Chúng ta thường nghe người xưa nhắc tới câu “Phận con gái mười hai, trong sáng nhờ trong mờ”, vậy 12 bến đò là gì nhưng lại được dùng để so sánh với số phận của người phụ nữ. Hãy cùng bài viết dưới đây tìm hiểu nhé!
Phần 12 bến là gì?
Người xưa thường so sánh những cô nàng khó chiều lòng chồng con với phụ nữ 12 cung hoàng đạo. Thường là những người lấy nhiều chồng do chồng chết trận, ốm đau hoặc bị bỏ rơi.. trôi dạt giữa vô vàn bờ bến.
Xuất xứ của “mười hai bến đò”
Có rất nhiều thông tin và phân tích không giống nhau về xuất xứ của câu nói này, hãy cùng đọc qua những ý kiến này.
Trong Đại Nam quốc âm tự điển do Huỳnh Tịnh Của biên soạn, có giảng giải: “Gái mười hai bến đò” có tức là: “Thân gái như con thuyền, hoặc bến hoặc bến mây…, hoặc người tốt, kẻ xấu cũng may, nhờ, may, nói mười hai chỗ là nói vần”.
Theo cách nói đó, thực ra chỉ có hai địa danh là bến trong và bến đục – “ở Ù Ơi”. Tuy nhiên, vì “mười hai” được nói đến trong câu, nên người ta phấn đấu tìm lời giảng giải để hợp lý hóa con số 12.
Thích hơn:
- Con số 12 tương ứng với 4 chức vụ trong xã hội xưa là công, hầu, hãn, tướng và 8 nghề của người chồng: sĩ, nông, công, thương, ngư, Tiều, Canh, Mộc. Tuy nhiên, lời giảng giải này có phần gấp đôi vì công chúng và Khan cũng là học giả; và súp cũng có tức là nông dân.
- Con số 12 chỉ tương ứng với mười hai nghề nghiệp của người chồng: học sĩ, nông phu, người lao động, thương nhân, nho sĩ, y khoa, ông đồ, thợ mộc, ngư phủ, Tiều, Canh, thú vật. Cách giảng giải này vẫn còn trùng lặp với chi tức là nho và súp tức là cạn.
- Một cách giảng giải khác là số 12 tương ứng với mười hai con giáp của tuổi chồng là tý, sửu, dần, tị, sửu, mùi, thân, dậu, tuất, hợi.
Về giảng giải của ông An Chi (Kiến Thức Ngày Nay số 95):
Xuất xứ của những câu nói tương tự là khá mơ hồ. Hai danh từ “đò” và “bến” thường được dùng ẩn dụ để chỉ việc nam nữ đính ước hoặc hò hẹn. Từ cách dùng này, được tăng trưởng thêm một bước, từ “nơi chốn” được dùng để so sánh số phận người con gái xưa trong mối lương duyên. Vì hiểu con người nên con người đã đánh đổi nhân duyên (tức là tình yêu) với nhân duyên (trong thuyết nhà Phật: mười hai nhân duyên).
Hai chữ “Nhân” trong Hán tự này có cách viết không giống nhau:
– Đàn ông (姻) là hôn nhân (婚女); Nhân duyên vợ chồng cũng chính là chữ “nhân” trong câu nói này.
– Tuy nhiên trong chữ Hán vẫn còn một bộ chữ nữa là nhân (因) chính là nhân (是以).
Đây là chữ “nhân” trong Thuyết Thập Nhị Nhân Duyên (十二因緣) của Đức Phật. Thuyết này cho rằng: Sở dĩ con người cực khổ luân hồi là do dây chuyền mười hai nguyên nhân: (1) vô minh (vô minh); (2) hành động (hành động); (3) thức (tri giác); (4) tên và hình thức (name and form); (5) lục căn (sáu giác quan: mắt, tai, đố, thật, thân, ý); (6) xúc (xúc tiếp); (7) cơ quan cảm thụ (giác quan); (8) khát khao (yêu); (9) tay (tay cầm); (10) sở hữu (trở thành); (11) sinh (ra đời); (12) lão tử (già và chết). Trong chuỗi “nhân duyên” này, cái thứ nhất là nhân của cái thứ hai, cái thứ nhất mất thì cái thứ hai cũng diệt.
Thế nên mới có hai nơi như ý kiến của Huỳnh Tịnh Của từng nói “Hoặc gặp bến trong, hoặc vướng bến đục”, “chúc hên, hên”. Nhà tự điển học của chúng ta ko thấy có hiện tượng từ nguyên dân gian nên cho rằng “bến thứ mười hai là một vần”. Nhưng anh đó vẫn đúng lúc ko thừa nhận rằng ở đây hai phần mười hai có cùng một ý nghĩa như lúc chúng được phân phối cho các bối cảnh thông thường khác.
Nhìn chung, có nhiều cách giảng giải nhưng vẫn còn rất mơ hồ và chưa rõ ràng về câu nói này nhưng tựu chung lại đều nói tới số phận của người phụ nữ xưa và phản ánh một quan niệm xưa: Phụ nữ phải sống lệ thuộc vào chồng. Nếu may mắn gặp được người đàn ông tử tế, mến thương mình thì có phúc, còn gặp phải người chồng tệ bạc thì còn khổ. Quan niệm này cho tới ngày nay hầu như đã mất tích, thay vào đó là sự đồng đẳng nam nữ và tầm quan trọng của vai trò người phụ nữ trong gia đình cũng như trong xã hội hiện đại.
Tương tự, bài viết đã đưa ra một số lý giải về 12 con giáp là gì để các bạn hiểu thêm và đồng cảm thâm thúy với số phận người phụ nữ Việt Nam xưa chịu nhiều khổ cực. bẽ bàng, lẻ loi, khó khăn…
Nhớ để nguồn bài viết này: 12 Bến Nước Là Gì – Như Thế Nào Gọi Là “Phận 12 Bến Nước” của website thpttranhungdao.edu.vn
Phân mục: Tri thức chung
#Bến #Nước #Là #Gì #Như #Thế #Nào #Gọi #Là #Phận #Bến #Nước
Trả lời