Trong ca dao – dân ca, ngoài những câu ca dao ân tình, ca dao than thân, còn có nhiều câu ca dao có nội dung vui nhộn, trào phúng nhằm vạch trần những hiện tượng ngược đời, phê phán thói hư tật xấu. những thói hư tật xấu, những con người và hiện tượng đáng cười trong xã hội. Dưới đây là một số bài dân ca phổ thông:
Con cò bơi bên ao,
Bạn có yêu để thành hôn với chú của tôi?
Chú tôi thích uống rượu hoặc tăm xỉa răng,
Hoặc trà đậm, hoặc ngủ trưa.
Ngày ước cho ngày mưa,
Đêm tối, tôi ước những đêm thêm trống vắng.
Người nào ko giàu thì nghèo
Ngày ba mươi Tết, thịt treo trong nhà.
Số phụ nữ có mẹ, có mẹ và có cha
Mẹ cô là một phụ nữ, cha cô là một người đàn ông.
Số phụ nữ đã thành hôn,
Sinh con đầu lòng ko phải gái hay trai.
Một con cò chết trên cây,
Cò mở lịch xem ngày ma.
Ca cuong uống rượu là đà,
Con chim líu lo bò ra để lấy phần,
Xin chào, sau đó đánh trống,
Chim chích trần truồng, chu mỏ đi quảng cáo.
Anh đấy giấu những chiếc lông vũ của mình trong chiếc mũ của mình,
Ngón áp út được gọi là cái cai.
Ba năm có một chuyến đi sai trái,
Áo ngắn đi mượn, quần dài đi thuê.
Những câu thơ châm biếm trên phê phán thói hư tật xấu thông qua một số hình ảnh ẩn dụ, tượng trưng và qua lời châm biếm vui nhộn.
Bài trước tiên là bài giới thiệu và quảng cáo về nhân vật chú tôi. Bức chân dung của người chú là một bức biếm họa được vẽ hoàn toàn bằng những nét vẽ mỉa mai và châm biếm. Hai câu mở đầu: Con cò lặn lội bờ ao, Ôi chao là công việc bắt vần của chú tôi và sẵn sàng cho phần giới thiệu nhân vật?
Chiếc yếm đào là sự đối lập với hình ảnh nhân vật chú tôi. Chiếc yếm đào tượng trưng cho những cô gái thôn quê trẻ trung, xinh đẹp. Đáng lấy yếm đào là chàng trai siêng năng, tài giỏi chứ ko phải người nhiều tật xấu.
Cò giới thiệu về chú của mình với giọng cố tỏ ra phô trương và trang trọng: Chú tôi hay uống rượu hay tăm tia, Hay uống trà đặc, hay ngủ trưa. Ý nghĩa của phê bình và chỉ trích nằm ở chữ tốt. Nói một cách từ từ, tốt có tức là tài năng, nhưng trong bối cảnh này nó có tức là trái lại. Nghĩ hoặc làm hoặc làm, người nào dè uống rượu, chè chén tới mức nghiện ngập, buông thả bản thân. Điều trớ trêu của từ tốt lại ẩn chứa một ý nghĩa thâm thúy hơn. Tuổi xanh sức dài vai rộng nhưng ko ham làm ăn, chấp nhận kiếp cây tầm gửi thì ko đáng mặt đàn ông. Người xưa có câu: Làm người thì đáng nam, xuống Đoài thì yên, xuống Đoài thì yên… để khẳng định nam tính. Tuy nhiên còn có câu nói: Đời người ngắn chẳng tày gang, Người nào ngủ đi ban ngày còn nửa tấc với nội dung phê phán những người siêng năng làm việc. Nhân vật chú tôi trong bài thơ trên là loại người như thế.
Câu thơ cụ thể hóa sự lười biếng của chú tôi thành những điều ước ko tự nhiên nhưng có: Ngày ước ngày mưa, Đêm ước thêm đêm vắng. Anh mong những ngày mưa để ko phải đi làm và mong những đêm trống vắng được ngủ một giấc thật thoải mái. Vậy nên ngoài nghiện rượu chè, chú tôi còn nghiện ngủ (!) Rõ ràng là con người có nhiều tật xấu, rất đáng cười.
Thông thường, để tạo được nhân duyên cho một người nào đó, người mai mối phải nói tốt, nói tốt cho người đó. Nhưng trong bài hát này thì trái lại. Bài hát sử dụng tiếng nói vui nhộn, châm biếm để giới thiệu nhân vật chú tôi – tiêu biểu của những kẻ vô dụng, bất tài. Liệu có nàng yếm đào nào đủ dũng cảm để trao mạng sống của mình cho những “ông chồng” tương tự?
Câu ca dao thứ hai là câu nói nhại lại lời thầy tướng nói với thầy tướng. Nó “ghi lại” một cách khách quan, ko đưa ra bất kỳ nhận xét, giám định nào. Đây là nghệ thuật dùng “gậy ông đập lưng ông”, có tác dụng trào phúng và vui nhộn thâm thúy.
Chúng ta hãy thử nghe xem thầy tướng tốt bụng nói gì? Ông cho biết tất cả những điều quan trọng nhưng người xem bói (phụ nữ) rất quan tâm: giàu – nghèo, cha – mẹ, chồng – con. Mỗi điều anh đấy nói đều hùng hồn và rất cụ thể. Chỉ buồn cười là anh ta ăn nói ngang cành bứa ngược (!) Anh ta khẳng định chắc như đinh đóng cột những điều hiển nhiên nhưng con người người nào cũng có thể nhìn thấy và biết được, ko cần ông trời chỉ bảo qua mồm lưỡi láu tôm láu cá, gian xảo của chủ sở hữu.
Mọi người tin rằng mọi người có số. Mỗi người một số phận không giống nhau, có kẻ giàu, kẻ nghèo, kẻ giàu, kẻ hèn. Thầy tướng nói ko giàu thì nghèo, tức là tuy thế nào đi nữa, lời thầy dạy đều đúng cả (!) Nói về ba ngày Tết, có câu tục ngữ: Đói quanh năm, đầy đủ ba ngày Tết. Dù giàu hay nghèo thì mỗi gia đình đều nỗ lực lo cho miếng thịt, đĩa xôi để cúng ông bà tổ tiên, đó là lẽ đương nhiên. Nhà bà Ngày ba mươi Tết, thịt treo trong nhà, đó là điều vững chắc, tôi ko sai (?!)
Tính chất oái oăm, trớ trêu của bài hát được đẩy lên cao trào trong những câu nói của cô giáo về cha mẹ: Số con gái có cha có mẹ, Mẹ của nữ giới, cha của đàn ông và nhân duyên: Sô-cô-la đã cưới vợ, Sinh con đầu lòng. , ko phải là một cô gái, sau đó là một cậu nhỏ. Điệp từ được đặt ở đầu mỗi câu và lặp đi lặp lại nhiều lần khiến người đọc tưởng tượng thầy tướng đang giả vờ uy nghiêm, linh thiêng nhưng thực chất lại là chiêu trò để moi tiền tài những người ko ngờ. , cả tin. Những tiếng cười và những lời chỉ trích nổi lên từ đó. Có một câu tục ngữ châm biếm những kẻ lười biếng, chuyên đi lừa lọc, dụ dỗ người khác: Ông thầy đi xem bói cho người ta, Có thầy cho ruồi.
Sự mập mờ trong bài báo đã bộc lộ thực chất giả dối của những kẻ hành nghề mê tín dị đoan, lợi dụng lòng tin của người khác để trục lợi. Bài hát cũng phê phán thói mê tín mù quáng của nhiều người trong xã hội đương thời. Với nội dung tích cực tương tự, đến giờ, bài hát vẫn nóng với ý nghĩa thời sự.
Câu ca dao thứ ba mô tả một đám tang theo phong tục xưa. Mỗi con vật tượng trưng cho một kiểu người, một lớp người trong xã hội. Con cò tượng trưng cho người nông dân nghèo khổ. Ca Cuông tượng trưng cho những người có dòng máu như tù trưởng, trưởng tướng và những người làm nghề thông dịch trong làng. Tiếng chim hót, tiếng chào mào gợi nhớ tới bọn thống trị, quân lính, bè lũ tay sai; Chim chích giống như một người đàn ông chuyên đi làm việc làng trong truyền thuyết chèo cổ.
Người xưa chọn loài vật để “chơi” tương tự nhằm mục tiêu mượn toàn cầu loài vật để nói về xã hội nhân loại (giống như truyện ngụ ngôn). Mỗi con vật với những đặc điểm riêng là hình ảnh sinh động đại diện cho từng loại người trong xã hội phong kiến đương thời. Vì vậy, nội dung trào phúng, phê phán của ca dao càng trở thành kín đáo, thâm thúy hơn.
Quang cảnh được mô tả hoàn toàn trái ngược với quang cảnh thường thấy ở một đám tang. Cuộc chơi bowling vui vẻ, hạnh phúc đã diễn ra trong ko khí tang thương. Con cò có thể chết vì đói khát, vì bệnh tật, nhưng cái chết bi thương của nó lại trở thành thời cơ bự bở cho những kẻ bất nhân, vô nghĩa. Bài hát châm biếm tục ăn chay trong xã hội cũ. Tàn tích của tục lệ đấy vẫn còn, chúng ta cần phê phán mạnh mẽ để loại nó ra khỏi đời sống văn minh.
Câu ca dao thứ tư mô tả anh chàng cai lệ – người đứng đầu các vệ binh và những người hầu ở phố cổ và huyện lỵ. Chỉ với một vài nét phác thảo, bức tranh biếm họa sống động về chân dung cậu nhỏ đã hiện lên trọn vẹn trước mắt người đọc.
Trước tiên phải kể tới ngoại hình nhố nhăng. Đầu anh ta có lông gà bao phủ, cho thấy anh ta là một quân nhân, nhưng chỉ có cụ thể ngón tay đeo nhẫn của anh ta là đặc trưng cho thực chất thích phô trương, kiêu ngạo và thiếu nam nhi của anh ta. Tính cách này còn được mô tả trong một số câu ca dao khác, ví dụ: Chú Cải cởi áo cho con đi chợ kẻo trưa chợ …
Hết lần này tới lần khác, lúc được quan phủ, quan huyện cử đi làm một công việc gì đó, dù là việc vặt, anh cũng coi đó là thời cơ để phô trương “quyền lực” của mình. Đáng tiếc về mặt phong thái, anh ko có gì để khoe với cả toàn cầu. Chính vì vậy anh phải vất vả lắm mới có đủ quần áo: Áo ngắn mượn quần dài. Chính chiếc váy xập xệ, tạm thời đấy đã nói lên thân phận nhỏ nhỏ đáng thương của một người tôi tớ nơi công cộng. Dù vậy, anh ta vẫn tìm cách phô trương, vênh váo, cáo mượn hùm để ức hiếp những người nghèo túng, thành tích thấp.
Nghệ thuật châm biếm trong ca dao này rất rực rỡ. Người xưa trào phúng ngay trong việc gọi kẻ cầm quyền là quân thống trị, nghe qua thì tưởng là nghiêm nhưng thực chất đó là thái độ châm biếm, chỉ trích thói kiêu ngạo, lố lỉnh của những kẻ có chức có quyền. các quyền, tuy nhiên nhỏ nhặt, ko đáng kể.
Chân dung của anh ta có thể được “khái niệm” chỉ trong hai dòng của sáu hình bát giác và cái gọi là quyền hạn của anh ta đối với mọi thứ chỉ có bấy nhiêu. Bài hát mô tả chân dung nhân vật với một vài “điểm” rất lựa chọn và tâm đắc. Qua y phục và công việc, anh hiện lên như một chàng trai vui tính, vui nhộn.
Tác giả dân gian đã sử dụng rất thành công nghệ thuật phóng đại để châm biếm cái gọi là quyền uy và thân phận khốn cùng của cai lệ. Cụ thể: Ba năm là một chuyến đi sai trái được phóng đại. Mượn áo ngắn, thuê quần dài cũng bị thổi phồng. Nhưng đằng sau câu chuyện đùa đấy lại là một sự thực khác: Anh chàng tự bỏ tiền thuê quần áo từ tiền túi của mình, nên chắc hẳn “anh ta” phải làm ăn may mắn lắm mới đi được chuyến ba năm mới có cái mới. thời kì.
Trước đây, xúc tiếp với các vị minh quân, dân nghèo thường bị chúng quấy rối. Vì vậy, họ rất hiểu và khinh thường loại người này. Tiếng nói biếm họa đã trình bày thái độ mỉa mai, khinh bỉ của nhân dân có chút thương hại đối với bọn tay sai của giai cấp phong kiến thống trị.
Đọc đoạn thơ trên, chúng ta ko chỉ hể hả trước thái độ mỉa mai, đả kích của nhân dân lao động nhưng còn vui tươi trước đời sống ý thức phong phú, ý thức sáng sủa, yêu đời của họ. Sức sống mãnh liệt của ca dao, dân ca xuất phát từ niềm tin bất tử đó.
Bạn thấy bài viết Giỏi Văn – Bài văn: Phát biểu cảm tưởng về một số bài ca dao châm biếm trong xã hội phong kiến (1) có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Giỏi Văn – Bài văn: Phát biểu cảm tưởng về một số bài ca dao châm biếm trong xã hội phong kiến (1) bên dưới để thpttranhungdao.edu.vn có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho độc giả nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Ngữ Văn
Nguồn: thpttranhungdao.edu.vn
Trả lời