Tố Hữu tên thật là Nguyễn Kim Thành, sinh năm 1920 tại làng Phú Lai, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên – Huế. Đồng chí hoạt động cách mệnh từ rất sớm, năm 16 tuổi đồng chí tham gia Đoàn thanh niên cộng sản, 18 tuổi đồng chí trở thành đảng viên Đảng cộng sản. Đây là thời khắc có ý nghĩa quyết định cả cuộc đời hoạt động cách mệnh và sự nghiệp thơ ca của Tố Hữu. Từ khoảnh khắc đó là một trong những bài thơ hay nhất viết vào thời kỳ đầu của cách mệnh. Bài thơ là tiếng reo vui của người chiến sĩ thiết tha với lí tưởng, yêu nước, yêu đời, nguyện góp sức tuổi thanh xuân cho Tổ quốc, cho nhân dân. Có thể coi bài thơ như một bản tuyên ngôn cho tuyển tập Từ khoảnh khắc đó nói riêng và đối với toàn thể sự nghiệp thơ ca của Tố Hữu nói chung. Đây là ý kiến, là nhận thức thâm thúy của thi sĩ về mối quan hệ mật thiết giữa tư nhân với quần chúng lao động khổ sai, nhân loại lao động dưới ánh sáng của Đảng cộng sản.
Khổ thơ đầu trình bày thú vui sướng lớn lao và niềm xúc động thiêng liêng của người thanh niên yêu nước lúc thực hiện được lí tưởng cách mệnh:
Từ đó trở đi trong nắng hè của tôi
Mặt trời chân lý chiếu qua trái tim
Mục tiêu của lý tưởng đó là đánh đuổi thực dân Pháp, xoá sổ bọn vua quan bán nước, giành độc lập tự do cho dân tộc. “Từ đấy trong nắng hè quê em” có nhẽ là lúc thi sĩ tỉnh ngộ cách mệnh và tự nguyện đứng vào hàng ngũ của giai cấp người lao động đấu tranh giải phóng tự do. Đây cũng là thời khắc mở đầu cuộc đời hoạt động cách mệnh của thi sĩ và là khoảnh khắc vầng thái dương tỏa sáng trong trái tim người thanh niên trước ngưỡng cửa cuộc đời.
Lí tưởng đấy như mặt trời chân lý đã xua tan đi mọi u ám, lạnh lẽo, đau buồn trong tâm trí của những người dân mất nước. Cũng như bao người dân Việt Nam thời bấy giờ, Tố Hữu thấu hiểu nỗi nhục nô lệ của người dân mất nước. Vì vậy, tâm trạng của thi sĩ lúc bắt gặp lí tưởng cách mệnh cũng là tâm trạng chung của hồ hết thanh niên lúc bấy giờ.
Tố Hữu ví lí tưởng cộng sản như mặt trời chân lí, tức là thi sĩ khẳng định đây là nguồn sáng lớn đánh thức cả khối óc và con tim. Lí tưởng đó ko chỉ tác động tới lí trí nhưng mà còn tác động tới tình cảm của thi sĩ (ánh nhìn thấu tim). Nó chứng tỏ nội dung lý tưởng cách mệnh chứa đựng chủ nghĩa nhân đạo thâm thúy.
Thi sĩ chấp nhận lí tưởng ko chỉ bằng suy nghĩ chín chắn và nhận thức đúng mực nhưng mà còn bằng cả tâm huyết tuổi xanh. Ánh sáng lí tưởng mang tới cho thi sĩ thú vui và gợi lên những ước mơ xinh tươi về một toàn cầu đầy màu sắc và âm thanh:
Tâm hồn tôi là một vườn hoa
Rất thơm và đầy tiếng chim hót …
Bài thơ thật thơ mộng, đầy chất lãng mạn. Thi sĩ mô tả thú vui sướng tột cùng của người thanh niên yêu nước lúc bắt gặp lí tưởng, tìm thấy ý nghĩa thực thụ của cuộc đời bằng những so sánh nghệ thuật. Đó là ánh sáng rực rỡ của mùa hè, là màu xanh tươi tràn đầy sức sống của một vườn hoa xanh tươi, thơm ngát, rộn ràng tiếng chim hót. Lí tưởng cộng sản – mặt trời chân lý – ko chỉ sưởi ấm, soi sáng tâm hồn nhưng mà còn truyền sức sống vào trái tim chàng trẻ trai.
