Nói tới các thi sĩ nửa đầu thế kỷ 19, ko thể ko nhắc tới Trạng nguyên – Ông quan thị lang triều Nguyễn: Nguyễn Công Trứ. Đây là một nhân vật nổi tiếng trong lịch sử, tính chất cách ham lập công, rất coi trọng chí làm trai và có cách sống rất lạ mắt, luôn tự do, phóng túng.
Nguyễn Công Trứ được coi là một trong những thi sĩ nổi tiếng nhất đương thời, ông có công lớn trong việc nâng thể giọng thành một thể thơ có khả năng biểu đạt xúc cảm phong phú và tinh tế.
Trong số những bài thơ của Nguyễn Công Trứ sáng tác theo lối hát nói, nổi tiếng nhất là bài thơ Bài hát choáng ngợp. Đây là tác phẩm được sáng tác sau lúc tác giả rời chức quan về quê sống ẩn dật. Đây cũng là lúc sự kiêu ngạo, ngạo mạn vốn có của Thường Trữ được bộc lộ một cách tối đa. Dù sao, dù là người dũng cảm, giàu có nhưng lúc còn làm quan, Nguyễn Công Trứ ko được sống tự do, phải tuân theo quy tắc của triều đình. Và như lịch sử đã ghi lại, trong nhiều triều đại phong kiến, nhà Nguyễn vẫn được coi là triều đại có nhiều thiết chế gò bó, phi lý và vô nhân đạo nhất.
Đơn giản Bài hát choáng ngợp, Nguyễn Công Trứ đã trình diễn một cách rất sinh động và lạ mắt lý lịch của mình và bao quát bài thơ, người đọc có thể cảm thu được một lối sống khác của tác giả. Lối sống của ông tương phản với lối sống của tập đoàn, đi trái lại với những quan niệm chính thống thời bấy giờ.
Trước hết, chính nhan đề của bài thơ đã khiến người đọc phải chú ý và suy nghĩ. Nét lạ mắt của Nguyễn Công Trứ trình bày ở cách đặt tên bài thơ: Bài hát choáng ngợp. Theo cách hiểu thông thường, cao cả có tức là cao nhưng ko bền, dễ tan vỡ. Ví dụ: Bình hoa để ngất. Ngoài ra, xuất thần còn có tức là một người đi thẳng, ko vững, có lúc tiến về phía trước, có lúc nghiêng về bên phải, có lúc nghiêng về bên trái… Đọc kỹ bài thơ, ta có thể nhận thấy tên bài thơ. Điều này góp phần quan trọng trong việc trình bày thái độ, tư thế của nhân vật trữ tình – tác giả luôn vượt lên trên hủ tục, sống trong tập thể, giữa những con người nhưng cuộc đời không giống nhau, những con người không giống nhau, ko phân biệt mọi người.
Nguyễn Công Trứ thường nói về chí nam theo ý thức Nho gia. Trong bài Chi là đàn ôngThi sĩ khẳng định:
Chi là nam, bắc, đông, tây
Lãng phí sức lực vùng vẫy trong bốn bể
TRỰC TIẾP Bài hát choáng ngợpNguyễn Công Trứ cũng mở đầu bằng một câu chữ Hán mang tính chất tuyên ngôn trình bày ý chí làm người đã nói ở trên: trời đất ko có việc gì nhưng ko phải là trách nhiệm của ta:
Vũ trụ bên trong ko phải là một phần của công việc
Đây chính là suy nghĩ của Nguyễn Công Trứ. Đó là lý do vì sao ông luôn được nhắc tới trong nhiều bài thơ trong suốt cuộc đời sáng tác của mình, nội hàm của vũ trụ (vũ trụ là trách nhiệm của chúng ta – Trả lòng chung tình), bản thân của vũ trụ (Vạn vật của vũ trụ là trách nhiệm của chúng ta). trong vũ trụ là nhiệm vụ của tôi – các nhà bình luận). Theo quan niệm của Nguyễn Công Trứ, đã xuất thân đi tu thì cần thiết tên với núi sông, làm nên việc lớn, được ghi vào sử sách. Cái hay của câu thơ mở đầu là triết lí sống đúng mực và tình cảm thật tình của tác giả. Để xã hội ngày càng tiến bộ thì mỗi người phải tự khẳng định mình, phải quyết tâm hết sức mình làm điều gì đó có ích cho đời để có thể tự hào với mọi người. Khát vọng đó, quyết tâm đó là chính đáng, rất đáng trân trọng; nhất là lúc nó được trình bày trực tiếp với một thái độ thật tình của thi sĩ.
Tiếp tới, Nguyễn Công Trứ xưng vương, khẳng định tài năng:
Anh Hi Van Tai Bo đã vào lồng
Trong một thời kì dài, câu này có ít nhất hai cách hiểu. Cách hiểu thứ nhất cho rằng: Ông Hi Văn, người tài hoa, nhập triều (như con chim yêu tự do, thích bay cao trời rộng, nay bị nhốt trong lồng), và vì thế. , anh đó ko thể sống cuộc sống nhưng anh đó muốn. Cách hiểu thứ hai: Ông Hi Văn là người tài giỏi, sánh ngang với trời đất; Lồng ở đây được hiểu là trời đất, vũ trụ, theo quan niệm xa xưa thì đất vuông, trời tròn. Có nhẽ cách giảng giải thứ hai thuyết phục hơn, nhất quán hơn cách giảng giải thứ nhất; đặc thù nếu đặt trong cảm hứng lan tỏa trong bài thơ, cách hiểu này càng có thẩm quyền. Hơn nữa, nội dung của hai câu đầu thường sẽ chi phối toàn thể bài thơ, nhưng cảm hứng chủ đạo trong bài thơ này là niềm tự hào, ngây ngất chứ ko phải than vãn về việc mất tự do … Hi Văn là tên hiệu của Nguyễn Công Trứ. Nói thẳng về mình, gọi tên mình để nói lên đó là một bộc lộ rất Nguyễn Công Trứ. Trước Thượng Trụ, bà chúa thơ Nôm Hồ Xuân Hương cũng từng tuyên bố:
Miếng trầu nhỏ miếng trầu.
Xuân Hương này đã bị xóa sổ rồi (Mời trầu)
Và tác giả Truyện Kiều cũng đã từng xưng tên mình trong một câu thơ đầy xót xa. Độc Tiểu Thanh:
Vô tình ba trăm năm sau
Người đời đang bẻ cong Tố Như?
(Tôi ko biết ba trăm năm sau
Trên đời này người nào khóc Tố Như)
Nhưng quả thực, chưa người nào xưng danh rồi lại dám khẳng định mình là người tài hoa như Nguyễn Công Trứ. Tuy nhiên, câu thơ của tác giả nói về chính mình, nhưng lại giống như nói về người khác, nói một cách tự nhiên và hồn nhiên.
Lúc thủ khoa, lúc tham tán, lúc Toàn quyền Đông,
Bao gồm các chiến thuật đã làm cho ván bài ngất ngưởng,
Thời bình, cờ tướng,
Thỉnh thoảng tôi tới Dinh Thừa Thiên.
Đoạn thơ trên bộc lộ sự tự khẳng định niềm tự hào về tài năng văn võ song toàn của ông. Tuy nhiên, cái hay của đoạn thơ trên trước hết xuất phát từ thái độ thật tình, hồn nhiên, thực thà của tác giả. Tiểu truyện Nguyễn Công Trứ quả thực có ghi: Năm 1819, ông đỗ thủ khoa thi Hương; Bảy năm sau, Nguyễn Công Trứ làm Tham tán công sứ, tới năm 1831 làm Tổng đốc tỉnh Đông (Hải An). Năm 62 tuổi, ông được cử đi đánh thành Trấn Tây… Tuy xuất thân là con nhà quan nhưng Nguyễn Công Trứ đã từng chỉ huy giặc cướp ở biên giới phía Bắc, đánh giặc ở biên giới Tây Nam rồi dẹp giặc. các cuộc khởi nghĩa của nông dân.
Sau câu thơ trước nhất đã phân tích ở trên, điều rất quan trọng trong việc tạo ra điều cần thiết để tác giả bộc lộ một lối sống ngất ngưởng ở những câu thơ tiếp theo bằng một giọng tự sự nhưng đầy quyến rũ qua sự tự quyết của mình. mô tả bản thân và lối sống của anh đó:
Làm các môn học cho khối hàng năm.
Con bò và con ngựa vàng được đeo một cách xuất thần.
Kìa, những ngọn núi được bao phủ bởi những đám mây trắng,
Tay kiếm và cây cung nên từ bi.
Thần Tiên theo sau một cặp thím,
Bụt cũng cười anh.
Đối với những người giàu có và quyền quý ngày xưa, ngựa là phương tiện vận chuyển chính. Cưỡi ngựa là bộc lộ của sự sang trọng và quyền lực. Nhưng ông Thượng Trụ ở đời thì khác: ông ko cưỡi ngựa nhưng cưỡi xe bò vàng kéo rong ruổi khắp nơi. Ngoài ra, trước cửa xe, ông còn để lại bốn câu thơ trên một tờ moca:
Xuống ngựa, lên xe ngựa, đó là chuyện phổ biến
Mùi hương của cất chức và thăng chức
Điền vào xe bò
Sẵn sàng che mồm toàn cầu
Quả thực, ở con người Nguyễn Công Trứ có một sự tương phản rõ nét. Sự tương phản này tạo nên sức quyến rũ của tác giả, một tay xuất thần: một con bò vàng đeo ngựa, tay cầm kiếm, kính cẩn từ bi, đi lễ chùa, nhưng lại mang theo … một cặp mẹ ghẻ. Điều đó khiến sự nhẹ nhõm, thoát tục cũng cảm thấy nực cười.
Vậy, vì sao Nguyễn Công Trứ dù sống giữa chốn phồn hoa, lợi danh nhưng vẫn điềm nhiên, thoát khỏi những nỗi niềm thường tình trong cuộc sống, nhất là đối với một vị quan triều đình ở chốn lạc thú vốn dĩ ko công bình? Có nhẽ vì một lẽ đơn giản ngay trong tiềm thức, trong tiềm thức sâu xa của anh, anh ko màng tới những được và mất trong cuộc sống. Tôi còn nhớ trong gần ba mươi năm làm quan, có lúc Nguyễn Công Trứ làm tướng, có lúc chỉ là thái thú vùng biên cửa ải. Tuy nhiên, anh vẫn luôn điềm nhiên như gió xuân, mặc cho người ta khen hay chê:
Mất đi dương thế và những người hồi sinh,
Khen ngợi và phơi bày những ngọn cây phong ba.
Và nguyên nhân sâu xa của thái độ sống này, của sự xuất thần này là nhận thức đầy đủ về bản thân, tư nhân của mỗi người, cũng như ý thức về tài năng và đức tính của mình.
Cuối bài thơ, Nguyễn Công Trứ đã nhấn mạnh một lần nữa cảm hứng dạt dào bằng câu: Trong triều đình người nào ngất ngưởng như ông? Một câu nghi vấn nhưng là một lời khẳng định: trên đời này ko có người nào lạ mắt, kiêu sa, xuất thần như thi hào Nguyễn Công Trứ.
Lấy bối cảnh thời phong kiến, Bài hát choáng ngợp có ý nghĩa về nhiều mặt. Nó ít nhiều báo hiệu sự thức tỉnh của ý thức tư nhân, tư nhân trong hoàn cảnh ko được xác nhận cái tôi. Nó ghi lại một bước tiến quan trọng trong lịch sử quốc gia theo hướng dân chủ hóa.
Ngày nay, lối sống và cách sống cao cả của Nguyễn Công Trứ có nhẽ cần được suy xét một cách thấu đáo. Tuy nhiên, bài thơ Bài hát choáng ngợp còn có ý nghĩa, trước hết là ở việc khuyến khích người đọc sống mạnh mẽ, sống có ích để cuộc sống ngày càng ý nghĩa hơn, ko chấp nhận cuộc sống tẻ nhạt, vô nghĩa.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Cảm nhận về bài thơ “Bài ca ngất ngưởng” có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Cảm nhận về bài thơ “Bài ca ngất ngưởng” bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời