Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc đã phát động phong trào “mỗi người hai việc” nhằm vừa xây dựng miền Bắc, vừa tăng viện cho chiến trường miền Nam. Mọi người ở đâu cũng ngày đêm lao động chịu khó, siêng năng. Với ý thức đó, các nhà văn, thi sĩ đã thân thiện với cuộc sống của người lao động để phản ánh và ngợi ca họ. Trong số đó, tác phẩm để lại nhiều ấn tượng nhất, có nhẽ là Tàu đánh cá của Huy Cận.
Bài thơ mở đầu bằng hình ảnh đoàn thuyền ra khơi:
Mặt trời lặn xuống biển như ngọn lửa
Sóng đã cài then, đêm sập cửa
Thuyền đánh cá lại ra khơi
Gió hát buồm dọc bờ biển
Với giọng thơ da diết, với con mắt quan sát tinh tường, tác giả đã chọn một thời khắc rất đặc trưng đó là lúc hoàng hôn. Mặt trời từ từ chìm xuống đáy biển được tác giả ví như một “pít-tông lửa”. Với cách so sánh này, một ko gian huy hoàng, tráng lệ xuất hiện trước mắt người đọc khiến lòng người nao nao. Nhưng ko gian tươi đẹp đấy chỉ tồn tại trong giây khắc rồi nhường chỗ cho màn đêm lan tỏa. Với nghệ thuật nhân hoá “sóng vỗ, đêm sập cửa” đã trình bày được tính quyết định của sự chuyển giao ko gian. Sau một ngày làm việc mỏi mệt, vũ trụ đã tới lúc ngơi nghỉ, thư giãn. Trong hoàn cảnh đó, mọi người quay trở lại làm việc. Sự đối lập giữa tự nhiên và con người cùng với những giải pháp nghệ thuật lạ mắt đã tạo nên một ko gian lộng lẫy, gợi nhiều xúc cảm cho người đọc. “Đoàn tàu cá lại ra khơi” cho thấy rõ đây ko phải lần đầu ra khơi, nhưng mà công việc đó được lặp đi lặp lại thường xuyên, đều đặn. Phải nói rằng, việc đi đánh bắt trên biển đã trở thành một thói quen, ko phải của riêng thuyền nhưng mà là của cả đội tàu. Họ ra về với ý thức kết đoàn, phấn khởi, sáng sủa, ý thức khẩn trương trong công việc. Ý thức đấy được trình bày qua những ca từ mạnh mẽ, lời ca của họ như hòa cùng gió, thổi căng cánh buồm đưa thuyền thẳng ra khơi.
Ở khổ thơ tiếp theo, tác giả mô tả nổi trội vẻ đẹp của người dân làng chài:
Hát rằng cá bạc trên biển yên lặng
Cá thu biển giống như một đàn con thoi
Đêm và ngày dệt nên biển ánh sáng
Hãy tới đan lưới của chúng tôi, nhóm cá
Bài ca của những người đi biển, nó ko chỉ trình bày ý thức sáng sủa, ý thức khẩn trương nhưng mà còn trình bày khát vọng sống của con người. Đi câu cá nghìn năm, may rủi là lẽ thường tình. Do đó, trong câu thơ chúng ta đọc được những điều ước của họ. Đó là ước mong trời yên biển lặng, gặp luồng cá đánh bắt nhiều. Giọng thơ dường như ngọt ngào, ngân xa. Những hình ảnh con cá được so sánh, ẩn dụ là những ẩn dụ lạ mắt gợi cho người đọc cảm nhận về nhân dân lao động trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc.
Ở khổ thơ thứ ba là hình ảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển:
Thuyền của tôi căng buồm cùng gió, buồm cùng trăng
Lướt sóng giữa biển khơi và đại dương
Đi công viên xa để khám phá bụng biển
Dàn lưới vây
Có thể nói toàn thể khổ thơ là một bức tranh sơn thủy lộng lẫy. Tất cả các hình ảnh: mây, nước, sao, trời đều được vẽ nên bằng tiếng nói lung linh, huyền ảo. Đặc trưng là hình ảnh con thuyền vừa hiện thực vừa lãng mạn. “Lái gió” “buồm trăng” – đọc câu thơ, ta có cảm giác tự nhiên cũng góp phần vào việc đánh cá. Mặt trăng và các vì sao dường như chiếu sáng rõ hơn để mọi người phát xuất hiện luồng cá. Giữa biển trời rộng lớn, trời và biển như hòa làm một. Còn những người dân ve chai, tác giả mô tả họ với ý thức làm chủ đại dương. Họ năng động và thông minh trong công việc, coi việc đánh cá như một trận chiến. Với một ý thức làm việc sáng sủa và hăng say tương tự thì kiên cố hiệu quả sẽ cao hơn.
Trong khổ thơ thứ tư, tác giả dành để mô tả sự trù phú của đại dương:
Cá chim với cá
Cá mú nhấp nhánh với cá đuối đen và hồng
Đuôi tôi đang vẫy vầng trăng vàng
Hít thở về đêm, những vì sao lái mặt nước Hạ Long
Nếu cả bài thơ là một bức tranh thông minh về ko khí lao động của những người đi biển thì cụ thể con cá là một thông minh lạ mắt. Các giải pháp nghệ thuật ở đây được sử dụng linh hoạt khiến người đọc cảm thu được sự trù phú của đại dương. Hình ảnh con cá được mô tả một cách đầy mộng mơ: “đuôi anh vẫy trăng vàng”. Trong cái phong phú đấy, ta nghe được cả hơi thở của đại dương: “Đêm thở sao lùa nước Hạ Long”. Nếu thực sự yêu biển, yêu nhân dân lao động thì thi sĩ mới có được những hình ảnh đẹp, những vần thơ đẹp tương tự.
Ở khổ thơ tiếp theo, hình ảnh bao dung của biển:
Tôi hát một bài hát để gọi cá vào
Gõ thuyền có nhịp trăng cao.
Biển cho tôi cá như lòng mẹ
Tăng trưởng cuộc sống của chúng ta từng ngày
Nếu mở đầu bài thơ là tiếng hát của những cánh buồm ra khơi thì ở đây là tiếng hát gọi cá. Tiếng hát được cất lên trong giờ làm việc xua tan đi những vất vả và lau khô những giọt mồ hôi. Trong vị mặn của biển, lời ca như lời động viên, giúp nâng tầm thành tựu lao động. Biển trong khổ thơ này được mô tả rất bao dung và nhân hậu, “cho con cá như lòng mẹ”. Người ve chai gắn cuộc đời mình với biển, vì vậy biển rất thân thiện với họ.
Sau một đêm làm việc khẩn trương, vất vả, họ đã gặt hái được thành tựu xứng đáng cho sức lao động của mình:
Những ngôi sao mờ kéo lưới cho kịp ánh nắng sớm mai
Tôi kéo tay để giữ con cá nặng
Vảy bạc với đuôi vàng nhấp nháy vào lúc rạng đông
Giương buồm đón nắng hồng
Thời kì trôi nhanh, sau một đêm dài vất vả nhưng ý thức của những người đi biển vẫn ko hề suy giảm. Họ sục sạo để tìm những mẻ cá đầy ắp. Vì sao? Phải chăng sau một đêm vất vả, họ đã thu được thắng lợi đậm “chùm cá hô”. Hình ảnh con cá trên thuyền được mô tả thật đẹp, “vảy bạc, đuôi vàng loé sáng”. Phải chăng đây là tương lai của những người đi biển, tương lai do chính tay họ tạo ra.
Đoạn cuối của bài thơ là hình ảnh đoàn thuyền đánh cá trở về:
Gió hát buồm dọc bờ biển
Đội tàu đua với mặt trời Mặt trời và biển lên màu mới
Mắt cá đầy hơi thở.
Một điều nhưng mà người đọc dễ nhận thấy nhất là câu thơ được tấu lên từ lúc đi cho tới lúc về. Những bài hát lúc trở về quê hương trình bày rõ một thú vui rộn ràng. Quang cảnh rạng đông và mặt trời từ từ chuyển sang mặt biển đang lên thật tuyệt vời. Và, tuyệt vời nhất là đội tàu trở về với cá đầy khoang. Hình ảnh đoàn thuyền trở về được mô tả khẩn trương như lúc ra đi: “Đoàn thuyền đua nắng”. Có thể tại đây, những người đi biển đang chạy đua với thời kì để sẵn sàng đón đợt tiếp theo. Các viên chức ko ưng ý với kết quả đạt được. Vì vậy, họ phải chạy đua với thời kì để tạo ra nhiều của nả cho non sông. Cảnh rạng đông rực rỡ nhưng người lao động ko kịp nhìn thấy, phần lớn tâm trí đều tập trung vào công việc. Đây là ý thức lao động của nhân dân ta trong thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc. Với giọng thơ khỏe khoắn, liên kết với việc sử dụng các giải pháp nghệ thuật nhân hoá, hoán dụ tài tình, thi sĩ đã vẽ nên bức tranh tuyệt đẹp về cảnh đoàn thuyền đánh cá trở về lúc rạng đông.
Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc đã đi qua. Nhưng mỗi lúc đọc lại bài báo Tàu đánh cá Chúng ta như thấy trước mắt mình ý thức lao động khẩn trương của những người dân ko quản ngại đếm ngày để tạo ra nhiều của nả cho non sông. Cả bài thơ là một bức tranh đẹp, đẹp của tự nhiên, đẹp của ý thức lao động. Đó là thành công nhất của thi sĩ Huy Cận trong tác phẩm này.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Cảm nhận về tác phẩm “Đoàn thuyền đánh cá” có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Cảm nhận về tác phẩm “Đoàn thuyền đánh cá” bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời