Ngày 30/11/2022, theo thông tin từ phiên họp của Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể tổ chức tại Rabat (Morocco), nghệ thuật gốm của người Chăm Việt Nam đã được đưa vào danh mục văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ nguy cấp. Câu chuyện nguy cấp bảo vệ nghề gốm Chăm đặt ra câu hỏi, người ta sẽ làm gì để khắc phục những tồn tại lâu nay của những làng nghề được vinh danh?
Nghệ thuật gốm Chăm là di sản phi vật thể thứ 15 của Việt Nam được ghi vào danh sách của UNESCO. Cũng như thực trạng của nhiều làng nghề khác, sau lúc được vinh danh, nghề gốm Chăm đang đứng trước nhiều vấn đề.
Bài toán khó
Thông tin nghệ thuật gốm Chăm được vinh danh khiến dư luận trong nước ko khỏi phấn khởi, tự hào về một nghề lâu đời, có từ thế kỷ XII, vẫn giữ được phương thức sản xuất thô sơ quen gọi là “hóa thạch”. của đồ gốm”, chẳng hạn như đồ gốm làm thủ công, nung lộ thiên bằng rơm, củi, v.v.
Tuy nhiên, với những nghệ nhân luôn trằn trọc với nghề, việc gốm Chăm được UNESCO vinh danh là “thú vui trong nỗi lo” lúc xuất hiện suy thoái kinh tế, thị trường gốm đất nung xuất hiện. “Siêu ngóc” cũng sẽ phải nhận những tác động ko nhỏ.
Câu hỏi của những người thợ gốm là sau lúc nghệ thuật gốm Chăm được tôn vinh, người ta sẽ làm gì để khắc phục những tồn tại lâu nay của làng nghề?
Đằng sau những thành phầm gốm Chăm là cả một nền văn hóa phong phú. Ảnh: Xuân Huy
UNESCO tôn vinh “trị giá phi vật thể của nghệ thuật gốm Chăm” bao gồm toàn thể dây chuyền sản xuất tạo ra thành phầm, bao gồm tất cả các quá trình như làm đất, chế biến, phơi và nung. Quá trình sản xuất đó đạt hiệu quả cao nhất lúc nó được đặt trong bối cảnh của một ko gian văn hóa Chăm bao gồm các công trình kiến trúc và sinh hoạt truyền thống được bảo tồn và lưu giữ. Ở đó, kiến thức sản xuất được lưu truyền theo hình thức “mẹ truyền con nối”. Tuy nhiên, kiến trúc và lối sống ngày nay đã thay đổi rất nhiều so với truyền thống. Vậy, việc thu hồi các trị giá phi vật thể tới đây sẽ được xác định như thế nào và đâu là giới hạn? Đó là một vấn đề nhưng mà “câu chuyện bảo vệ nguy cấp” cần phải khắc phục.
Ngoài ra, nguồn vật liệu đất sét thô ngày càng giảm chất lượng, tác động lớn tới thành phẩm. Sự xuống cấp của vật liệu và phương pháp nung thô sơ, nhiệt độ thấp, ko đều, phụ thuộc vào thời tiết dẫn tới rủi ro cho các mẻ nung và khiến tỉ lệ răng, nứt cao. Vì vậy, việc lưu giữ, hoạch định và tăng lên nguồn vật liệu sản xuất cũng là một vấn đề hết sức quan trọng. Và việc tăng giá vật liệu đầu vào (đất, củi, rơm rạ) cũng dẫn tới xu thế tiết kiệm, gia nhiệt nhanh, gia nhiệt ở nhiệt độ thấp làm hạn chế chất lượng thành phầm.
Một điều đáng xem xét nữa là sau nhiều năm các hộ kinh doanh gốm bước vào kinh tế thị trường, sự “cạnh tranh nhỏ lẻ” đã khiến tình làng nghĩa xóm, tình làng nghĩa xóm trong hoạt động nghề nghiệp bị sứt mẻ. Tình trạng chung hiện nay, các hộ kinh doanh sao chép mẫu mã của nhau và luôn phá giá khiến giá thành thành phầm bị kéo xuống mức thấp nhất. Nét đặc thù và sức mạnh của từng bàn tay người thợ và hộ gia đình bị mất đi. Điều đó lý giải vì sao thành phầm “handmade” dù kỳ công tới đâu vẫn có trị giá thấp, người thợ chưa có thu nhập tương xứng với sức lao động, khiến tuổi teen chưa hào hứng với nghề.
Cần vai trò điều phối viên và hỗ trợ kỹ năng
Tất cả những điều trên (và nhiều điều nữa) đang kêu gọi một “trực ban bảo vệ nguy cấp” vào vai trò điều phối chung việc sản xuất và kinh doanh gốm Chăm.
Phải khẳng định rằng, thành phầm gốm Chăm tuy thô sơ nhưng có trị giá nghệ thuật riêng, hàm chứa trị giá ý thức to lớn, giải quyết được một số nhu cầu thị trường nhất mực, từ đó có thể cạnh tranh với các thành phầm khác. các thành phầm đất nung khác. Nhưng nó đã và đang bị thị trường (chưa tôn trọng đúng trị giá của thành phầm thủ công) và chính người sản xuất, kinh doanh đánh gục, kéo trị giá thành phầm của tập thể họ xuống thấp. Thị trường gốm sứ có lúc trở thành đông đúc nhưng rồi lại chìm lắng. Xem ra, để duy trì một làng nghề trong khoảng thời gian dài, cần phải điều phối lợi ích (đơn hàng, thu nhập) của các làng nghề. Ở đây cũng phải nói tới vai trò của hiệp hội ngành gốm sứ trong việc bình ổn giá chung.
Nói về công việc quản lý quy hoạch đơn hàng, lao động và thu nhập cho các hộ kinh doanh (giúp họ duy trì công việc), có thể học cách làm du lịch của nhiều làng nghề cổ ở Nhật Bản. Họ ko chỉ bảo tồn phương thức sản xuất cũ nhưng mà cả lối sống truyền thống cũng như kiến trúc truyền thống. Tất cả được lên kế hoạch vào một ko gian. Nguồn thu từ bán vé thăm quan làng cổ hoặc công ích được phân chia, hỗ trợ cho các hộ sản xuất, nhất là các hộ khó khăn, đặc trưng khó khăn để duy trì hoạt động vững bền của làng nghề. Cách tiếp cận này yêu cầu một vai trò quản lý và điều tiết chung.
Về tay nghề, điểm yếu của nhiều nghệ nhân hiện nay là khinh thường yêu cầu của đơn đặt hàng, tức là làm hàng hơi tùy tiện, tự phát, thường lấy cớ “làm thủ công” để biện minh cho việc làm sai. thiết kế thành phầm hoặc kích thước yêu cầu. Ý thức phục vụ nhu cầu thị trường là một trở ngại của người lao động. Kế bên thực trạng đó, nhiều nghệ nhân gặp trắc trở trong việc kết nối với thị trường. Việc bán hàng của các hộ sản xuất vẫn dựa vào ký gửi tại quầy, đại lý có gian hàng trước ngõ và chủ yếu hướng tới khách du lịch sắm trực tiếp.
Để tăng lên dung lượng thị trường, từ đó ổn định sinh kế của các làng nghề, công việc bảo tồn di sản nghệ thuật gốm Chăm cần chú trọng tăng lên nhận thức của các nghệ nhân về yêu cầu thị trường, uy tín. trong kinh doanh, tầm quan trọng của việc bình ổn giá, phát huy thế mạnh bản thân về mẫu mã, cũng như kỹ năng mở rộng thị trường… Trong bối cảnh bán hàng đa kênh hiện nay, có nên tổ chức bài bản hơn? các khóa tập huấn cho làng nghề những kỹ năng cơ bản (như cách làm hình ảnh, nội dung, marketing…) để có thể tiếp cận kênh bán hàng trực tuyến, thay vì chỉ dựa vào hình thức sắm bán ngoại tuyến truyền thống. như rất lâu trước đây.
Việc cải tiến gốm Chăm cũng là mối quan tâm từ lâu của làng nghề. Lò nung hở hay kín? Giữ màu đất nung truyền thống hay phun màu? Chải thêm men hay giữ mộc?… Hiện nay, các hộ kinh doanh gốm Chăm có cách làm rất không giống nhau. Điều cốt yếu và cũng là thế mạnh duy nhất giúp gốm Chăm có chỗ đứng riêng lẻ là chất liệu gốm Chăm có nhiều biến thể (do nung lộ thiên, ko dùng lò kín), chất mộc (tuy ko phải do thấp). nhiệt độ nung so với gốm). với các dòng đất nung khác); đó là câu chuyện sản xuất truyền thống được lưu giữ qua hàng nghìn năm, hay câu chuyện văn hóa trong từng thành phầm. Thế nên, gốm Chăm ko cần phải chạy theo hay phấn đấu bắt chước cho giống các dòng đất nung khác. Bài toán chính của dòng gốm này là truyền tải được câu chuyện lạ mắt của thành phầm bằng thế mạnh riêng ko lẫn vào đâu được, kế bên việc tích cực cải tiến mẫu mã và chú trọng câu chuyện văn hóa marketing thì sẽ nâng tầm giá thành. trị giá cho thành phầm.
Cũng có những nghệ nhân gốm Chăm trẻ đã có những chuyển biến tích cực trong việc thay đổi mẫu mã, cải tiến sản xuất và có thu nhập khá. Hàng ngũ này tuy ko đông nhưng họ là lời khuyên cho thế hệ trẻ rằng, nếu say mê và theo đuổi tới cùng, nghề gốm vẫn có thể đảm bảo thu nhập khá. Niềm tin vào nghề như chiếc “cần câu” giúp lớp trẻ làm chủ cuộc mưu sinh sau này là điều cần thiết nhất để nghề truyền thống được lưu truyền. Đó là hướng đi vững bền, thay vì nhìn “con cá” làm vốn đầu tư cho những công trình tạm thời.
Xuân Huy
xem thêm thông tin chi tiết về Nghề gốm Chăm – di sản cần được bảo vệ khẩn cấp
Nghề gốm Chăm – di sản cần được bảo vệ nguy cấp
Hình Ảnh về: Nghề gốm Chăm – di sản cần được bảo vệ nguy cấp
Video về: Nghề gốm Chăm – di sản cần được bảo vệ nguy cấp
Wiki về Nghề gốm Chăm – di sản cần được bảo vệ nguy cấp
Nghề gốm Chăm – di sản cần được bảo vệ nguy cấp -
Ngày 30/11/2022, theo thông tin từ phiên họp của Ủy ban liên Chính phủ Công ước 2003 của UNESCO về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể tổ chức tại Rabat (Morocco), nghệ thuật gốm của người Chăm Việt Nam đã được đưa vào danh mục văn hóa phi vật thể cần được bảo vệ nguy cấp. Câu chuyện nguy cấp bảo vệ nghề gốm Chăm đặt ra câu hỏi, người ta sẽ làm gì để khắc phục những tồn tại lâu nay của những làng nghề được vinh danh?
Nghệ thuật gốm Chăm là di sản phi vật thể thứ 15 của Việt Nam được ghi vào danh sách của UNESCO. Cũng như thực trạng của nhiều làng nghề khác, sau lúc được vinh danh, nghề gốm Chăm đang đứng trước nhiều vấn đề.
Bài toán khó
Thông tin nghệ thuật gốm Chăm được vinh danh khiến dư luận trong nước ko khỏi phấn khởi, tự hào về một nghề lâu đời, có từ thế kỷ XII, vẫn giữ được phương thức sản xuất thô sơ quen gọi là “hóa thạch”. của đồ gốm", chẳng hạn như đồ gốm làm thủ công, nung lộ thiên bằng rơm, củi, v.v.
Tuy nhiên, với những nghệ nhân luôn trằn trọc với nghề, việc gốm Chăm được UNESCO vinh danh là “thú vui trong nỗi lo” lúc xuất hiện suy thoái kinh tế, thị trường gốm đất nung xuất hiện. “Siêu ngóc” cũng sẽ phải nhận những tác động ko nhỏ.
Câu hỏi của những người thợ gốm là sau lúc nghệ thuật gốm Chăm được tôn vinh, người ta sẽ làm gì để khắc phục những tồn tại lâu nay của làng nghề?
Đằng sau những thành phầm gốm Chăm là cả một nền văn hóa phong phú. Ảnh: Xuân Huy
UNESCO tôn vinh “trị giá phi vật thể của nghệ thuật gốm Chăm” bao gồm toàn thể dây chuyền sản xuất tạo ra thành phầm, bao gồm tất cả các quá trình như làm đất, chế biến, phơi và nung. Quá trình sản xuất đó đạt hiệu quả cao nhất lúc nó được đặt trong bối cảnh của một ko gian văn hóa Chăm bao gồm các công trình kiến trúc và sinh hoạt truyền thống được bảo tồn và lưu giữ. Ở đó, kiến thức sản xuất được lưu truyền theo hình thức “mẹ truyền con nối”. Tuy nhiên, kiến trúc và lối sống ngày nay đã thay đổi rất nhiều so với truyền thống. Vậy, việc thu hồi các trị giá phi vật thể tới đây sẽ được xác định như thế nào và đâu là giới hạn? Đó là một vấn đề nhưng mà “câu chuyện bảo vệ nguy cấp” cần phải khắc phục.
Ngoài ra, nguồn vật liệu đất sét thô ngày càng giảm chất lượng, tác động lớn tới thành phẩm. Sự xuống cấp của vật liệu và phương pháp nung thô sơ, nhiệt độ thấp, ko đều, phụ thuộc vào thời tiết dẫn tới rủi ro cho các mẻ nung và khiến tỉ lệ răng, nứt cao. Vì vậy, việc lưu giữ, hoạch định và tăng lên nguồn vật liệu sản xuất cũng là một vấn đề hết sức quan trọng. Và việc tăng giá vật liệu đầu vào (đất, củi, rơm rạ) cũng dẫn tới xu thế tiết kiệm, gia nhiệt nhanh, gia nhiệt ở nhiệt độ thấp làm hạn chế chất lượng thành phầm.
Một điều đáng xem xét nữa là sau nhiều năm các hộ kinh doanh gốm bước vào kinh tế thị trường, sự “cạnh tranh nhỏ lẻ” đã khiến tình làng nghĩa xóm, tình làng nghĩa xóm trong hoạt động nghề nghiệp bị sứt mẻ. Tình trạng chung hiện nay, các hộ kinh doanh sao chép mẫu mã của nhau và luôn phá giá khiến giá thành thành phầm bị kéo xuống mức thấp nhất. Nét đặc thù và sức mạnh của từng bàn tay người thợ và hộ gia đình bị mất đi. Điều đó lý giải vì sao thành phầm “handmade” dù kỳ công tới đâu vẫn có trị giá thấp, người thợ chưa có thu nhập tương xứng với sức lao động, khiến tuổi teen chưa hào hứng với nghề.
Cần vai trò điều phối viên và hỗ trợ kỹ năng
Tất cả những điều trên (và nhiều điều nữa) đang kêu gọi một “trực ban bảo vệ nguy cấp” vào vai trò điều phối chung việc sản xuất và kinh doanh gốm Chăm.
Phải khẳng định rằng, thành phầm gốm Chăm tuy thô sơ nhưng có trị giá nghệ thuật riêng, hàm chứa trị giá ý thức to lớn, giải quyết được một số nhu cầu thị trường nhất mực, từ đó có thể cạnh tranh với các thành phầm khác. các thành phầm đất nung khác. Nhưng nó đã và đang bị thị trường (chưa tôn trọng đúng trị giá của thành phầm thủ công) và chính người sản xuất, kinh doanh đánh gục, kéo trị giá thành phầm của tập thể họ xuống thấp. Thị trường gốm sứ có lúc trở thành đông đúc nhưng rồi lại chìm lắng. Xem ra, để duy trì một làng nghề trong khoảng thời gian dài, cần phải điều phối lợi ích (đơn hàng, thu nhập) của các làng nghề. Ở đây cũng phải nói tới vai trò của hiệp hội ngành gốm sứ trong việc bình ổn giá chung.
Nói về công việc quản lý quy hoạch đơn hàng, lao động và thu nhập cho các hộ kinh doanh (giúp họ duy trì công việc), có thể học cách làm du lịch của nhiều làng nghề cổ ở Nhật Bản. Họ ko chỉ bảo tồn phương thức sản xuất cũ nhưng mà cả lối sống truyền thống cũng như kiến trúc truyền thống. Tất cả được lên kế hoạch vào một ko gian. Nguồn thu từ bán vé thăm quan làng cổ hoặc công ích được phân chia, hỗ trợ cho các hộ sản xuất, nhất là các hộ khó khăn, đặc trưng khó khăn để duy trì hoạt động vững bền của làng nghề. Cách tiếp cận này yêu cầu một vai trò quản lý và điều tiết chung.
Về tay nghề, điểm yếu của nhiều nghệ nhân hiện nay là khinh thường yêu cầu của đơn đặt hàng, tức là làm hàng hơi tùy tiện, tự phát, thường lấy cớ “làm thủ công” để biện minh cho việc làm sai. thiết kế thành phầm hoặc kích thước yêu cầu. Ý thức phục vụ nhu cầu thị trường là một trở ngại của người lao động. Kế bên thực trạng đó, nhiều nghệ nhân gặp trắc trở trong việc kết nối với thị trường. Việc bán hàng của các hộ sản xuất vẫn dựa vào ký gửi tại quầy, đại lý có gian hàng trước ngõ và chủ yếu hướng tới khách du lịch sắm trực tiếp.
Để tăng lên dung lượng thị trường, từ đó ổn định sinh kế của các làng nghề, công việc bảo tồn di sản nghệ thuật gốm Chăm cần chú trọng tăng lên nhận thức của các nghệ nhân về yêu cầu thị trường, uy tín. trong kinh doanh, tầm quan trọng của việc bình ổn giá, phát huy thế mạnh bản thân về mẫu mã, cũng như kỹ năng mở rộng thị trường... Trong bối cảnh bán hàng đa kênh hiện nay, có nên tổ chức bài bản hơn? các khóa tập huấn cho làng nghề những kỹ năng cơ bản (như cách làm hình ảnh, nội dung, marketing…) để có thể tiếp cận kênh bán hàng trực tuyến, thay vì chỉ dựa vào hình thức sắm bán ngoại tuyến truyền thống. như rất lâu trước đây.
Việc cải tiến gốm Chăm cũng là mối quan tâm từ lâu của làng nghề. Lò nung hở hay kín? Giữ màu đất nung truyền thống hay phun màu? Chải thêm men hay giữ mộc?… Hiện nay, các hộ kinh doanh gốm Chăm có cách làm rất không giống nhau. Điều cốt yếu và cũng là thế mạnh duy nhất giúp gốm Chăm có chỗ đứng riêng lẻ là chất liệu gốm Chăm có nhiều biến thể (do nung lộ thiên, ko dùng lò kín), chất mộc (tuy ko phải do thấp). nhiệt độ nung so với gốm). với các dòng đất nung khác); đó là câu chuyện sản xuất truyền thống được lưu giữ qua hàng nghìn năm, hay câu chuyện văn hóa trong từng thành phầm. Thế nên, gốm Chăm ko cần phải chạy theo hay phấn đấu bắt chước cho giống các dòng đất nung khác. Bài toán chính của dòng gốm này là truyền tải được câu chuyện lạ mắt của thành phầm bằng thế mạnh riêng ko lẫn vào đâu được, kế bên việc tích cực cải tiến mẫu mã và chú trọng câu chuyện văn hóa marketing thì sẽ nâng tầm giá thành. trị giá cho thành phầm.
Cũng có những nghệ nhân gốm Chăm trẻ đã có những chuyển biến tích cực trong việc thay đổi mẫu mã, cải tiến sản xuất và có thu nhập khá. Hàng ngũ này tuy ko đông nhưng họ là lời khuyên cho thế hệ trẻ rằng, nếu say mê và theo đuổi tới cùng, nghề gốm vẫn có thể đảm bảo thu nhập khá. Niềm tin vào nghề như chiếc “cần câu” giúp lớp trẻ làm chủ cuộc mưu sinh sau này là điều cần thiết nhất để nghề truyền thống được lưu truyền. Đó là hướng đi vững bền, thay vì nhìn “con cá” làm vốn đầu tư cho những công trình tạm thời.
Xuân Huy
[rule_{ruleNumber}]
#Nghề #gốm #Chăm #sản #cần #được #bảo #vệ #khẩn #cấp
Bạn thấy bài viết Nghề gốm Chăm – di sản cần được bảo vệ nguy cấp có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Nghề gốm Chăm – di sản cần được bảo vệ nguy cấp bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Địa lý
#Nghề #gốm #Chăm #sản #cần #được #bảo #vệ #khẩn #cấp