I. Các kiểu văn bản và phương thức biểu đạt đã học
Câu hỏi 1: Phương thức biểu đạt.
| STT | Phương thức biểu đạt | Trình bày qua các văn bản đã học |
| trước hết | tự truyện |
– Truyền thuyết: Con Rồng Cháu Tiên; Bánh Chưng, Bánh Giầy; Thánh Gióng; Sơn Tinh, Thủy Tinh; Truyền thuyết Hồ Gươm. – Cổ tích: Sọ dừa; Thạch Sanh; Em nhỏ thông minh; Cây but ki diệu; Ông lão đánh cá và con cá vàng. – Truyện ngụ ngôn: Ếch ngồi bên giếng; Thầy tướng xem voi; Bật nhạc cho mèo; Chân, Tay, Tai, Mắt, Mồm. – Truyện cười: Treo biển; Lợn cưới, áo mới. – Truyện trung đại: Con hổ có nghĩa; Mẹ hiền dạy con; Thầy thuốc tốt nhất là trong trái tim. – Truyện: Bài học đường đời trước hết; Vượt thác; Hình ảnh của em gái tôi. – Thơ: Đêm nay Bác ko ngủ. |
| 2 | Mô tả | – Truyện: Bài học đường đời trước hết; Vượt thác; Hình ảnh của em gái tôi. – Đoạn thơ (có yếu tố tự sự): Đêm nay Bác ko ngủ. – Văn bản nhật dụng: Bức tranh thủ lĩnh da đỏ. |
| 3 | Xúc cảm | – Thơ: Đêm nay Bác ko ngủ; Tập trung; Cơn mưa. – Văn bản nhật dụng: Bức thư của thủ lĩnh da đỏ. |
| 4 | Tranh luận | – Văn bản nhật dụng: Bài thơ của thủ lĩnh da đỏ. |
| 5 | Hiện nay | – Tư liệu nhật bản: Động Phong Nha; Cầu Long Biên – chứng nhân lịch sử. |
| 6 | hành chính công | – Từ đơn |
Câu 2: Phương thức biểu đạt chính
| STT | Tên tài liệu | Phương thức biểu đạt chính |
| trước hết | Thạch Sanh | tự truyện |
| 2 | Tập trung | Tự sự, mô tả, biểu cảm |
| 3 | Cơn mưa | Mô tả |
| 4 | Bài học đường đời trước hết | Tự sự, mô tả |
| 5 | cây tre Việt Nam | Mô tả, biểu cảm |
Câu 3: Luyện tập các phương thức biểu đạt
| STT | cơ chế biểu thị | Thực hành để làm |
| trước hết | tự truyện | X |
| 2 | Mô tả | X |
| 3 | Xúc cảm | |
| 4 | Tranh luận |
II. Tính năng và phương pháp
Câu hỏi 1: So sánh các loại văn bản
| STT | Tài liệu | Mục tiêu | Nội dung | Mẫu đơn |
| trước hết | tự truyện | Giảng giải và bộc bạch sự khen ngợi và phê bình. | Một chuỗi các sự kiện, cái này dẫn tới cái khác, cuối cùng cũng kết thúc. | Văn xuôi Sự việc được kể cụ thể, nhân vật phải chọn đúng chủ đề: nắm được diễn biến câu chuyện. |
| 2 | Mô tả | Giúp tưởng tượng, cảm nhận. | Nêu đặc điểm, tính chất của sự vật, sự việc, con người. | Văn xuôi. Xác định nhân vật mô tả, quan sát, lựa chọn cụ thể tiêu biểu, trình diễn cụ thể theo trình tự. |
| 3 | Từ đơn | Gửi mong muốn của bạn | Đơn gửi cho người nào, người gửi đơn. Điều ước là gì? |
Trình diễn ngắn gọn theo mẫu. |
Câu 2: Các phần của văn bản
| STT | phần | tự truyện | Mô tả |
| trước hết | Mở màn | Giới thiệu chung về nhân vật và sự kiện | Mô tả giới thiệu nhân vật. |
| 2 | Thân thể | Sự tăng trưởng của các sự kiện | Tập trung mô tả theo một trình tự. |
| 3 | Xong xuôi | Cái kết của sự việc | thể hiện cảm nhận của bạn |
Câu 3: Trong văn tự sự, sự việc – nhân vật – chủ đề có quan hệ với nhau như thế nào? Ví dụ.
Gợi ý: Các em hãy xem lại chủ đề bài văn và dàn ý của bài văn tự sự
– Các em cũng cần chú ý: sự việc, nhân vật,… phải tập trung làm nổi trội chủ đề bài văn; Chủ đề được trình bày qua hệ thống nhân vật và sự kiện. Chẳng hạn, chủ đề phê phán những người hiểu biết hạn hẹp nhưng mà khuếch khoác, khuyên nhủ mọi người hãy mở rộng tầm hiểu biết, ko nên chủ quan, kiêu ngạo của truyện ngụ ngôn Ếch ngồi đáy giếng được trình bày qua nhân vật ếch con và sự việc ếch con. dưới đáy giếng chui ra, ếch bị trâu giẫm chết.
Câu 4:
Nhân vật trong văn bản tự sự được trình bày qua các phương diện: tên gọi, lai lịch, tính tình, hình dáng, công việc,… Đặc điểm này có thể thấy rõ nhất ở truyện kể dân gian.
Câu 5: Trong văn bản tự sự, cách kể và cách kể có tác dụng gì? Ví dụ.
– Trong văn bản tự sự, các sự việc có thể được kể theo trật tự trước – sau một cách tự nhiên (truyện dân gian thường được kể theo trật tự này). Nhưng để tạo sự bất thần, gây hứng thú, bộc lộ xúc cảm của nhân vật,… người ta có thể linh hoạt thay đổi trật tự kể bằng cách kể trái lại, kể kết quả trước, diễn biến sau hoặc bổ sung kể chuyện. Thêm các sự việc theo hồi ức của nhân vật (các truyện kể hiện đại thường được kể theo trình tự này).
– Người kể chuyện cũng có vai trò quan trọng trong văn tự sự. Có lúc người kể ẩn mình, gọi tên nhân vật, kể theo thứ bậc ba; lúc đó, người kể có thể kể lại một cách linh hoạt, tự do những gì xảy ra với nhân vật; ví dụ: Truyện dân gian, Thác nước,… Có lúc người kể tự xưng là “tôi” để kể theo thứ bậc nhất; lúc đó, người kể có thể trực tiếp kể lại những gì mình nghe, nhìn thấy, tự mình trải qua, có thể trực tiếp bộc lộ xúc cảm, suy nghĩ của mình; ví dụ: Bài học đầu đời, Bức tranh của em gái tôi, Buổi học cuối cùng,…
Câu 6: Quan sát có vai trò gì trong văn mô tả? Ví dụ.
Gợi ý: Em hãy đọc bài phân tích sau của Tô Hoài:
Đúng là để viết được thì phải biết quan sát để khắc sâu sự ghi nhớ, giúp tăng cường trí tưởng tượng… Muốn viết thì trước hết phải qua kinh nghiệm, hiểu biết cặn kẽ sự thực, nhìn thấy. Chỉ có cảm hứng và sự tận tâm mới có chỗ đứng kiên cố. […]
Hình thức, cách quan sát ko có gì đặc thù và kì bí. Đó chỉ là thói quen gọt giũa cái nhìn, cái nghe, cái nghĩ, đó là công việc buộc trí óc phải chú ý tìm tòi, đổi mới và lọc lõi tới từng cụ thể cho phong phú.
Quan sát tốt là nhìn thấy nét chính, nhìn thấy đặc điểm riêng, nhặt ra những ngóc ngóc của sự vật, vấn đề. Đôi lúc bạn ko cần phải viết một danh sách đầy đủ, chỉ cần viết ra những đặc điểm nhưng mà bạn cảm thấy thích nhất, chẳng hạn như một câu mô tả tính cách, hình và bóng, âm thanh, ánh sáng, nét mặt, tâm trạng. Vì mình đã dày công xem, nghe, nghĩ về nó nên hào hứng, phấn khích ko chịu nổi…
[…] Từ sự tìm tòi giữa các sự vật hiện tượng xung quanh mình, Người đã phát xuất hiện thực chất, quy luật của hiện tượng chính, tránh cách làm sai trái, công thức, đơn giản, mù quáng, ko phân biệt được cái chính và cái phụ. .(Theo Tô Hoài, Một số kinh nghiệm viết văn mô tảNXB GD, 2000)
Câu 7: Có những mô tả nào?
Tuỳ theo nhân vật mô tả có thể có những cách mô tả không giống nhau nhưng nhìn chung lúc làm bài văn mô tả cần chú ý những điểm chung sau:
– Xác định nhân vật mô tả (tả cảnh hay tả người);
– Lựa chọn những cụ thể, hình ảnh tiêu biểu để khắc họa nhân vật mô tả;
– Mô tả đồ vật theo trình tự nhất mực; có thể mô tả từ xa tới gần, từ nói chung tới cụ thể, từ cụ thể, bộ phận tới tổng thể hoặc trái lại;
– Biết sử dụng các hình ảnh liên tưởng, so sánh để mô tả nhân vật;
– Sắp xếp nội dung mô tả theo bố cục ba phần của một bài văn hoàn chỉnh.
III. Luyện tập
Câu hỏi 1: Trong vai anh đội viên, em hãy kể lại câu chuyện cảm động trong bài thơ đêm nay tôi ko ngủ của Minh Huệ.
Đây là bài văn tự sự, các em có thể theo dàn bài dưới đây:
– Nhân vật: Bác Hồ và anh đội viên (người kể chuyện, có thể gọi là bác)
– Truyện: Trên đường đi chiến dịch, vào một đêm mưa gió lạnh lẽo, trong căn lều tranh, ba lần anh đội viên thức dậy thấy Bác chưa ngủ. Người lính cảm động trước tình cảm của Bác dành cho người lính, anh thức cùng Bác. Câu chuyện nên được kể theo diễn biến của những lần đội viên thức dậy.
– Xúc cảm cần bộc lộ: Câu chuyện được kể theo xúc cảm của người đội viên. Thành viên trong nhóm đã chứng kiến và kể lại, mọi thứ đều được tái tạo qua con mắt của nhân vật này. Chú ý trình bày tình cảm thân thiết, thân thiện, kính trọng của đội viên với Bác Hồ.
Câu 2: Dựa vào bài thơ Cơn mưa của Trần Đăng Khoa, hãy tả trận mưa rào nhưng mà em đã có dịp quan sát.
Đây là một bài văn mô tả. Bạn có thể tham khảo các III. Luyện tập sáng tác Cơn mưa (Trần Đăng Khoa).
Câu 3: (…) Theo bạn, các mục của một lá đơn như trên đã đầy đủ chưa? Nếu phải bổ sung thì bổ sung nội dung gì?
Dàn ý của đơn trên ko có phần nêu lý do và mong muốn yêu cầu được khắc phục. Phần này ko thể thiếu và cần được bổ sung.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Soạn bài: Tổng kết phần tập làm văn 6 có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Soạn bài: Tổng kết phần tập làm văn 6 bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn