Axit cacboxylic là một hợp chất hữu cơ có trong tự nhiên, chẳng hạn như axit axetic trong giấm hay axit xitric trong chanh… Vậy nó như thế nào? Tính chất hóa học và tính chất vật lý? Ứng dụng trong đời sống? Hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
1. Axit cacboxylic là gì?
Axit cacboxylic là hợp chất hữu cơ trong đó nguyên tử cacbon (C) liên kết với nguyên tử oxi (O) bằng liên kết đôi và với nhóm hydroxyl (―OH) bằng liên kết đơn.
Công thức chung của axit cacboxylic là R−COOH hoặc R−CO2H, trong đó R có thể là alkyl, alkenyl, aryl hoặc nhóm khác.
2. Danh pháp axit cacboxylic
Axit cacboxylic thường được xác định bằng tên thông thường của chúng. Chúng thường có hậu tố -ic. Ví dụ axit butyric (C3H7COOH) là axit butanoic.
Các phân tử phức tạp chứa axit cacboxylic, cacboxyl có thể được coi là vị trí số một trong chuỗi gốc ngay cả lúc có mặt các nhóm thế khác như axit 3-chloropropanoic. Ngoài ra, nó có thể được đặt tên là nhóm thế “cacboxy” hoặc “axit cacboxylic” trên một cấu trúc gốc khác, chẳng hạn như 2-cacboxyfuran.
Tuy nhiên, hồ hết các axit cacboxylic đơn giản đều có tên chung vì chúng được phân lập từ các nguồn sinh vật học. Ví dụ, CH3CH2CH2COOH là axit butyric, lần trước nhất thu được từ bơ, vì vậy nó được đặt tên theo từ butyrum trong tiếng Latinh có tức là “bơ”.
Tên một số axit cacboxylic
3. Phân loại axit cacboxylic
Dựa vào cấu tạo của gốc hiđrocacbon người ta chia axit thành:
- Axit cacboxylic bão hòa: Một phân tử có gốc alkyl hoặc nguyên tử hydro liên kết với nhóm -COOH.
Ví dụ: HCOOH; CH3-COOH…
- Axit cacboxylic ko no: Phân tử hiđrocacbon ko no có mạch hở gắn với nhóm -COOH.
Ví dụ CH2=CH−COOH;CH3[CH2]7CH=CHỈ[CH2]7COOH;…
- Axit cacboxylic thơm: Phân tử hiđrocacbon thơm có nhóm -COOH.
Ví dụ: C6H5COOH,CH3−C6H4−COOH,…
Ngoài ra, axit cacbolic được phân loại dựa trên số nhóm -COOH:
- Axit cacboxylic đơn chức: Trong phân tử có 1 nhóm – COOH. Ví dụ: HCOOH…
- Axit cacboxylic đa tính năng: Trong phân tử có từ hai nhóm -COOH trở lên. Ví dụ axit malonic HOOC−CH2−COOH…
Phân loại axit cacboxylic
4. Tính chất của axit cacboxylic
Các tính chất vật lý và hóa học của axit cacboxylic như sau:
4.1. Tính chất vật lý
- Tình trạng: Axit cacboxylic ko phân nhánh (axit lớn) là chất lỏng ở nhiệt độ phòng.
- mùi: Các axit từ axit propanoic (C3) tới axit decanoic (C10) có mùi rất hôi, khó chịu.
- độ hòa tan: Độ hòa tan của axit cacboxylic trong nước tương tự như độ hòa tan của rượu, andehit và xeton. Axit có ít hơn khoảng 5 nguyên tử carbon hòa tan tốt trong nước. Các chất có trọng lượng phân tử lớn hơn thường ko hòa tan vì phần hydrocacbon lớn hơn là kỵ nước. Tuy nhiên, muối natri, amoni và kali của axit cacboxylic thường hòa tan tốt trong nước.
- Điểm sôi: Axit cacboxylic có nhiệt độ sôi cao hơn nhiều so với hydrocacbon, rượu, ete, andehit hoặc xeton có trọng lượng phân tử tương tự.
4.2. Tính chất hóa học
Tính chất hóa học chính của axit cacboxylic là tính axit. Chúng thường có tính axit mạnh hơn các hợp chất hữu cơ khác có chứa nhóm hydroxyl, nhưng thường yếu hơn các axit vô cơ thân thuộc (như axit clohydric HCl, axit sunfuric H2SO4).
Axit cacboxylic trình bày tính axit bằng cách phản ứng với bazơ để tạo thành muối cacboxylat, trong đó hydro của nhóm hydroxyl (–OH) được thay thế bằng cation kim loại.
CH3COOH + NaHCO3 → CH3COONa + CO2 + H2O
Ngoài ra, nó còn có thể phản ứng với oxit bazơ, muối cacbonat…
Một số phản ứng khác của axit cacboxylic là:
- Phản ứng este hóa: Đây là phản ứng thế nhóm -OH lúc đun axit cacboxylic với ancol (xúc tác H2SO4 đặc) theo phản ứng sau:
R(COOH)x + R'(OH)t → Ry(COO)xyR’x + xyH2O (H2SO4, t0)
- Phản ứng tách nước
2RCOOH → (RCO)2O + H2O (P2O5)
- Phản ứng oxi hóa hoàn toàn
CxHyOz + (x + y/4 – z/2)O2 → xCO2 + y/2H2O
5. Ứng dụng của axit cacboxylic trong đời sống
Axit cacboxylic có nhiều ứng dụng không giống nhau. Nhiều axit cacboxylic được sản xuất công nghiệp trên quy mô lớn. Este của axit lớn là thành phần chính của lipid và polyamit của axit aminocacboxylic là thành phần chính của protein.
Mỗi loại axit được sử dụng trong các ngành công nghiệp không giống nhau như sau:
Axit formic là axit cacboxylic đơn giản nhất được sử dụng làm chất khử trùng, chất xử lý dệt may và làm chất khử axit.
Axit xitric được sử dụng làm chất tăng hương vị và chất bảo quản trong thực phẩm và đồ uống.
– Axit axetic được dùng rộng rãi trong sản xuất nhựa xenlulô và este. Ngoài ra còn giúp tạo vị chua cho giấm, giấm gia dụng chứa khoảng 5% axit axetic. Aspirin, một este của axit salicylic, là một thành phần dược phẩm được sử dụng rộng rãi được điều chế từ axit axetic.
Axit propionic là một chất bảo quản thực phẩm.
Axit palmitic và axit stearic rất quan trọng trong sản xuất xà phòng, mỹ phẩm, dược phẩm, nến và lớp phủ bảo vệ. Ngoài ra axit stearic còn được dùng trong cao su nhân tạo.
Axit acrylic được sử dụng làm este trong sản xuất polyme.
– Axit metacrylic nhập vai trò là este và bị trùng hợp tạo ra mantozơ.
Axit oleic được sử dụng trong sản xuất xà phòng và chất tẩy rửa và dệt may.
Ứng dụng của axit cacboxylic
Trên đây là những thông tin cơ bản về axit cacboxylic. Mọi thắc mắc bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua hotline hoặc tham khảo các bài viết trên vietchem.com.vn.
[toggle title=”xem thêm thông tin chi tiết về Những thông tin cơ bản về acid carboxylic” state=”close”]
Những thông tin cơ bản về acid carboxylic
Hình Ảnh về: Những thông tin cơ bản về acid carboxylic
Video về: Những thông tin cơ bản về acid carboxylic
Wiki về Những thông tin cơ bản về acid carboxylic
Những thông tin cơ bản về acid carboxylic -
Axit cacboxylic là một hợp chất hữu cơ có trong tự nhiên, chẳng hạn như axit axetic trong giấm hay axit xitric trong chanh… Vậy nó như thế nào? Tính chất hóa học và tính chất vật lý? Ứng dụng trong đời sống? Hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
1. Axit cacboxylic là gì?
Axit cacboxylic là hợp chất hữu cơ trong đó nguyên tử cacbon (C) liên kết với nguyên tử oxi (O) bằng liên kết đôi và với nhóm hydroxyl (―OH) bằng liên kết đơn.
Công thức chung của axit cacboxylic là R−COOH hoặc R−CO2H, trong đó R có thể là alkyl, alkenyl, aryl hoặc nhóm khác.
2. Danh pháp axit cacboxylic
Axit cacboxylic thường được xác định bằng tên thông thường của chúng. Chúng thường có hậu tố -ic. Ví dụ axit butyric (C3H7COOH) là axit butanoic.
Các phân tử phức tạp chứa axit cacboxylic, cacboxyl có thể được coi là vị trí số một trong chuỗi gốc ngay cả lúc có mặt các nhóm thế khác như axit 3-chloropropanoic. Ngoài ra, nó có thể được đặt tên là nhóm thế "cacboxy" hoặc "axit cacboxylic" trên một cấu trúc gốc khác, chẳng hạn như 2-cacboxyfuran.
Tuy nhiên, hồ hết các axit cacboxylic đơn giản đều có tên chung vì chúng được phân lập từ các nguồn sinh vật học. Ví dụ, CH3CH2CH2COOH là axit butyric, lần trước nhất thu được từ bơ, vì vậy nó được đặt tên theo từ butyrum trong tiếng Latinh có tức là "bơ".
Tên một số axit cacboxylic
3. Phân loại axit cacboxylic
Dựa vào cấu tạo của gốc hiđrocacbon người ta chia axit thành:
- Axit cacboxylic bão hòa: Một phân tử có gốc alkyl hoặc nguyên tử hydro liên kết với nhóm -COOH.
Ví dụ: HCOOH; CH3-COOH...
- Axit cacboxylic ko no: Phân tử hiđrocacbon ko no có mạch hở gắn với nhóm -COOH.
Ví dụ CH2=CH−COOH;CH3[CH2]7CH=CHỈ[CH2]7COOH;...
- Axit cacboxylic thơm: Phân tử hiđrocacbon thơm có nhóm -COOH.
Ví dụ: C6H5COOH,CH3−C6H4−COOH,...
Ngoài ra, axit cacbolic được phân loại dựa trên số nhóm -COOH:
- Axit cacboxylic đơn chức: Trong phân tử có 1 nhóm - COOH. Ví dụ: HCOOH...
- Axit cacboxylic đa tính năng: Trong phân tử có từ hai nhóm -COOH trở lên. Ví dụ axit malonic HOOC−CH2−COOH...
Phân loại axit cacboxylic
4. Tính chất của axit cacboxylic
Các tính chất vật lý và hóa học của axit cacboxylic như sau:
4.1. Tính chất vật lý
- Tình trạng: Axit cacboxylic ko phân nhánh (axit lớn) là chất lỏng ở nhiệt độ phòng.
- mùi: Các axit từ axit propanoic (C3) tới axit decanoic (C10) có mùi rất hôi, khó chịu.
- độ hòa tan: Độ hòa tan của axit cacboxylic trong nước tương tự như độ hòa tan của rượu, andehit và xeton. Axit có ít hơn khoảng 5 nguyên tử carbon hòa tan tốt trong nước. Các chất có trọng lượng phân tử lớn hơn thường ko hòa tan vì phần hydrocacbon lớn hơn là kỵ nước. Tuy nhiên, muối natri, amoni và kali của axit cacboxylic thường hòa tan tốt trong nước.
- Điểm sôi: Axit cacboxylic có nhiệt độ sôi cao hơn nhiều so với hydrocacbon, rượu, ete, andehit hoặc xeton có trọng lượng phân tử tương tự.
4.2. Tính chất hóa học
Tính chất hóa học chính của axit cacboxylic là tính axit. Chúng thường có tính axit mạnh hơn các hợp chất hữu cơ khác có chứa nhóm hydroxyl, nhưng thường yếu hơn các axit vô cơ thân thuộc (như axit clohydric HCl, axit sunfuric H2SO4).
Axit cacboxylic trình bày tính axit bằng cách phản ứng với bazơ để tạo thành muối cacboxylat, trong đó hydro của nhóm hydroxyl (–OH) được thay thế bằng cation kim loại.
CH3COOH + NaHCO3 → CH3COONa + CO2 + H2O
Ngoài ra, nó còn có thể phản ứng với oxit bazơ, muối cacbonat…
Một số phản ứng khác của axit cacboxylic là:
- Phản ứng este hóa: Đây là phản ứng thế nhóm -OH lúc đun axit cacboxylic với ancol (xúc tác H2SO4 đặc) theo phản ứng sau:
R(COOH)x + R'(OH)t → Ry(COO)xyR'x + xyH2O (H2SO4, t0)
- Phản ứng tách nước
2RCOOH → (RCO)2O + H2O (P2O5)
- Phản ứng oxi hóa hoàn toàn
CxHyOz + (x + y/4 - z/2)O2 → xCO2 + y/2H2O
5. Ứng dụng của axit cacboxylic trong đời sống
Axit cacboxylic có nhiều ứng dụng không giống nhau. Nhiều axit cacboxylic được sản xuất công nghiệp trên quy mô lớn. Este của axit lớn là thành phần chính của lipid và polyamit của axit aminocacboxylic là thành phần chính của protein.
Mỗi loại axit được sử dụng trong các ngành công nghiệp không giống nhau như sau:
Axit formic là axit cacboxylic đơn giản nhất được sử dụng làm chất khử trùng, chất xử lý dệt may và làm chất khử axit.
Axit xitric được sử dụng làm chất tăng hương vị và chất bảo quản trong thực phẩm và đồ uống.
- Axit axetic được dùng rộng rãi trong sản xuất nhựa xenlulô và este. Ngoài ra còn giúp tạo vị chua cho giấm, giấm gia dụng chứa khoảng 5% axit axetic. Aspirin, một este của axit salicylic, là một thành phần dược phẩm được sử dụng rộng rãi được điều chế từ axit axetic.
Axit propionic là một chất bảo quản thực phẩm.
Axit palmitic và axit stearic rất quan trọng trong sản xuất xà phòng, mỹ phẩm, dược phẩm, nến và lớp phủ bảo vệ. Ngoài ra axit stearic còn được dùng trong cao su nhân tạo.
Axit acrylic được sử dụng làm este trong sản xuất polyme.
- Axit metacrylic nhập vai trò là este và bị trùng hợp tạo ra mantozơ.
Axit oleic được sử dụng trong sản xuất xà phòng và chất tẩy rửa và dệt may.
Ứng dụng của axit cacboxylic
Trên đây là những thông tin cơ bản về axit cacboxylic. Mọi thắc mắc bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua hotline hoặc tham khảo các bài viết trên vietchem.com.vn.
[rule_{ruleNumber}]
[box type=”note” align=”” class=”” text-align: justify;”>Axit cacboxylic là một hợp chất hữu cơ có trong tự nhiên, chẳng hạn như axit axetic trong giấm hay axit xitric trong chanh… Vậy nó như thế nào? Tính chất hóa học và tính chất vật lý? Ứng dụng trong đời sống? Hãy cùng nhau tìm hiểu qua bài viết dưới đây nhé!
1. Axit cacboxylic là gì?
Axit cacboxylic là hợp chất hữu cơ trong đó nguyên tử cacbon (C) liên kết với nguyên tử oxi (O) bằng liên kết đôi và với nhóm hydroxyl (―OH) bằng liên kết đơn.
Công thức chung của axit cacboxylic là R−COOH hoặc R−CO2H, trong đó R có thể là alkyl, alkenyl, aryl hoặc nhóm khác.
2. Danh pháp axit cacboxylic
Axit cacboxylic thường được xác định bằng tên thông thường của chúng. Chúng thường có hậu tố -ic. Ví dụ axit butyric (C3H7COOH) là axit butanoic.
Các phân tử phức tạp chứa axit cacboxylic, cacboxyl có thể được coi là vị trí số một trong chuỗi gốc ngay cả khi có mặt các nhóm thế khác như axit 3-chloropropanoic. Ngoài ra, nó có thể được đặt tên là nhóm thế “cacboxy” hoặc “axit cacboxylic” trên một cấu trúc gốc khác, chẳng hạn như 2-cacboxyfuran.
Tuy nhiên, hầu hết các axit cacboxylic đơn giản đều có tên chung vì chúng được phân lập từ các nguồn sinh học. Ví dụ, CH3CH2CH2COOH là axit butyric, lần đầu tiên thu được từ bơ, vì vậy nó được đặt tên theo từ butyrum trong tiếng Latinh có nghĩa là “bơ”.
Tên một số axit cacboxylic
3. Phân loại axit cacboxylic
Dựa vào cấu tạo của gốc hiđrocacbon người ta chia axit thành:
- Axit cacboxylic bão hòa: Một phân tử có gốc alkyl hoặc nguyên tử hydro liên kết với nhóm -COOH.
Ví dụ: HCOOH; CH3-COOH…
- Axit cacboxylic không no: Phân tử hiđrocacbon không no có mạch hở gắn với nhóm -COOH.
Ví dụ CH2=CH−COOH;CH3[CH2]7CH=CHỈ[CH2]7COOH;…
- Axit cacboxylic thơm: Phân tử hiđrocacbon thơm có nhóm -COOH.
Ví dụ: C6H5COOH,CH3−C6H4−COOH,…
Ngoài ra, axit cacbolic được phân loại dựa trên số nhóm -COOH:
- Axit cacboxylic đơn chức: Trong phân tử có 1 nhóm – COOH. Ví dụ: HCOOH…
- Axit cacboxylic đa tính năng: Trong phân tử có từ hai nhóm -COOH trở lên. Ví dụ axit malonic HOOC−CH2−COOH…
Phân loại axit cacboxylic
4. Tính chất của axit cacboxylic
Các tính chất vật lý và hóa học của axit cacboxylic như sau:
4.1. Tính chất vật lý
- Tình trạng: Axit cacboxylic ko phân nhánh (axit lớn) là chất lỏng ở nhiệt độ phòng.
- mùi: Các axit từ axit propanoic (C3) tới axit decanoic (C10) có mùi rất hôi, khó chịu.
- độ hòa tan: Độ hòa tan của axit cacboxylic trong nước tương tự như độ hòa tan của rượu, andehit và xeton. Axit có ít hơn khoảng 5 nguyên tử carbon hòa tan tốt trong nước. Các chất có trọng lượng phân tử lớn hơn thường ko hòa tan vì phần hydrocacbon lớn hơn là kỵ nước. Tuy nhiên, muối natri, amoni và kali của axit cacboxylic thường hòa tan tốt trong nước.
- Điểm sôi: Axit cacboxylic có nhiệt độ sôi cao hơn nhiều so với hydrocacbon, rượu, ete, andehit hoặc xeton có trọng lượng phân tử tương tự.
4.2. Tính chất hóa học
Tính chất hóa học chính của axit cacboxylic là tính axit. Chúng thường có tính axit mạnh hơn các hợp chất hữu cơ khác có chứa nhóm hydroxyl, nhưng thường yếu hơn các axit vô cơ thân thuộc (như axit clohydric HCl, axit sunfuric H2SO4).
Axit cacboxylic trình bày tính axit bằng cách phản ứng với bazơ để tạo thành muối cacboxylat, trong đó hydro của nhóm hydroxyl (–OH) được thay thế bằng cation kim loại.
CH3COOH + NaHCO3 → CH3COONa + CO2 + H2O
Ngoài ra, nó còn có thể phản ứng với oxit bazơ, muối cacbonat…
Một số phản ứng khác của axit cacboxylic là:
- Phản ứng este hóa: Đây là phản ứng thế nhóm -OH lúc đun axit cacboxylic với ancol (xúc tác H2SO4 đặc) theo phản ứng sau:
R(COOH)x + R'(OH)t → Ry(COO)xyR’x + xyH2O (H2SO4, t0)
- Phản ứng tách nước
2RCOOH → (RCO)2O + H2O (P2O5)
- Phản ứng oxi hóa hoàn toàn
CxHyOz + (x + y/4 – z/2)O2 → xCO2 + y/2H2O
5. Ứng dụng của axit cacboxylic trong đời sống
Axit cacboxylic có nhiều ứng dụng không giống nhau. Nhiều axit cacboxylic được sản xuất công nghiệp trên quy mô lớn. Este của axit lớn là thành phần chính của lipid và polyamit của axit aminocacboxylic là thành phần chính của protein.
Mỗi loại axit được sử dụng trong các ngành công nghiệp không giống nhau như sau:
Axit formic là axit cacboxylic đơn giản nhất được sử dụng làm chất khử trùng, chất xử lý dệt may và làm chất khử axit.
Axit xitric được sử dụng làm chất tăng hương vị và chất bảo quản trong thực phẩm và đồ uống.
– Axit axetic được dùng rộng rãi trong sản xuất nhựa xenlulô và este. Ngoài ra còn giúp tạo vị chua cho giấm, giấm gia dụng chứa khoảng 5% axit axetic. Aspirin, một este của axit salicylic, là một thành phần dược phẩm được sử dụng rộng rãi được điều chế từ axit axetic.
Axit propionic là một chất bảo quản thực phẩm.
Axit palmitic và axit stearic rất quan trọng trong sản xuất xà phòng, mỹ phẩm, dược phẩm, nến và lớp phủ bảo vệ. Ngoài ra axit stearic còn được dùng trong cao su nhân tạo.
Axit acrylic được sử dụng làm este trong sản xuất polyme.
– Axit metacrylic nhập vai trò là este và bị trùng hợp tạo ra mantozơ.
Axit oleic được sử dụng trong sản xuất xà phòng và chất tẩy rửa và dệt may.
Ứng dụng của axit cacboxylic
Trên đây là những thông tin cơ bản về axit cacboxylic. Mọi thắc mắc bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua hotline hoặc tham khảo các bài viết trên vietchem.com.vn.
[/box]
#Những #thông #tin #cơ #bản #về #acid #carboxylic
[/toggle]
Bạn thấy bài viết Những thông tin cơ bản về acid carboxylic có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Những thông tin cơ bản về acid carboxylic bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Kiến thức chung
#Những #thông #tin #cơ #bản #về #acid #carboxylic
Trả lời