Tìm hiểu và suy ngẫm về chùm truyền thuyết cổ xuất hiện vào thời đại các Vua Hùng dựng nước như con Rồng cháu Tiên; Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thủy Tinh… ta thấy các nhân vật, sự kiện lịch sử đã được nhào nặn, ảo hóa, lý tưởng hóa làm cho chất thực phai nhạt, chất mộng ảo, lãng mạn, hư ảo trong sáng. Tiếp nối những truyền thuyết thơ mộng và thơ mộng đó, ông cha ta đã sáng tác ra nhiều truyền thuyết tiêu biểu mang nhiều yếu tố sự thực lịch sử hơn. Một trong những công trình tiêu biểu có then chốt lịch sử nổi trội là sự tích Sự tích Hồ Gươm. Đây là loại hình truyền thuyết vừa giảng giải xuất xứ địa danh, vừa tôn vinh những danh nhân, người hùng kiệt xuất trong lịch sử có công với dân, với nước. Truyền thuyết về Hồ Gươm là một trong hàng trăm câu ca dao về Lê Lợi và khởi nghĩa Lam Sơn thế kỷ XV. Tuy tác phẩm có then chốt lịch sử nổi trội nhưng vẫn có những cụ thể kỳ ảo, trí tưởng tượng lạ mắt và nhiều ý nghĩa. Điều đọng lại trong suy nghĩ và xúc cảm của người kể và người nghe về truyền thuyết này là hình ảnh thanh gươm “Thuận Thiên”. Nói cách khác, đây là câu chuyện “Trời sinh gươm báu, việc lớn ắt thành công”.
1. Vì sao chúa Long Quân cho mượn gươm?
Qua truyền thuyết, chúng ta hiểu rằng: Vào thời bấy giờ, giặc Minh đô hộ nước ta, làm nhiều bạo tàn, nhân dân ta – trời đất và lòng dân – căm thù giặc tới tận xương tủy. Ở vùng Lam Sơn, Lê Lợi đã những người có thiện chí nổi dậy chống giặc. Thời kỳ đầu, nghĩa quân còn yếu, lương thực ít, uy tín chưa cao, nhiều lần thua trận. Đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn gươm thần để làm thịt giặc. Tương tự, trời đã thấu hiểu chuyện đời, lòng người. Việc làm của nghĩa quân Lam Sơn là thuận theo ý trời, được tổ tiên và thần linh ủng hộ, giúp sức. Nhưng cách hỗ trợ, giúp sức đó ko hề đơn giản, dễ dàng nhưng mà còn đầy thử thách, yêu cầu con người phải thông minh, dũng cảm và có quyết tâm cao.
2. Long Quân cho mượn gươm, Lê Lợi nhận gươm và tổ chức đấu tranh như thế nào?
a) Từ dưới nước, gươm giáo tới tay người. Chàng thanh niên Lê Thận đánh cá, ba lần quăng lưới thả lưới, kéo lưới nhưng vẫn thấy thanh sắt lạ “chui vào lưới” của mình. Cầm chiếc bàn ủi kế bên bộ phận đánh lửa, anh nhìn thấy một lưỡi dao. Vì vậy, những người bình dân đã được dòng sông ban cho vũ khí, khiến ông lên đường tham gia nghĩa quân. Nhưng “thanh kiếm” kia vẫn ngủ yên. Ngay cả lúc tướng Lê Lợi nhặt lên và thấy hai chữ Thuận Thiên khắc sâu trên lưỡi kiếm, người ta vẫn ko biết đó là bảo vật. “Thuận Thiên” có tức là “thuận theo lòng trời, hợp với ý trời”. Có thể Lê Lợi hiểu được ý nghĩa của hai từ đó, nhưng lại ko hiểu được ý tưởng thiêng liêng và thâm thúy của thần linh. Đây cũng là một câu đố, một thử thách, yêu cầu trí tuệ và sự thông minh của con người. Trong các truyền thuyết trước đây, có những “bài toán”, câu đố. Tới với câu chuyện này, một câu đố đã xuất hiện ở một vật linh thiêng có chữ vị thánh, khiến cả nhân vật trong truyện và độc giả của chúng ta đều thắc mắc và bồn chồn. Các câu đố tiếp tục xuất hiện, các vị thần tiếp tục thử thách. Lần này thử thách ko tới với người dân nhưng mà xuất hiện trước mắt tướng quốc. Trên đường tháo lui, Lê Lợi chợt thấy “trên ngọn cây đa có ánh sáng lạ … trèo lên mới biết đó là chuôi kiếm nạm ngọc. Nhớ gươm ở nhà Lê Thận …”. Vài ngày sau, “lúc tôi đặt thanh kiếm trở lại chuôi kiếm, nó chỉ như một bản in”. Tương tự, qua một quá trình thử thách, các vị thần đã phát xuất hiện một người có tài, có đức, thông minh và thành tâm để giao gươm báu. Chẳng hạn, sau lúc thu phục được thanh sắt – gươm, người đánh cá Lê Thận đã ko tham gia nghĩa quân, ko đấu tranh dũng cảm để được Lê Lợi và tướng quân Lê Lợi lúc nhìn thấy đã đem lòng yêu quý, phục hận. gươm nạm ngọc ko nhớ gươm của dòng tộc Lê Thận … sẽ ra sao? Có thể nói, từ lòng nước, gươm vào tay dân, thì từ rừng sâu, núi cao, chuôi kiếm đã thôi thúc chủ sở hữu hoàn thiện một đường kiếm, để hòa vừa ý trời. và nhân dân, và lòng dũng cảm của quân đội. và sự thông minh của vị tướng, dung hòa được lực lượng của miền xuôi, sông nước và con người núi rừng già. Điều này gợi nhớ tới lời dặn xưa của cha Rồng, mẹ Tiên “người miền núi, người vùng biển, lúc có việc gì phải giúp sức nhau, đừng quên lời hứa…”.
Những cụ thể xung quanh việc cho mượn gươm, nhận gươm và hai chữ Thuận Thiên khắc trên gươm lung linh huyền ảo, ánh lên nhiều ý nghĩa sâu xa. Tất cả những điều đó đã được cô đọng và vang lên trong lời nói của Lê Thận lúc dâng gươm cho Lê-Lợi: “Đây là ý Trời ủy quyền Minh làm việc lớn. Ta nguyện đem xương thịt theo Minh Công, cùng với chúng tôi. với chiếc lồng thần thánh này để báo công với Tổ quốc! ”. Tạo nên câu chuyện giao kiếm “Thuận Thiên” như thế, nhân dân ta càng khẳng định thực chất chính nghĩa và tôn vinh vai trò, uy tín, tài năng, phẩm chất của vị tướng quốc, bậc minh quân, người hùng Lê Lợi trong công thành danh toại. . cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược lúc bấy giờ.
Chúa quyết tâm ban cho số phận tuyệt vời
Chúng tôi nỗ lực vượt qua khó khăn
(Cáo Bình Ngô đại cáo)
Sau đó, trong sử thi Cáo Bình Ngô đại cáo, Nguyễn Trãi đã nắm bắt được việc trời ban gươm, nhân dân gửi gắm niềm tin và ý chí, quyết tâm đánh giặc của Lê Lợi bằng hai cấu kết lạ mắt tương tự. Ko rõ sự tích Long Quân cho Lê Lợi mượn gươm trước, hay bản hùng ca của Nguyễn Trãi trước? Vững chắc rằng, đối với khởi nghĩa Lam Sơn nói chung và Lê Lợi nói riêng, nhân dân ta đã tôn vinh bằng những hình ảnh, cụ thể, sự kiện, ngôn từ xinh tươi nhất.
b) Sau lúc thu được gươm thần và nhận sứ mệnh thiêng liêng của Trời Đất và muôn dân, Lê Lợi và nghĩa quân đã có một cuộc sống mới. “Ý thức nghĩa quân ngày một thăng tiến …, gươm thần vùng vẫy trên các chiến trường … Uy thế của nghĩa quân vẻ vang khắp nơi … Chúng … xông lên tìm giặc … Gươm thần soi đường. cách để họ đấu tranh … cho tới lúc ko còn một quân thù nào trên tổ quốc. ” Câu chuyện ở cuối phần một truyền thuyết ko có sự kiện gì nổi trội nhưng mà chỉ có một số câu chuyện kể ngắn gọn. Nhưng ca từ đi thẳng, vận tốc tường thuật, giọng kể ngày càng nhanh, dồn dập, sôi nổi… nghe thật hào hùng, sảng khoái. Âm hưởng của văn học dân gian dường như âm vang với những tác phẩm văn học viết của danh nhân văn hóa Nguyễn Trãi thời bấy giờ:
Đấu tranh trong một trận chiến sạch sẽ nhưng mà ko có bất thần
Đánh nhau hai trận để xoá sổ chim
Gió mạnh thổi bay những chiếc lá khô
Tổ kiến bị vỡ, đê bị vỡ …
(Cáo Bình Ngô đại cáo)
Đúng là “Trời sinh gươm báu, việc lớn ắt thành công”!
3. Việc lớn thành công, gươm thần trả lại Long Quân như thế nào? Điều đó tức là gì?
Hoàn cảnh trả lại thanh kiếm khá đặc trưng. Quốc gia thái hoà, nhân dân hạnh phúc, vua và các cận thần có thể ngơi nghỉ, dạo chơi, ngắm cảnh trên hồ, lẵng hoa xanh, đôi mắt ngọc long lanh giữa kinh thành. Hồ có tên là Tả Vọng, có nhẽ vì hồ nằm bên trái cung vua, nhìn về hướng hoàng cung. Một cái tên phổ biến ko có gì đặc trưng. Điều đặc trưng là “Lúc thuyền rồng ra tới giữa hồ thì bất thần có một con rùa lớn thò đầu và mai lên khỏi mặt nước”. Trong lúc đó, thanh gươm thần của nhà vua “tự động chuyển động …” Và Rùa nói bằng tiếng người: “Xin hãy trả gươm cho Long Quân! Vua giơ kiếm về phía Rùa vàng … Rùa … há mồm ngậm gươm rồi lặn xuống nước… ”, cuộc trao trả gươm diễn ra chóng vánh, đầy những tình tiết kỳ ảo, vừa thực vừa hư, vừa có tính người. những câu chuyện về các vị thần. Nghe chuyện và tưởng tượng, chúng tôi ko khỏi sững sờ và suy ngẫm. Vậy việc trả gươm trên hồ Tả Vọng, sau đổi thành hồ Gươm, hồ Hoàn Kiếm có ý nghĩa gì? Trước hết, nó phản ánh tư tưởng và tình cảm yêu chuộng hòa bình của dân tộc ta. Lúc có giặc ngoại xâm, cả thần và dân, tổ tiên, con cháu cùng chung sức chống gươm, lúc tổ quốc hòa bình thì ta “gác gươm”, “cất gươm”, “trả gươm” trở về. nơi cũ. Cũng có tức là: ta “trả gươm” cho thần linh, bằng cách giữ cho “gươm” tạm ngơi nghỉ, hóa thân vào khí thiêng của tổ quốc. Quân thù hãy cẩn thận! Hồ Tả Vọng, cạnh hoàng cung, nay gọi là “Hoàn Kiếm”, sẽ cất giữ thanh gươm “Thuận Thiên” trong lòng tổ quốc, lưu giữ mãi những chiến công của nghĩa quân Lam Sơn, nhắc nhở nhân dân ghi nhớ. hàm ân người xưa và dự phòng giặc ngoại xâm. Tên hồ và “ánh sáng nhấp nhánh dưới mặt hồ xanh tươi” như trong truyền thuyết, mãi mãi tỏa sáng những ý nghĩa đó.
Vậy đó, truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm là câu chuyện Trời ban gươm báu, công lớn của muôn dân ắt sẽ thành công. Với những cụ thể kì ảo, kì ảo (như gươm thần, Rùa vàng) liên kết những tình tiết quyến rũ của truyện kể dân gian, tác phẩm ngợi ca thực chất chính nghĩa, nhân dân và chiến công. vẻ vang của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo đầu thế kỷ XV. Truyện còn nhằm giảng giải tên gọi Hồ Hoàn Kiếm, đồng thời trình bày khát vọng hòa bình của dân tộc ta. Này anh bạn! Nếu ở Hà Nội, hay bất kỳ nơi nào trên tổ quốc ta, bất kỳ nơi nào trên toàn cầu, có dịp tới Hồ Gươm, Hồ Hoàn Kiếm, hãy lắng tai, hãy kể cho nhau nghe câu chuyện thánh cho mượn gươm, rồi đòi lại gươm … Bằng hữu!
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Phát biểu cảm tưởng về truyện “Sự tích Hồ Gươm” (6) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Phát biểu cảm tưởng về truyện “Sự tích Hồ Gươm” (6) bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời