Tố Hữu chưa chắc là người viết nhiều thơ về Bác nhất, nhưng chắc rằng ông là thi sĩ có những bài thơ về Bác hay nhất, có tuổi thọ cao cho tới ngày nay. Ở chiều trái lại, chính hình ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng đã làm nên thành công rực rỡ cho sự nghiệp thơ của Tố Hữu. Dưới “con mắt thơ” của Tố Hữu, có thể nhận diện được chân dung Hồ Chí Minh trong các thời kỳ lịch sử không giống nhau.
Thơ Tố Hữu là đỉnh cao của thơ trữ tình chính trị. Trục đường cách mệnh và sự nghiệp thơ ca của Tố Hữu ko thể tách rời, ông tới với thơ bằng trái tim của một chiến sĩ cách mệnh, từ tập thơ đầu tay. Từ khoảnh khắc đó (1937-1946), quá khứ bắc việt nam (1946-1954), Có gió (1955-1961), Đi tranh đấu (1962-1971), Máu và hoa (1972-1977) tới Một âm thanh (1992), Tố Hữu luôn “đi rất sát và trình bày thâm thúy những chủ đề lớn của cách mệnh” (GS. Hà Minh Đức). Vì vậy, việc Tố Hữu làm thơ về Bác là điều hết sức tự nhiên bởi Bác là nguồn cảm hứng vô tận. Nguồn cảm hứng đấy ko chỉ bởi Người là cha đẻ của dân tộc, là lãnh tụ của cách mệnh Việt Nam như bao người vẫn tưởng, nhưng còn bởi tấm gương đạo đức của Bác đã tỏa sáng và có sức tác động lớn trong lòng chúng ta. .
Ngay từ tập thơ trước nhất Từ khoảnh khắc đóTố Hữu làm thơ Hồ Chí Minh, là bài thơ có trị giá trước nhất viết về Bác Hồ ngay sau Cách mệnh Tháng Tám. Ghi nhận công lao của Người đối với cuộc cách mệnh lịch sử làm “đổi đời” dân tộc Việt Nam, Tố Hữu đã dành những lời truyền tụng đầy xúc động và tận tình:
Hồ Chí Minh
Người lính già
Dứt khoát hy sinh
Để Việt Nam được độc lập
Vì hòa bình toàn cầu!
Đối với Tố Hữu, lúc bấy giờ, Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ, là “đội quân quyết tử tiền phong”, là “ngọn đuốc thiêng”, “trẻ mãi ko già”, hình ảnh Bác Hồ trong thơ Tố Hữu thuở ban sơ. rất thiêng liêng nhưng tuyệt vời, một hình ảnh nhìn từ xa.
Thơ Tố Hữu có tính chân thực cao, lời thơ hay, cụ thể yêu cầu hiện thực. Trong cuộc kháng chiến chống Pháp, Tố Hữu được ở kế bên Bác Hồ ở An toàn khu Việt Bắc, trò chuyện với Bác từ việc công tới việc riêng. Vì vậy, thơ Tố Hữu thời kỳ này viết về Bác Hồ có nhiều cụ thể cụ thể hơn. Tập thơ bắc việt nam đã ghi lại chặng đường khó khăn của quân dân ta trong “ba nghìn ngày ko ngơi”, trong đó hình ảnh Tổ quốc và nhân dân lúc này gắn liền với hình ảnh Bác Hồ. Sau bài thơ Hồ Chí Minhtới bài thơ Sáng tháng 5 (1951), sau 6 năm, từ cái nhìn xa và nói chung, Tố Hữu đã trình bày một cái nhìn thân thiện và thân yêu về Bác Hồ:
Bác mời em vào bàn
Bác ngồi Bác viết, nhà sàn đơn sơ
Chim bồ câu trắng thơ ngây
Nó tìm kiếm gạo xung quanh cây bồ công anh
Bẵng đi một thời kì, chim chóc, chim ăn Bác vẫn rộn ràng khách văn học về quê.
Đứa trẻ nắm tay cha
Bàn tay Bác ấm vào da thịt
Bác ngồi đó, mênh mông
Trời xanh, biển rộng, đồng ruộng và nước non….
Khoảng cách tâm linh như được thu hẹp lại, lãnh tụ Hồ Chí Minh trong thơ Tố Hữu giờ đã là người cha, người Bác mến yêu trong mỗi gia đình:
Bác về rồi, vui quá con ơi!
Bác hôn các cháu, Bác cười với nhân dân
Ngày vui, hạnh phúc cả hai lần
Bác đã về, mang cả thanh xuân về nhà
(Bưu kiện Chim ko mệt1960)
Tới thời chống Mĩ cứu nước, với hai bài thơ Chú và Theo bước chân Bác Hồ (bài thơ) Có gió) được coi là những sáng tác đỉnh cao của Tố Hữu viết về Bác Hồ. Bài thơ Chú (1969) truyền tụng công lao, lòng nhân hậu của ông, đồng thời tỏ lòng tiếc thương vị cha già dân tộc:
Bác đi rồi hả Bác!
Mùa thu thật đẹp, bầu trời xanh đầy nắng
Miền Nam toàn thắng, mơ ngày hội
Chào mừng Bác tới thăm, được nhìn thấy nụ cười của Bác! …
Bác sống như trời đất của chúng ta
Yêu từng bông lúa, từng bông hoa
Tự do cho mọi kiếp nô lệ
Sữa cho trẻ em, lụa cho người già …
Bạn cho chúng tôi tình yêu
Một cuộc sống trong sáng, ko vàng son
Áo vải mỏng manh, hồn vĩnh cửu
Thần tượng bằng đồng lộ ra các lối đi.
Nỗi đau mất mát đấy, tiếng khóc bi thương đấy là nỗi đau, tiếng khóc của một người con mất cha, mất người thân. Hình tượng Hồ Chí Minh trong thơ Tố Hữu vì thế nhưng trở thành thân thiện hơn bao giờ hết.
Theo bước chân Bác Hồ được Tố Hữu viết năm 1970, như một cuốn nhật ký về cuộc đời của Bác, trong đó những gì bình dị nhất, thân yêu nhất đã gắn bó với Bác từ thuở thơ ấu:
Tôi về quê Bác, Làng Sen
Ôi đóa sen đẹp của bùn đen! Làng thân thuộc như thể là quê hương chung.
Hàng ao chua, đất chua
Thăm vườn xưa mái tranh
Yêu hoa dâm bụt, luống rau xanh
Ba gian trống, mắc võng
Một chiếc giường tre, chiếc chiếu mỏng manh.
Từ mảnh đất nghèo túng đấy, Người đã ra đi tìm đường cứu nước, trải qua những năm tháng đày cửa ải “mười bốn trăng đầy gông xiềng”, cho tới ngày khải hoàn:
Người đứng trên đài, yên lặng trong giây lát
Nhìn đàn con đó, vẫy tay
Vầng trán cao … Đôi mắt tuyệt đẹp
Độc lập hiện thời được nhìn thấy ở đây!
Người đọc lúc này mới nhìn thấy Tố Hữu ko chỉ truyền tụng công lao của Bác nữa nhưng muốn lưu giữ mãi trong thơ mình những di sản về hoạt động cách mệnh và tấm gương đạo đức cách mệnh.
Sau lúc Bác mất, thay mặt đồng bào và chiến sĩ cả nước, thi sĩ Tố Hữu đã mở rộng khía cạnh Bác trong những bài thơ của mình, đó là những bài thơ trình bày tình cảm của nhân dân đối với Bác. Đặc trưng là tình cảm của ông với đồng bào miền Nam, tình mến thương rộng lớn của đồng bào miền Nam đối với Bác Hồ được Tố Hữu đặc thù nhấn mạnh:
Tôi hiểu. Miền Nam nhớ Bác
Hào hứng chờ Bác về thăm
Tôi hiểu. Nằm đêm nghe gió
Bác thường trằn trọc, nhớ miền Nam!
Những bài thơ của Tố Hữu sáng tác ngay sau ngày giải phóng miền Nam thống nhất non sông ko thể thiếu hình ảnh Bác Hồ. Giữa “máu và hoa”, những vần thơ như reo vui trước tin thắng lợi:
Ôi chiều nay nắng đẹp
Bác Hồ! Đó là tất cả về tôi
Chúng tôi tới, màu xanh lá cây với thép
Thành thị được gọi là Magnificent Man
(Bưu kiện Đó là tất cả về tôi1975)
Và hơn thế, sự hiện diện của Người dù chỉ trong ký ức vẫn tiếp thêm sức mạnh cho các thế hệ con cháu đang ngày đêm xây dựng và bảo vệ Tổ quốc:
Chúng ta sẽ mạnh hơn gấp trăm lần
Đứng gác biển trời trong xanh.
Vì có Bác, từ đây tìm Đường Kách mệnh Để nay chúng ta trở về, mãi mãi Việt Nam ơi!
(Bưu kiện Đó là tất cả về tôi)
Mãi sau này, lúc chiến tranh đã lùi xa, non sông bước sang một thời kỳ lịch sử mới, trong những vần thơ hòa bình, Tố Hữu vẫn ko quên hướng về Bác Hồ như một lời tri ân luôn thổn thức:
Tổ quốc độc lập, tự do, nhân dân được học hành tới nơi tới chốn.
Một đời Bác, chỉ mong ước đó thôi
Có nhẽ hôm nay, giữa giấc ngủ êm đềm
Người ta vẫn nghĩ … Cũng giống như người đang sống
(Bưu kiện Một bài hát1977)
Tám mươi mốt năm … Trưa hôm đó, trưa nào?
Từ thị thành này anh đấy đã đi
Ồ! Câu hát đầy tự hào, thanh cao khiến tôi rơi lệ
(Bưu kiện Trưa tháng tư, sài gòn1992)
Từ một số ví dụ trên, có thể thấy sự thay đổi trong nhận thức và cách nhìn của Tố Hữu về Bác từ lần đầu gặp mặt, được thân thiện Bác rồi mới tiễn Bác. “Trong thơ Tố Hữu, Bác rực rỡ như” vầng thái dương cách mệnh “nhưng thân thiện hơn, Bác là ngọn gió xuân ấm áp. Bác là chiến sĩ kiên cường, lãnh tụ lớn lao của dân tộc và Bác còn là Cha, là Bác, là Anh.” Tương tự, người người hùng lớn lao nhất của dân tộc cũng là người thân thiện nhất với mọi người.
Hồ Chí Minh trở thành biểu tượng của niềm tin tất thắng, sự giản dị trong sáng, lòng mến thương vô bờ bến đối với quần chúng lao khổ. Điều đó được Tố Hữu mãi mãi khắc ghi qua những vần thơ giản dị nhưng xúc động:
Vì sao? Trái đất trĩu nặng tình yêu
Nhớ tên người: Hồ Chí Minh
Như một niềm tin, như một lòng dũng cảm
Như lòng nhân hậu và hy sinh
(Bưu kiện Theo bước chân Bác Hồ)
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Phân tích hình tượng Bác Hồ trong thơ Tố Hữu có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Phân tích hình tượng Bác Hồ trong thơ Tố Hữu bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời