KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Khái niệm văn học dân gian
Chúng là những tác phẩm nghệ thuật truyền mồm do tập thể tạo ra với mục tiêu phục vụ trực tiếp các nhân vật học trò không giống nhau trong tập thể. Bất kỳ văn bản nghệ thuật nào cũng được tạo nên bởi nghệ thuật ngôn từ.
2. Ba đặc trưng cơ bản của văn học dân gian
một. Văn học dân gian là thành phầm của truyền mồm (Word of mouth).
b. Văn học dân gian là thành phầm của quá trình sáng tác tập thể (Colectivity).
c. Văn học dân gian luôn gắn liền và phục vụ trực tiếp các hoạt động ý thức của quần chúng nhân dân (Luyện tập).
3. Thể loại văn học dân gian
Có 12 thể loại chính: thần thoại, sử thi, truyền thuyết, cổ tích, ngụ ngôn, truyện cười, tục ngữ, câu đố, ca dao, vè, thơ, chèo. Các thể loại gắn bó chặt chẽ với nhau trong tổng thể văn học dân gian.
4. Trị giá văn học dân gian
Có trị giá về nhiều mặt:
– Là bộ tri thức bách khoa, là những bài học giáo dục đạo đức, lối sống.
– Đặc trưng, tài liệu lưu trữ mang tính nghệ thuật truyền thông, của dân tộc, có thế mạnh trong hội nhập quốc tế.
5. Mối quan hệ giữa văn học dân gian và văn học viết
Có vị trí là nền tảng cho văn học viết, làm cơ sở cho sự tăng trưởng của nền văn học dân tộc.
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI
Câu hỏi 1: Nêu từng nét cơ bản của văn học dân gian
Ba đặc điểm cơ bản của văn học dân gian là:
một. Câu cửa mồm
– Đây là đặc điểm của quá trình sáng tác và lưu truyền từ người này sang người khác, từ thế hệ này sang thế hệ khác, ko phải bằng cách viết ra nhưng mà bằng sự thấm nhuần vào sự ghi nhớ.
– Nhân dân lao động sáng tác bằng tiếng nói nói, trước cả lúc có chữ viết. Quá trình truyền tải tiếp tục bổ sung bằng tiếng nói nói. Về
Sau này, người ta sưu tầm và ghi chép lại, đó là lúc tác phẩm đã được hoàn thiện và lưu truyền, thậm chí trải qua hàng trăm năm.
– Truyền miệng còn trình bày trong diễn xướng dân gian (hát chèo, tuồng, cải lương…) Truyền miệng làm nên sự phong phú, nhiều chủng loại của văn hóa dân gian. Tính chất truyền mồm tạo ra nhiều dị bản gọi là biến thể.
b. tính tập thể
– Quá trình sáng tác lúc đầu do một tư nhân khởi xướng, nhưng do nhiều người thay đổi, thêm bớt, cuối cùng trở thành thành phầm của tập thể, của tập thể.
– Mọi người có quyền tham gia bổ sung, tu sửa tác phẩm dân gian.
một. thực tiễn
– Văn học dân gian ko tồn tại đơn nhất, về mặt lý luận nhưng mà luôn gắn với một loại hình hoạt động nhất mực của nhân dân lao động. Ví dụ: hát ru, hò đi cấy, hát ví, song ca…
– Văn học dân gian truyền cảm hứng cho người trong cuộc dù họ có làm gì, hãy nghe người nông dân tâm tình:
Đi đi, tôi đã nói với bạn
Ruộng sâu trồng trước, gò trồng sau
Cấy sâu ruộng trước để lúa cao, cứng cáp, tránh ngập úng. Tôi nhìn thấy đó là bài hát của người nông dân trồng lúa nước
Hoặc:
Lá này là lá đào
Làm thế nào để bạn gọi mối quan hệ, thân yêu của tôi?
Đó là lời của một chàng trai nhà quê tinh tế, đa tình mượn hình ảnh lá đào để diễn tả hình ảnh của mình.
Câu 2: Văn học dân gian Việt Nam có mấy thể loại? Đặt tên, khái niệm ngắn gọn và ví dụ cho từng loại.
1. Thần thoại
Thần thoại là truyện kể dân gian, thường kể về các vị thần xuất hiện chủ yếu ở các công xã nguyên thủy để giảng giải các hiện tượng tự nhiên, trình bày khát vọng đoạt được tự nhiên và quá trình thông minh văn hóa. của người Việt cổ.
– Do quan niệm của người Việt cổ, mỗi hiện tượng tự nhiên là một vị thần cai quản như thần sông, thần núi, thần biển. phả hệ.
VD: Sơn Tinh – Thủy Tinh, thiên linh…
2. Sử thi dân gian
– Là những tác phẩm tự sự dân gian có quy mô lớn, sử dụng tiếng nói có vần điệu, xây dựng hình tượng nghệ thuật hoành tráng, tự hào.
kể về một hay nhiều sự kiện trọng đại diễn ra trong đời sống tập thể của cư dân thời xưa.
Ví dụ: sử thi Đẻ đất đẻ nước Một bài thơ của dân tộc Mường dài 8.530 câu diễn tả những sự kiện trần thế từ lúc tạo dựng vũ trụ tới lúc bản mường ổn định.
– Nhân vật sử thi mang tính chất tập thể (tượng trưng cho sức khoẻ và niềm tin của tập thể). Ví dụ: Đăm Săn tranh đấu bằng tất cả các lực lượng trong hòa bình cho tất cả các làng. Uylits và những người đồng chí của nàng đang lênh đênh trên đại dương gắn liền với thời kỳ người Hy Lạp cổ điển đoạt được biển khơi…
3. Truyền thuyết
– Dòng tự sự dân gian kể về những sự việc, nhân vật cụ thể theo hướng lí tưởng hoá. Qua đó trình bày sự ngưỡng mộ, tôn vinh những người có công với nước, với dân tộc hoặc với tập thể dân cư của một vùng.
– Các nhân vật trong truyền thuyết là nửa thần, nửa người như: Sơn Tinh, Thủy Tinh (thần vẫn là người) hay An Dương Vương (biết cầm sừng tê ngưu bảy tấc rẽ nước về thủy phủ). ). Tương tự nhân vật có liên quan tới lịch sử nhưng ko phải lịch sử.
– Hoàn cảnh lý tưởng hóa: Con người gửi gắm ước mơ, khát vọng của mình vào đó. Lúc có lũ lụt, họ mong có một vị thần cai quản nước. Lúc có chiến tranh, họ mơ thấy Thánh Gióng. Trong hòa bình, họ mơ thấy hoàng tử Lang Liêu làm nhiều loại bánh cho ngày Tết. Đó là người hùng thông minh văn hóa.
Ví dụ: Truyền thuyết Hùng Vương, An Dương Vương, Mỵ Châu, Trọng Thủy, Bánh chưng, bánh dày….
4. Cổ tích
– Dòng tự sự dân gian nhưng mà tình tiết kể về những con người phổ biến trong xã hội có phân chia sang trọng, trình bày ý thức nhân đạo và ý thức sáng sủa của nhân dân lao động.
– Nội dung truyện cổ tích thường nói đến tới hai vấn đề cơ bản: kể về số phận xấu số của những người nghèo khổ, phản ánh cuộc đấu tranh xã hội và ước mơ, khát vọng cứu chuộc… của nhân dân (nhân đạo, sáng sủa).
– Nhân vật thường là em út, con riêng, thân phận mồ côi như: Dừa, Tấm Cám, Thạch Sanh…
Ví dụ: Thạch Sanh, Tấm Cám, Cây Khế…
5. Truyện cười
– Truyện cười thuộc dòng tự sự dân gian có nội dung rất ngắn gọn, kết cấu chặt chẽ, có kết thúc bất thần. Truyện được xây dựng trên cơ sở những tranh chấp trong truyện gợi tiếng cười nhằm mục tiêu tiêu khiển hoặc phản biện xã hội.
– Tranh chấp trong truyện cười
+ Thế nào là phổ biến, thế nào là ko phổ biến.
+ Tranh chấp giữa lời nói và việc làm.
+ Tranh chấp trong nhận thức lý tưởng.
Từ những tranh chấp đó đã phát sinh tiếng cười.
Ví dụ: Ba con gà lớn, Nhưng nó phải bằng hai bạn,…
6. Truyện ngụ ngôn
– Truyện được viết theo phương thức tự sự dân gian rất cô đọng, kết cấu chặt chẽ, nhân vật là người, một bộ phận của con người, đồ vật (phần đông là con vật) biết nói, có tính cách như người. Từ đó rút ra những kinh nghiệm và triết lý thâm thúy.
– Nhân vật truyện ngụ ngôn rất rộng có thể là sự vật, con vật hoặc con người. Những câu chuyện có thể xảy ra ở bất kỳ đâu.
Ví dụ: biển treo, trí tuệ…
7. Tục ngữ
– Là những câu văn ngắn gọn, súc tích, có hình ảnh, vần điệu, nhịp độ đúc kết kinh nghiệm thực tiễn thường dùng trong tiếng nói giao tiếp hàng ngày của nhân dân.
8. Câu đố
Đó là những bài văn vần, hoặc những câu văn vần mô tả nhân vật với những hình ảnh, hình ảnh lạ để người nghe tìm lời giảng giải nhằm mục tiêu tiêu khiển, rèn luyện tư duy và cung ứng kiến thức phổ thông về nhân vật. đời sống.
9. Dân ca
Đây là những bài thơ trữ tình dân gian, thường là những câu văn vần đã lược bỏ đi nhạc đệm và âm điệu để trình bày toàn cầu nội tâm của con người.
10. Vệ
Là tác phẩm tự sự dân gian bằng thơ mộc mạc kể về những sự việc diễn ra trong xã hội để thông báo, bình luận.
11. Truyện thơ
Chúng là những tác phẩm dân gian đậm chất thơ, trữ tình trình bày tâm trạng, suy nghĩ của con người lúc hạnh phúc lứa đôi và công bình xã hội bị xâm phạm.
12. Chèo thuyền
– Tác phẩm sân khấu dân gian liên kết với yếu tố trữ tình và trào phúng, ca tụng những tấm gương đạo đức và phê phán những mặt tối của xã hội.
Ngoài chèo, còn có các thể loại sân khấu khác cũng thuộc về dân gian như tuồng, cải lương, múa rối.
Ví dụ: Chèo thuyền Quán Âm Thị Kính, Tùy Vân ngu.
Câu 3: Tóm tắt nội dung các trị giá của văn học dân gian
1. Văn học dân gian có trị giá nhiều mặt: Vừa chứa đựng tri thức về tự nhiên, xã hội, vừa mang trị giá nhân văn của các dân tộc – là kho tri thức phong phú về đời sống của dân tộc.
2. Văn học dân gian có tác dụng giáo dục tốt, là yếu tố quan trọng tạo nên tâm hồn, tư cách con người Việt Nam. Giáo dục ý thức nhân văn, tôn vinh trị giá con người, mến thương con người và đấu tranh ko mỏi mệt để giải phóng con người khỏi ách áp bức bất công.
3. Văn học dân gian có trị giá nghệ thuật, là nơi bảo tồn và tăng trưởng nghệ thuật truyền thống vô giá của dân tộc.
Câu 4: (Tăng lên)
So sánh sự giống và không giống nhau giữa các thể loại văn học dân gian
12 thể loại văn học dân gian dựa trên các tiêu chí sau:
– Xét về thể loại văn học: các thể loại trên có không giống nhau ở chỗ là văn xuôi, văn xuôi hay sân khấu?
+ Văn xuôi gồm: Thần thoại, truyền thuyết, cổ tích, truyện cười, ngụ ngôn
+ Văn học bao gồm: sử thi, ca dao, tục ngữ, câu đối, câu thơ, truyện thơ…
+ Sân khấu chèo (và một số loại hình sân khấu khác)
– Trong văn xuôi dân gian, các thể loại không giống nhau về thời kì ra đời, về thời kỳ thịnh hành và về đặc điểm nội dung, nghệ thuật cụ thể:
+ Thần thoại ra đời sớm nhất, lúc con người chưa giảng giải được các hiện tượng tự nhiên, nội dung chủ yếu nói đến tới đặc điểm tư cách, đời sống của các vị thần, nghệ thuật tưởng tượng, hoang đường.
+ Truyền thuyết ra đời sau, lúc xã hội xảy ra chiến tranh giữa tất cả quốc gia. Nội dung truyện chủ yếu nói đến tới số phận của các nhân vật lịch sử, cuộc đời thần thánh bị che khuất nhưng vẫn có ý nghĩa sâu xa đối với nhân sinh.
+ Truyện cổ tích ra đời trong một xã hội tăng trưởng, nội dung nói đến tới các vấn đề đấu tranh xã hội giữa đúng và sai, thiện và ác. Về nghệ thuật, tuy có nhiều yếu tố thần thoại nhưng cũng chỉ là yếu tố hỗ trợ cho nhân vật chính.
+ Truyện cười và tiếng nói ra đời trong một xã hội tăng trưởng, các mối quan hệ xã hội đã bộc lộ những tranh chấp đáng cười hoặc đáng học hỏi kinh nghiệm.
– Trong văn học dân gian, các thể loại không giống nhau về đặc điểm nội dung và nghệ thuật.
+ Sử thi có tình tiết giống truyền thuyết nhưng được làm bằng thơ.
+ Dân ca thường là những bài dân ca có lời đã bỏ nhạc. Nội dung nói đến tới mọi mặt của đời sống xã hội, trong đó chủ yếu là đời sống tình cảm của nhân dân lao động…
+ Truyện thơ có thể coi là truyện cổ tích bằng thơ hoặc ca dao dài trình bày xúc cảm qua tình tiết. Chẳng hạn truyện thơ Tiễn kể về người yêu của dân tộc Thái.
+ Tục ngữ là những câu nói có vần điệu, dùng để đúc kết kinh nghiệm quan sát, kinh nghiệm sống nhân sinh quan… về nghệ thuật, tục ngữ mang tính nói chung cao.
+ Câu đối là những câu có vần, đặt với nhau theo hình thức của nó (thường là loại ba, chữ bori) nhưng nội dung rất cụ thể, rõ ràng, ko có hàm ý, gợi ý như thơ. Nội dung thường phê phán, giễu một loại thói hư tật xấu nào đó hoặc quảng cáo, tuyên truyền cho một chủ trương, chính sách…
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Soạn bài: Nói chung văn học dân gian Việt Nam (2) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Soạn bài: Nói chung văn học dân gian Việt Nam (2) bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời