang cảnh vui nhộn của cuộc thi nhưng mà nhân vật chính là ông đồ và quan trường:
Vứt vai người lính vác chai,
Uh-huh, mồm của trường đã hét lên.
– Bằng cách đảo trật tự cú pháp: “Lính ngu”, “Úi ù quan trường” liên kết với các từ giàu hình ảnh: “may mắn”, “đeo lọ” cùng với các từ chỉ âm thanh: “ô ô”, “hét lên”, cái thi sĩ đã tái tạo lại cảnh trường thi trở thành bát nháo, hỗn loạn làm mất đi sự nghiêm trang của một kỳ thi do quốc gia tổ chức. Nghệ thuật đảo ngữ đặt các từ vốn là tính từ ở đầu câu vừa gây ấn tượng về hình thức, vừa gây ấn tượng về hình ảnh chung của các bạn học trò khoa thi Đinh Dậu. Hơn nữa, thư sinh lại luộm thuộm, mất hết vẻ sang trọng, sang trọng. Giám khảo trường thi ko còn uy quyền, so kè, trịnh trọng như trước nhưng mà như một nhân vật hề “mỉm cười, gào thét”. Hình ảnh vị quan hiện lên là một kẻ chỉ biết uy phong, lẫm liệt nhưng xảo trá và ko có sức mạnh. Người phụ trách tổ chức thi và học trò đi thi thực sự rất tệ. Quang cảnh thi cử phản ánh sự suy vong của một nền giáo dục, sự lỗi thời của Nho giáo. Quang cảnh đó phản ánh sự bát nháo, lộn xộn, thiếu trang trọng của một kỳ thi ko nghiêm túc, dự đoán sẽ ko đạt kết quả.
Câu 3: Phân tích hình ảnh sứ thần, cô dâu và sức mỉa mai, đả kích của các giải pháp nghệ thuật ở câu 5, 6.
Câu trả lời gợi ý:
Ở câu thứ năm và câu thứ sáu có sự xuất hiện của một hình ảnh “rất tây” đó là cô thôn nữ. Hình ảnh lá cờ trên bầu trời khẳng định quy mô của cuộc thi là quy mô lớn và được tổ chức hoành tráng. Sự góp mặt của cặp đôi đại sứ hẳn sẽ khiến quang cảnh thêm phần nghiêm trang. Tuy nhiên, hình ảnh của những sứ thần đó là hình ảnh của các ông, bà sứ đầy phô trương, hình thức, ko đúng nghi tiết của một kỳ thi. Nhưng trái lại, sự hiện diện của chính quyền thực dân lúc này càng làm tăng thêm sự đắng cay. Tất cả báo hiệu sự sa sút về chất lượng thi cử như một thế tất của xã hội thuộc địa nửa phong kiến. Quyết định số mệnh của các liệt sĩ là một người ngoại quốc, ko biết gì về Nho học. Ở cửa Kong, sân Trinh là nơi để mặc trang sức, tự nhiên kéo váy của cô nương. “Quét đất” là hình ảnh thực dân Pháp làm nhục quốc gia ta và tìm cách lấn lướt văn hoá ta. So với một bài thơ khác có câu: “Trên ghế nàng liếm đít vịt – Ngoài sân chàng ngửng đầu rồng”, ta thấy có sự tương đồng rất lớn. Bốn câu thơ đã phơi bày sự cẩu thả, tùy tiện của khoa cử lúc bấy giờ. Đồng thời ngầm trình bày nỗi niềm đau xót của thi sĩ và người đọc.
Câu 4: Phân tích tâm trạng, thái độ của tác giả trước cảnh trường thi. Cách gọi của Tú Xương trong hai câu thơ cuối có ý nghĩa tư tưởng gì?
Câu trả lời gợi ý:
– Hai cấu kết bài thơ là một câu hỏi tu từ. Thi sĩ hỏi “thiên tài đất Bắc” cũng là hỏi giới trí thức. Đó là những kẻ sĩ chạy theo lợi danh. Ông hỏi nhưng thực chất là để cảnh tỉnh họ về nỗi nhục mất nước, phải đi thi ở một trường thi nhếch nhác, nhơ nhớp. Nếu quân thù nước ngoài còn có mặt trong buổi lễ đặt tên này, thì dù anh ta có đỗ tiến sĩ và trở thành quan chức, anh ta vẫn là tay sai. Tuyến đường lợi danh ko còn nghĩa lý gì trong hoàn cảnh quốc gia đang lâm nguy. Hai từ “ngửa cổ” vừa bộc lộ thái độ mạnh mẽ, vừa trình bày sự bẽ bàng.
Tiếng gọi hỏi người khác của thi sĩ cũng là tự hỏi mình. Giọng thơ tuy chua chát nhưng vẫn có gì đó ngậm ngùi, rưng rưng. Cảnh trường thi bát nháo, nực cười gây tiếng cười đau xót về tình cảnh quốc gia mất chủ quyền. Đây cũng chính là tranh chấp nội tại ko thể điều hòa được lúc bấy giờ giữa kẻ sĩ muốn đua tranh với người đời và thực trạng khoa mục phi nghĩa.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Soạn bài: Vịnh khoa thi Hương (2) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Soạn bài: Vịnh khoa thi Hương (2) bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn