Cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận để thấy một phong cách thơ súc tích và đầy chất triết lý. Không những thế, tình yêu tự nhiên con người cũng như tình yêu quê hương non sông đã được trình bày một cách khôn khéo trong bài thơ. Bài viết sau đây của Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận.
Mở bài: Thi sĩ Huy Cận với giọng thơ rất riêng đã khẳng định tên tuổi của mình trong phong trào Thơ mới 1930 – 1945. Trước Cách mệnh tháng Tám, thơ Huy Cận thường mang nỗi sầu về kiếp người và ca tụng cảnh đẹp của tự nhiên, tạo vật với các tác phẩm tiêu biểu như “Lửa thiêng”, “Vũ trụ ca”, Kinh cầu tự”. Tuy nhiên sau Cách mệnh tháng tám, hồn thơ của ông đã trở thành mới lạ hơn, sáng sủa hơn, được khơi nguồn từ cuộc sống tranh đấu và xây dựng non sông của nhân dân lao động như “Trời mỗi ngày lại sáng”, “Đất nở hoa” hay “Bài thơ cuộc đời”… Vẻ đẹp tự nhiên cùng nỗi sầu nhân thế đã cho thấy một nét thơ tiêu biểu của Huy Cận, điều này được trình bày đậm nét qua bài thơ “Tràng giang”. Đây là một ý thơ tiêu biểu và nổi tiếng cho hồn thơ Huy Cận trước Cách mệnh tháng Tám.
Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm Tràng giang
“Thơ Huy Cận thường buồn”, Xuân Diệu, người bạn tri kỉ và cũng chính là người bạn trăm năm thân thiết của Huy Cận cũng đã phải thốt lên tương tự. Là hai người bạn thân thiết của nhau – hai người thi sĩ đa tình cùng yêu quý và tìm tới với toàn cầu tự nhiên vô tận. Nhưng ở Xuân Diệu, tự nhiên say đắm ngọt ngào mang hương vị tiếng nói tình yêu, còn với Huy Cận, thì cây cối núi sông lại điềm nhiên lặng lẽ như thấm thía nỗi buồn của “cái tôi” lẻ loi cô độc.
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy “Tràng giang” là một trong những tác phẩm kết tụ nỗi sầu “mang mang thiên cổ” đó. Đọc bài thơ, có nhẽ ta sẽ bắt gặp được một nỗi buồn, nỗi buồn của chàng thanh niên nhưng “trọn kiếp mắt chàng thường đẫm lệ”, nỗi buồn có nhẽ rất… Huy Cận.
Đã hơn một lần Xuân Diệu nói về thơ Huy Cận như sau “Trong thơ Việt Nam, ta bỗng nghe bay dậy một tiếng địch buồn, ko phai tiếng sáo thiên thai, ko phải điệu tình ái, ko phải lời li tao kể chuyện một cái tôi, nhưng đó là một bản ngậm ngùi dài. Có phải tiếng hiu quạnh của một khóm trúc bông lau, có phải niềm than vãn của bờ sông bãi cát, có phải mặt trăng một mình đang thông cảm cùng các vì sao? Hay tiếng rền rĩ dịu êm sẽ vấn lấy ta như một dải lụa ôm ấp một vế đau, tiếng len thấm thía vào hồn ta như khí hậu của núi đèo, tiếng làm thành sương đọng lệ trên mắt ta…”. Một lời nhận xét thật hay nhưng có nhẽ chỉ cần bấy nhiêu đó thôi, ta đã hiểu được khá nhiều về thơ Huy Cận. Và đặc trưng là đối với “Tràng giang”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy thấm thía một nỗi sầu buồn. Đó là tiếng thư từ sóng nước, là nỗi niềm buồn tủi từ cảnh vật, hay nỗi buồn đã hóa thành tình yêu non sông…
Một nỗi buồn từ sóng nước lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Bài thơ chính là một bức tranh tự nhiên nhưng vong hồn của nó là một nỗi buồn xa xăm, hoang vắng, có một cái gì đó như tàn lụi độc thân.
“Sóng gợn Tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để nhìn những cơn sóng nhỏ đang lặng lẽ gối đầu nhau nhưng đi xa tới tận cuối chân trời, tâm hồn thi sĩ bỗng dâng lên một nỗi buồn “điệp điệp”. Từ “điệp điệp” đã tạo nên hình ảnh một nỗi buồn nghìn trùng, một nỗi buồn triền miên, lớp lớp… Thường người ta nói “trùng trùng điệp điệp” để chỉ núi non, nhưng ở đây tác giả lại đem nó để mô tả một nỗi buồn, đúng là một thông minh thật lạ mắt trong cách dùng từ để hình ảnh hóa một nỗi buồn thật là lãng mạn! Âm điệu thơ như ngân xa da diết, như thân thuộc quen quen. Có nhẽ Huy Cận đã liên tưởng tới một câu ca dao:
“Sóng bao nhiêu gợn, dạ em sầu bấy nhiêu”
Ở đây, có bao nhiêu gợn sóng trên dòng tràng giang là có bấy nhiêu nỗi buồn trong lòng thi sĩ. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy câu thơ ko chỉ nghiêng về số liệu nhưng còn nặng về sắc thái, nỗi buồn chỉ nhẹ nhõm lặng lẽ thôi nhưng da diết và dằng dai, nó như vô tình nghìn xa và tạo thành một tiếng buồn vô tình, vang vọng mãi giữa đất trời vũ trụ…
Và nổi trội giữa những lớp sóng ngút ngàn đó là hình ảnh của một con thuyền, một con thuyền nhỏ nổi trội giữa những lớp sóng nhưng cũng đang khuất chìm trong chúng. Hình ảnh lạ mắt vô cùng! Chiếc thuyền con như đang lênh đênh, dập dềnh ko định hướng, cứ xuôi mãi, xuôi mãi theo dòng nước vô tận nghìn trùng. Cụm từ “nước song song” cũng là một cấu tứ lạ nhưng ta chưa từng đọc bao giờ, nó đối với “buồn điệp điệp” ở câu trên như để gợi ra một nỗi buồn mênh mông trùng điệp!
Sang câu thơ thứ ba, nước và thuyền đã chuyển động ngược chiều nhau, con thuyền đã ko còn trôi xuôi theo dòng nước nữa:
“Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng…”
Thế thăng bằng song song của câu thơ đã bị phá vỡ. Thuyền về, nhưng về đâu? Ko rõ! Chỉ để lại một mặt sông vắng bóng thuyền, nỗi độc thân như trải rộng ra dường như vô tận. Hình ảnh con thuyền cứ khuất dần, khuất dần rồi xa mờ hẳn, nước đành chia “sầu trăm ngả”. Huy Cận đã khôn khéo trong việc mô tả sự vận động của sự vật để nói tới bước đi của ko gian. Thời kì vận chuyển theo tầm nhìn con thuyền và ko gian cũng mở rộng cùng với nó.
Nếu như lúc trước, ko gian chỉ xác định theo dòng nước đang chuyển động song song cùng với con thuyền thì hình bóng con thuyền đã trở thành mất dạng, ko gian chợt mở rộng ra tới “trăm ngả”, vô tận mênh mông ko có lấy một điểm tựa nào. Chính vì vậy, câu thơ thứ ba đã trở thành một đòn bẩy để nâng câu thơ cuối tạo thành một cụ thể lạ mắt vô cùng:
“Củi một cành khô lạc mấy dòng”
Lạ mắt về hình ảnh thơ và cả ý thơ! “Củi một cành khô” có nhẽ là một hình ảnh nhưng ta chưa từng bắt gặp bao giờ, chính nó đã đưa đoạn thơ thoát khỏi bầu ko khí cổ xưa để trở về với thời hiện đại. Hình ảnh một cành củi khô đang nổi trội dập dềnh giữa muôn vàn cơn sóng, lúc bị đẩy bên này, lúc lại dạt sang bên kia… Đó có phải chăng là hóa thân của một kiếp người lữ thứ, luôn lạc lõng chơ vơ, bị cuốn trôi theo chiều xoáy cuộc đời?
Dòng tràng giang đó, vẫn điềm nhiên suy tư qua lớp sóng “buồn điệp điệp”, qua dòng khơi “nước song song” và qua vẻ hững hờ mặc cho “thuyền về nước lại” mặc cho nhánh củi lạc loài trôi! Ôi, tràng giang, sóng gợn tràng giang! Một nỗi sầu nhân thế cứ dài dằng dặc ra mãi lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang…
Nỗi buồn từ cảnh vật nơi bờ bến lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Sang khổ thơ sau, tác giả đã đi sâu vào việc mô tả cụ thể nỗi buồn. Cái buồn bàng bạc cả ko gian giờ đã ko còn đi lang thang vô địch trên sông nhưng đã tấp vào một cồn đất nhỏ:
“Lơ thơ cồn nhỏ gió hiu quạnh
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, trời lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy cảnh trong bài thơ chứa đầy tâm trạng. Có nhẽ Huy Cận đã tập trung tất cả các hình ảnh và nhạc điệu để làm nổi trội lên cái buồn của con người trước cảnh trời rộng sông dài. Cảm giác buồn sầu được gửi gắm trong vần điệu, trong các từ gợi hình mỏng manh và cô quạnh! “Lơ thơ” gợi hình ảnh, “hiu quạnh” gợi cảm giác, cả hai từ láy như đã được thi sĩ phát huy hết hiệu quả để mô tả nỗi buồn, một nỗi buồn nhẹ nhõm nhưng sâu lắng, buồn tới lạnh lẽo độc thân, tới rợn ngợp tâm hồn.
Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”, có thể hiểu là “đâu đây có tiếng làng xa vãn chợ”, nhưng đó cũng có thể là câu hỏi nhưng tác giả đặt ra cho chính bản thân mình: “đâu rồi” hay “có đâu” tiếng “làng xa vãn chợ?” Ở đây, Huy Cận đã vận dụng khá tự nhiên một thủ pháp quan trọng trong thủ pháp cổ điển là lấy động tả tĩnh, cố tìm kiếm và lắng tai một âm thanh động để lặng đi trong bầu ko khí yên ắng tới rợn người!
Nỗi buồn đó như càng trải rộng hơn trước cái nền ko gian nhưng tác giả dựng nên bằng những từ ngữ vô cùng lạ mắt:
“Nắng xuống, trời lên, sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”
Cùng một lúc, Huy Cận đã sử dụng thủ pháp của một nhà nhiếp ảnh và nghệ thuật của một nhà hội họa để dựng nên một bức tranh lạ mắt. Thông thường từ “chót vót” chỉ được dùng để diễn tả chiều cao, vào thơ sâu thăm thẳm” ko gian như vụt lớn hơn ra. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy trên bức tranh sông dài hiện thêm một nét trời cao “sâu chót vót”, vài cồn đất nhỏ, “bến cô liêu”. Tự nhiên phóng khoáng hơn và tưởng chừng sẽ sống động hơn, nhưng ko. Lúc lòng người còn “hiu quạnh”, “cô liêu” thì “cảnh có vui đâu bao giờ”. Vài dải đất giữa sông dài, vài ngọn gió “hiu quạnh”, chưa đủ để làm tươi cảnh vật và âm thanh của “tiếng làng xa vãn chợ chiều” thì mơ hồ và mỏng manh lắm!
Quanh tác giả giờ đây chỉ còn có tự nhiên, một tự nhiên với cái buồn ảo não và da diết tới bàng bạc cả ko gian và thời kì. Những lớp tiếng sóng gợn tràng giang, tiếng hiu quạnh heo hắt của bờ lau khóm trúc, nỗi sầu vạn cổ tự nghìn xưa chợt theo gió thổi về! Giờ đây, giữa tự nhiên vũ trụ rộng mênh mông rộng lớn đó, chỉ còn lại có một mình tác giả, một mình đứng lặng chôn chân trong quạnh quẽ, cô liêu, cũng như Trần Tử Ngang, nghìn năm trước cũng đã có cuộc viễn du tương tự như thế:
“Người nào người trước đã qua!
Người nào người sau chưa tới?
Giữa trời đất vô cùng
Mình ta luôn giọt lệ!”
Người độc thân lại gặp cảnh hoang vắng tịch liêu thì nỗi độc thân ngày càng thêm đậm. Khổ thơ thứ ba như mở ra cái quang cảnh dường như ko có chút dấu vết nào của sự sống, một quang cảnh như đã bị chìm đắm trong toàn cầu của sự ngột ngạt tới vô cùng.
“Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông ko một chuyến đò ngang
Ko cầu gợi chút niềm thân tình
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.”
Nỗi buồn được mở rộng ra hơn, dù lời thơ có thêm được vài gam màu sắc nhạt nhòa. Cảnh có mở ra thêm bờ bờ bãi bãi, thêm ít màu sắc vàng tô điểm giữa bức tranh và thay thế “củi một cành khô” đơn độc lênh đênh đã là những đám bèo “hàng nối hàng” theo nhau đi mãi. Nhưng “hàng nối hàng” kia chợt xuất hiện trong dòng sông của thi sĩ như câu trả lời, đành để mặc cho tâm hồn mình trở thành một chiếc đảo độc thân giữa mây trời sông nước như “Chiếc đảo hồn tôi rợn bốn bề”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang dễ thấy một loạt các tình từ mênh mông và lặng lẽ đã gợi lên ko khí vắng vẻ u buồn, lại thêm những cụ thể phủ định “ko một chuyến đò ngang” đã càng làng tăng nỗi cô liêu quạnh quẽ. Tới đây tình trạng độc thân có nhẽ đã lên tới đỉnh điểm, ước mong tìm thấy một “chút niềm thân tình” ở một “chuyến đò ngang”, một sự liên lạc nào đó với con người qua chiếc cầu nhỏ nhỏ, nhưng tất cả đều ko có được:
“Thuyền ko giao nối đây qua đó
Vạn thuở đợi mong một cánh buồm!”
Đôi bờ sông như hai toàn cầu tách biệt nhau, bờ này tự thu mình ko liên lạc với bờ kia! Dòng nước vẫn cứ vô tình hững hờ chảy. Tràng giang mỗi lúc một rộng lớn, mỗi lúc mỗi người nào hài dưới tâm tư trĩu nặng của người thi sĩ trẻ, đã sớm vương nỗi sầu thiên cổ mênh mang và những cánh bèo mặt nước đang tản dạt trên lớp sóng nước kia có phải chăng chính là hình ảnh tượng trưng cho thân phận thi sĩ, của lớp người trẻ ở những năm 1930, cũng hoang mang vô định, cũng mỏng manh nhỏ nhỏ và cũng long đong nổi trôi theo dòng chảy vô tận của cuộc đời?.
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta bỗng thấy giống như tâm trạng nhưng Xuân Diệu một lần đã viết: “Chúng tôi cũng chơ vơ, mỗi hồn người là một cõi chơ vơ trong đất trời là một khung chơ vơ”. Tương tự, cái buồn của Huy Cận, của một chàng thi sĩ đã “hơn một lần gửi áo cho trăng” và lòng vẫn hay “sầu mưa”, “tủi nắng” đó ko phải là cái buồn vô cớ, nhưng nó cũng chính là cái buồn của thời đại, nhưng nếu nói cho chuẩn xác hơn thì đó là nỗi buồn của thanh niên tiểu tư sản trí thức lúc bấy giờ, những con người bị “giấc mơ con đè nát cuộc đời con” với những mảnh vong hồn nhưng lại bị “người đời bỏ hiu quạnh”. Và có nhẽ chính vì vậy hơn một lần họ đã từng than vãn:
“Nếu như chưa biết bao nhiêu lần hốt hoảng
Trong sầu đen đã gãy cánh như dơi
Nếu chưa biết bao nhiêu dòng lệ đắng
Chảy như sông ko rửa sạch sầu đời!”
Mượn dòng sông để soi vong hồn nhỏ nhỏ độc thân, nỗi buồn kia như lại càng thêm oằn sâu và trĩu nặng! Thi sĩ đã đem lại cái tâm trạng đầy độc thân buồn bực đó nhưng phủ lên cảnh vật tự nhiên.
Xem cụ thể >>> Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang của Huy Cận – Ngữ Văn 11
Tràng giang và nỗi buồn cụ thể hóa thành tình yêu nước
“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa”
Trên giữa bầu trời xanh mênh mông, mây đùn lên trông giống như những ngọn núi bạc trắng xóa, chợt xuất hiện một cánh chim nhỏ nhỏ nhưng “Bóng chiều sa nặng tới nỗi nó phải nghiêng cánh” (Xuân Diệu). Dùng một vật hữu hình để diễn tả một cái vô hình, thật khó để tưởng tượng được ranh giới giữa cái nhỏ nhỏ hữu hạn và cái lớn lao vô hạn nhưng Huy Cận đã đưa ra. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy cảnh vật hiện lên trong thơ ông dù cho rất buồn nhưng vẫn chưa đựng được một cái gì đó hùng tráng và mạnh mẽ.
Điều lạ mắt ở đây chính là cách nhìn của thi sĩ. Trong cánh chim nghiêng, tác giả đã thấy được bóng chiều sa. Trong lúc Nguyễn Du thấy bóng chiều qua những nhánh “tơ liễu thướt tha” Hàn Mặc Tử thấy bóng xuân sang trên những giàn thiên lí, thì ở đây Huy Cận cũng tỏ ra tinh tế ko kém lúc nhận thấy bóng chiều về trên một cánh chim nghiêng. Một cánh chim lẻ loi, chợp chờn trong ánh chiều đang xuống, làm cho trời đất như rộng trải ra thêm! Ko gian vừa mới trải mênh mông trong dáng dấp nghìn mây “lớp lớp” chất chồng, chợt ầm xuống hoàng hôn rất nhanh, đó cũng là lúc tâm hồn người lữ khách chợt bâng khuâng nhớ tới quê nhà.
“Lòng quê dợn dợn vời con nước
Ko khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”
Âm hưởng của thơ Đường triền miên trong câu cuối, mượn niềm luyến nhớ quê hương của Thôi Hiệu trong bài Hoàng Hạc Lâu.
“Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu”
Nhưng Huy Cận đã bộc lộ tình yêu đặm đà tha thiết hơn! Tình yêu khắc khoải nên thủy triều rộn rực xôn xao. Điệp từ “dợn dợn” cũng rập rờn như sóng tràng giang “điệp điệp”, cái rập rờn trùng điệp ngập tràn biết bao tình. Ngày xưa, thi sĩ Đường phải có “khói sóng trên sông”, Hồ Dzếnh phải có “khói buồn bay lên mây” mới có thể gợi nhớ quê hương, mới có thể “nhớ nhà trong điếu thuốc”, nhưng còn ở đây thì lại khác.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nhân vật trữ tình trong thơ Huy Cận đứng trước cảnh ko sương, ko khói hoàng hôn nhưng cũng rưng rưng nỗi nhớ về một miền quê xa khuất phía chân trời. Huy Cận chẳng cần ngoại cảnh! Lúc này cái buồn đã thành hình, ko chỉ còn là cái cảm giác sầu mênh mông vời vợi do xúc cảm sinh tình lúc ngắm sông nước tràng giang. Hai cấu kết được gói gọn trong những dòng xúc cảm thiết tha và xinh tươi làm sao! Và nó làm ta gợi nhớ tới những câu thơ ngày trước:
“Đạm đạm trường giang thủy
Du du viễn khách tình”
Bao phủ toàn bài thơ là một nỗi buồn rộng khắp và thấm thía, một nỗi buồn nhưng Hoài Thanh đã từng nhận xét là “Người đã nói cùng ta nỗi buồn nơi quán chật đèo cao, một nỗi buồn của sông dài trời rộng, nỗi buồn của người lữ thứ ngừng ngựa trên non, buồn đêm mưa, buồn nhớ bạn… Người đã khơi gợi dậy cái hồn buồn của Đông Á, người đã khơi gợi cái mạch sầu mấy nghìn năm vẫn ngấm ngầm trong cõi đất này.”
Nhận xét tác phẩm lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Có những tác phẩm văn học vừa đọc xong, gấp lại là ta sẽ quên ngay, nhưng cũng có ko ít những bài văn bài thơ, thật kì diệu, đã đi sâu vào lòng ta bằng một sức hút vô cùng mãnh liệt. Cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, ta thấy đây chính là một bài thơ tương tự. Đọc “Tràng giang”, ta cảm thấy từng lời thơ, từng âm điệu như những dòng chảy của một con sông, cứ len lỏi nhẹ nhõm nhưng chảy sâu vào tận đáy tâm hồn, khắc chạm vào đó những ấn tượng trầm lặng nhưng thâm thúy.
Kết bài: Bài thơ “Tràng giang” hiện diện với tư cách là một bài thơ buồn nhưng vẫn đặm đà và lắng sâu một tình yêu quê hương tha thiết nồng nàn! Có phải chăng vì vậy nhưng Xuân Diệu đã từng ca tụng rằng “Tràng giang là một bài thơ ca hát non sông non sông, do đó dọn đường cho lòng yêu giang sơn Tổ quốc”.
Dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận
Nhằm giúp các bạn nắm được nội dung bài viết trên đây cũng như rực rỡ về nội dung và nghệ thuật của bài thơ, Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn tóm tắt dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận.
Mở bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Giới thiệu đôi nét về tác giả Cù Huy Cận cùng bài thơ Tràng giang (trình bày đậm nét hồn thơ tác giả trước Cách mệnh tháng tám).
- Nói chung một số nét rực rỡ nổi trội trong nội dung cũng như nghệ thuật của tác phẩm.
Thân bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Bức tranh tự nhiên vô tận cùng nỗi buồn từ sóng nước.
- Những xoáy nước xô đuổi nhau tới tận chân trời gợi cảm giác buồn trùng điệp.
- Một nỗi buồn triền miên kéo dài vô tận theo tâm trạng của chủ thể trữ tình.
- Sự trôi nổi và phó mặc của tác giả trên dòng sông hữu tình đó.
- Mô tả tâm trạng chia li và tan tác của chủ thể trữ tình trong bài thơ.
- Nỗi buồn cảnh vật bờ bến cùng thời kì và ko gian của bài thơ
- Sự hoang vắng và hiu quạnh với ko gian u tịch và vắng lặng.
- Ko gian được đẩy lên vô tận trái lại với sự nhỏ nhỏ của con người.
- Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nỗi buồn trình bày tình yêu đất nước thầm kín
- Ko có sự giao hòa giữa con người với con người cũng như con người với tự nhiên.
- Sự trống vắng và độc thân, khát khao đồng cảm giữa con người.
- Một nỗi buồn thấm đượm đầy da diết về quê hương non sông của thi sĩ.
Kết bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Nói chung những ý chính trong bài cảm nhận Tràng giang.
- Tóm tắt trị giá nội dung cũng như trị giá nghệ thuật của tác phẩm.
- Bộc bạch suy nghĩ của bản thân lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang.
Chỉ với những nét chấm phá lúc tả cảnh tự nhiên bằng những giải pháp so sánh và tu từ lạ mắt, thi sĩ Huy Cận đã làm lên ko gian rộng lớn mênh mông của tự nhiên cùng với nỗi buồn sâu thẳm về những kiếp người. Tuy vậy, lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta đều thấy giữa tự nhiên và con người lại rất hòa hợp và đan quyện vào nhau. Qua đó, tác giả Huy Cận cũng bộc bạch tình yêu quê hương non sông con người của chính bản thân ông.
Trên đây là những cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, kỳ vọng đã cung ứng cho bạn những tri thức phục vụ học tập. Nếu có bất kỳ đóng góp hay thắc mắc về chủ đề cảm nhận bài thơ Tràng giang, đừng quên để lại nhận xét bên dưới nhé. Chúc bạn luôn học tốt!.
Xem thêm >>> Cảm nhận bức tranh tự nhiên Tràng giang của Huy Cận
Xem thêm >>> Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng Giang của Huy Cận
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận để thấy một phong cách thơ súc tích và đầy chất triết lý. Không những thế, tình yêu tự nhiên con người cũng như tình yêu quê hương non sông đã được trình bày một cách khôn khéo trong bài thơ. Bài viết sau đây của Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận.
Mở bài: Thi sĩ Huy Cận với giọng thơ rất riêng đã khẳng định tên tuổi của mình trong phong trào Thơ mới 1930 – 1945. Trước Cách mệnh tháng Tám, thơ Huy Cận thường mang nỗi sầu về kiếp người và ca tụng cảnh đẹp của tự nhiên, tạo vật với các tác phẩm tiêu biểu như “Lửa thiêng”, “Vũ trụ ca”, Kinh cầu tự”. Tuy nhiên sau Cách mệnh tháng tám, hồn thơ của ông đã trở thành mới lạ hơn, sáng sủa hơn, được khơi nguồn từ cuộc sống tranh đấu và xây dựng non sông của nhân dân lao động như “Trời mỗi ngày lại sáng”, “Đất nở hoa” hay “Bài thơ cuộc đời”… Vẻ đẹp tự nhiên cùng nỗi sầu nhân thế đã cho thấy một nét thơ tiêu biểu của Huy Cận, điều này được trình bày đậm nét qua bài thơ “Tràng giang”. Đây là một ý thơ tiêu biểu và nổi tiếng cho hồn thơ Huy Cận trước Cách mệnh tháng Tám.
Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm Tràng giang
“Thơ Huy Cận thường buồn”, Xuân Diệu, người bạn tri kỉ và cũng chính là người bạn trăm năm thân thiết của Huy Cận cũng đã phải thốt lên tương tự. Là hai người bạn thân thiết của nhau – hai người thi sĩ đa tình cùng yêu quý và tìm tới với toàn cầu tự nhiên vô tận. Nhưng ở Xuân Diệu, tự nhiên say đắm ngọt ngào mang hương vị tiếng nói tình yêu, còn với Huy Cận, thì cây cối núi sông lại điềm nhiên lặng lẽ như thấm thía nỗi buồn của “cái tôi” lẻ loi cô độc.
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy “Tràng giang” là một trong những tác phẩm kết tụ nỗi sầu “mang mang thiên cổ” đó. Đọc bài thơ, có nhẽ ta sẽ bắt gặp được một nỗi buồn, nỗi buồn của chàng thanh niên nhưng “trọn kiếp mắt chàng thường đẫm lệ”, nỗi buồn có nhẽ rất… Huy Cận.
Đã hơn một lần Xuân Diệu nói về thơ Huy Cận như sau “Trong thơ Việt Nam, ta bỗng nghe bay dậy một tiếng địch buồn, ko phai tiếng sáo thiên thai, ko phải điệu tình ái, ko phải lời li tao kể chuyện một cái tôi, nhưng đó là một bản ngậm ngùi dài. Có phải tiếng hiu quạnh của một khóm trúc bông lau, có phải niềm than vãn của bờ sông bãi cát, có phải mặt trăng một mình đang thông cảm cùng các vì sao? Hay tiếng rền rĩ dịu êm sẽ vấn lấy ta như một dải lụa ôm ấp một vế đau, tiếng len thấm thía vào hồn ta như khí hậu của núi đèo, tiếng làm thành sương đọng lệ trên mắt ta…”. Một lời nhận xét thật hay nhưng có nhẽ chỉ cần bấy nhiêu đó thôi, ta đã hiểu được khá nhiều về thơ Huy Cận. Và đặc trưng là đối với “Tràng giang”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy thấm thía một nỗi sầu buồn. Đó là tiếng thư từ sóng nước, là nỗi niềm buồn tủi từ cảnh vật, hay nỗi buồn đã hóa thành tình yêu non sông…
Một nỗi buồn từ sóng nước lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Bài thơ chính là một bức tranh tự nhiên nhưng vong hồn của nó là một nỗi buồn xa xăm, hoang vắng, có một cái gì đó như tàn lụi độc thân.
“Sóng gợn Tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để nhìn những cơn sóng nhỏ đang lặng lẽ gối đầu nhau nhưng đi xa tới tận cuối chân trời, tâm hồn thi sĩ bỗng dâng lên một nỗi buồn “điệp điệp”. Từ “điệp điệp” đã tạo nên hình ảnh một nỗi buồn nghìn trùng, một nỗi buồn triền miên, lớp lớp… Thường người ta nói “trùng trùng điệp điệp” để chỉ núi non, nhưng ở đây tác giả lại đem nó để mô tả một nỗi buồn, đúng là một thông minh thật lạ mắt trong cách dùng từ để hình ảnh hóa một nỗi buồn thật là lãng mạn! Âm điệu thơ như ngân xa da diết, như thân thuộc quen quen. Có nhẽ Huy Cận đã liên tưởng tới một câu ca dao:
“Sóng bao nhiêu gợn, dạ em sầu bấy nhiêu”
Ở đây, có bao nhiêu gợn sóng trên dòng tràng giang là có bấy nhiêu nỗi buồn trong lòng thi sĩ. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy câu thơ ko chỉ nghiêng về số liệu nhưng còn nặng về sắc thái, nỗi buồn chỉ nhẹ nhõm lặng lẽ thôi nhưng da diết và dằng dai, nó như vô tình nghìn xa và tạo thành một tiếng buồn vô tình, vang vọng mãi giữa đất trời vũ trụ…
Và nổi trội giữa những lớp sóng ngút ngàn đó là hình ảnh của một con thuyền, một con thuyền nhỏ nổi trội giữa những lớp sóng nhưng cũng đang khuất chìm trong chúng. Hình ảnh lạ mắt vô cùng! Chiếc thuyền con như đang lênh đênh, dập dềnh ko định hướng, cứ xuôi mãi, xuôi mãi theo dòng nước vô tận nghìn trùng. Cụm từ “nước song song” cũng là một cấu tứ lạ nhưng ta chưa từng đọc bao giờ, nó đối với “buồn điệp điệp” ở câu trên như để gợi ra một nỗi buồn mênh mông trùng điệp!
Sang câu thơ thứ ba, nước và thuyền đã chuyển động ngược chiều nhau, con thuyền đã ko còn trôi xuôi theo dòng nước nữa:
“Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng…”
Thế thăng bằng song song của câu thơ đã bị phá vỡ. Thuyền về, nhưng về đâu? Ko rõ! Chỉ để lại một mặt sông vắng bóng thuyền, nỗi độc thân như trải rộng ra dường như vô tận. Hình ảnh con thuyền cứ khuất dần, khuất dần rồi xa mờ hẳn, nước đành chia “sầu trăm ngả”. Huy Cận đã khôn khéo trong việc mô tả sự vận động của sự vật để nói tới bước đi của ko gian. Thời kì vận chuyển theo tầm nhìn con thuyền và ko gian cũng mở rộng cùng với nó.
Nếu như lúc trước, ko gian chỉ xác định theo dòng nước đang chuyển động song song cùng với con thuyền thì hình bóng con thuyền đã trở thành mất dạng, ko gian chợt mở rộng ra tới “trăm ngả”, vô tận mênh mông ko có lấy một điểm tựa nào. Chính vì vậy, câu thơ thứ ba đã trở thành một đòn bẩy để nâng câu thơ cuối tạo thành một cụ thể lạ mắt vô cùng:
“Củi một cành khô lạc mấy dòng”
Lạ mắt về hình ảnh thơ và cả ý thơ! “Củi một cành khô” có nhẽ là một hình ảnh nhưng ta chưa từng bắt gặp bao giờ, chính nó đã đưa đoạn thơ thoát khỏi bầu ko khí cổ xưa để trở về với thời hiện đại. Hình ảnh một cành củi khô đang nổi trội dập dềnh giữa muôn vàn cơn sóng, lúc bị đẩy bên này, lúc lại dạt sang bên kia… Đó có phải chăng là hóa thân của một kiếp người lữ thứ, luôn lạc lõng chơ vơ, bị cuốn trôi theo chiều xoáy cuộc đời?
Dòng tràng giang đó, vẫn điềm nhiên suy tư qua lớp sóng “buồn điệp điệp”, qua dòng khơi “nước song song” và qua vẻ hững hờ mặc cho “thuyền về nước lại” mặc cho nhánh củi lạc loài trôi! Ôi, tràng giang, sóng gợn tràng giang! Một nỗi sầu nhân thế cứ dài dằng dặc ra mãi lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang…
Nỗi buồn từ cảnh vật nơi bờ bến lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Sang khổ thơ sau, tác giả đã đi sâu vào việc mô tả cụ thể nỗi buồn. Cái buồn bàng bạc cả ko gian giờ đã ko còn đi lang thang vô địch trên sông nhưng đã tấp vào một cồn đất nhỏ:
“Lơ thơ cồn nhỏ gió hiu quạnh
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, trời lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy cảnh trong bài thơ chứa đầy tâm trạng. Có nhẽ Huy Cận đã tập trung tất cả các hình ảnh và nhạc điệu để làm nổi trội lên cái buồn của con người trước cảnh trời rộng sông dài. Cảm giác buồn sầu được gửi gắm trong vần điệu, trong các từ gợi hình mỏng manh và cô quạnh! “Lơ thơ” gợi hình ảnh, “hiu quạnh” gợi cảm giác, cả hai từ láy như đã được thi sĩ phát huy hết hiệu quả để mô tả nỗi buồn, một nỗi buồn nhẹ nhõm nhưng sâu lắng, buồn tới lạnh lẽo độc thân, tới rợn ngợp tâm hồn.
Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”, có thể hiểu là “đâu đây có tiếng làng xa vãn chợ”, nhưng đó cũng có thể là câu hỏi nhưng tác giả đặt ra cho chính bản thân mình: “đâu rồi” hay “có đâu” tiếng “làng xa vãn chợ?” Ở đây, Huy Cận đã vận dụng khá tự nhiên một thủ pháp quan trọng trong thủ pháp cổ điển là lấy động tả tĩnh, cố tìm kiếm và lắng tai một âm thanh động để lặng đi trong bầu ko khí yên ắng tới rợn người!
Nỗi buồn đó như càng trải rộng hơn trước cái nền ko gian nhưng tác giả dựng nên bằng những từ ngữ vô cùng lạ mắt:
“Nắng xuống, trời lên, sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”
Cùng một lúc, Huy Cận đã sử dụng thủ pháp của một nhà nhiếp ảnh và nghệ thuật của một nhà hội họa để dựng nên một bức tranh lạ mắt. Thông thường từ “chót vót” chỉ được dùng để diễn tả chiều cao, vào thơ sâu thăm thẳm” ko gian như vụt lớn hơn ra. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy trên bức tranh sông dài hiện thêm một nét trời cao “sâu chót vót”, vài cồn đất nhỏ, “bến cô liêu”. Tự nhiên phóng khoáng hơn và tưởng chừng sẽ sống động hơn, nhưng ko. Lúc lòng người còn “hiu quạnh”, “cô liêu” thì “cảnh có vui đâu bao giờ”. Vài dải đất giữa sông dài, vài ngọn gió “hiu quạnh”, chưa đủ để làm tươi cảnh vật và âm thanh của “tiếng làng xa vãn chợ chiều” thì mơ hồ và mỏng manh lắm!
Quanh tác giả giờ đây chỉ còn có tự nhiên, một tự nhiên với cái buồn ảo não và da diết tới bàng bạc cả ko gian và thời kì. Những lớp tiếng sóng gợn tràng giang, tiếng hiu quạnh heo hắt của bờ lau khóm trúc, nỗi sầu vạn cổ tự nghìn xưa chợt theo gió thổi về! Giờ đây, giữa tự nhiên vũ trụ rộng mênh mông rộng lớn đó, chỉ còn lại có một mình tác giả, một mình đứng lặng chôn chân trong quạnh quẽ, cô liêu, cũng như Trần Tử Ngang, nghìn năm trước cũng đã có cuộc viễn du tương tự như thế:
“Người nào người trước đã qua!
Người nào người sau chưa tới?
Giữa trời đất vô cùng
Mình ta luôn giọt lệ!”
Người độc thân lại gặp cảnh hoang vắng tịch liêu thì nỗi độc thân ngày càng thêm đậm. Khổ thơ thứ ba như mở ra cái quang cảnh dường như ko có chút dấu vết nào của sự sống, một quang cảnh như đã bị chìm đắm trong toàn cầu của sự ngột ngạt tới vô cùng.
“Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông ko một chuyến đò ngang
Ko cầu gợi chút niềm thân tình
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.”
Nỗi buồn được mở rộng ra hơn, dù lời thơ có thêm được vài gam màu sắc nhạt nhòa. Cảnh có mở ra thêm bờ bờ bãi bãi, thêm ít màu sắc vàng tô điểm giữa bức tranh và thay thế “củi một cành khô” đơn độc lênh đênh đã là những đám bèo “hàng nối hàng” theo nhau đi mãi. Nhưng “hàng nối hàng” kia chợt xuất hiện trong dòng sông của thi sĩ như câu trả lời, đành để mặc cho tâm hồn mình trở thành một chiếc đảo độc thân giữa mây trời sông nước như “Chiếc đảo hồn tôi rợn bốn bề”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang dễ thấy một loạt các tình từ mênh mông và lặng lẽ đã gợi lên ko khí vắng vẻ u buồn, lại thêm những cụ thể phủ định “ko một chuyến đò ngang” đã càng làng tăng nỗi cô liêu quạnh quẽ. Tới đây tình trạng độc thân có nhẽ đã lên tới đỉnh điểm, ước mong tìm thấy một “chút niềm thân tình” ở một “chuyến đò ngang”, một sự liên lạc nào đó với con người qua chiếc cầu nhỏ nhỏ, nhưng tất cả đều ko có được:
“Thuyền ko giao nối đây qua đó
Vạn thuở đợi mong một cánh buồm!”
Đôi bờ sông như hai toàn cầu tách biệt nhau, bờ này tự thu mình ko liên lạc với bờ kia! Dòng nước vẫn cứ vô tình hững hờ chảy. Tràng giang mỗi lúc một rộng lớn, mỗi lúc mỗi người nào hài dưới tâm tư trĩu nặng của người thi sĩ trẻ, đã sớm vương nỗi sầu thiên cổ mênh mang và những cánh bèo mặt nước đang tản dạt trên lớp sóng nước kia có phải chăng chính là hình ảnh tượng trưng cho thân phận thi sĩ, của lớp người trẻ ở những năm 1930, cũng hoang mang vô định, cũng mỏng manh nhỏ nhỏ và cũng long đong nổi trôi theo dòng chảy vô tận của cuộc đời?.
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta bỗng thấy giống như tâm trạng nhưng Xuân Diệu một lần đã viết: “Chúng tôi cũng chơ vơ, mỗi hồn người là một cõi chơ vơ trong đất trời là một khung chơ vơ”. Tương tự, cái buồn của Huy Cận, của một chàng thi sĩ đã “hơn một lần gửi áo cho trăng” và lòng vẫn hay “sầu mưa”, “tủi nắng” đó ko phải là cái buồn vô cớ, nhưng nó cũng chính là cái buồn của thời đại, nhưng nếu nói cho chuẩn xác hơn thì đó là nỗi buồn của thanh niên tiểu tư sản trí thức lúc bấy giờ, những con người bị “giấc mơ con đè nát cuộc đời con” với những mảnh vong hồn nhưng lại bị “người đời bỏ hiu quạnh”. Và có nhẽ chính vì vậy hơn một lần họ đã từng than vãn:
“Nếu như chưa biết bao nhiêu lần hốt hoảng
Trong sầu đen đã gãy cánh như dơi
Nếu chưa biết bao nhiêu dòng lệ đắng
Chảy như sông ko rửa sạch sầu đời!”
Mượn dòng sông để soi vong hồn nhỏ nhỏ độc thân, nỗi buồn kia như lại càng thêm oằn sâu và trĩu nặng! Thi sĩ đã đem lại cái tâm trạng đầy độc thân buồn bực đó nhưng phủ lên cảnh vật tự nhiên.
Xem cụ thể >>> Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang của Huy Cận – Ngữ Văn 11
Tràng giang và nỗi buồn cụ thể hóa thành tình yêu nước
“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa”
Trên giữa bầu trời xanh mênh mông, mây đùn lên trông giống như những ngọn núi bạc trắng xóa, chợt xuất hiện một cánh chim nhỏ nhỏ nhưng “Bóng chiều sa nặng tới nỗi nó phải nghiêng cánh” (Xuân Diệu). Dùng một vật hữu hình để diễn tả một cái vô hình, thật khó để tưởng tượng được ranh giới giữa cái nhỏ nhỏ hữu hạn và cái lớn lao vô hạn nhưng Huy Cận đã đưa ra. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy cảnh vật hiện lên trong thơ ông dù cho rất buồn nhưng vẫn chưa đựng được một cái gì đó hùng tráng và mạnh mẽ.
Điều lạ mắt ở đây chính là cách nhìn của thi sĩ. Trong cánh chim nghiêng, tác giả đã thấy được bóng chiều sa. Trong lúc Nguyễn Du thấy bóng chiều qua những nhánh “tơ liễu thướt tha” Hàn Mặc Tử thấy bóng xuân sang trên những giàn thiên lí, thì ở đây Huy Cận cũng tỏ ra tinh tế ko kém lúc nhận thấy bóng chiều về trên một cánh chim nghiêng. Một cánh chim lẻ loi, chợp chờn trong ánh chiều đang xuống, làm cho trời đất như rộng trải ra thêm! Ko gian vừa mới trải mênh mông trong dáng dấp nghìn mây “lớp lớp” chất chồng, chợt ầm xuống hoàng hôn rất nhanh, đó cũng là lúc tâm hồn người lữ khách chợt bâng khuâng nhớ tới quê nhà.
“Lòng quê dợn dợn vời con nước
Ko khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”
Âm hưởng của thơ Đường triền miên trong câu cuối, mượn niềm luyến nhớ quê hương của Thôi Hiệu trong bài Hoàng Hạc Lâu.
“Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu”
Nhưng Huy Cận đã bộc lộ tình yêu đặm đà tha thiết hơn! Tình yêu khắc khoải nên thủy triều rộn rực xôn xao. Điệp từ “dợn dợn” cũng rập rờn như sóng tràng giang “điệp điệp”, cái rập rờn trùng điệp ngập tràn biết bao tình. Ngày xưa, thi sĩ Đường phải có “khói sóng trên sông”, Hồ Dzếnh phải có “khói buồn bay lên mây” mới có thể gợi nhớ quê hương, mới có thể “nhớ nhà trong điếu thuốc”, nhưng còn ở đây thì lại khác.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nhân vật trữ tình trong thơ Huy Cận đứng trước cảnh ko sương, ko khói hoàng hôn nhưng cũng rưng rưng nỗi nhớ về một miền quê xa khuất phía chân trời. Huy Cận chẳng cần ngoại cảnh! Lúc này cái buồn đã thành hình, ko chỉ còn là cái cảm giác sầu mênh mông vời vợi do xúc cảm sinh tình lúc ngắm sông nước tràng giang. Hai cấu kết được gói gọn trong những dòng xúc cảm thiết tha và xinh tươi làm sao! Và nó làm ta gợi nhớ tới những câu thơ ngày trước:
“Đạm đạm trường giang thủy
Du du viễn khách tình”
Bao phủ toàn bài thơ là một nỗi buồn rộng khắp và thấm thía, một nỗi buồn nhưng Hoài Thanh đã từng nhận xét là “Người đã nói cùng ta nỗi buồn nơi quán chật đèo cao, một nỗi buồn của sông dài trời rộng, nỗi buồn của người lữ thứ ngừng ngựa trên non, buồn đêm mưa, buồn nhớ bạn… Người đã khơi gợi dậy cái hồn buồn của Đông Á, người đã khơi gợi cái mạch sầu mấy nghìn năm vẫn ngấm ngầm trong cõi đất này.”
Nhận xét tác phẩm lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Có những tác phẩm văn học vừa đọc xong, gấp lại là ta sẽ quên ngay, nhưng cũng có ko ít những bài văn bài thơ, thật kì diệu, đã đi sâu vào lòng ta bằng một sức hút vô cùng mãnh liệt. Cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, ta thấy đây chính là một bài thơ tương tự. Đọc “Tràng giang”, ta cảm thấy từng lời thơ, từng âm điệu như những dòng chảy của một con sông, cứ len lỏi nhẹ nhõm nhưng chảy sâu vào tận đáy tâm hồn, khắc chạm vào đó những ấn tượng trầm lặng nhưng thâm thúy.
Kết bài: Bài thơ “Tràng giang” hiện diện với tư cách là một bài thơ buồn nhưng vẫn đặm đà và lắng sâu một tình yêu quê hương tha thiết nồng nàn! Có phải chăng vì vậy nhưng Xuân Diệu đã từng ca tụng rằng “Tràng giang là một bài thơ ca hát non sông non sông, do đó dọn đường cho lòng yêu giang sơn Tổ quốc”.
Dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận
Nhằm giúp các bạn nắm được nội dung bài viết trên đây cũng như rực rỡ về nội dung và nghệ thuật của bài thơ, Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn tóm tắt dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận.
Mở bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Giới thiệu đôi nét về tác giả Cù Huy Cận cùng bài thơ Tràng giang (trình bày đậm nét hồn thơ tác giả trước Cách mệnh tháng tám).
- Nói chung một số nét rực rỡ nổi trội trong nội dung cũng như nghệ thuật của tác phẩm.
Thân bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Bức tranh tự nhiên vô tận cùng nỗi buồn từ sóng nước.
- Những xoáy nước xô đuổi nhau tới tận chân trời gợi cảm giác buồn trùng điệp.
- Một nỗi buồn triền miên kéo dài vô tận theo tâm trạng của chủ thể trữ tình.
- Sự trôi nổi và phó mặc của tác giả trên dòng sông hữu tình đó.
- Mô tả tâm trạng chia li và tan tác của chủ thể trữ tình trong bài thơ.
- Nỗi buồn cảnh vật bờ bến cùng thời kì và ko gian của bài thơ
- Sự hoang vắng và hiu quạnh với ko gian u tịch và vắng lặng.
- Ko gian được đẩy lên vô tận trái lại với sự nhỏ nhỏ của con người.
- Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nỗi buồn trình bày tình yêu đất nước thầm kín
- Ko có sự giao hòa giữa con người với con người cũng như con người với tự nhiên.
- Sự trống vắng và độc thân, khát khao đồng cảm giữa con người.
- Một nỗi buồn thấm đượm đầy da diết về quê hương non sông của thi sĩ.
Kết bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Nói chung những ý chính trong bài cảm nhận Tràng giang.
- Tóm tắt trị giá nội dung cũng như trị giá nghệ thuật của tác phẩm.
- Bộc bạch suy nghĩ của bản thân lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang.
Chỉ với những nét chấm phá lúc tả cảnh tự nhiên bằng những giải pháp so sánh và tu từ lạ mắt, thi sĩ Huy Cận đã làm lên ko gian rộng lớn mênh mông của tự nhiên cùng với nỗi buồn sâu thẳm về những kiếp người. Tuy vậy, lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta đều thấy giữa tự nhiên và con người lại rất hòa hợp và đan quyện vào nhau. Qua đó, tác giả Huy Cận cũng bộc bạch tình yêu quê hương non sông con người của chính bản thân ông.
Trên đây là những cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, kỳ vọng đã cung ứng cho bạn những tri thức phục vụ học tập. Nếu có bất kỳ đóng góp hay thắc mắc về chủ đề cảm nhận bài thơ Tràng giang, đừng quên để lại nhận xét bên dưới nhé. Chúc bạn luôn học tốt!.
Xem thêm >>> Cảm nhận bức tranh tự nhiên Tràng giang của Huy Cận
Xem thêm >>> Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng Giang của Huy Cận
[toggle title=”xem thêm thông tin chi tiết về Cảm nhận bài thơ Tràng giang của nhà thơ Huy Cận [Bài viết HAY NHẤT]” state=”close”]
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận [Bài viết HAY NHẤT]
Hình Ảnh về: Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận [Bài viết HAY NHẤT]
Video về: Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận [Bài viết HAY NHẤT]
Wiki về Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận [Bài viết HAY NHẤT]
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận [Bài viết HAY NHẤT] -
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận để thấy một phong cách thơ súc tích và đầy chất triết lý. Không những thế, tình yêu tự nhiên con người cũng như tình yêu quê hương non sông đã được trình bày một cách khôn khéo trong bài thơ. Bài viết sau đây của Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận.
Mở bài: Thi sĩ Huy Cận với giọng thơ rất riêng đã khẳng định tên tuổi của mình trong phong trào Thơ mới 1930 – 1945. Trước Cách mệnh tháng Tám, thơ Huy Cận thường mang nỗi sầu về kiếp người và ca tụng cảnh đẹp của tự nhiên, tạo vật với các tác phẩm tiêu biểu như “Lửa thiêng”, “Vũ trụ ca”, Kinh cầu tự”. Tuy nhiên sau Cách mệnh tháng tám, hồn thơ của ông đã trở thành mới lạ hơn, sáng sủa hơn, được khơi nguồn từ cuộc sống tranh đấu và xây dựng non sông của nhân dân lao động như “Trời mỗi ngày lại sáng”, “Đất nở hoa” hay “Bài thơ cuộc đời”… Vẻ đẹp tự nhiên cùng nỗi sầu nhân thế đã cho thấy một nét thơ tiêu biểu của Huy Cận, điều này được trình bày đậm nét qua bài thơ “Tràng giang”. Đây là một ý thơ tiêu biểu và nổi tiếng cho hồn thơ Huy Cận trước Cách mệnh tháng Tám.
Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm Tràng giang
“Thơ Huy Cận thường buồn”, Xuân Diệu, người bạn tri kỉ và cũng chính là người bạn trăm năm thân thiết của Huy Cận cũng đã phải thốt lên tương tự. Là hai người bạn thân thiết của nhau – hai người thi sĩ đa tình cùng yêu quý và tìm tới với toàn cầu tự nhiên vô tận. Nhưng ở Xuân Diệu, tự nhiên say đắm ngọt ngào mang hương vị tiếng nói tình yêu, còn với Huy Cận, thì cây cối núi sông lại điềm nhiên lặng lẽ như thấm thía nỗi buồn của “cái tôi” lẻ loi cô độc.
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy “Tràng giang” là một trong những tác phẩm kết tụ nỗi sầu “mang mang thiên cổ” đó. Đọc bài thơ, có nhẽ ta sẽ bắt gặp được một nỗi buồn, nỗi buồn của chàng thanh niên nhưng “trọn kiếp mắt chàng thường đẫm lệ”, nỗi buồn có nhẽ rất… Huy Cận.
Đã hơn một lần Xuân Diệu nói về thơ Huy Cận như sau “Trong thơ Việt Nam, ta bỗng nghe bay dậy một tiếng địch buồn, ko phai tiếng sáo thiên thai, ko phải điệu tình ái, ko phải lời li tao kể chuyện một cái tôi, nhưng đó là một bản ngậm ngùi dài. Có phải tiếng hiu quạnh của một khóm trúc bông lau, có phải niềm than vãn của bờ sông bãi cát, có phải mặt trăng một mình đang thông cảm cùng các vì sao? Hay tiếng rền rĩ dịu êm sẽ vấn lấy ta như một dải lụa ôm ấp một vế đau, tiếng len thấm thía vào hồn ta như khí hậu của núi đèo, tiếng làm thành sương đọng lệ trên mắt ta…”. Một lời nhận xét thật hay nhưng có nhẽ chỉ cần bấy nhiêu đó thôi, ta đã hiểu được khá nhiều về thơ Huy Cận. Và đặc trưng là đối với “Tràng giang”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy thấm thía một nỗi sầu buồn. Đó là tiếng thư từ sóng nước, là nỗi niềm buồn tủi từ cảnh vật, hay nỗi buồn đã hóa thành tình yêu non sông…
Một nỗi buồn từ sóng nước lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Bài thơ chính là một bức tranh tự nhiên nhưng vong hồn của nó là một nỗi buồn xa xăm, hoang vắng, có một cái gì đó như tàn lụi độc thân.
“Sóng gợn Tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để nhìn những cơn sóng nhỏ đang lặng lẽ gối đầu nhau nhưng đi xa tới tận cuối chân trời, tâm hồn thi sĩ bỗng dâng lên một nỗi buồn “điệp điệp”. Từ “điệp điệp” đã tạo nên hình ảnh một nỗi buồn nghìn trùng, một nỗi buồn triền miên, lớp lớp… Thường người ta nói “trùng trùng điệp điệp” để chỉ núi non, nhưng ở đây tác giả lại đem nó để mô tả một nỗi buồn, đúng là một thông minh thật lạ mắt trong cách dùng từ để hình ảnh hóa một nỗi buồn thật là lãng mạn! Âm điệu thơ như ngân xa da diết, như thân thuộc quen quen. Có nhẽ Huy Cận đã liên tưởng tới một câu ca dao:
“Sóng bao nhiêu gợn, dạ em sầu bấy nhiêu”
Ở đây, có bao nhiêu gợn sóng trên dòng tràng giang là có bấy nhiêu nỗi buồn trong lòng thi sĩ. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy câu thơ ko chỉ nghiêng về số liệu nhưng còn nặng về sắc thái, nỗi buồn chỉ nhẹ nhõm lặng lẽ thôi nhưng da diết và dằng dai, nó như vô tình nghìn xa và tạo thành một tiếng buồn vô tình, vang vọng mãi giữa đất trời vũ trụ…
Và nổi trội giữa những lớp sóng ngút ngàn đó là hình ảnh của một con thuyền, một con thuyền nhỏ nổi trội giữa những lớp sóng nhưng cũng đang khuất chìm trong chúng. Hình ảnh lạ mắt vô cùng! Chiếc thuyền con như đang lênh đênh, dập dềnh ko định hướng, cứ xuôi mãi, xuôi mãi theo dòng nước vô tận nghìn trùng. Cụm từ “nước song song” cũng là một cấu tứ lạ nhưng ta chưa từng đọc bao giờ, nó đối với “buồn điệp điệp” ở câu trên như để gợi ra một nỗi buồn mênh mông trùng điệp!
Sang câu thơ thứ ba, nước và thuyền đã chuyển động ngược chiều nhau, con thuyền đã ko còn trôi xuôi theo dòng nước nữa:
“Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng…”
Thế thăng bằng song song của câu thơ đã bị phá vỡ. Thuyền về, nhưng về đâu? Ko rõ! Chỉ để lại một mặt sông vắng bóng thuyền, nỗi độc thân như trải rộng ra dường như vô tận. Hình ảnh con thuyền cứ khuất dần, khuất dần rồi xa mờ hẳn, nước đành chia “sầu trăm ngả”. Huy Cận đã khôn khéo trong việc mô tả sự vận động của sự vật để nói tới bước đi của ko gian. Thời kì vận chuyển theo tầm nhìn con thuyền và ko gian cũng mở rộng cùng với nó.
Nếu như lúc trước, ko gian chỉ xác định theo dòng nước đang chuyển động song song cùng với con thuyền thì hình bóng con thuyền đã trở thành mất dạng, ko gian chợt mở rộng ra tới “trăm ngả”, vô tận mênh mông ko có lấy một điểm tựa nào. Chính vì vậy, câu thơ thứ ba đã trở thành một đòn bẩy để nâng câu thơ cuối tạo thành một cụ thể lạ mắt vô cùng:
“Củi một cành khô lạc mấy dòng”
Lạ mắt về hình ảnh thơ và cả ý thơ! “Củi một cành khô” có nhẽ là một hình ảnh nhưng ta chưa từng bắt gặp bao giờ, chính nó đã đưa đoạn thơ thoát khỏi bầu ko khí cổ xưa để trở về với thời hiện đại. Hình ảnh một cành củi khô đang nổi trội dập dềnh giữa muôn vàn cơn sóng, lúc bị đẩy bên này, lúc lại dạt sang bên kia… Đó có phải chăng là hóa thân của một kiếp người lữ thứ, luôn lạc lõng chơ vơ, bị cuốn trôi theo chiều xoáy cuộc đời?
Dòng tràng giang đó, vẫn điềm nhiên suy tư qua lớp sóng “buồn điệp điệp”, qua dòng khơi “nước song song” và qua vẻ hững hờ mặc cho “thuyền về nước lại” mặc cho nhánh củi lạc loài trôi! Ôi, tràng giang, sóng gợn tràng giang! Một nỗi sầu nhân thế cứ dài dằng dặc ra mãi lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang…
Nỗi buồn từ cảnh vật nơi bờ bến lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Sang khổ thơ sau, tác giả đã đi sâu vào việc mô tả cụ thể nỗi buồn. Cái buồn bàng bạc cả ko gian giờ đã ko còn đi lang thang vô địch trên sông nhưng đã tấp vào một cồn đất nhỏ:
“Lơ thơ cồn nhỏ gió hiu quạnh
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, trời lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy cảnh trong bài thơ chứa đầy tâm trạng. Có nhẽ Huy Cận đã tập trung tất cả các hình ảnh và nhạc điệu để làm nổi trội lên cái buồn của con người trước cảnh trời rộng sông dài. Cảm giác buồn sầu được gửi gắm trong vần điệu, trong các từ gợi hình mỏng manh và cô quạnh! “Lơ thơ” gợi hình ảnh, “hiu quạnh” gợi cảm giác, cả hai từ láy như đã được thi sĩ phát huy hết hiệu quả để mô tả nỗi buồn, một nỗi buồn nhẹ nhõm nhưng sâu lắng, buồn tới lạnh lẽo độc thân, tới rợn ngợp tâm hồn.
Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”, có thể hiểu là “đâu đây có tiếng làng xa vãn chợ”, nhưng đó cũng có thể là câu hỏi nhưng tác giả đặt ra cho chính bản thân mình: “đâu rồi” hay “có đâu” tiếng “làng xa vãn chợ?” Ở đây, Huy Cận đã vận dụng khá tự nhiên một thủ pháp quan trọng trong thủ pháp cổ điển là lấy động tả tĩnh, cố tìm kiếm và lắng tai một âm thanh động để lặng đi trong bầu ko khí yên ắng tới rợn người!
Nỗi buồn đó như càng trải rộng hơn trước cái nền ko gian nhưng tác giả dựng nên bằng những từ ngữ vô cùng lạ mắt:
“Nắng xuống, trời lên, sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”
Cùng một lúc, Huy Cận đã sử dụng thủ pháp của một nhà nhiếp ảnh và nghệ thuật của một nhà hội họa để dựng nên một bức tranh lạ mắt. Thông thường từ “chót vót” chỉ được dùng để diễn tả chiều cao, vào thơ sâu thăm thẳm” ko gian như vụt lớn hơn ra. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy trên bức tranh sông dài hiện thêm một nét trời cao “sâu chót vót”, vài cồn đất nhỏ, “bến cô liêu”. Tự nhiên phóng khoáng hơn và tưởng chừng sẽ sống động hơn, nhưng ko. Lúc lòng người còn “hiu quạnh”, “cô liêu” thì “cảnh có vui đâu bao giờ”. Vài dải đất giữa sông dài, vài ngọn gió “hiu quạnh”, chưa đủ để làm tươi cảnh vật và âm thanh của “tiếng làng xa vãn chợ chiều” thì mơ hồ và mỏng manh lắm!
Quanh tác giả giờ đây chỉ còn có tự nhiên, một tự nhiên với cái buồn ảo não và da diết tới bàng bạc cả ko gian và thời kì. Những lớp tiếng sóng gợn tràng giang, tiếng hiu quạnh heo hắt của bờ lau khóm trúc, nỗi sầu vạn cổ tự nghìn xưa chợt theo gió thổi về! Giờ đây, giữa tự nhiên vũ trụ rộng mênh mông rộng lớn đó, chỉ còn lại có một mình tác giả, một mình đứng lặng chôn chân trong quạnh quẽ, cô liêu, cũng như Trần Tử Ngang, nghìn năm trước cũng đã có cuộc viễn du tương tự như thế:
“Người nào người trước đã qua!
Người nào người sau chưa tới?
Giữa trời đất vô cùng
Mình ta luôn giọt lệ!”
Người độc thân lại gặp cảnh hoang vắng tịch liêu thì nỗi độc thân ngày càng thêm đậm. Khổ thơ thứ ba như mở ra cái quang cảnh dường như ko có chút dấu vết nào của sự sống, một quang cảnh như đã bị chìm đắm trong toàn cầu của sự ngột ngạt tới vô cùng.
“Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông ko một chuyến đò ngang
Ko cầu gợi chút niềm thân tình
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.”
Nỗi buồn được mở rộng ra hơn, dù lời thơ có thêm được vài gam màu sắc nhạt nhòa. Cảnh có mở ra thêm bờ bờ bãi bãi, thêm ít màu sắc vàng tô điểm giữa bức tranh và thay thế “củi một cành khô” đơn độc lênh đênh đã là những đám bèo “hàng nối hàng” theo nhau đi mãi. Nhưng “hàng nối hàng” kia chợt xuất hiện trong dòng sông của thi sĩ như câu trả lời, đành để mặc cho tâm hồn mình trở thành một chiếc đảo độc thân giữa mây trời sông nước như “Chiếc đảo hồn tôi rợn bốn bề”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang dễ thấy một loạt các tình từ mênh mông và lặng lẽ đã gợi lên ko khí vắng vẻ u buồn, lại thêm những cụ thể phủ định “ko một chuyến đò ngang” đã càng làng tăng nỗi cô liêu quạnh quẽ. Tới đây tình trạng độc thân có nhẽ đã lên tới đỉnh điểm, ước mong tìm thấy một “chút niềm thân tình” ở một “chuyến đò ngang”, một sự liên lạc nào đó với con người qua chiếc cầu nhỏ nhỏ, nhưng tất cả đều ko có được:
“Thuyền ko giao nối đây qua đó
Vạn thuở đợi mong một cánh buồm!”
Đôi bờ sông như hai toàn cầu tách biệt nhau, bờ này tự thu mình ko liên lạc với bờ kia! Dòng nước vẫn cứ vô tình hững hờ chảy. Tràng giang mỗi lúc một rộng lớn, mỗi lúc mỗi người nào hài dưới tâm tư trĩu nặng của người thi sĩ trẻ, đã sớm vương nỗi sầu thiên cổ mênh mang và những cánh bèo mặt nước đang tản dạt trên lớp sóng nước kia có phải chăng chính là hình ảnh tượng trưng cho thân phận thi sĩ, của lớp người trẻ ở những năm 1930, cũng hoang mang vô định, cũng mỏng manh nhỏ nhỏ và cũng long đong nổi trôi theo dòng chảy vô tận của cuộc đời?.
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta bỗng thấy giống như tâm trạng nhưng Xuân Diệu một lần đã viết: “Chúng tôi cũng chơ vơ, mỗi hồn người là một cõi chơ vơ trong đất trời là một khung chơ vơ”. Tương tự, cái buồn của Huy Cận, của một chàng thi sĩ đã “hơn một lần gửi áo cho trăng” và lòng vẫn hay “sầu mưa”, “tủi nắng” đó ko phải là cái buồn vô cớ, nhưng nó cũng chính là cái buồn của thời đại, nhưng nếu nói cho chuẩn xác hơn thì đó là nỗi buồn của thanh niên tiểu tư sản trí thức lúc bấy giờ, những con người bị “giấc mơ con đè nát cuộc đời con” với những mảnh vong hồn nhưng lại bị “người đời bỏ hiu quạnh”. Và có nhẽ chính vì vậy hơn một lần họ đã từng than vãn:
“Nếu như chưa biết bao nhiêu lần hốt hoảng
Trong sầu đen đã gãy cánh như dơi
Nếu chưa biết bao nhiêu dòng lệ đắng
Chảy như sông ko rửa sạch sầu đời!”
Mượn dòng sông để soi vong hồn nhỏ nhỏ độc thân, nỗi buồn kia như lại càng thêm oằn sâu và trĩu nặng! Thi sĩ đã đem lại cái tâm trạng đầy độc thân buồn bực đó nhưng phủ lên cảnh vật tự nhiên.
Xem cụ thể >>> Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang của Huy Cận – Ngữ Văn 11
Tràng giang và nỗi buồn cụ thể hóa thành tình yêu nước
“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa”
Trên giữa bầu trời xanh mênh mông, mây đùn lên trông giống như những ngọn núi bạc trắng xóa, chợt xuất hiện một cánh chim nhỏ nhỏ nhưng “Bóng chiều sa nặng tới nỗi nó phải nghiêng cánh” (Xuân Diệu). Dùng một vật hữu hình để diễn tả một cái vô hình, thật khó để tưởng tượng được ranh giới giữa cái nhỏ nhỏ hữu hạn và cái lớn lao vô hạn nhưng Huy Cận đã đưa ra. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy cảnh vật hiện lên trong thơ ông dù cho rất buồn nhưng vẫn chưa đựng được một cái gì đó hùng tráng và mạnh mẽ.
Điều lạ mắt ở đây chính là cách nhìn của thi sĩ. Trong cánh chim nghiêng, tác giả đã thấy được bóng chiều sa. Trong lúc Nguyễn Du thấy bóng chiều qua những nhánh “tơ liễu thướt tha” Hàn Mặc Tử thấy bóng xuân sang trên những giàn thiên lí, thì ở đây Huy Cận cũng tỏ ra tinh tế ko kém lúc nhận thấy bóng chiều về trên một cánh chim nghiêng. Một cánh chim lẻ loi, chợp chờn trong ánh chiều đang xuống, làm cho trời đất như rộng trải ra thêm! Ko gian vừa mới trải mênh mông trong dáng dấp nghìn mây “lớp lớp” chất chồng, chợt ầm xuống hoàng hôn rất nhanh, đó cũng là lúc tâm hồn người lữ khách chợt bâng khuâng nhớ tới quê nhà.
“Lòng quê dợn dợn vời con nước
Ko khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”
Âm hưởng của thơ Đường triền miên trong câu cuối, mượn niềm luyến nhớ quê hương của Thôi Hiệu trong bài Hoàng Hạc Lâu.
“Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu”
Nhưng Huy Cận đã bộc lộ tình yêu đặm đà tha thiết hơn! Tình yêu khắc khoải nên thủy triều rộn rực xôn xao. Điệp từ “dợn dợn” cũng rập rờn như sóng tràng giang “điệp điệp”, cái rập rờn trùng điệp ngập tràn biết bao tình. Ngày xưa, thi sĩ Đường phải có “khói sóng trên sông”, Hồ Dzếnh phải có “khói buồn bay lên mây” mới có thể gợi nhớ quê hương, mới có thể “nhớ nhà trong điếu thuốc”, nhưng còn ở đây thì lại khác.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nhân vật trữ tình trong thơ Huy Cận đứng trước cảnh ko sương, ko khói hoàng hôn nhưng cũng rưng rưng nỗi nhớ về một miền quê xa khuất phía chân trời. Huy Cận chẳng cần ngoại cảnh! Lúc này cái buồn đã thành hình, ko chỉ còn là cái cảm giác sầu mênh mông vời vợi do xúc cảm sinh tình lúc ngắm sông nước tràng giang. Hai cấu kết được gói gọn trong những dòng xúc cảm thiết tha và xinh tươi làm sao! Và nó làm ta gợi nhớ tới những câu thơ ngày trước:
“Đạm đạm trường giang thủy
Du du viễn khách tình”
Bao phủ toàn bài thơ là một nỗi buồn rộng khắp và thấm thía, một nỗi buồn nhưng Hoài Thanh đã từng nhận xét là “Người đã nói cùng ta nỗi buồn nơi quán chật đèo cao, một nỗi buồn của sông dài trời rộng, nỗi buồn của người lữ thứ ngừng ngựa trên non, buồn đêm mưa, buồn nhớ bạn… Người đã khơi gợi dậy cái hồn buồn của Đông Á, người đã khơi gợi cái mạch sầu mấy nghìn năm vẫn ngấm ngầm trong cõi đất này.”
Nhận xét tác phẩm lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Có những tác phẩm văn học vừa đọc xong, gấp lại là ta sẽ quên ngay, nhưng cũng có ko ít những bài văn bài thơ, thật kì diệu, đã đi sâu vào lòng ta bằng một sức hút vô cùng mãnh liệt. Cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, ta thấy đây chính là một bài thơ tương tự. Đọc “Tràng giang”, ta cảm thấy từng lời thơ, từng âm điệu như những dòng chảy của một con sông, cứ len lỏi nhẹ nhõm nhưng chảy sâu vào tận đáy tâm hồn, khắc chạm vào đó những ấn tượng trầm lặng nhưng thâm thúy.
Kết bài: Bài thơ “Tràng giang” hiện diện với tư cách là một bài thơ buồn nhưng vẫn đặm đà và lắng sâu một tình yêu quê hương tha thiết nồng nàn! Có phải chăng vì vậy nhưng Xuân Diệu đã từng ca tụng rằng “Tràng giang là một bài thơ ca hát non sông non sông, do đó dọn đường cho lòng yêu giang sơn Tổ quốc”.
Dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận
Nhằm giúp các bạn nắm được nội dung bài viết trên đây cũng như rực rỡ về nội dung và nghệ thuật của bài thơ, Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn tóm tắt dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận.
Mở bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Giới thiệu đôi nét về tác giả Cù Huy Cận cùng bài thơ Tràng giang (trình bày đậm nét hồn thơ tác giả trước Cách mệnh tháng tám).
- Nói chung một số nét rực rỡ nổi trội trong nội dung cũng như nghệ thuật của tác phẩm.
Thân bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Bức tranh tự nhiên vô tận cùng nỗi buồn từ sóng nước.
- Những xoáy nước xô đuổi nhau tới tận chân trời gợi cảm giác buồn trùng điệp.
- Một nỗi buồn triền miên kéo dài vô tận theo tâm trạng của chủ thể trữ tình.
- Sự trôi nổi và phó mặc của tác giả trên dòng sông hữu tình đó.
- Mô tả tâm trạng chia li và tan tác của chủ thể trữ tình trong bài thơ.
- Nỗi buồn cảnh vật bờ bến cùng thời kì và ko gian của bài thơ
- Sự hoang vắng và hiu quạnh với ko gian u tịch và vắng lặng.
- Ko gian được đẩy lên vô tận trái lại với sự nhỏ nhỏ của con người.
- Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nỗi buồn trình bày tình yêu đất nước thầm kín
- Ko có sự giao hòa giữa con người với con người cũng như con người với tự nhiên.
- Sự trống vắng và độc thân, khát khao đồng cảm giữa con người.
- Một nỗi buồn thấm đượm đầy da diết về quê hương non sông của thi sĩ.
Kết bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Nói chung những ý chính trong bài cảm nhận Tràng giang.
- Tóm tắt trị giá nội dung cũng như trị giá nghệ thuật của tác phẩm.
- Bộc bạch suy nghĩ của bản thân lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang.
Chỉ với những nét chấm phá lúc tả cảnh tự nhiên bằng những giải pháp so sánh và tu từ lạ mắt, thi sĩ Huy Cận đã làm lên ko gian rộng lớn mênh mông của tự nhiên cùng với nỗi buồn sâu thẳm về những kiếp người. Tuy vậy, lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta đều thấy giữa tự nhiên và con người lại rất hòa hợp và đan quyện vào nhau. Qua đó, tác giả Huy Cận cũng bộc bạch tình yêu quê hương non sông con người của chính bản thân ông.
Trên đây là những cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, kỳ vọng đã cung ứng cho bạn những tri thức phục vụ học tập. Nếu có bất kỳ đóng góp hay thắc mắc về chủ đề cảm nhận bài thơ Tràng giang, đừng quên để lại nhận xét bên dưới nhé. Chúc bạn luôn học tốt!.
Xem thêm >>> Cảm nhận bức tranh tự nhiên Tràng giang của Huy Cận
Xem thêm >>> Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng Giang của Huy Cận
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận để thấy một phong cách thơ súc tích và đầy chất triết lý. Không những thế, tình yêu tự nhiên con người cũng như tình yêu quê hương non sông đã được trình bày một cách khôn khéo trong bài thơ. Bài viết sau đây của Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận.
Mở bài: Thi sĩ Huy Cận với giọng thơ rất riêng đã khẳng định tên tuổi của mình trong phong trào Thơ mới 1930 – 1945. Trước Cách mệnh tháng Tám, thơ Huy Cận thường mang nỗi sầu về kiếp người và ca tụng cảnh đẹp của tự nhiên, tạo vật với các tác phẩm tiêu biểu như “Lửa thiêng”, “Vũ trụ ca”, Kinh cầu tự”. Tuy nhiên sau Cách mệnh tháng tám, hồn thơ của ông đã trở thành mới lạ hơn, sáng sủa hơn, được khơi nguồn từ cuộc sống tranh đấu và xây dựng non sông của nhân dân lao động như “Trời mỗi ngày lại sáng”, “Đất nở hoa” hay “Bài thơ cuộc đời”… Vẻ đẹp tự nhiên cùng nỗi sầu nhân thế đã cho thấy một nét thơ tiêu biểu của Huy Cận, điều này được trình bày đậm nét qua bài thơ “Tràng giang”. Đây là một ý thơ tiêu biểu và nổi tiếng cho hồn thơ Huy Cận trước Cách mệnh tháng Tám.
Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm Tràng giang
“Thơ Huy Cận thường buồn”, Xuân Diệu, người bạn tri kỉ và cũng chính là người bạn trăm năm thân thiết của Huy Cận cũng đã phải thốt lên tương tự. Là hai người bạn thân thiết của nhau – hai người thi sĩ đa tình cùng yêu quý và tìm tới với toàn cầu tự nhiên vô tận. Nhưng ở Xuân Diệu, tự nhiên say đắm ngọt ngào mang hương vị tiếng nói tình yêu, còn với Huy Cận, thì cây cối núi sông lại điềm nhiên lặng lẽ như thấm thía nỗi buồn của “cái tôi” lẻ loi cô độc.
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy “Tràng giang” là một trong những tác phẩm kết tụ nỗi sầu “mang mang thiên cổ” đó. Đọc bài thơ, có nhẽ ta sẽ bắt gặp được một nỗi buồn, nỗi buồn của chàng thanh niên nhưng “trọn kiếp mắt chàng thường đẫm lệ”, nỗi buồn có nhẽ rất… Huy Cận.
Đã hơn một lần Xuân Diệu nói về thơ Huy Cận như sau “Trong thơ Việt Nam, ta bỗng nghe bay dậy một tiếng địch buồn, ko phai tiếng sáo thiên thai, ko phải điệu tình ái, ko phải lời li tao kể chuyện một cái tôi, nhưng đó là một bản ngậm ngùi dài. Có phải tiếng hiu quạnh của một khóm trúc bông lau, có phải niềm than vãn của bờ sông bãi cát, có phải mặt trăng một mình đang thông cảm cùng các vì sao? Hay tiếng rền rĩ dịu êm sẽ vấn lấy ta như một dải lụa ôm ấp một vế đau, tiếng len thấm thía vào hồn ta như khí hậu của núi đèo, tiếng làm thành sương đọng lệ trên mắt ta…”. Một lời nhận xét thật hay nhưng có nhẽ chỉ cần bấy nhiêu đó thôi, ta đã hiểu được khá nhiều về thơ Huy Cận. Và đặc trưng là đối với “Tràng giang”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy thấm thía một nỗi sầu buồn. Đó là tiếng thư từ sóng nước, là nỗi niềm buồn tủi từ cảnh vật, hay nỗi buồn đã hóa thành tình yêu non sông…
Một nỗi buồn từ sóng nước lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Bài thơ chính là một bức tranh tự nhiên nhưng vong hồn của nó là một nỗi buồn xa xăm, hoang vắng, có một cái gì đó như tàn lụi độc thân.
“Sóng gợn Tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để nhìn những cơn sóng nhỏ đang lặng lẽ gối đầu nhau nhưng đi xa tới tận cuối chân trời, tâm hồn thi sĩ bỗng dâng lên một nỗi buồn “điệp điệp”. Từ “điệp điệp” đã tạo nên hình ảnh một nỗi buồn nghìn trùng, một nỗi buồn triền miên, lớp lớp… Thường người ta nói “trùng trùng điệp điệp” để chỉ núi non, nhưng ở đây tác giả lại đem nó để mô tả một nỗi buồn, đúng là một thông minh thật lạ mắt trong cách dùng từ để hình ảnh hóa một nỗi buồn thật là lãng mạn! Âm điệu thơ như ngân xa da diết, như thân thuộc quen quen. Có nhẽ Huy Cận đã liên tưởng tới một câu ca dao:
“Sóng bao nhiêu gợn, dạ em sầu bấy nhiêu”
Ở đây, có bao nhiêu gợn sóng trên dòng tràng giang là có bấy nhiêu nỗi buồn trong lòng thi sĩ. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy câu thơ ko chỉ nghiêng về số liệu nhưng còn nặng về sắc thái, nỗi buồn chỉ nhẹ nhõm lặng lẽ thôi nhưng da diết và dằng dai, nó như vô tình nghìn xa và tạo thành một tiếng buồn vô tình, vang vọng mãi giữa đất trời vũ trụ…
Và nổi trội giữa những lớp sóng ngút ngàn đó là hình ảnh của một con thuyền, một con thuyền nhỏ nổi trội giữa những lớp sóng nhưng cũng đang khuất chìm trong chúng. Hình ảnh lạ mắt vô cùng! Chiếc thuyền con như đang lênh đênh, dập dềnh ko định hướng, cứ xuôi mãi, xuôi mãi theo dòng nước vô tận nghìn trùng. Cụm từ “nước song song” cũng là một cấu tứ lạ nhưng ta chưa từng đọc bao giờ, nó đối với “buồn điệp điệp” ở câu trên như để gợi ra một nỗi buồn mênh mông trùng điệp!
Sang câu thơ thứ ba, nước và thuyền đã chuyển động ngược chiều nhau, con thuyền đã ko còn trôi xuôi theo dòng nước nữa:
“Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng…”
Thế thăng bằng song song của câu thơ đã bị phá vỡ. Thuyền về, nhưng về đâu? Ko rõ! Chỉ để lại một mặt sông vắng bóng thuyền, nỗi độc thân như trải rộng ra dường như vô tận. Hình ảnh con thuyền cứ khuất dần, khuất dần rồi xa mờ hẳn, nước đành chia “sầu trăm ngả”. Huy Cận đã khôn khéo trong việc mô tả sự vận động của sự vật để nói tới bước đi của ko gian. Thời kì vận chuyển theo tầm nhìn con thuyền và ko gian cũng mở rộng cùng với nó.
Nếu như lúc trước, ko gian chỉ xác định theo dòng nước đang chuyển động song song cùng với con thuyền thì hình bóng con thuyền đã trở thành mất dạng, ko gian chợt mở rộng ra tới “trăm ngả”, vô tận mênh mông ko có lấy một điểm tựa nào. Chính vì vậy, câu thơ thứ ba đã trở thành một đòn bẩy để nâng câu thơ cuối tạo thành một cụ thể lạ mắt vô cùng:
“Củi một cành khô lạc mấy dòng”
Lạ mắt về hình ảnh thơ và cả ý thơ! “Củi một cành khô” có nhẽ là một hình ảnh nhưng ta chưa từng bắt gặp bao giờ, chính nó đã đưa đoạn thơ thoát khỏi bầu ko khí cổ xưa để trở về với thời hiện đại. Hình ảnh một cành củi khô đang nổi trội dập dềnh giữa muôn vàn cơn sóng, lúc bị đẩy bên này, lúc lại dạt sang bên kia… Đó có phải chăng là hóa thân của một kiếp người lữ thứ, luôn lạc lõng chơ vơ, bị cuốn trôi theo chiều xoáy cuộc đời?
Dòng tràng giang đó, vẫn điềm nhiên suy tư qua lớp sóng “buồn điệp điệp”, qua dòng khơi “nước song song” và qua vẻ hững hờ mặc cho “thuyền về nước lại” mặc cho nhánh củi lạc loài trôi! Ôi, tràng giang, sóng gợn tràng giang! Một nỗi sầu nhân thế cứ dài dằng dặc ra mãi lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang…
Nỗi buồn từ cảnh vật nơi bờ bến lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Sang khổ thơ sau, tác giả đã đi sâu vào việc mô tả cụ thể nỗi buồn. Cái buồn bàng bạc cả ko gian giờ đã ko còn đi lang thang vô địch trên sông nhưng đã tấp vào một cồn đất nhỏ:
“Lơ thơ cồn nhỏ gió hiu quạnh
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, trời lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy cảnh trong bài thơ chứa đầy tâm trạng. Có nhẽ Huy Cận đã tập trung tất cả các hình ảnh và nhạc điệu để làm nổi trội lên cái buồn của con người trước cảnh trời rộng sông dài. Cảm giác buồn sầu được gửi gắm trong vần điệu, trong các từ gợi hình mỏng manh và cô quạnh! “Lơ thơ” gợi hình ảnh, “hiu quạnh” gợi cảm giác, cả hai từ láy như đã được thi sĩ phát huy hết hiệu quả để mô tả nỗi buồn, một nỗi buồn nhẹ nhõm nhưng sâu lắng, buồn tới lạnh lẽo độc thân, tới rợn ngợp tâm hồn.
Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”, có thể hiểu là “đâu đây có tiếng làng xa vãn chợ”, nhưng đó cũng có thể là câu hỏi nhưng tác giả đặt ra cho chính bản thân mình: “đâu rồi” hay “có đâu” tiếng “làng xa vãn chợ?” Ở đây, Huy Cận đã vận dụng khá tự nhiên một thủ pháp quan trọng trong thủ pháp cổ điển là lấy động tả tĩnh, cố tìm kiếm và lắng tai một âm thanh động để lặng đi trong bầu ko khí yên ắng tới rợn người!
Nỗi buồn đó như càng trải rộng hơn trước cái nền ko gian nhưng tác giả dựng nên bằng những từ ngữ vô cùng lạ mắt:
“Nắng xuống, trời lên, sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”
Cùng một lúc, Huy Cận đã sử dụng thủ pháp của một nhà nhiếp ảnh và nghệ thuật của một nhà hội họa để dựng nên một bức tranh lạ mắt. Thông thường từ “chót vót” chỉ được dùng để diễn tả chiều cao, vào thơ sâu thăm thẳm” ko gian như vụt lớn hơn ra. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy trên bức tranh sông dài hiện thêm một nét trời cao “sâu chót vót”, vài cồn đất nhỏ, “bến cô liêu”. Tự nhiên phóng khoáng hơn và tưởng chừng sẽ sống động hơn, nhưng ko. Lúc lòng người còn “hiu quạnh”, “cô liêu” thì “cảnh có vui đâu bao giờ”. Vài dải đất giữa sông dài, vài ngọn gió “hiu quạnh”, chưa đủ để làm tươi cảnh vật và âm thanh của “tiếng làng xa vãn chợ chiều” thì mơ hồ và mỏng manh lắm!
Quanh tác giả giờ đây chỉ còn có tự nhiên, một tự nhiên với cái buồn ảo não và da diết tới bàng bạc cả ko gian và thời kì. Những lớp tiếng sóng gợn tràng giang, tiếng hiu quạnh heo hắt của bờ lau khóm trúc, nỗi sầu vạn cổ tự nghìn xưa chợt theo gió thổi về! Giờ đây, giữa tự nhiên vũ trụ rộng mênh mông rộng lớn đó, chỉ còn lại có một mình tác giả, một mình đứng lặng chôn chân trong quạnh quẽ, cô liêu, cũng như Trần Tử Ngang, nghìn năm trước cũng đã có cuộc viễn du tương tự như thế:
“Người nào người trước đã qua!
Người nào người sau chưa tới?
Giữa trời đất vô cùng
Mình ta luôn giọt lệ!”
Người độc thân lại gặp cảnh hoang vắng tịch liêu thì nỗi độc thân ngày càng thêm đậm. Khổ thơ thứ ba như mở ra cái quang cảnh dường như ko có chút dấu vết nào của sự sống, một quang cảnh như đã bị chìm đắm trong toàn cầu của sự ngột ngạt tới vô cùng.
“Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông ko một chuyến đò ngang
Ko cầu gợi chút niềm thân tình
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.”
Nỗi buồn được mở rộng ra hơn, dù lời thơ có thêm được vài gam màu sắc nhạt nhòa. Cảnh có mở ra thêm bờ bờ bãi bãi, thêm ít màu sắc vàng tô điểm giữa bức tranh và thay thế “củi một cành khô” đơn độc lênh đênh đã là những đám bèo “hàng nối hàng” theo nhau đi mãi. Nhưng “hàng nối hàng” kia chợt xuất hiện trong dòng sông của thi sĩ như câu trả lời, đành để mặc cho tâm hồn mình trở thành một chiếc đảo độc thân giữa mây trời sông nước như “Chiếc đảo hồn tôi rợn bốn bề”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang dễ thấy một loạt các tình từ mênh mông và lặng lẽ đã gợi lên ko khí vắng vẻ u buồn, lại thêm những cụ thể phủ định “ko một chuyến đò ngang” đã càng làng tăng nỗi cô liêu quạnh quẽ. Tới đây tình trạng độc thân có nhẽ đã lên tới đỉnh điểm, ước mong tìm thấy một “chút niềm thân tình” ở một “chuyến đò ngang”, một sự liên lạc nào đó với con người qua chiếc cầu nhỏ nhỏ, nhưng tất cả đều ko có được:
“Thuyền ko giao nối đây qua đó
Vạn thuở đợi mong một cánh buồm!”
Đôi bờ sông như hai toàn cầu tách biệt nhau, bờ này tự thu mình ko liên lạc với bờ kia! Dòng nước vẫn cứ vô tình hững hờ chảy. Tràng giang mỗi lúc một rộng lớn, mỗi lúc mỗi người nào hài dưới tâm tư trĩu nặng của người thi sĩ trẻ, đã sớm vương nỗi sầu thiên cổ mênh mang và những cánh bèo mặt nước đang tản dạt trên lớp sóng nước kia có phải chăng chính là hình ảnh tượng trưng cho thân phận thi sĩ, của lớp người trẻ ở những năm 1930, cũng hoang mang vô định, cũng mỏng manh nhỏ nhỏ và cũng long đong nổi trôi theo dòng chảy vô tận của cuộc đời?.
Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta bỗng thấy giống như tâm trạng nhưng Xuân Diệu một lần đã viết: “Chúng tôi cũng chơ vơ, mỗi hồn người là một cõi chơ vơ trong đất trời là một khung chơ vơ”. Tương tự, cái buồn của Huy Cận, của một chàng thi sĩ đã “hơn một lần gửi áo cho trăng” và lòng vẫn hay “sầu mưa”, “tủi nắng” đó ko phải là cái buồn vô cớ, nhưng nó cũng chính là cái buồn của thời đại, nhưng nếu nói cho chuẩn xác hơn thì đó là nỗi buồn của thanh niên tiểu tư sản trí thức lúc bấy giờ, những con người bị “giấc mơ con đè nát cuộc đời con” với những mảnh vong hồn nhưng lại bị “người đời bỏ hiu quạnh”. Và có nhẽ chính vì vậy hơn một lần họ đã từng than vãn:
“Nếu như chưa biết bao nhiêu lần hốt hoảng
Trong sầu đen đã gãy cánh như dơi
Nếu chưa biết bao nhiêu dòng lệ đắng
Chảy như sông ko rửa sạch sầu đời!”
Mượn dòng sông để soi vong hồn nhỏ nhỏ độc thân, nỗi buồn kia như lại càng thêm oằn sâu và trĩu nặng! Thi sĩ đã đem lại cái tâm trạng đầy độc thân buồn bực đó nhưng phủ lên cảnh vật tự nhiên.
Xem cụ thể >>> Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang của Huy Cận – Ngữ Văn 11
Tràng giang và nỗi buồn cụ thể hóa thành tình yêu nước
“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa”
Trên giữa bầu trời xanh mênh mông, mây đùn lên trông giống như những ngọn núi bạc trắng xóa, chợt xuất hiện một cánh chim nhỏ nhỏ nhưng “Bóng chiều sa nặng tới nỗi nó phải nghiêng cánh” (Xuân Diệu). Dùng một vật hữu hình để diễn tả một cái vô hình, thật khó để tưởng tượng được ranh giới giữa cái nhỏ nhỏ hữu hạn và cái lớn lao vô hạn nhưng Huy Cận đã đưa ra. Lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy cảnh vật hiện lên trong thơ ông dù cho rất buồn nhưng vẫn chưa đựng được một cái gì đó hùng tráng và mạnh mẽ.
Điều lạ mắt ở đây chính là cách nhìn của thi sĩ. Trong cánh chim nghiêng, tác giả đã thấy được bóng chiều sa. Trong lúc Nguyễn Du thấy bóng chiều qua những nhánh “tơ liễu thướt tha” Hàn Mặc Tử thấy bóng xuân sang trên những giàn thiên lí, thì ở đây Huy Cận cũng tỏ ra tinh tế ko kém lúc nhận thấy bóng chiều về trên một cánh chim nghiêng. Một cánh chim lẻ loi, chợp chờn trong ánh chiều đang xuống, làm cho trời đất như rộng trải ra thêm! Ko gian vừa mới trải mênh mông trong dáng dấp nghìn mây “lớp lớp” chất chồng, chợt ầm xuống hoàng hôn rất nhanh, đó cũng là lúc tâm hồn người lữ khách chợt bâng khuâng nhớ tới quê nhà.
“Lòng quê dợn dợn vời con nước
Ko khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”
Âm hưởng của thơ Đường triền miên trong câu cuối, mượn niềm luyến nhớ quê hương của Thôi Hiệu trong bài Hoàng Hạc Lâu.
“Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu”
Nhưng Huy Cận đã bộc lộ tình yêu đặm đà tha thiết hơn! Tình yêu khắc khoải nên thủy triều rộn rực xôn xao. Điệp từ “dợn dợn” cũng rập rờn như sóng tràng giang “điệp điệp”, cái rập rờn trùng điệp ngập tràn biết bao tình. Ngày xưa, thi sĩ Đường phải có “khói sóng trên sông”, Hồ Dzếnh phải có “khói buồn bay lên mây” mới có thể gợi nhớ quê hương, mới có thể “nhớ nhà trong điếu thuốc”, nhưng còn ở đây thì lại khác.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nhân vật trữ tình trong thơ Huy Cận đứng trước cảnh ko sương, ko khói hoàng hôn nhưng cũng rưng rưng nỗi nhớ về một miền quê xa khuất phía chân trời. Huy Cận chẳng cần ngoại cảnh! Lúc này cái buồn đã thành hình, ko chỉ còn là cái cảm giác sầu mênh mông vời vợi do xúc cảm sinh tình lúc ngắm sông nước tràng giang. Hai cấu kết được gói gọn trong những dòng xúc cảm thiết tha và xinh tươi làm sao! Và nó làm ta gợi nhớ tới những câu thơ ngày trước:
“Đạm đạm trường giang thủy
Du du viễn khách tình”
Bao phủ toàn bài thơ là một nỗi buồn rộng khắp và thấm thía, một nỗi buồn nhưng Hoài Thanh đã từng nhận xét là “Người đã nói cùng ta nỗi buồn nơi quán chật đèo cao, một nỗi buồn của sông dài trời rộng, nỗi buồn của người lữ thứ ngừng ngựa trên non, buồn đêm mưa, buồn nhớ bạn… Người đã khơi gợi dậy cái hồn buồn của Đông Á, người đã khơi gợi cái mạch sầu mấy nghìn năm vẫn ngấm ngầm trong cõi đất này.”
Nhận xét tác phẩm lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang
Có những tác phẩm văn học vừa đọc xong, gấp lại là ta sẽ quên ngay, nhưng cũng có ko ít những bài văn bài thơ, thật kì diệu, đã đi sâu vào lòng ta bằng một sức hút vô cùng mãnh liệt. Cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, ta thấy đây chính là một bài thơ tương tự. Đọc “Tràng giang”, ta cảm thấy từng lời thơ, từng âm điệu như những dòng chảy của một con sông, cứ len lỏi nhẹ nhõm nhưng chảy sâu vào tận đáy tâm hồn, khắc chạm vào đó những ấn tượng trầm lặng nhưng thâm thúy.
Kết bài: Bài thơ “Tràng giang” hiện diện với tư cách là một bài thơ buồn nhưng vẫn đặm đà và lắng sâu một tình yêu quê hương tha thiết nồng nàn! Có phải chăng vì vậy nhưng Xuân Diệu đã từng ca tụng rằng “Tràng giang là một bài thơ ca hát non sông non sông, do đó dọn đường cho lòng yêu giang sơn Tổ quốc”.
Dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận
Nhằm giúp các bạn nắm được nội dung bài viết trên đây cũng như rực rỡ về nội dung và nghệ thuật của bài thơ, Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn tóm tắt dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận.
Mở bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Giới thiệu đôi nét về tác giả Cù Huy Cận cùng bài thơ Tràng giang (trình bày đậm nét hồn thơ tác giả trước Cách mệnh tháng tám).
- Nói chung một số nét rực rỡ nổi trội trong nội dung cũng như nghệ thuật của tác phẩm.
Thân bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Bức tranh tự nhiên vô tận cùng nỗi buồn từ sóng nước.
- Những xoáy nước xô đuổi nhau tới tận chân trời gợi cảm giác buồn trùng điệp.
- Một nỗi buồn triền miên kéo dài vô tận theo tâm trạng của chủ thể trữ tình.
- Sự trôi nổi và phó mặc của tác giả trên dòng sông hữu tình đó.
- Mô tả tâm trạng chia li và tan tác của chủ thể trữ tình trong bài thơ.
- Nỗi buồn cảnh vật bờ bến cùng thời kì và ko gian của bài thơ
- Sự hoang vắng và hiu quạnh với ko gian u tịch và vắng lặng.
- Ko gian được đẩy lên vô tận trái lại với sự nhỏ nhỏ của con người.
- Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nỗi buồn trình bày tình yêu đất nước thầm kín
- Ko có sự giao hòa giữa con người với con người cũng như con người với tự nhiên.
- Sự trống vắng và độc thân, khát khao đồng cảm giữa con người.
- Một nỗi buồn thấm đượm đầy da diết về quê hương non sông của thi sĩ.
Kết bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Nói chung những ý chính trong bài cảm nhận Tràng giang.
- Tóm tắt trị giá nội dung cũng như trị giá nghệ thuật của tác phẩm.
- Bộc bạch suy nghĩ của bản thân lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang.
Chỉ với những nét chấm phá lúc tả cảnh tự nhiên bằng những giải pháp so sánh và tu từ lạ mắt, thi sĩ Huy Cận đã làm lên ko gian rộng lớn mênh mông của tự nhiên cùng với nỗi buồn sâu thẳm về những kiếp người. Tuy vậy, lúc cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta đều thấy giữa tự nhiên và con người lại rất hòa hợp và đan quyện vào nhau. Qua đó, tác giả Huy Cận cũng bộc bạch tình yêu quê hương non sông con người của chính bản thân ông.
Trên đây là những cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, kỳ vọng đã cung ứng cho bạn những tri thức phục vụ học tập. Nếu có bất kỳ đóng góp hay thắc mắc về chủ đề cảm nhận bài thơ Tràng giang, đừng quên để lại nhận xét bên dưới nhé. Chúc bạn luôn học tốt!.
Xem thêm >>> Cảm nhận bức tranh tự nhiên Tràng giang của Huy Cận
Xem thêm >>> Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng Giang của Huy Cận
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” 1″>
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận để thấy một phong cách thơ hàm súc và đầy chất triết lý. Bên cạnh đó, tình yêu thiên nhiên con người cũng như tình yêu quê hương đất nước đã được thể hiện một cách khéo léo trong bài thơ. Bài viết sau đây của Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn cảm nhận bài thơ Tràng giang của nhà thơ Huy Cận.
Mở bài: Nhà thơ Huy Cận với giọng thơ rất riêng đã khẳng định tên tuổi của mình trong phong trào Thơ mới 1930 – 1945. Trước Cách mạng tháng Tám, thơ Huy Cận thường mang nỗi sầu về kiếp người và ca ngợi cảnh đẹp của thiên nhiên, tạo vật với các tác phẩm tiêu biểu như “Lửa thiêng”, “Vũ trụ ca”, Kinh cầu tự”. Tuy nhiên sau Cách mạng tháng tám, hồn thơ của ông đã trở nên mới lạ hơn, lạc quan hơn, được khơi nguồn từ cuộc sống chiến đấu và xây dựng đất nước của nhân dân lao động như “Trời mỗi ngày lại sáng”, “Đất nở hoa” hay “Bài thơ cuộc đời”… Vẻ đẹp thiên nhiên cùng nỗi sầu nhân thế đã cho thấy một nét thơ tiêu biểu của Huy Cận, điều này được thể hiện đậm nét qua bài thơ “Tràng giang”. Đây là một ý thơ tiêu biểu và nổi tiếng cho hồn thơ Huy Cận trước Cách mạng tháng Tám.
Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm Tràng giang
“Thơ Huy Cận thường buồn”, Xuân Diệu, người bạn tri kỉ và cũng chính là người bạn đời thân thiết của Huy Cận cũng đã phải thốt lên như vậy. Là hai người bạn thân thiết của nhau – hai người thi sĩ đa tình cùng yêu mến và tìm đến với thế giới thiên nhiên vô tận. Nhưng ở Xuân Diệu, thiên nhiên say đắm ngọt ngào mang hương vị ngôn ngữ tình yêu, còn với Huy Cận, thì cây cỏ núi sông lại bình thản lặng lẽ như thấm thía nỗi buồn của “cái tôi” lẻ loi cô độc.
Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy “Tràng giang” là một trong những tác phẩm kết tụ nỗi sầu “mang mang thiên cổ” đó. Đọc bài thơ, có lẽ ta sẽ bắt gặp được một nỗi buồn, nỗi buồn của chàng thanh niên mà “trọn kiếp mắt chàng thường đẫm lệ”, nỗi buồn có lẽ rất… Huy Cận.
Đã hơn một lần Xuân Diệu nói về thơ Huy Cận như sau “Trong thơ Việt Nam, ta bỗng nghe bay dậy một tiếng địch buồn, không phai tiếng sáo thiên thai, không phải điệu ái tình, không phải lời li tao kể chuyện một cái tôi, mà ấy là một bản ngậm ngùi dài. Có phải tiếng đìu hiu của một khóm trúc bông lau, có phải niềm than vãn của bờ sông bãi cát, có phải mặt trăng một mình đang cảm thông cùng các vì sao? Hay tiếng rền rĩ dịu êm sẽ vấn lấy ta như một dải lụa ôm ấp một vế đau, tiếng len thấm thía vào hồn ta như khí hậu của núi đèo, tiếng làm thành sương đọng lệ trên mắt ta…”. Một lời nhận xét thật hay mà có lẽ chỉ cần bấy nhiêu đó thôi, ta đã hiểu được khá nhiều về thơ Huy Cận. Và đặc biệt là đối với “Tràng giang”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của nhà thơ Huy Cận
Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy thấm thía một nỗi sầu buồn. Đó là tiếng thơ từ sóng nước, là nỗi niềm buồn tủi từ cảnh vật, hay nỗi buồn đã hóa thành tình yêu đất nước…
Một nỗi buồn từ sóng nước khi cảm nhận bài thơ Tràng giang
Bài thơ chính là một bức tranh thiên nhiên mà linh hồn của nó là một nỗi buồn xa xăm, hoang vắng, có một cái gì đó như tàn lụi cô đơn.
“Sóng gợn Tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để nhìn những cơn sóng nhỏ đang lặng lẽ gối đầu nhau mà đi xa đến tận cuối chân trời, tâm hồn nhà thơ bỗng dâng lên một nỗi buồn “điệp điệp”. Từ “điệp điệp” đã tạo nên hình ảnh một nỗi buồn ngàn trùng, một nỗi buồn triền miên, lớp lớp… Thường người ta nói “trùng trùng điệp điệp” để chỉ núi non, nhưng ở đây tác giả lại đem nó để miêu tả một nỗi buồn, đúng là một sáng tạo thật độc đáo trong cách dùng từ để hình ảnh hóa một nỗi buồn thật là lãng mạn! Âm điệu thơ như ngân xa da diết, như thân thuộc quen quen. Có lẽ Huy Cận đã liên tưởng đến một câu ca dao:
“Sóng bao nhiêu gợn, dạ em sầu bấy nhiêu”
Ở đây, có bao nhiêu gợn sóng trên dòng tràng giang là có bấy nhiêu nỗi buồn trong lòng thi sĩ. Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy câu thơ không chỉ nghiêng về số liệu mà còn nặng về sắc thái, nỗi buồn chỉ nhẹ nhàng lặng lẽ thôi nhưng da diết và dai dẳng, nó như vô tình ngàn xa và tạo thành một tiếng buồn vô tình, vang vọng mãi giữa đất trời vũ trụ…
Và nổi bật giữa những lớp sóng bạt ngàn đó là hình ảnh của một con thuyền, một con thuyền nhỏ nổi bật giữa những lớp sóng nhưng cũng đang khuất chìm trong chúng. Hình ảnh độc đáo vô cùng! Chiếc thuyền con như đang lênh đênh, bập bềnh không định hướng, cứ xuôi mãi, xuôi mãi theo dòng nước vô tận nghìn trùng. Cụm từ “nước song song” cũng là một cấu tứ lạ mà ta chưa từng đọc bao giờ, nó đối với “buồn điệp điệp” ở câu trên như để gợi ra một nỗi buồn mênh mông trùng điệp!
Sang câu thơ thứ ba, nước và thuyền đã chuyển động ngược chiều nhau, con thuyền đã không còn trôi xuôi theo dòng nước nữa:
“Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng…”
Thế cân bằng song song của câu thơ đã bị phá vỡ. Thuyền về, mà về đâu? Không rõ! Chỉ để lại một mặt sông vắng bóng thuyền, nỗi cô đơn như trải rộng ra dường như vô tận. Hình ảnh con thuyền cứ khuất dần, khuất dần rồi xa mờ hẳn, nước đành chia “sầu trăm ngả”. Huy Cận đã khéo léo trong việc miêu tả sự vận động của sự vật để nói đến bước đi của không gian. Thời gian vận chuyển theo tầm nhìn con thuyền và không gian cũng mở rộng cùng với nó.
Nếu như lúc trước, không gian chỉ xác định theo dòng nước đang chuyển động song song cùng với con thuyền thì hình bóng con thuyền đã trở nên mất dạng, không gian chợt mở rộng ra đến “trăm ngả”, vô tận mênh mông không có lấy một điểm tựa nào. Chính vì vậy, câu thơ thứ ba đã trở thành một đòn bẩy để nâng câu thơ cuối tạo thành một chi tiết độc đáo vô cùng:
“Củi một cành khô lạc mấy dòng”
Độc đáo về hình ảnh thơ và cả ý thơ! “Củi một cành khô” có lẽ là một hình ảnh mà ta chưa từng bắt gặp bao giờ, chính nó đã đưa đoạn thơ thoát khỏi bầu không khí cổ kính để trở về với thời hiện đại. Hình ảnh một cành củi khô đang nổi trội dập dềnh giữa muôn vàn cơn sóng, lúc bị đẩy bên này, lúc lại dạt sang bên kia… Đó có phải chăng là hóa thân của một kiếp người lữ thứ, luôn lạc lõng bơ vơ, bị cuốn trôi theo chiều xoáy cuộc đời?
Dòng tràng giang đó, vẫn bình thản suy tư qua lớp sóng “buồn điệp điệp”, qua dòng khơi “nước song song” và qua vẻ hững hờ mặc cho “thuyền về nước lại” mặc cho nhánh củi lạc loài trôi! Ôi, tràng giang, sóng gợn tràng giang! Một nỗi sầu nhân thế cứ dài dằng dặc ra mãi khi cảm nhận bài thơ Tràng giang…
Nỗi buồn từ cảnh vật nơi bến bờ khi cảm nhận bài thơ Tràng giang
Sang khổ thơ sau, tác giả đã đi sâu vào việc mô tả chi tiết nỗi buồn. Cái buồn bàng bạc cả không gian giờ đã không còn đi lang thang vô địch trên sông mà đã tấp vào một cồn đất nhỏ:
“Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, trời lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy cảnh trong bài thơ chứa đầy tâm trạng. Có lẽ Huy Cận đã tập trung tất cả các hình ảnh và nhạc điệu để làm nổi bật lên cái buồn của con người trước cảnh trời rộng sông dài. Cảm giác buồn sầu được gửi gắm trong vần điệu, trong các từ gợi hình mong manh và cô quạnh! “Lơ thơ” gợi hình ảnh, “đìu hiu” gợi cảm giác, cả hai từ láy như đã được nhà thơ phát huy hết hiệu quả để mô tả nỗi buồn, một nỗi buồn nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, buồn đến lạnh lẽo cô đơn, đến rợn ngợp tâm hồn.
Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”, có thể hiểu là “đâu đây có tiếng làng xa vãn chợ”, nhưng đó cũng có thể là câu hỏi mà tác giả đặt ra cho chính bản thân mình: “đâu rồi” hay “có đâu” tiếng “làng xa vãn chợ?” Ở đây, Huy Cận đã vận dụng khá tự nhiên một thủ pháp quan trọng trong thủ pháp cổ điển là lấy động tả tĩnh, cố tìm kiếm và lắng nghe một âm thanh động để lặng đi trong bầu không khí tĩnh lặng đến rợn người!
Nỗi buồn ấy như càng trải rộng hơn trước cái nền không gian mà tác giả dựng nên bằng những từ ngữ vô cùng độc đáo:
“Nắng xuống, trời lên, sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”
Cùng một lúc, Huy Cận đã sử dụng thủ pháp của một nhà nhiếp ảnh và nghệ thuật của một nhà hội họa để dựng nên một bức tranh độc đáo. Thông thường từ “chót vót” chỉ được dùng để diễn tả chiều cao, vào thơ sâu thăm thẳm” không gian như vụt lớn hơn ra. Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy trên bức tranh sông dài hiện thêm một nét trời cao “sâu chót vót”, vài cồn đất nhỏ, “bến cô liêu”. Thiên nhiên phóng khoáng hơn và tưởng chừng sẽ sống động hơn, nhưng không. Khi lòng người còn “đìu hiu”, “cô liêu” thì “cảnh có vui đâu bao giờ”. Vài dải đất giữa sông dài, vài ngọn gió “đìu hiu”, chưa đủ để làm tươi cảnh vật và âm thanh của “tiếng làng xa vãn chợ chiều” thì mơ hồ và mong manh lắm!
Quanh tác giả giờ đây chỉ còn có thiên nhiên, một thiên nhiên với cái buồn ảo não và da diết đến bàng bạc cả không gian và thời gian. Những lớp tiếng sóng gợn tràng giang, tiếng đìu hiu heo hắt của bờ lau khóm trúc, nỗi sầu vạn cổ tự ngàn xưa chợt theo gió thổi về! Giờ đây, giữa thiên nhiên vũ trụ rộng mênh mông bao la ấy, chỉ còn lại có một mình tác giả, một mình đứng lặng chôn chân trong quạnh quẽ, cô liêu, cũng như Trần Tử Ngang, ngàn năm trước cũng đã có cuộc viễn du tương tự như thế:
“Ai người trước đã qua!
Ai người sau chưa tới?
Giữa trời đất vô cùng
Mình ta luôn giọt lệ!”
Người cô đơn lại gặp cảnh hoang vắng tịch liêu thì nỗi cô đơn ngày càng thêm đậm. Khổ thơ thứ ba như mở ra cái khung cảnh dường như không có chút dấu vết nào của sự sống, một khung cảnh như đã bị chìm đắm trong thế giới của sự ngột ngạt đến vô cùng.
“Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân mật
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.”
Nỗi buồn được mở rộng ra hơn, dù lời thơ có thêm được vài gam màu sắc nhạt nhòa. Cảnh có mở ra thêm bờ bờ bãi bãi, thêm ít màu sắc vàng tô điểm giữa bức tranh và thay thế “củi một cành khô” đơn độc lênh đênh đã là những đám bèo “hàng nối hàng” theo nhau đi mãi. Nhưng “hàng nối hàng” kia chợt xuất hiện trong dòng sông của nhà thơ như câu trả lời, đành để mặc cho tâm hồn mình trở thành một chiếc đảo cô đơn giữa mây trời sông nước như “Chiếc đảo hồn tôi rợn bốn bề”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang dễ thấy một loạt các tình từ mênh mông và lặng lẽ đã gợi lên không khí vắng vẻ u buồn, lại thêm những chi tiết phủ định “không một chuyến đò ngang” đã càng làng tăng nỗi cô liêu quạnh quẽ. Đến đây tình trạng cô đơn có lẽ đã lên tới đỉnh điểm, ước mong tìm thấy một “chút niềm thân mật” ở một “chuyến đò ngang”, một sự liên lạc nào đó với con người qua chiếc cầu nhỏ bé, nhưng tất cả đều không có được:
“Thuyền không giao nối đây qua đó
Vạn thuở chờ mong một cánh buồm!”
Đôi bờ sông như hai thế giới tách biệt nhau, bờ này tự thu mình không liên lạc với bờ kia! Dòng nước vẫn cứ vô tình hững hờ chảy. Tràng giang mỗi lúc một bao la, mỗi lúc mỗi ai hài dưới tâm tư trĩu nặng của người thi sĩ trẻ, đã sớm vương nỗi sầu thiên cổ mênh mang và những cánh bèo đang tản dạt trên lớp sóng nước kia có phải chăng chính là hình ảnh tượng trưng cho thân phận nhà thơ, của lớp người trẻ ở những năm 1930, cũng hoang mang vô định, cũng mỏng manh nhỏ bé và cũng long đong nổi trôi theo dòng chảy bất tận của cuộc đời?.
Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta bỗng thấy giống như tâm trạng mà Xuân Diệu một lần đã viết: “Chúng tôi cũng bơ vơ, mỗi hồn người là một cõi bơ vơ trong đất trời là một khung bơ vơ”. Như vậy, cái buồn của Huy Cận, của một chàng thi sĩ đã “hơn một lần gửi áo cho trăng” và lòng vẫn hay “sầu mưa”, “tủi nắng” ấy không phải là cái buồn vô cớ, mà nó cũng chính là cái buồn của thời đại, mà nếu nói cho chính xác hơn thì đó là nỗi buồn của thanh niên tiểu tư sản trí thức lúc bấy giờ, những con người bị “giấc mơ con đè nát cuộc đời con” với những mảnh linh hồn nhưng lại bị “thiên hạ bỏ đìu hiu”. Và có lẽ chính vì vậy hơn một lần họ đã từng than thở:
“Nếu như chưa biết bao nhiêu lần hốt hoảng
Trong sầu đen đã gãy cánh như dơi
Nếu chưa biết bao nhiêu dòng lệ đắng
Chảy như sông không rửa sạch sầu đời!”
Mượn dòng sông để soi linh hồn bé nhỏ cô đơn, nỗi buồn kia như lại càng thêm oằn sâu và trĩu nặng! Nhà thơ đã đem lại cái tâm trạng đầy cô đơn buồn bã ấy mà phủ lên cảnh vật thiên nhiên.
Xem chi tiết >>> Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang của Huy Cận – Ngữ Văn 11
Tràng giang và nỗi buồn cụ thể hóa thành tình yêu nước
“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa”
Trên giữa bầu trời xanh mênh mông, mây đùn lên trông giống như những ngọn núi bạc trắng xóa, chợt xuất hiện một cánh chim bé nhỏ mà “Bóng chiều sa nặng đến nỗi nó phải nghiêng cánh” (Xuân Diệu). Dùng một vật hữu hình để diễn tả một cái vô hình, thật khó để hình dung được ranh giới giữa cái nhỏ bé hữu hạn và cái lớn lao vô hạn mà Huy Cận đã đưa ra. Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy cảnh vật hiện lên trong thơ ông dù cho rất buồn nhưng vẫn chưa đựng được một cái gì đó hùng tráng và mạnh mẽ.
Điều độc đáo ở đây chính là cách nhìn của nhà thơ. Trong cánh chim nghiêng, tác giả đã thấy được bóng chiều sa. Trong lúc Nguyễn Du thấy bóng chiều qua những nhánh “tơ liễu thướt tha” Hàn Mặc Tử thấy bóng xuân sang trên những giàn thiên lí, thì ở đây Huy Cận cũng tỏ ra tinh tế không kém khi nhận thấy bóng chiều về trên một cánh chim nghiêng. Một cánh chim lẻ loi, chấp chới trong ánh chiều đang xuống, khiến cho trời đất như rộng trải ra thêm! Không gian vừa mới trải mênh mông trong dáng dấp ngàn mây “lớp lớp” chất chồng, chợt ầm xuống hoàng hôn rất nhanh, đó cũng là khi tâm hồn người lữ khách chợt bâng khuâng nhớ đến quê nhà.
“Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”
Âm hưởng của thơ Đường triền miên trong câu cuối, mượn niềm luyến nhớ quê hương của Thôi Hiệu trong bài Hoàng Hạc Lâu.
“Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu”
Nhưng Huy Cận đã bộc lộ tình yêu đậm đà tha thiết hơn! Tình yêu khắc khoải nên thủy triều rạo rực xôn xao. Điệp từ “dợn dợn” cũng rập rờn như sóng tràng giang “điệp điệp”, cái rập rờn trùng điệp chan chứa biết bao tình. Ngày xưa, nhà thơ Đường phải có “khói sóng trên sông”, Hồ Dzếnh phải có “khói buồn bay lên mây” mới có thể gợi nhớ quê hương, mới có thể “nhớ nhà trong điếu thuốc”, nhưng còn ở đây thì lại khác.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nhân vật trữ tình trong thơ Huy Cận đứng trước cảnh không sương, không khói hoàng hôn mà cũng rưng rưng nỗi nhớ về một miền quê xa khuất phía chân trời. Huy Cận chẳng cần ngoại cảnh! Lúc này cái buồn đã thành hình, không chỉ còn là cái cảm giác sầu mênh mông vời vợi do xúc cảm sinh tình khi ngắm sông nước tràng giang. Hai câu kết được gói gọn trong những dòng cảm xúc thiết tha và đẹp đẽ làm sao! Và nó làm ta gợi nhớ đến những câu thơ ngày trước:
“Đạm đạm trường giang thủy
Du du viễn khách tình”
Bao phủ toàn bài thơ là một nỗi buồn rộng khắp và thấm thía, một nỗi buồn mà Hoài Thanh đã từng nhận xét là “Người đã nói cùng ta nỗi buồn nơi quán chật đèo cao, một nỗi buồn của sông dài trời rộng, nỗi buồn của người lữ thứ dừng ngựa trên non, buồn đêm mưa, buồn nhớ bạn… Người đã khơi gợi dậy cái hồn buồn của Đông Á, người đã khơi gợi cái mạch sầu mấy nghìn năm vẫn ngấm ngầm trong cõi đất này.”
Nhận xét tác phẩm khi cảm nhận bài thơ Tràng giang
Có những tác phẩm văn học vừa đọc xong, gấp lại là ta sẽ quên ngay, nhưng cũng có không ít những bài văn bài thơ, thật diệu kì, đã đi sâu vào lòng ta bằng một sức hút vô cùng mãnh liệt. Cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, ta thấy đây chính là một bài thơ như vậy. Đọc “Tràng giang”, ta cảm thấy từng lời thơ, từng âm điệu như những dòng chảy của một con sông, cứ len lỏi nhẹ nhàng nhưng chảy sâu vào tận đáy tâm hồn, khắc chạm vào đó những ấn tượng thâm trầm mà sâu sắc.
Kết bài: Bài thơ “Tràng giang” hiện diện với tư cách là một bài thơ buồn nhưng vẫn đậm đà và lắng sâu một tình yêu quê hương tha thiết nồng nàn! Có phải chăng vì vậy mà Xuân Diệu đã từng ca ngợi rằng “Tràng giang là một bài thơ ca hát non sông đất nước, do đó dọn đường cho lòng yêu giang sơn Tổ quốc”.
Dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận
Nhằm giúp các bạn nắm được nội dung bài viết trên đây cũng như đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ, Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn tóm tắt dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận.
Mở bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Giới thiệu đôi nét về tác giả Cù Huy Cận cùng bài thơ Tràng giang (thể hiện đậm nét hồn thơ tác giả trước Cách mạng tháng tám).
- Khái quát một số nét đặc sắc nổi bật trong nội dung cũng như nghệ thuật của tác phẩm.
Thân bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Bức tranh thiên nhiên vô tận cùng nỗi buồn từ sóng nước.
- Những xoáy nước xô đuổi nhau đến tận chân trời gợi cảm giác buồn trùng điệp.
- Một nỗi buồn miên man kéo dài bất tận theo tâm trạng của chủ thể trữ tình.
- Sự trôi nổi và phó mặc của tác giả trên dòng sông hữu tình đó.
- Miêu tả tâm trạng chia li và tan tác của chủ thể trữ tình trong bài thơ.
- Nỗi buồn cảnh vật bến bờ cùng thời gian và không gian của bài thơ
- Sự hoang vắng và đìu hiu với không gian tĩnh mịch và vắng lặng.
- Không gian được đẩy lên vô tận ngược lại với sự nhỏ bé của con người.
- Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nỗi buồn thể hiện tình yêu đất nước thầm kín
- Không có sự giao hòa giữa con người với con người cũng như con người với thiên nhiên.
- Sự trống trải và cô đơn, khát khao đồng cảm giữa con người.
- Một nỗi buồn thấm đượm đầy da diết về quê hương đất nước của nhà thơ.
Kết bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Khái quát những ý chính trong bài cảm nhận Tràng giang.
- Tóm tắt giá trị nội dung cũng như giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
- Bày tỏ suy nghĩ của bản thân khi cảm nhận bài thơ Tràng giang.
Chỉ với những nét chấm phá khi tả cảnh thiên nhiên bằng những biện pháp so sánh và tu từ độc đáo, nhà thơ Huy Cận đã làm lên không gian bao la bát ngát của thiên nhiên cùng với nỗi buồn sâu thẳm về những kiếp người. Tuy vậy, khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta đều thấy giữa thiên nhiên và con người lại rất hòa hợp và đan quyện vào nhau. Qua đó, tác giả Huy Cận cũng bày tỏ tình yêu quê hương đất nước con người của chính bản thân ông.
Trên đây là những cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, hy vọng đã cung cấp cho bạn những kiến thức phục vụ học tập. Nếu có bất cứ đóng góp hay thắc mắc về chủ đề cảm nhận bài thơ Tràng giang, đừng quên để lại nhận xét bên dưới nhé. Chúc bạn luôn học tốt!.
Xem thêm >>> Cảm nhận bức tranh thiên nhiên Tràng giang của Huy Cận
Xem thêm >>> Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng Giang của Huy Cận
Xem thêm nhiều bài viết hay về Hỏi Đáp Văn Học
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận để thấy một phong cách thơ hàm súc và đầy chất triết lý. Bên cạnh đó, tình yêu thiên nhiên con người cũng như tình yêu quê hương đất nước đã được thể hiện một cách khéo léo trong bài thơ. Bài viết sau đây của Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn cảm nhận bài thơ Tràng giang của nhà thơ Huy Cận.
Mở bài: Nhà thơ Huy Cận với giọng thơ rất riêng đã khẳng định tên tuổi của mình trong phong trào Thơ mới 1930 – 1945. Trước Cách mạng tháng Tám, thơ Huy Cận thường mang nỗi sầu về kiếp người và ca ngợi cảnh đẹp của thiên nhiên, tạo vật với các tác phẩm tiêu biểu như “Lửa thiêng”, “Vũ trụ ca”, Kinh cầu tự”. Tuy nhiên sau Cách mạng tháng tám, hồn thơ của ông đã trở nên mới lạ hơn, lạc quan hơn, được khơi nguồn từ cuộc sống chiến đấu và xây dựng đất nước của nhân dân lao động như “Trời mỗi ngày lại sáng”, “Đất nở hoa” hay “Bài thơ cuộc đời”… Vẻ đẹp thiên nhiên cùng nỗi sầu nhân thế đã cho thấy một nét thơ tiêu biểu của Huy Cận, điều này được thể hiện đậm nét qua bài thơ “Tràng giang”. Đây là một ý thơ tiêu biểu và nổi tiếng cho hồn thơ Huy Cận trước Cách mạng tháng Tám.
Giới thiệu chung về tác giả và tác phẩm Tràng giang
“Thơ Huy Cận thường buồn”, Xuân Diệu, người bạn tri kỉ và cũng chính là người bạn đời thân thiết của Huy Cận cũng đã phải thốt lên như vậy. Là hai người bạn thân thiết của nhau – hai người thi sĩ đa tình cùng yêu mến và tìm đến với thế giới thiên nhiên vô tận. Nhưng ở Xuân Diệu, thiên nhiên say đắm ngọt ngào mang hương vị ngôn ngữ tình yêu, còn với Huy Cận, thì cây cỏ núi sông lại bình thản lặng lẽ như thấm thía nỗi buồn của “cái tôi” lẻ loi cô độc.
Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy “Tràng giang” là một trong những tác phẩm kết tụ nỗi sầu “mang mang thiên cổ” đó. Đọc bài thơ, có lẽ ta sẽ bắt gặp được một nỗi buồn, nỗi buồn của chàng thanh niên mà “trọn kiếp mắt chàng thường đẫm lệ”, nỗi buồn có lẽ rất… Huy Cận.
Đã hơn một lần Xuân Diệu nói về thơ Huy Cận như sau “Trong thơ Việt Nam, ta bỗng nghe bay dậy một tiếng địch buồn, không phai tiếng sáo thiên thai, không phải điệu ái tình, không phải lời li tao kể chuyện một cái tôi, mà ấy là một bản ngậm ngùi dài. Có phải tiếng đìu hiu của một khóm trúc bông lau, có phải niềm than vãn của bờ sông bãi cát, có phải mặt trăng một mình đang cảm thông cùng các vì sao? Hay tiếng rền rĩ dịu êm sẽ vấn lấy ta như một dải lụa ôm ấp một vế đau, tiếng len thấm thía vào hồn ta như khí hậu của núi đèo, tiếng làm thành sương đọng lệ trên mắt ta…”. Một lời nhận xét thật hay mà có lẽ chỉ cần bấy nhiêu đó thôi, ta đã hiểu được khá nhiều về thơ Huy Cận. Và đặc biệt là đối với “Tràng giang”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang của nhà thơ Huy Cận
Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy thấm thía một nỗi sầu buồn. Đó là tiếng thơ từ sóng nước, là nỗi niềm buồn tủi từ cảnh vật, hay nỗi buồn đã hóa thành tình yêu đất nước…
Một nỗi buồn từ sóng nước khi cảm nhận bài thơ Tràng giang
Bài thơ chính là một bức tranh thiên nhiên mà linh hồn của nó là một nỗi buồn xa xăm, hoang vắng, có một cái gì đó như tàn lụi cô đơn.
“Sóng gợn Tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để nhìn những cơn sóng nhỏ đang lặng lẽ gối đầu nhau mà đi xa đến tận cuối chân trời, tâm hồn nhà thơ bỗng dâng lên một nỗi buồn “điệp điệp”. Từ “điệp điệp” đã tạo nên hình ảnh một nỗi buồn ngàn trùng, một nỗi buồn triền miên, lớp lớp… Thường người ta nói “trùng trùng điệp điệp” để chỉ núi non, nhưng ở đây tác giả lại đem nó để miêu tả một nỗi buồn, đúng là một sáng tạo thật độc đáo trong cách dùng từ để hình ảnh hóa một nỗi buồn thật là lãng mạn! Âm điệu thơ như ngân xa da diết, như thân thuộc quen quen. Có lẽ Huy Cận đã liên tưởng đến một câu ca dao:
“Sóng bao nhiêu gợn, dạ em sầu bấy nhiêu”
Ở đây, có bao nhiêu gợn sóng trên dòng tràng giang là có bấy nhiêu nỗi buồn trong lòng thi sĩ. Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta thấy câu thơ không chỉ nghiêng về số liệu mà còn nặng về sắc thái, nỗi buồn chỉ nhẹ nhàng lặng lẽ thôi nhưng da diết và dai dẳng, nó như vô tình ngàn xa và tạo thành một tiếng buồn vô tình, vang vọng mãi giữa đất trời vũ trụ…
Và nổi bật giữa những lớp sóng bạt ngàn đó là hình ảnh của một con thuyền, một con thuyền nhỏ nổi bật giữa những lớp sóng nhưng cũng đang khuất chìm trong chúng. Hình ảnh độc đáo vô cùng! Chiếc thuyền con như đang lênh đênh, bập bềnh không định hướng, cứ xuôi mãi, xuôi mãi theo dòng nước vô tận nghìn trùng. Cụm từ “nước song song” cũng là một cấu tứ lạ mà ta chưa từng đọc bao giờ, nó đối với “buồn điệp điệp” ở câu trên như để gợi ra một nỗi buồn mênh mông trùng điệp!
Sang câu thơ thứ ba, nước và thuyền đã chuyển động ngược chiều nhau, con thuyền đã không còn trôi xuôi theo dòng nước nữa:
“Thuyền về nước lại, sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng…”
Thế cân bằng song song của câu thơ đã bị phá vỡ. Thuyền về, mà về đâu? Không rõ! Chỉ để lại một mặt sông vắng bóng thuyền, nỗi cô đơn như trải rộng ra dường như vô tận. Hình ảnh con thuyền cứ khuất dần, khuất dần rồi xa mờ hẳn, nước đành chia “sầu trăm ngả”. Huy Cận đã khéo léo trong việc miêu tả sự vận động của sự vật để nói đến bước đi của không gian. Thời gian vận chuyển theo tầm nhìn con thuyền và không gian cũng mở rộng cùng với nó.
Nếu như lúc trước, không gian chỉ xác định theo dòng nước đang chuyển động song song cùng với con thuyền thì hình bóng con thuyền đã trở nên mất dạng, không gian chợt mở rộng ra đến “trăm ngả”, vô tận mênh mông không có lấy một điểm tựa nào. Chính vì vậy, câu thơ thứ ba đã trở thành một đòn bẩy để nâng câu thơ cuối tạo thành một chi tiết độc đáo vô cùng:
“Củi một cành khô lạc mấy dòng”
Độc đáo về hình ảnh thơ và cả ý thơ! “Củi một cành khô” có lẽ là một hình ảnh mà ta chưa từng bắt gặp bao giờ, chính nó đã đưa đoạn thơ thoát khỏi bầu không khí cổ kính để trở về với thời hiện đại. Hình ảnh một cành củi khô đang nổi trội dập dềnh giữa muôn vàn cơn sóng, lúc bị đẩy bên này, lúc lại dạt sang bên kia… Đó có phải chăng là hóa thân của một kiếp người lữ thứ, luôn lạc lõng bơ vơ, bị cuốn trôi theo chiều xoáy cuộc đời?
Dòng tràng giang đó, vẫn bình thản suy tư qua lớp sóng “buồn điệp điệp”, qua dòng khơi “nước song song” và qua vẻ hững hờ mặc cho “thuyền về nước lại” mặc cho nhánh củi lạc loài trôi! Ôi, tràng giang, sóng gợn tràng giang! Một nỗi sầu nhân thế cứ dài dằng dặc ra mãi khi cảm nhận bài thơ Tràng giang…
Nỗi buồn từ cảnh vật nơi bến bờ khi cảm nhận bài thơ Tràng giang
Sang khổ thơ sau, tác giả đã đi sâu vào việc mô tả chi tiết nỗi buồn. Cái buồn bàng bạc cả không gian giờ đã không còn đi lang thang vô địch trên sông mà đã tấp vào một cồn đất nhỏ:
“Lơ thơ cồn nhỏ gió đìu hiu
Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều
Nắng xuống, trời lên sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu.”
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy cảnh trong bài thơ chứa đầy tâm trạng. Có lẽ Huy Cận đã tập trung tất cả các hình ảnh và nhạc điệu để làm nổi bật lên cái buồn của con người trước cảnh trời rộng sông dài. Cảm giác buồn sầu được gửi gắm trong vần điệu, trong các từ gợi hình mong manh và cô quạnh! “Lơ thơ” gợi hình ảnh, “đìu hiu” gợi cảm giác, cả hai từ láy như đã được nhà thơ phát huy hết hiệu quả để mô tả nỗi buồn, một nỗi buồn nhẹ nhàng nhưng sâu lắng, buồn đến lạnh lẽo cô đơn, đến rợn ngợp tâm hồn.
Câu thơ “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều”, có thể hiểu là “đâu đây có tiếng làng xa vãn chợ”, nhưng đó cũng có thể là câu hỏi mà tác giả đặt ra cho chính bản thân mình: “đâu rồi” hay “có đâu” tiếng “làng xa vãn chợ?” Ở đây, Huy Cận đã vận dụng khá tự nhiên một thủ pháp quan trọng trong thủ pháp cổ điển là lấy động tả tĩnh, cố tìm kiếm và lắng nghe một âm thanh động để lặng đi trong bầu không khí tĩnh lặng đến rợn người!
Nỗi buồn ấy như càng trải rộng hơn trước cái nền không gian mà tác giả dựng nên bằng những từ ngữ vô cùng độc đáo:
“Nắng xuống, trời lên, sâu chót vót
Sông dài, trời rộng, bến cô liêu”
Cùng một lúc, Huy Cận đã sử dụng thủ pháp của một nhà nhiếp ảnh và nghệ thuật của một nhà hội họa để dựng nên một bức tranh độc đáo. Thông thường từ “chót vót” chỉ được dùng để diễn tả chiều cao, vào thơ sâu thăm thẳm” không gian như vụt lớn hơn ra. Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy trên bức tranh sông dài hiện thêm một nét trời cao “sâu chót vót”, vài cồn đất nhỏ, “bến cô liêu”. Thiên nhiên phóng khoáng hơn và tưởng chừng sẽ sống động hơn, nhưng không. Khi lòng người còn “đìu hiu”, “cô liêu” thì “cảnh có vui đâu bao giờ”. Vài dải đất giữa sông dài, vài ngọn gió “đìu hiu”, chưa đủ để làm tươi cảnh vật và âm thanh của “tiếng làng xa vãn chợ chiều” thì mơ hồ và mong manh lắm!
Quanh tác giả giờ đây chỉ còn có thiên nhiên, một thiên nhiên với cái buồn ảo não và da diết đến bàng bạc cả không gian và thời gian. Những lớp tiếng sóng gợn tràng giang, tiếng đìu hiu heo hắt của bờ lau khóm trúc, nỗi sầu vạn cổ tự ngàn xưa chợt theo gió thổi về! Giờ đây, giữa thiên nhiên vũ trụ rộng mênh mông bao la ấy, chỉ còn lại có một mình tác giả, một mình đứng lặng chôn chân trong quạnh quẽ, cô liêu, cũng như Trần Tử Ngang, ngàn năm trước cũng đã có cuộc viễn du tương tự như thế:
“Ai người trước đã qua!
Ai người sau chưa tới?
Giữa trời đất vô cùng
Mình ta luôn giọt lệ!”
Người cô đơn lại gặp cảnh hoang vắng tịch liêu thì nỗi cô đơn ngày càng thêm đậm. Khổ thơ thứ ba như mở ra cái khung cảnh dường như không có chút dấu vết nào của sự sống, một khung cảnh như đã bị chìm đắm trong thế giới của sự ngột ngạt đến vô cùng.
“Bèo dạt về đâu hàng nối hàng
Mênh mông không một chuyến đò ngang
Không cầu gợi chút niềm thân mật
Lặng lẽ bờ xanh tiếp bãi vàng.”
Nỗi buồn được mở rộng ra hơn, dù lời thơ có thêm được vài gam màu sắc nhạt nhòa. Cảnh có mở ra thêm bờ bờ bãi bãi, thêm ít màu sắc vàng tô điểm giữa bức tranh và thay thế “củi một cành khô” đơn độc lênh đênh đã là những đám bèo “hàng nối hàng” theo nhau đi mãi. Nhưng “hàng nối hàng” kia chợt xuất hiện trong dòng sông của nhà thơ như câu trả lời, đành để mặc cho tâm hồn mình trở thành một chiếc đảo cô đơn giữa mây trời sông nước như “Chiếc đảo hồn tôi rợn bốn bề”.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang dễ thấy một loạt các tình từ mênh mông và lặng lẽ đã gợi lên không khí vắng vẻ u buồn, lại thêm những chi tiết phủ định “không một chuyến đò ngang” đã càng làng tăng nỗi cô liêu quạnh quẽ. Đến đây tình trạng cô đơn có lẽ đã lên tới đỉnh điểm, ước mong tìm thấy một “chút niềm thân mật” ở một “chuyến đò ngang”, một sự liên lạc nào đó với con người qua chiếc cầu nhỏ bé, nhưng tất cả đều không có được:
“Thuyền không giao nối đây qua đó
Vạn thuở chờ mong một cánh buồm!”
Đôi bờ sông như hai thế giới tách biệt nhau, bờ này tự thu mình không liên lạc với bờ kia! Dòng nước vẫn cứ vô tình hững hờ chảy. Tràng giang mỗi lúc một bao la, mỗi lúc mỗi ai hài dưới tâm tư trĩu nặng của người thi sĩ trẻ, đã sớm vương nỗi sầu thiên cổ mênh mang và những cánh bèo đang tản dạt trên lớp sóng nước kia có phải chăng chính là hình ảnh tượng trưng cho thân phận nhà thơ, của lớp người trẻ ở những năm 1930, cũng hoang mang vô định, cũng mỏng manh nhỏ bé và cũng long đong nổi trôi theo dòng chảy bất tận của cuộc đời?.
Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta bỗng thấy giống như tâm trạng mà Xuân Diệu một lần đã viết: “Chúng tôi cũng bơ vơ, mỗi hồn người là một cõi bơ vơ trong đất trời là một khung bơ vơ”. Như vậy, cái buồn của Huy Cận, của một chàng thi sĩ đã “hơn một lần gửi áo cho trăng” và lòng vẫn hay “sầu mưa”, “tủi nắng” ấy không phải là cái buồn vô cớ, mà nó cũng chính là cái buồn của thời đại, mà nếu nói cho chính xác hơn thì đó là nỗi buồn của thanh niên tiểu tư sản trí thức lúc bấy giờ, những con người bị “giấc mơ con đè nát cuộc đời con” với những mảnh linh hồn nhưng lại bị “thiên hạ bỏ đìu hiu”. Và có lẽ chính vì vậy hơn một lần họ đã từng than thở:
“Nếu như chưa biết bao nhiêu lần hốt hoảng
Trong sầu đen đã gãy cánh như dơi
Nếu chưa biết bao nhiêu dòng lệ đắng
Chảy như sông không rửa sạch sầu đời!”
Mượn dòng sông để soi linh hồn bé nhỏ cô đơn, nỗi buồn kia như lại càng thêm oằn sâu và trĩu nặng! Nhà thơ đã đem lại cái tâm trạng đầy cô đơn buồn bã ấy mà phủ lên cảnh vật thiên nhiên.
Xem chi tiết >>> Phân tích 2 khổ thơ đầu bài Tràng giang của Huy Cận – Ngữ Văn 11
Tràng giang và nỗi buồn cụ thể hóa thành tình yêu nước
“Lớp lớp mây cao đùn núi bạc
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa”
Trên giữa bầu trời xanh mênh mông, mây đùn lên trông giống như những ngọn núi bạc trắng xóa, chợt xuất hiện một cánh chim bé nhỏ mà “Bóng chiều sa nặng đến nỗi nó phải nghiêng cánh” (Xuân Diệu). Dùng một vật hữu hình để diễn tả một cái vô hình, thật khó để hình dung được ranh giới giữa cái nhỏ bé hữu hạn và cái lớn lao vô hạn mà Huy Cận đã đưa ra. Khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta nhận thấy cảnh vật hiện lên trong thơ ông dù cho rất buồn nhưng vẫn chưa đựng được một cái gì đó hùng tráng và mạnh mẽ.
Điều độc đáo ở đây chính là cách nhìn của nhà thơ. Trong cánh chim nghiêng, tác giả đã thấy được bóng chiều sa. Trong lúc Nguyễn Du thấy bóng chiều qua những nhánh “tơ liễu thướt tha” Hàn Mặc Tử thấy bóng xuân sang trên những giàn thiên lí, thì ở đây Huy Cận cũng tỏ ra tinh tế không kém khi nhận thấy bóng chiều về trên một cánh chim nghiêng. Một cánh chim lẻ loi, chấp chới trong ánh chiều đang xuống, khiến cho trời đất như rộng trải ra thêm! Không gian vừa mới trải mênh mông trong dáng dấp ngàn mây “lớp lớp” chất chồng, chợt ầm xuống hoàng hôn rất nhanh, đó cũng là khi tâm hồn người lữ khách chợt bâng khuâng nhớ đến quê nhà.
“Lòng quê dợn dợn vời con nước
Không khói hoàng hôn cũng nhớ nhà”
Âm hưởng của thơ Đường triền miên trong câu cuối, mượn niềm luyến nhớ quê hương của Thôi Hiệu trong bài Hoàng Hạc Lâu.
“Nhật mộ hương quan hà xứ thị
Yên ba giang thượng sử nhân sầu”
Nhưng Huy Cận đã bộc lộ tình yêu đậm đà tha thiết hơn! Tình yêu khắc khoải nên thủy triều rạo rực xôn xao. Điệp từ “dợn dợn” cũng rập rờn như sóng tràng giang “điệp điệp”, cái rập rờn trùng điệp chan chứa biết bao tình. Ngày xưa, nhà thơ Đường phải có “khói sóng trên sông”, Hồ Dzếnh phải có “khói buồn bay lên mây” mới có thể gợi nhớ quê hương, mới có thể “nhớ nhà trong điếu thuốc”, nhưng còn ở đây thì lại khác.
Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nhân vật trữ tình trong thơ Huy Cận đứng trước cảnh không sương, không khói hoàng hôn mà cũng rưng rưng nỗi nhớ về một miền quê xa khuất phía chân trời. Huy Cận chẳng cần ngoại cảnh! Lúc này cái buồn đã thành hình, không chỉ còn là cái cảm giác sầu mênh mông vời vợi do xúc cảm sinh tình khi ngắm sông nước tràng giang. Hai câu kết được gói gọn trong những dòng cảm xúc thiết tha và đẹp đẽ làm sao! Và nó làm ta gợi nhớ đến những câu thơ ngày trước:
“Đạm đạm trường giang thủy
Du du viễn khách tình”
Bao phủ toàn bài thơ là một nỗi buồn rộng khắp và thấm thía, một nỗi buồn mà Hoài Thanh đã từng nhận xét là “Người đã nói cùng ta nỗi buồn nơi quán chật đèo cao, một nỗi buồn của sông dài trời rộng, nỗi buồn của người lữ thứ dừng ngựa trên non, buồn đêm mưa, buồn nhớ bạn… Người đã khơi gợi dậy cái hồn buồn của Đông Á, người đã khơi gợi cái mạch sầu mấy nghìn năm vẫn ngấm ngầm trong cõi đất này.”
Nhận xét tác phẩm khi cảm nhận bài thơ Tràng giang
Có những tác phẩm văn học vừa đọc xong, gấp lại là ta sẽ quên ngay, nhưng cũng có không ít những bài văn bài thơ, thật diệu kì, đã đi sâu vào lòng ta bằng một sức hút vô cùng mãnh liệt. Cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, ta thấy đây chính là một bài thơ như vậy. Đọc “Tràng giang”, ta cảm thấy từng lời thơ, từng âm điệu như những dòng chảy của một con sông, cứ len lỏi nhẹ nhàng nhưng chảy sâu vào tận đáy tâm hồn, khắc chạm vào đó những ấn tượng thâm trầm mà sâu sắc.
Kết bài: Bài thơ “Tràng giang” hiện diện với tư cách là một bài thơ buồn nhưng vẫn đậm đà và lắng sâu một tình yêu quê hương tha thiết nồng nàn! Có phải chăng vì vậy mà Xuân Diệu đã từng ca ngợi rằng “Tràng giang là một bài thơ ca hát non sông đất nước, do đó dọn đường cho lòng yêu giang sơn Tổ quốc”.
Dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của tác giả Huy Cận
Nhằm giúp các bạn nắm được nội dung bài viết trên đây cũng như đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của bài thơ, Trường THPT Trần Hưng Đạo sẽ giúp bạn tóm tắt dàn ý cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận.
Mở bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Giới thiệu đôi nét về tác giả Cù Huy Cận cùng bài thơ Tràng giang (thể hiện đậm nét hồn thơ tác giả trước Cách mạng tháng tám).
- Khái quát một số nét đặc sắc nổi bật trong nội dung cũng như nghệ thuật của tác phẩm.
Thân bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Bức tranh thiên nhiên vô tận cùng nỗi buồn từ sóng nước.
- Những xoáy nước xô đuổi nhau đến tận chân trời gợi cảm giác buồn trùng điệp.
- Một nỗi buồn miên man kéo dài bất tận theo tâm trạng của chủ thể trữ tình.
- Sự trôi nổi và phó mặc của tác giả trên dòng sông hữu tình đó.
- Miêu tả tâm trạng chia li và tan tác của chủ thể trữ tình trong bài thơ.
- Nỗi buồn cảnh vật bến bờ cùng thời gian và không gian của bài thơ
- Sự hoang vắng và đìu hiu với không gian tĩnh mịch và vắng lặng.
- Không gian được đẩy lên vô tận ngược lại với sự nhỏ bé của con người.
- Cảm nhận bài thơ Tràng giang để thấy nỗi buồn thể hiện tình yêu đất nước thầm kín
- Không có sự giao hòa giữa con người với con người cũng như con người với thiên nhiên.
- Sự trống trải và cô đơn, khát khao đồng cảm giữa con người.
- Một nỗi buồn thấm đượm đầy da diết về quê hương đất nước của nhà thơ.
Kết bài cảm nhận bài thơ Tràng giang
- Khái quát những ý chính trong bài cảm nhận Tràng giang.
- Tóm tắt giá trị nội dung cũng như giá trị nghệ thuật của tác phẩm.
- Bày tỏ suy nghĩ của bản thân khi cảm nhận bài thơ Tràng giang.
Chỉ với những nét chấm phá khi tả cảnh thiên nhiên bằng những biện pháp so sánh và tu từ độc đáo, nhà thơ Huy Cận đã làm lên không gian bao la bát ngát của thiên nhiên cùng với nỗi buồn sâu thẳm về những kiếp người. Tuy vậy, khi cảm nhận bài thơ Tràng giang, ta đều thấy giữa thiên nhiên và con người lại rất hòa hợp và đan quyện vào nhau. Qua đó, tác giả Huy Cận cũng bày tỏ tình yêu quê hương đất nước con người của chính bản thân ông.
Trên đây là những cảm nhận bài thơ Tràng giang của Huy Cận, hy vọng đã cung cấp cho bạn những kiến thức phục vụ học tập. Nếu có bất cứ đóng góp hay thắc mắc về chủ đề cảm nhận bài thơ Tràng giang, đừng quên để lại nhận xét bên dưới nhé. Chúc bạn luôn học tốt!.
Xem thêm >>> Cảm nhận bức tranh thiên nhiên Tràng giang của Huy Cận
Xem thêm >>> Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong Tràng Giang của Huy Cận
[/box]
#Cảm #nhận #bài #thơ #Tràng #giang #của #nhà #thơ #Huy #Cận #Bài #viết #HAY #NHẤT
[/toggle]
Bạn thấy bài viết Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận [Bài viết HAY NHẤT] có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Cảm nhận bài thơ Tràng giang của thi sĩ Huy Cận [Bài viết HAY NHẤT] bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Văn học
#Cảm #nhận #bài #thơ #Tràng #giang #của #nhà #thơ #Huy #Cận #Bài #viết #HAY #NHẤT
Trả lời