Tố Hữu sung sướng đón nhận một tẹo tưởng như cỏ cây, hoa lá đón nắng. Chính lý tưởng cộng sản đã làm tràn đầy sức sống và lòng yêu đời trong tâm hồn người thanh niên, làm cho cuộc sống có ý nghĩa hơn. Tố Hữu cũng là một thi sĩ nên vẻ đẹp và sức sống mới của tâm hồn cũng chính là vẻ đẹp và sức sống mới của hồn thơ. Cách mệnh ko đối lập với nghệ thuật; Trái lại, cuộc cách mệnh đã khơi dậy một sức sống mới, đem lại cảm hứng thông minh mới cho hồn thơ Tố Hữu.
Những từ ngữ tác giả sử dụng trong bài thơ có khả năng bộc lộ xúc cảm mạnh mẽ: oi bức (nắng hè), chói chang (xuyên tim), đậm (hương thơm), rộn ràng (tiếng chim). Những hình ảnh: mặt trời mùa hạ, mặt trời chân lý rọi qua tim, vườn hoa, hương thơm, tiếng chim… vừa mang vẻ đẹp rực rỡ, vừa chứa đựng ý nghĩa nhân văn thâm thúy.
Khổ thơ thứ ba là hệ quả của sự tỉnh ngộ chân lý, là sự hồi ức được nói lên như một lẽ sống, một quyết tâm, một lời hứa thiêng liêng. Đó là thái độ tự nguyện góp sức cho cách mệnh, tự nguyện gắn bó với quần chúng lao khổ:
Tôi ràng buộc mình với mọi người
Để tình yêu bao phủ trăm nơi
Để lại hồn tôi bao tâm hồn thống khổ
Gần nhau củng cố khối sống.
Nếu ở khổ thơ trước với phép tu từ ẩn dụ (nắng hè, mặt trời chân lý, vườn hoa) với ca từ bay bổng, lãng mạn thì ở khổ thơ này tác giả sử dụng tiếng nói mộc mạc, giản dị. nhạc điệu nhẹ nhõm, sâu lắng. Đó là sự trình bày trực tiếp ước muốn thật tình của thi sĩ; là quan niệm của “cái tôi trữ tình cách mệnh”. Tự mình ràng buộc mình với mọi người là một hành động hoàn toàn tự nguyện của thi sĩ đối với giai cấp người lao động. Thi sĩ mong muốn tình cảm của mình sẽ được chở che trăm nơi, trở thành sợi dây liên kết chặt chẽ với lòng người dân nghèo để tạo nên khối sống vững chắc, trở thành lực lượng to lớn xoá sổ cơ chế. thực dân phong kiến, xây dựng cơ chế mới tốt đẹp hơn.
Trong quan niệm sống của giai cấp tư sản và tiểu tư sản rất coi trọng “cái tôi tư nhân”. Lúc được tỉnh ngộ lí tưởng, Tố Hữu khẳng định quan niệm lí trí mới về lẽ sống là sự gắn bó hài hoà giữa “cái tôi tư nhân” và “cái tôi tập thể”. Động từ buộc trình bày ý thức tự nguyện thâm thúy và ý chí quyết tâm cao của Tố Hữu vượt qua giới hạn của “cái tôi tư nhân” để sống chan hoà với mọi người. Bìa chữ cho thấy tâm hồn thi sĩ trải rộng với cuộc đời, đồng cảm thâm thúy với hoàn cảnh của mỗi người.
Hai câu thơ sau cho thấy tình mến thương con người của Tố Hữu ko phải là tình yêu chung chung nhưng mà là tình bạn giai cấp. Trong quan hệ với mọi người, thi sĩ đặc thù quan tâm tới quần chúng lao động khổ sai. Khối đời là hình ảnh ẩn dụ để chỉ số đông người cùng hoàn cảnh trong cuộc sống, kết đoàn chặt chẽ với nhau, cùng phấn đấu vì mục tiêu chung. Có thể hiểu: lúc cái “tôi” hòa hợp với cái “tôi”, lúc tư nhân gia nhập vào tập thể có cùng lý tưởng thì sức mạnh sẽ nhân lên gấp bội. Tố Hữu đã đặt mình vào giữa cuộc đời, giữa quang cảnh rộng lớn của quần chúng lao khổ. Ở đó, thi sĩ tìm thấy thú vui và sức mạnh mới ko chỉ bằng nhận thức nhưng mà còn bằng tình cảm, bằng sự giao cảm của những trái tim. Qua bài thơ, Tố Hữu cũng khẳng định sự gắn bó thâm thúy giữa văn học và đời sống, chủ yếu là đời sống của quần chúng nhân dân.
Khổ thơ thứ ba trình bày sự chuyển biến thâm thúy trong tình cảm của Tố Hữu. Thi sĩ mong muốn tình cảm thiết tha của mình sẽ trở thành sợi dây gắn kết chặt chẽ trái tim những người khốn khó, tạo nên sức mạnh to lớn phá bỏ cơ chế tàn bạo đầy áp bức, bất công:
Tôi là một đứa trẻ của hàng nghìn gia đình
Em là em gái của nghìn phôi
Anh đấy là anh trai của hàng nghìn đứa trẻ
Ko có cơm áo cù bơ chịu khó.
Trước lúc thực hiện lý tưởng của mình, Tố Hữu là một thanh niên tiểu tư sản. Lí tưởng cộng sản giúp thi sĩ ko chỉ có được lí do mới để sống nhưng mà còn vượt qua được tình cảm ích kỉ, hẹp hòi của từng lớp tiểu tư sản để có tình bạn giai cấp với quần chúng nghèo khổ. Hơn thế nữa, thi sĩ đã tìm thấy tình cảm gia đình trong quần chúng cách mệnh. Người quân tử đó tự nguyện coi mình là con của vạn gia, là anh của vạn hóa, anh của vạn con.
Một sự tự nguyện hoàn toàn, tuyệt đối, ko do dự, ko do dự. Điệp khúc: Tôi đã … được lặp lại ba lần, như lời thề của người lính lúc đứng vào hàng ngũ của cách mệnh. Phép điệp cùng với các từ con, em, em và con số gần đúng hàng nghìn (chỉ số lượng rất lớn) càng nhấn mạnh và khẳng định tình cảm gia đình đầm ấm, mật thiết. Lúc kết nối với những mảnh đời bị giam giữ (những con người thống khổ, xấu số, lao động vất vả, phải dầm mưa dãi nắng để kiếm sống), những đứa trẻ ko cơm áo, lam lũ (những đứa trẻ ko nơi nương tựa, phải lang thang khắp nơi đây. và ở đó), sự đồng cảm, thương xót của thi sĩ thật tình và xúc động. Qua đó, ta thấy được nỗi căm giận của thi sĩ trước những bất công, tranh chấp của cuộc đời xưa. Chính vì những mảnh đời dang dở và những đứa trẻ chịu khó đó nhưng mà người thanh niên Tố Hữu đã tích cực hoạt động cách mệnh và họ cũng là nhân vật chính trong các sáng tác của thi sĩ Tố Hữu. (Cô gái giang hồ trong Khúc hát sông Hươngcô gái đi vào trong Đi nào cưngông già nghèo ở Người hầu cũem nhỏ bán bánh ở Một đêm khóc…)
Bài thơ Từ khoảnh khắc đó tiêu biểu cho phong cách lãng mạn cách mệnh trong sáng tác đầu tay của Tố Hữu. “Cái tôi trữ tình” lắng đọng trong từng ý thơ, từng hình ảnh, có lúc bay bổng, có lúc lắng đọng, có lúc là sự bộc lộ trực tiếp, thật tình những ước nguyện, suy nghĩ lúc đi tìm lí tưởng. Từ khoảnh khắc đó là tiếng hát mến thương, tin tưởng, là tiếng nói tha thiết của một thanh niên mở đầu thực hiện lý tưởng, tự nguyện lao vào vào tuyến đường cách mệnh đầy gai góc, gian truân, hy sinh của cả dân tộc. Vượt thời kì, sau hơn nửa thế kỷ ra đời, Từ khoảnh khắc đó còn tươi xanh trữ tình cách mệnh. Bài thơ đã tạo được sự đồng cảm, ngưỡng mộ của nhiều thế hệ yêu thơ Tố Hữu.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Phân tích bài thơ “Từ đấy” (2) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Phân tích bài thơ “Từ đấy” (2) bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời