Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc (hay nhất) Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc. Các bài văn mẫu được tổng…

Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc

(hay nhất)
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc. Các bài văn mẫu được tổng…

Hình Ảnh về: Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc

(hay nhất)
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc. Các bài văn mẫu được tổng…

Video về: Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc

(hay nhất)
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc. Các bài văn mẫu được tổng…

Wiki về Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc

(hay nhất)
Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc. Các bài văn mẫu được tổng…

Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc

#Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #hay #nhất #Tuyển #chọn #những #bài #văn #hay #chủ #đề #Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #Các #bài #văn #mẫu #được #tổng

#Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #hay #nhất #Tuyển #chọn #những #bài #văn #hay #chủ #đề #Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #Các #bài #văn #mẫu #được #tổng

Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc. Các bài văn mẫu được tổng hợp từ các bài viết hay, xuất sắc của các bạn học trò trên cả nước. Mời các em cùng tham khảo nhé!

Xem nhanh nội dung1 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc1.1 Các luận điểm, ý chính cần triển khai2 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 13 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 24 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 35 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 4
Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc

Các luận điểm, ý chính cần triển khai
– Điệp từ “nhớ” lặp đi lặp lại với nhiều sắc thái ý nghĩa: nhớ là nỗi nhớ, ghi nhớ, nhắc nhở.
– Hàng loạt những câu hỏi tu từ bộc bạch tình cảm tha thiết đặm đà của Việt Bắc.
– Tình cảm lưu luyến của người tiễn đưa, gửi đi nỗi nhớ mong, gửi lại niềm thương theo cách:
“Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ một mực đợi thuyền”
– Việt Bắc nhắc người cán bộ chiến sĩ đừng quên những năm tháng gian lao vất vả, hoạt động tranh đấu trong điều kiện trang bị tiếp tế còn thô sơ, thiếu thốn.
Mình về có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai?
+ “Miếng cơm chấm muối” là cụ thể thực, phản ánh cuộc sống kháng chiến gian truân.
+ Cách nói “mối thù nặng vai” nhằm cụ thể hóa nhiệm vụ chống thực dân cướp nước, đè nặng vai dân tộc ta.
– Xúc cảm thương nhớ xa vắng thả vào ko gian rừng núi, gợi nỗi niềm dào dạt:
Mình về, rừng núi nhớ người nào
Trám bùi để rụng, măng mai để già
+ Hình ảnh “Trám bùi để rụng, măng mai để già” gợi nỗi buồn thiếu vắng – “Trám rụng – măng già” ko người nào thu hái.
=> Nỗi ngùi ngùi nhớ bức bối như thúc vào lòng kẻ ở lại.
+ Tiễn người về sau thắng lợi và chính trên cái nền của sự thắng lợi đó, đã làm cho nỗi buồn nhớ trở thành trong sáng.
+ Việt Bắc vẫn “một dạ một mực đợi thuyền”, đồng thời nhắc nhở khôn khéo tấm “lòng son” của người cán bộ chiến sĩ. Xin đừng quên thời kỳ “kháng Nhật thuở còn Việt Minh”, đừng quên cội nguồn cách mệnh, đừng quên để chăm lo giữ gìn sự nghiệp cách mệnh.
Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 1
    Nhắc tới Tố Hữu thì người nào cũng biết ông là một trong những thi sĩ trữ tình cách mệnh hàng đầu của nền văn học Việt Nam. Thơ Tố Hữu là tiếng thơ của lẽ sống lớn, tình cảm lớn, thú vui lớn của con người cách mệnh và cuộc sống cách mệnh. Bài Việt Bắc là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác thơ của Tố Hữu nói riêng, của thơ kháng chiến chống Pháp nói chung. Có thể nói, Việt Bắc là khúc tình khúc và cũng là khúc hùng ca, thể hiện ân tình sâu nặng, thủy chung của thi sĩ đối với căn cứ địa cách mệnh cả nước. Điều này càng được khắc họa rõ nét hơn trong khổ thơ:
Mình đi, có nhớ những ngày
…
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa?
     Việt Bắc là tác phẩm trường thiên, dài 150 dòng, được Tố Hữu viết vào tháng 10/1954 lúc Trung ương Đảng và chính phủ, Bác Hồ và cán bộ từ giã Thủ đô gió nghìn để về với Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình. Bao trùm đoạn thơ là một niềm hoài niệm thương nhớ về những năm tháng ở chiến khu Việt Bắc, là nỗi nhớ da diết, tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến của kẻ ở người đi người miền ngược và người đi kháng chiến.
     Mở đầu đoạn thơ thứ ba là hàng loạt câu hỏi rất ngọt ngào:
Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù
Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai
     Ở khổ thơ, xuất hiện một loạt cụm từ có nhớ, điều này gợi cho ta cảm thu được tâm trạng của người ở lại một tâm trạng quan tâm, lo lắng ko biết: cán bộ về xuôi, cán bộ có còn nhớ chiến khu Việt Bắc nữa ko? Để cho Việt Bắc hỏi là vì thi sĩ muốn khơi gợi lại những ngày kháng chiến gian truân. Nhớ tự nhiên Việt Bắc mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù, câu thơ đã đặc tả được cảnh tự nhiên hoang vu, thời tiết khắc nghiệt nơi núi rừng Việt Bắc, tuy quang cảnh có chút âm u nhưng vẫn mang đậm chất trữ tình, thơ mộng, phóng khoáng và hùng vĩ. Ngoài việc phải đương đầu với sự khắc nghiệt, khó khăn của tự nhiên, mình và ta còn phải đối diện với cuộc sống thiếu thốn, đầy gian truân miếng cơm chấm muối. Hình ảnh hoán dụ mối thù nặng vai, gợi liên tưởng tới mối thù sâu nặng của nhân dân đối với những kẻ cướp nước, những kẻ đan tâm bán nước ta cho giặc. Đồng thời còn là lời nhắc nhở kín đáo của người ở lại về một thời rất đỗi tự hào, mình và ta đã cùng sát cánh bên nhau, cùng nhau tiêu điệt quân địch chung, giành lại độc lập tự do và mang đến cho nhân dân cuộc sống hạnh phúc, no ấm. Nghệ thuật tiểu đối liên kết với cách ngắt nhịp 2/2/2 – 4/4 đều đặn làm cho câu thơ trở thành nhịp nhàng, hợp lý, lời thơ càng thêm tha thiết.
     Tiếp mạch xúc cảm, vẫn là những lời hỏi của Việt Bắc nhưng ẩn chứa trong vần thư lại là lời bộc bạch tâm tình của người ở lại, bộc bạch tình cảm lưu luyến với cán bộ về xuôi:
Mình về, rừng núi nhớ người nào
Trám bùi để rụng, măng mai để già
     Tố Hữu đã sử dụng giải pháp hoán dụ rừng núi nhớ người nào rừng núi chính là hình ảnh người ở lại, còn đại từ người nào là chỉ người cán bộ về xuôi nhằm nhấm mạnh tình cảm thắm thiết và nỗi nhớ da diết của nhân dân Việt Bắc đối với những người kháng chiến, với Đảng và chính phủ Tự nhiên và con người Việt Bắc nhớ cán bộ về xuôi nhiều tới mức trám bùi để rụng, măng mai để già. Trám bùi và măng mai là hai món ăn thường nhật của quân nhân, của cán bộ kháng chiến; đồng thời cũng là đặc sản của tự nhiên Việt Bắc. Mình về khiến núi rừng Việt Bắc bỗng trở thành trống vắng, buồn bực tới lạ thường, ngay cả lúc trám bùi, măng mai nhưng mà cũng ko người nào thu hái. Người ở lại đã bộc lộ tình cảm của mình thật thật tâm và tha thiết.
     Nhân dân Việt Bắc vẫn tiếp tục hỏi, nhưng ở đoạn thơ này lời hỏi được nhấn mạnh hơn, trình bày cụ thể và rõ ràng hơn: cán bộ về xuôi có nhớ cảnh vật Việt Bắc, con người Việt Bắc, nhớ những năm tháng cùng nhau kháng chiến hay ko?
Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đặm đà lòng son
Mình về, có nhớ núi non
Nhớ lúc kháng Nhật, thuở còn Việt Minh.
     Cụm từ nhớ những nhà giải pháp hoán dụ – gợi cho ta cảm thu được tâm trạng lo lắng ko biết rằng: Cán bộ có nhớ những người dân Việt Bắc hay ko? Chứ nhân dân Việt Bắc nhớ cán bộ nhiều lắm, nhớ tới nỗi hắt hiu lau xám. Từ láy hắt hiu liên kết với hình ảnh đặc trưng của tự nhiên Việt Bắc lau xám càng làm nổi trội hơn quang cảnh hoang vắng, đơn sơ, yên lặng nơi núi rừng. Nhưng đối lập với quang cảnh đó là tấm lòng son, tấm lòng ấm áp và thật tâm của con người Việt Bắc. Ngoài ra, nhân dân Việt Bắc còn muốn biết thêm rằng: Cán bộ về xuôi có nhớ núi non, nhớ tự nhiên Việt Bắc hùng vĩ hay ko? Có nhớ khoảng thời kì cùng nhau kháng Nhật, thuở còn làm Việt Minh hay ko? Chính tình nghĩa của đồng bào Việt Bắc đối với quân nhân, với cách mệnh; sự đồng cảm cùng san sẻ mọi gian truân, thú vui, cùng gánh vác nhiệm vụ nặng nề, khó khăn làm cho Việt Bắc quê hương của Cách Mạng, cội nguồn nuôi dưỡng cho Cách Mạng càng thêm ngời sáng trong tâm trí thi sĩ nói riêng và trong lòng người đọc nói chung.
     Kết lại đoạn thơ là nỗi nhớ về những địa danh lịch sử:
Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.
     Chỉ với hai câu thơ, nhưng tác giả đã gửi gắm rất nhiều tình cảm, ẩn chứa rất nhiều điều; đặc trưng là ở câu thơ sáu chữ có tới ba từ mình quyện vào nhau nghe thật tha thiết và thật tâm. Từ mình thứ nhất và thứ hai được dùng để chỉ người cán bộ về xuôi, còn từ mình thứ ba ta có thể hiểu theo nhiều cách. Nếu hiểu theo nghĩa rộng, mình là Việt Bắc đại từ nhân xưng thứ bậc hai thì câu thơ mang hàm ý: Cán bộ về xuôi, về Hà Nội ko biết cán bộ có còn nhớ tới nhân dân Việt Bắc, nhớ tới người ở lại ko ? Ở nghĩa hẹp hơn, mình chính là cán bộ về xuôi đại từ nhân xưng thứ bậc nhất làm cho câu thơ được hiểu theo một nghĩa khác: Cán bộ về xuôi, cán bộ có nhớ chính mình hay ko? Có còn nhớ tới quá khứ của bản thân, nhớ những năm tháng tranh đấu gian truân vì lí tưởng cao đẹp, vì độc lập tự do của dân tộc hay ko? Với cách hiểu thứ hai này, người ở lại đã đặt ra một vấn đề có tính thời sự, sợ rằng mọi người sẽ ngủ quên trên thắng lợi, quên đi quá khứ hào hùng của mình, thậm chí sẽ phản bội lại lí tưởng cao đẹp của bản thân. Thi sĩ Tố Hữu đã tưởng tượng trước được diễn biến tâm lý của con người sau thắng lợi, đây quả là câu thơ mang tính trừu tượng và triết lý thâm thúy.
    Ở câu thơ cuối trong khổ ba, người ở lại nhắc tới hai địa danh nổi tiếng gắn liền với hai sự kiện quan trọng đã từng diễn ra ở Việt Bắc. Vị trí thứ nhất: sự kiện cây đa Tân Trào (12/1944), đây là nơi đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân làm lễ xuất phát, lúc đầu chỉ với mấy chục thành viên nhưng sau đó trở thành đội quân Việt Nam, lực lượng chủ chốt đã làm nên thắng lợi ngày hôm nay. Còn vị trí thứ hai là tại đình Hồng Thái, nơi Bác đã chủ trì cuộc họp (8/1945) quyết định làm cuộc Cách mệnh Tháng Tám; chính nhờ quyết định sáng suốt này nhưng mà cuộc kháng chiến chống Pháp đã thành công vẻ vang, có thể giành lại độc lập tự do cho nước nhà. Tố Hữu lồng hai địa danh lịch sử vào trong câu thơ nhằm nhấn mạnh câu hỏi của người ở lại, đồng thời còn là lời nhắc nhở nhẹ nhõm: Ko biết rằng cán bộ về xuôi có còn nhớ rằng Việt Bắc chính là cái nôi của Cách mệnh, là nguồn nuôi dưỡng Cách Mạng hay ko? Và liệu rằng cán bộ về xuôi có còn thủy chung, gắn bó với Việt Bắc như xưa ko hay là đã thay lòng đổi dạ?
    Chỉ với mười hai câu thơ trong khổ ba của bài Việt Bắc, Tố Hữu đã đưa ta vào toàn cầu của hoài niệm và kỉ niệm, vào một toàn cầu êm ái, ngọt ngào, du dương của tình nghĩa cách mệnh. Cái hay nhất trong khổ thơ chính là Tố Hữu đã sử dụng rất khôn khéo và rực rỡ hai cụm từ đối lập mình đi mình về. Thông thường, đi và về là chỉ hai hướng trái ngược nhau, nhưng ở trong khổ thơ này thì mình đi mình về đều chỉ một hướng là về xuôi, về Hà Nội. Với lối điệp cấu trúc liên kết nhịp thơ 2/2/2 – 4/4 đều đặn, làm cho âm điệu thơ trở thành nhịp nhàng, tương hợp giống như nhịp chao của võng đung đưa, rất thích hợp với phong cách thơ trữ tình chính trị của Tố Hữu.
   Giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết và nghệ thuật biểu thị giàu tính dân tộc của Tố Hữu đã góp phần tạo nên sự thành công cho bài Việt Bắc. Những cụ thể về ánh sáng và tình người, từ miếng cơm chấm muối, trám bùi, măng mai, mái nhà hắt hiu lau xám tới mối thù hai vai chung gánh, những tấm lòng son sẽ ko bao giờ phai nhạt, sẽ sống mãi trong lòng thi sĩ và trong tâm trí của người dân Việt Bắc, của những cán bộ về xuôi.

Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 2
“Trên đường ta về lại thủ đô
Cờ đỏ bay quanh tóc bạc Bác Hồ”
(Ta đi tới)
    Sau hơn ba nghìn ngày khói lửa, thủ đô Hà Nội và miền Bắc hoàn toàn giải phóng (10 – 1954). Bài thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu ra đời trong bối cảnh lịch sử hào hùng và vẻ vang đó. Mang tầm vóc một trường ca, với 150 câu thơ lục bát, bài thơ ca tụng mối tình Việt Bắc, những kỉ niệm thâm thúy cảm động của người cán bộ kháng chiến đối với Việt Bắc với bao ân tình thủy chung “15 năm đó thiết tha mặn nồng”.
    Phần mở đầu bài “Việt Bắc” gồm có 20 câu thơ, là lời tiễn đưa của kẻ ở lại đối với người về, của “ta” đối với “mình”. Đoạn thơ 8 câu dưới đây (từ câu 9 tới câu 16) nằm trong phần mở đầu bài thơ “Việt Bắc”:
… “Mình đi, có nhớ những ngày
…
Hắt hiu lau xám, đặm đà lòng son”…
    Đoạn thơ đầy ắp kỉ niệm về Việt Bắc, “Quê hương cách mệnh dựng nên Cộng hòa”, nhưng mà “ta” hỏi “mình đi, có nhớ”. Hai chủ thể trữ tình, là người ở lại, là đồng bào Việt Bắc, là cô gái Việt Bắc, đang hát lời tiếng đưa “thiết tha bên cồn”. “Mình” cũng là một chủ thể trữ tình phiếm chỉ, ước lệ, cùng với “ta” tạo nên một cặp nhân vật trong giao duyên, tiễn đưa, ở đây là người cán bộ kháng chiến về xuôi, trong đó có thi sĩ. Mỗi cặp lục bát nhắc lại một kỉ niệm về Việt Bắc. Những cụ thể nghệ thuật vừa cụ thể, vừa mang ý nghĩa tượng trưng giàu sắc thái biểu cảm.
    Các câu lục trong đoạn thơ là những câu hỏi tu từ tiếp nối xuất hiện, như nhắc nhở, như gợi nhớ gợi thương: “Mình đi, có nhớ những ngày”…, “Mình về, có nhớ chiến khu”…, “Mình về, rừng núi nhớ người nào”…, “Mình đi, có nhớ những nhà”… Điệp ngữ “có nhớ” làm cho xúc cảm thơ lắng đọng, giọng thơ trở thành tha thiết canh cánh, ngọt ngào sâu lắng. Hai tiếng “mình đi” và “mình về” được luân phiên giao hoán, chuyển đổi, một cách diễn tả biến hóa, sinh động, có trị giá gợi lên cảnh tiễn đưa nhiều bâng khuâng, hình ảnh người cán bộ kháng chiến về xuôi mỗi lúc một đi xa dần, nhưng trong lòng vẫn mang theo tiếng hát và nỗi nhớ.
    Các câu bát trong đoạn thơ đều được tạo thành hai vế tiểu đối 4/4 tương hợp hài hòa. Những kỉ niệm thâm thúy chứa chan ân tình ân nghĩa đối với kẻ ở, người về được nhắc lại gợi lên bao nỗi niềm “bâng khuâng trong dạ, canh cánh bước đi”…
    Mình đi có nhớ “Mưa nguồn suối lũ // những mây cùng mù”? Cảnh mưa trắng nguồn, lũ ngập đầy suối, mây mù bao phủ núi rừng… là sự khắc nghiệt của thời tiết, của tự nhiên Việt Bắc. Mưa, lũ, mây, mù còn mang ý nghĩa tượng trưng cho những gian truân, thử thách nhưng mà quân và dân ta phải trải qua trong những năm dài máu lửa.
    Mình về, có nhớ “Miếng cơm chấm muối // mối thù nặng vai”? Tố Hữu đã lấy cái cụ thể “Miếng cơm chấm muối” để nói lên cái trừu tượng: gian truân thiếu thốn. “Mối thù nặng vai” cũng là một hình ảnh cụ thể biểu cảm. Mối thù đối với quân xâm lược đè nặng đôi vai, xoành xoạch nhắc nhở nuôi dưỡng ý chí tranh đấu để giải phóng quốc gia, giành lại tự do, hòa bình cho nhân dân. Ko bao giờ có thể quên “mối thù nặng vai” đó.
    Hỏi núi rừng “nhớ người nào”, cũng là hỏi “mình về, có nhớ”. Nghệ thuật nhân hóa và đại từ “người nào” phiếm chỉ gợi lên bao man mác, bâng khuâng:
“Mình về, rừng núi nhớ người nào
Trám bùi để rụng // măng mai để già”.
    Trám bùi, măng mai là nguồn lương thực vô tận của núi rừng Việt Bắc để nuôi quân nhân đánh giặc trong những tháng ngày gian truân. Hương vị núi rừng đó tượng trưng cho mối tình Việt Bắc sâu nặng ân nghĩa. Các từ ngữ: “để rụng”, “để già” thoáng chút ngùi ngùi, lẻ loi, thương nhớ.
    Kỉ niệm thứ tư, ta hỏi “mình đi, có nhớ”:
“Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám // đặm đà lòng son”.
    Hai câu thơ có hình ảnh tượng trưng và tương phản rực rỡ. “Những nhà” được thi sĩ nói tới là tất cả đồng bào của dân tộc Việt Bắc. “Hắt hiu lau xám” là cảnh hoang vu hoang vắng của núi rừng, biểu tượng cho sự nghèo khó, thiếu thốn vật chất. Tương phản với “hắt hiu lau xám” là “đặm đà lòng son”, một hình ảnh ẩn dụ rất đẹp ca tụng tấm lòng đẹp. Đẹp ở hình tượng và hay vì giàu sắc thái biểu cảm. Qua thủ pháp tương phản, Tố Hữu ca tụng đồng bào Việt Bắc tuy còn nghèo khổ, thiếu thốn nhưng giàu tình yêu nước, gắn bó thủy chung với cách mệnh và kháng chiến.
    Cùng với chữ “ta”, chữ “mình” xuất hiện với tần số cao trong bài “Việt Bắc” cũng như trong đoạn thơ này, đã tạo nên sắc điệu trữ tình thắm thiết, đặm đà tính dân tộc. Tố Hữu đã vận dụng cách nói và cách trình bày tình cảm của dân gian trong ca dao, dân ca một cách thông minh. Tình cảm của cách mệnh và kháng chiến, tình Việt Bắc, tình lưu luyến của lứa đôi, của kẻ ở người về được diễn tả qua hai tiếng “mình – ta” đó.
    Trong 9 năm kháng chiến chống Pháp, Tố Hữu đã sống và hoạt động tại Việt Bắc, đã cùng đồng chí, đồng bào, quân nhân trải qua những tháng ngày gian truân nhưng mà hào hùng, vinh quang. Lời tiễn đưa thiết tha, sâu lắng, bổi hổi trong lòng kẻ ở người về. Xúc cảm đó là tiếng lòng của “mình – ta” cũng là tiếng lòng của thi sĩ.
    “Thơ là tiếng lòng trang trải” – “Việt Bắc” là tiếng lòng trang trải của người cán bộ kháng chiến với bao “ân tình thủy chung”.
Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 3
     Bài Việt Bắc là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác thơ của Tố Hữu nói riêng, của thơ kháng chiến chống Pháp nói chung.Có thế nói, Việt Bắc là khúc tình khúc và cũng là khúc hùng ca, thể hiện ân tình sâu nặng, thủy chung của thi sĩ đối với căn cứ địa cách mệnh cả nước. Điều này càng được khắc họa rõ nét hơn trong khổ thơ:
Mình đi, có nhớ những ngày
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa?
     Việt Bắc là tác phẩm trường thiên, dài 150 dòng, được Tố Hữu viết vào tháng 10/1954 lúc Trung ương Đảng và chính phủ, Bác Hồ và cán bộ từ giã Thủ đô gió nghìn để về với Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình. Bao trùm đoạn thơ là một niềm hoài niệm thương nhớ về những năm tháng ở chiến khu Việt Bắc, là nỗi nhớ da diết, tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến của kẻ ở người đi – người miền ngược và người đi kháng chiến.
     Mở đầu đoạn thơ là hàng loạt câu hỏi rất ngọt ngào:
Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mưa
Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai
     Ở khổ thơ, xuất hiện một loạt cụm từ “có nhớ”, điều này gợi cho ta cảm thu được tâm trạng của người ở lại – một tâm trạng quan tâm, lo lắng ko biết: cán bộ về xuôi, cán bộ có còn nhớ chiến khu Việt Bắc nữa ko? Để cho người ở lại hỏi là vì thi sĩ muốn khơi gợi lại những ngày kháng chiến gian truân. Nhớ tự nhiên Việt Bắc mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù, câu thơ đã đặc tả được cảnh tự nhiên hoang vu, thời tiết khắc nghiệt nơi núi rừng Việt Bắc, tuy quang cảnh có chút âm u nhưng vẫn mang đậm chất trữ tình, thơ mộng, phóng khoáng và hùng vĩ. Ngoài việc phải đương đầu với sự khắc nghiệt, khó khăn của tự nhiên, mình và ta còn phải đối diện với cuộc sống thiếu thốn, đầy gian truân miếng cơm chấm muối. Hình ảnh hoán dụ mối thù nặng vai, gợi liên tưởng tới mối thù sâu nặng của nhân dân đối với những kẻ cướp nước, những kẻ nhẫn tâm bán nước ta cho giặc. Đồng thời còn là lời nhắc nhở kín đáo của người ở lại về một thời rất đỗi tự hào, mình và ta đã cùng sát cánh bên nhau, cùng nhau xoá sổ quân địch chung, giành lại độc lập tự do và mang đến cho nhân dân cuộc sống hạnh phúc, no ấm. Nghệ thuật tiểu đối liên kết với cách ngắt nhịp 2/2/2 – 4/4 đều đặn làm cho câu thơ trở thành nhịp nhàng, hợp lý, lời thơ càng thêm tha thiết.
     Tiếp mạch xúc cảm, vẫn là những lời hỏi của Việt Bắc nhưng ẩn chứa trong vần thư lại là lời bộc bạch tâm tình của người ở lại, bộc bạch tình cảm lưu luyến với cán bộ về xuôi:
Mình về, rừng núi nhớ người nào
Trám bùi để rụng, măng mai để già
     Tố Hữu đã sử dụng giải pháp hoán dụ “rừng núi nhớ người nào”, rừng núi chính là hình ảnh người ở lại, còn đại từ người nào là chỉ người cán bộ về xuôi, nhằm nhấm mạnh tình cảm thắm thiết và nỗi nhớ da diết của nhân dân Việt Bắc đối với những người kháng chiến, với Đảng và chính phủ. Tự nhiên và con người Việt Bắc nhớ cán bộ về xuôi nhiều tới mức trám bùi để rụng, măng mai để già, trám bùi và măng mai là hai món ăn thường nhật của quân nhân, của cán bộ kháng chiến; đồng thời cũng là đặc sản của tự nhiên Việt Bắc. Mình về khiến núi rừng Việt Bắc bỗng trở thành trống vắng, buồn bực tới lạ thường, ngay cả lúc trám bùi, măng mai nhưng mà cũng ko người nào thu hái. Người ở lại đã bộc lộ tình cảm của mình thật thật tâm và tha thiết.
     Nhân dân Việt Bắc vẫn tiếp tục hỏi, nhưng ở đoạn thơ này lời hỏi được nhấn mạnh hơn, trình bày cụ thể và rõ ràng hơn: “Cán bộ về xuôi có nhớ cảnh vật Việt Bắc, con người Việt Bắc, nhớ những năm tháng cùng nhau kháng chiến hay ko?”
Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đặm đà lòng son
Mình về, có nhớ núi non
Nhớ lúc kháng Nhật, thuở còn Việt Minh.
     Cụm từ nhớ những nhà – giải pháp hoán dụ – gợi cho ta cảm thu được tâm trạng lo lắng ko biết rằng: Cán bộ có nhớ những người dân Việt Bắc hay ko? Chứ nhân dân Việt Bắc nhớ cán bộ nhiều lắm, nhớ tới nỗi hắt hiu lau xám. Từ láy “hắt hiu” liên kết với hình ảnh đặc trưng của tự nhiên Việt Bắc “lau xám” càng làm nổi trội hơn quang cảnh hoang vắng, đơn sơ, yên lặng nơi núi rừng. Nhưng đối lập với quang cảnh đó là tấm lòng son, tấm lòng ấm áp và thật tâm của con người Việt Bắc. Ngoài ra, nhân dân Việt Bắc còn muốn biết thêm rằng: Cán bộ về xuôi có nhớ núi non, nhớ tự nhiên Việt Bắc hùng vĩ hay ko? Có nhớ khoảng thời kì cùng nhau kháng Nhật, thuở còn Việt Minh hay ko ? Chính tình nghĩa của đồng bào Việt Bắc đối với quân nhân, với cách mệnh; sự đồng cảm cùng san sẻ mọi gian truân, thú vui, cùng gánh vác nhiệm vụ nặng nề, khó khăn làm cho Việt Bắc – quê hương của Cách Mạng, cội nguồn nuôi dưỡng cho cách mệnh – càng thêm ngời sáng trong tâm trí thi sĩ nói riêng và trong lòng người đọc nói chung.
     Kết lại đoạn thơ là nỗi nhớ về những địa danh lịch sử:
Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.
     Chỉ với hai câu thơ, nhưng tác giả đã gửi gắm rất nhiều tình cảm, ẩn chứa rất nhiều điều; đặc trưng là ở câu thơ sáu chữ có tới ba từ mình quyện vào nhau nghe thật tha thiết và thật tâm. Từ mình thứ nhất và thứ hai được dùng để chỉ người cán bộ về xuôi, còn từ mình thứ ba ta có thể hiểu theo nhiều cách. Nếu hiểu theo nghĩa rộng, mình là Việt Bắc-  đại từ nhân xưng thứ bậc hai – thì câu thơ mang hàm ý: Cán bộ về xuôi, về Hà Nội ko biết cán bộ có còn nhớ tới nhân dân Việt Bắc, nhớ tới người ở lại ko ? Ở nghĩa hẹp hơn, mình chính là cán bộ về xuôi – đại từ nhân xưng thứ bậc nhất – làm cho câu thơ được hiểu theo một nghĩa khác: Cán bộ về xuôi, cán bộ có nhớ chính mình hay ko? Có còn nhớ tới quá khứ của bản thân, nhớ những năm tháng tranh đấu gian truân vì lí tưởng cao đẹp,vì độc lập tự do của dân tộc hay ko? Với cách hiểu thứ hai này, người ở lại đã đặt ra một vấn đề có tính thời sự, sợ rằng mọi người sẽ ngủ quên trên thắng lợi, quên đi quá khứ hào hùng của mình, thậm chí sẽ phản bội lại lí tưởng cao đẹp của bản thân. Thi sĩ Tố Hữu đã tưởng tượng trước được diễn biến tâm lý của con người sau thắng lợi, đây quả là câu thơ mang tính trừu tượng và triết lý thâm thúy.
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.
     Ở câu thơ cuối trong khổ ba, người ở lại nhắc tới hai địa danh nổi tiếng gắn liền với hai sự kiện quan trọng đã từng diễn ra ở Việt Bắc. Vị trí thứ nhất: sự kiện cây đa Tân Trào (12/1944), đây là nơi đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân làm lễ xuất phát, lúc đầu chỉ với mấy chục thành viên nhưng sau đó trở thành đội quân Việt Nam – lực lượng chủ chốt đã làm nên thắng lợi ngày hôm nay. Còn vị trí thứ hai là tại đình Hồng Thái, nơi Bác đã chủ trì cuộc họp (8/1945) quyết định làm cuộc Cách mệnh tháng Tám; chính nhờ quyết định sáng suốt này nhưng mà cuộc kháng chiến chống Pháp đã thành công vẻ vang, có thể giành lại độc lập tự do cho nước nhà. Tố Hữu lồng hai địa danh lịch sử vào trong câu thơ nhằm nhấn mạnh câu hỏi của người ở lại, đồng thời còn là lời nhắc nhở nhẹ nhõm: Ko biết rằng cán bộ về xuôi có còn nhớ rằng Việt Bắc chính là cái nôi của cách mệnh, là nguồn nuôi dưỡng cách mệnh hay ko? Và liệu rằng cán bộ về xuôi có còn thủy chung, gắn bó với Việt Bắc như xưa ko hay là đã thay lòng đổi dạ?
     Chỉ với mười hai câu thơ trong khổ ba của bài Việt Bắc, Tố Hữu đã đưa ta vào toàn cầu của hoài niệm và kỉ niệm, vào một toàn cầu êm ái, ngọt ngào, du dương của tình nghĩa cách mệnh. Cái hay nhất trong khổ thơ chính là Tố Hữu đã sử dụng rất khôn khéo và rực rỡ hai cụm từ đối lập “mình đi – mình về”. Thông thường, đi và về là chỉ hai hướng trái ngược nhau, nhưng ở trong khổ thơ này thì “mình đi – mình về” đều chỉ một hướng là về xuôi, về Hà Nội. Với lối điệp cấu trúc liên kết nhịp thơ 2/2/2 – 4/4 đều đặn, làm cho âm điệu thơ trở thành nhịp nhàng, tương hợp giống như nhịp chao của võng đung đưa, rất thích hợp với phong cách thơ trữ tình – chính trị của Tố Hữu.
     “Giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết và nghệ thuật biểu thị giàu tính dân tộc” của Tố Hữu đã góp phần tạo nên sự thành công cho bài Việt Bắc. Những cụ thể về ánh sáng và tình người, từ miếng cơm chấm muối, trám bùi, măng mai, mái nhà hắt hiu lau xám tới mối thù hai vai chung gánh, những tấm lòng son sẽ ko bao giờ phai nhạt, sẽ sống mãi trong lòng thi sĩ và trong tâm trí của người dân Việt Bắc, của những cán bộ về xuôi.

Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 4
    Viết về lãnh tụ lớn lao của cách mệnh và của dân tộc, thi sĩ Tố Hữu có một số bài thơ tuyệt bút như: “Hồ Chí Minh”, “Sáng tháng năm”, “Cánh chim ko mỏi”, “Theo chân Bác”,v.v…Ông còn có một số câu thơ, đoạn thơ rất hay viết về Bác Hồ in trong các bài thơ như: “Ta đi tới”, “Việt Bắc”, “Ba mươi năm đời ta có Đảng”,…
“Trên đường ta về lại thủ đô
Cờ đỏ bay quanh tóc bạc Bác Hồ”
(“Ta đi tới”)
“Bạc phơ mái tóc người Cha
Ba mươi năm Đảng nở hoa tặng Người”
(”Ba mươi năm đời ta có Đảng”)
    Đoạn thơ dưới đây trích trong bài thơ “Việt Bắc” đã trình bày nỗi nhớ, lòng mến yêu, tình lưu luyến của đồng bào các dân tộc đối với Bác Hồ lúc Người từ chiến khu Việt Bắc trở lại thủ đô Hà Nội sau hơn ba nghìn ngày khói lửa”
“Mình về với Bác đường xuôi”
…………………….
Người đi rừng núi trông theo bóng Người”.
    Hai chữ “thưa giùm” là cách nói đặm đà của dân gian. Vì xa cách nên phải “thưa giùm”, gửi lời mến thương, kính nhớ “ko nguôi nhớ Người”. Nhớ ko nguôi là nhớ da diết, nhớ day dứt triền miên. Kể từ ngày Người ở hải ngoại trở về Pắc Bó, Cao Bằng tới ngày Thủ đô hoàn toàn giải phóng (1941-1954), Bác đã sống và hoạt động giữa núi rừng Việt Bắc “Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng” Bác về lại Thủ đô, nên đồng bào Việt Bắc mới có nỗi nhớ đó:
“Mình về với Bác đường xuôi
Thưa giùm Việt Bắc ko nguôi nhớ Người”
    Chữ “nhớ” là xúc cảm chủ đạo, thấm sâu trong lòng người, tỏa rộng trong ko gian, thời kì, và đã in đậm trên từng vần thơ của Tố Hữu.
    Người đã về xuôi nhưng “ta” vẫn nhớ ko nguôi. Nhớ cặp mắt “sáng ngời” của Bác, nhớ màu “áo nâu” dân dã Người vẫn mặc, nhớ chiếc “túi vải” nhưng mà Người vẫn mang theo bên mình lúc đi công việc, lúc đi chiến dịch:
“Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời!
Áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường”
    Các hoán dụ nghệ thuật (mắt, áo nâu, túi vải) tượng trưng cho sự thông minh, tài trí, đời sống giản dị của Bác Hồ mến yêu. Các chữ: “đẹp lạ thường” đã gợi lên cái thần thái và cốt cách lão thực của Ông Cụ, một con người xuất chúng đã kết tinh những tinh hoa văn hóa cổ kim đông tây. Bức truyền thần Hồ Chí Minh như được vẽ bằng màu sắc và ánh sáng tuyệt đẹp. Tố Hữu đã nhiều lần nói về chiếc áo nâu của lãnh tụ. Một đời sống giản dị đáng yêu vô cùng:
“Bác Hồ đó, chiếc áo nâu giản dị
Màu quê hương dẻo dai đặm đà”
(“Sáng tháng Năm”)
“Mỏng manh áo vải hồn muôn trượng
Hơn tượng đồng phơi những lối mòn”
(“Bác ơi”)
    Và đôi mắt Bác Hồ, đôi mắt ấm áp tình thương, đôi mắt sáng sủa yêu đời, đôi mắt của niềm tin dào dạt:
“Bác Hồ đó, là lòng ta yên tĩnh
Ôi người Cha, đôi mắt mẹ hiền sao!
(…) Ko gì vui bằng mắt Bác Hồ cười
Quên tuổi già, tươi mãi tuổi đôi mươi”.
(“Sáng tháng Năm”)
    Bốn câu thơ tiếp theo trình bày một nét đẹp, một phẩm chất cao quý của lãnh tụ, đó là phong thái ung dung tự tại của một chiến sĩ cách mệnh lớn lao mang cốt cách nhà hiền triết phương Đông:
“Nhớ Người những sáng tinh sương
Ung dung yên ngựa trên đường suối reo
Nhớ chân Người bước lên đèo
Người đi rừng núi trông theo bóng Người”…
    Bức chân dung Ông Cụ được vẽ bằng những nét vẽ động và sự phối sắc thần tình. Lãnh tụ xuất hiện trên yên ngựa, “trên đường suối reo” với phong thái ung dung, với tư thế đĩnh đạc “bước lên đèo”, Cái nền của bức tranh rất đẹp. Có màu trắng nhạt của “tinh sương”, Có màu óng ánh trong xanh của “suối reo”. Có màu đất đỏ của con “đèo”, Và có màu xanh của rừng núi Việt Bắc. Điệp ngữ “nhớ” là tâm trạng nghệ thuật đồng hiện trong một ko gian nghệ thuật đầy màu sắc và âm thanh (suối reo). Núi rừng được nhân hóa nói lên thật cảm động tình lưu luyến của đồng bào Việt Bắc đối với Bác Hồ mến yêu: “Người đi rừng núi trông theo bóng Người”.
    Đoạn thơ trên đây là bức tranh lụa truyền thần tuyệt tác về lãnh tụ Hồ Chí Minh. Tài trí thông minh, giản dị, ung dung tự tại là cái thần của bức chân dung Ông Cụ. Điệp ngữ “nhớ” được liên kết với các từ ngữ biểu cảm khác như: “Ko nguôi nhớ Người”, “trông theo bóng Người” đã diễn tả một cách sống động cảm động mối quan hệ thân thiết tốt đẹp giữa lãnh tụ với nhân dân, giữa Bác Hồ với đồng bào Việt Bắc. Ngòi bút Tố Hữu rất giàu có lúc nói về lãnh tụ: Bác, Người, Ông Cụ, một cách nói vừa thành kính trang trọng, vừa dân dã bình dị.
    Tình cảm là suối nguồn vô tận của thi ca. Tình cảm tạo nên hồn thơ, hương vị thơ. Tố Hữu đã viết nên những vần thơ dung dị, đặm đà ca tụng những phẩm chất cao quý của lãnh tụ thiên tài của dân tộc với tất cả niềm mến yêu và lòng tự hào thâm thúy. Hình ảnh Bác Hồ càng trở thành thân thiết mến thương đối với mỗi con người Việt Nam. Đoạn thơ biểu thị cao độ vẻ đẹp nghệ thuật và tính dân tộc trong thơ Tố Hữu.
Trên đây là một số bài văn mẫu Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc nhưng mà Trường THPT Trần Hưng Đạo đã biên soạn. Kỳ vọng sẽ giúp ích các em trong quá trình làm bài và ôn luyện cùng tác phẩm. Chúc các em có một bài văn thật tốt!
Đăng bởi: Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12

#Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #hay #nhất #Tuyển #chọn #những #bài #văn #hay #chủ #đề #Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #Các #bài #văn #mẫu #được #tổng

#Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #hay #nhất #Tuyển #chọn #những #bài #văn #hay #chủ #đề #Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #Các #bài #văn #mẫu #được #tổng

#Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #hay #nhất #Tuyển #chọn #những #bài #văn #hay #chủ #đề #Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #Các #bài #văn #mẫu #được #tổng

#Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #hay #nhất #Tuyển #chọn #những #bài #văn #hay #chủ #đề #Bình #giảng #đoạn #thơ #bài #Việt #Bắc #Các #bài #văn #mẫu #được #tổng

Tuyển chọn những bài văn hay chủ đề Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc. Các bài văn mẫu được tổng hợp từ các bài viết hay, xuất sắc của các bạn học trò trên cả nước. Mời các em cùng tham khảo nhé!

Xem nhanh nội dung1 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc1.1 Các luận điểm, ý chính cần triển khai2 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 13 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 24 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 35 Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 4
Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc

Các luận điểm, ý chính cần triển khai
– Điệp từ “nhớ” lặp đi lặp lại với nhiều sắc thái ý nghĩa: nhớ là nỗi nhớ, ghi nhớ, nhắc nhở.
– Hàng loạt những câu hỏi tu từ bộc bạch tình cảm tha thiết đặm đà của Việt Bắc.
– Tình cảm lưu luyến của người tiễn đưa, gửi đi nỗi nhớ mong, gửi lại niềm thương theo cách:
“Thuyền về có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ một mực đợi thuyền”
– Việt Bắc nhắc người cán bộ chiến sĩ đừng quên những năm tháng gian lao vất vả, hoạt động tranh đấu trong điều kiện trang bị tiếp tế còn thô sơ, thiếu thốn.
Mình về có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai?
+ “Miếng cơm chấm muối” là cụ thể thực, phản ánh cuộc sống kháng chiến gian truân.
+ Cách nói “mối thù nặng vai” nhằm cụ thể hóa nhiệm vụ chống thực dân cướp nước, đè nặng vai dân tộc ta.
– Xúc cảm thương nhớ xa vắng thả vào ko gian rừng núi, gợi nỗi niềm dào dạt:
Mình về, rừng núi nhớ người nào
Trám bùi để rụng, măng mai để già
+ Hình ảnh “Trám bùi để rụng, măng mai để già” gợi nỗi buồn thiếu vắng – “Trám rụng – măng già” ko người nào thu hái.
=> Nỗi ngùi ngùi nhớ bức bối như thúc vào lòng kẻ ở lại.
+ Tiễn người về sau thắng lợi và chính trên cái nền của sự thắng lợi đó, đã làm cho nỗi buồn nhớ trở thành trong sáng.
+ Việt Bắc vẫn “một dạ một mực đợi thuyền”, đồng thời nhắc nhở khôn khéo tấm “lòng son” của người cán bộ chiến sĩ. Xin đừng quên thời kỳ “kháng Nhật thuở còn Việt Minh”, đừng quên cội nguồn cách mệnh, đừng quên để chăm lo giữ gìn sự nghiệp cách mệnh.
Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 1
    Nhắc tới Tố Hữu thì người nào cũng biết ông là một trong những thi sĩ trữ tình cách mệnh hàng đầu của nền văn học Việt Nam. Thơ Tố Hữu là tiếng thơ của lẽ sống lớn, tình cảm lớn, thú vui lớn của con người cách mệnh và cuộc sống cách mệnh. Bài Việt Bắc là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác thơ của Tố Hữu nói riêng, của thơ kháng chiến chống Pháp nói chung. Có thể nói, Việt Bắc là khúc tình khúc và cũng là khúc hùng ca, thể hiện ân tình sâu nặng, thủy chung của thi sĩ đối với căn cứ địa cách mệnh cả nước. Điều này càng được khắc họa rõ nét hơn trong khổ thơ:
Mình đi, có nhớ những ngày
…
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa?
     Việt Bắc là tác phẩm trường thiên, dài 150 dòng, được Tố Hữu viết vào tháng 10/1954 lúc Trung ương Đảng và chính phủ, Bác Hồ và cán bộ từ giã Thủ đô gió nghìn để về với Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình. Bao trùm đoạn thơ là một niềm hoài niệm thương nhớ về những năm tháng ở chiến khu Việt Bắc, là nỗi nhớ da diết, tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến của kẻ ở người đi người miền ngược và người đi kháng chiến.
     Mở đầu đoạn thơ thứ ba là hàng loạt câu hỏi rất ngọt ngào:
Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù
Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai
     Ở khổ thơ, xuất hiện một loạt cụm từ có nhớ, điều này gợi cho ta cảm thu được tâm trạng của người ở lại một tâm trạng quan tâm, lo lắng ko biết: cán bộ về xuôi, cán bộ có còn nhớ chiến khu Việt Bắc nữa ko? Để cho Việt Bắc hỏi là vì thi sĩ muốn khơi gợi lại những ngày kháng chiến gian truân. Nhớ tự nhiên Việt Bắc mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù, câu thơ đã đặc tả được cảnh tự nhiên hoang vu, thời tiết khắc nghiệt nơi núi rừng Việt Bắc, tuy quang cảnh có chút âm u nhưng vẫn mang đậm chất trữ tình, thơ mộng, phóng khoáng và hùng vĩ. Ngoài việc phải đương đầu với sự khắc nghiệt, khó khăn của tự nhiên, mình và ta còn phải đối diện với cuộc sống thiếu thốn, đầy gian truân miếng cơm chấm muối. Hình ảnh hoán dụ mối thù nặng vai, gợi liên tưởng tới mối thù sâu nặng của nhân dân đối với những kẻ cướp nước, những kẻ đan tâm bán nước ta cho giặc. Đồng thời còn là lời nhắc nhở kín đáo của người ở lại về một thời rất đỗi tự hào, mình và ta đã cùng sát cánh bên nhau, cùng nhau tiêu điệt quân địch chung, giành lại độc lập tự do và mang đến cho nhân dân cuộc sống hạnh phúc, no ấm. Nghệ thuật tiểu đối liên kết với cách ngắt nhịp 2/2/2 – 4/4 đều đặn làm cho câu thơ trở thành nhịp nhàng, hợp lý, lời thơ càng thêm tha thiết.
     Tiếp mạch xúc cảm, vẫn là những lời hỏi của Việt Bắc nhưng ẩn chứa trong vần thư lại là lời bộc bạch tâm tình của người ở lại, bộc bạch tình cảm lưu luyến với cán bộ về xuôi:
Mình về, rừng núi nhớ người nào
Trám bùi để rụng, măng mai để già
     Tố Hữu đã sử dụng giải pháp hoán dụ rừng núi nhớ người nào rừng núi chính là hình ảnh người ở lại, còn đại từ người nào là chỉ người cán bộ về xuôi nhằm nhấm mạnh tình cảm thắm thiết và nỗi nhớ da diết của nhân dân Việt Bắc đối với những người kháng chiến, với Đảng và chính phủ Tự nhiên và con người Việt Bắc nhớ cán bộ về xuôi nhiều tới mức trám bùi để rụng, măng mai để già. Trám bùi và măng mai là hai món ăn thường nhật của quân nhân, của cán bộ kháng chiến; đồng thời cũng là đặc sản của tự nhiên Việt Bắc. Mình về khiến núi rừng Việt Bắc bỗng trở thành trống vắng, buồn bực tới lạ thường, ngay cả lúc trám bùi, măng mai nhưng mà cũng ko người nào thu hái. Người ở lại đã bộc lộ tình cảm của mình thật thật tâm và tha thiết.
     Nhân dân Việt Bắc vẫn tiếp tục hỏi, nhưng ở đoạn thơ này lời hỏi được nhấn mạnh hơn, trình bày cụ thể và rõ ràng hơn: cán bộ về xuôi có nhớ cảnh vật Việt Bắc, con người Việt Bắc, nhớ những năm tháng cùng nhau kháng chiến hay ko?
Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đặm đà lòng son
Mình về, có nhớ núi non
Nhớ lúc kháng Nhật, thuở còn Việt Minh.
     Cụm từ nhớ những nhà giải pháp hoán dụ – gợi cho ta cảm thu được tâm trạng lo lắng ko biết rằng: Cán bộ có nhớ những người dân Việt Bắc hay ko? Chứ nhân dân Việt Bắc nhớ cán bộ nhiều lắm, nhớ tới nỗi hắt hiu lau xám. Từ láy hắt hiu liên kết với hình ảnh đặc trưng của tự nhiên Việt Bắc lau xám càng làm nổi trội hơn quang cảnh hoang vắng, đơn sơ, yên lặng nơi núi rừng. Nhưng đối lập với quang cảnh đó là tấm lòng son, tấm lòng ấm áp và thật tâm của con người Việt Bắc. Ngoài ra, nhân dân Việt Bắc còn muốn biết thêm rằng: Cán bộ về xuôi có nhớ núi non, nhớ tự nhiên Việt Bắc hùng vĩ hay ko? Có nhớ khoảng thời kì cùng nhau kháng Nhật, thuở còn làm Việt Minh hay ko? Chính tình nghĩa của đồng bào Việt Bắc đối với quân nhân, với cách mệnh; sự đồng cảm cùng san sẻ mọi gian truân, thú vui, cùng gánh vác nhiệm vụ nặng nề, khó khăn làm cho Việt Bắc quê hương của Cách Mạng, cội nguồn nuôi dưỡng cho Cách Mạng càng thêm ngời sáng trong tâm trí thi sĩ nói riêng và trong lòng người đọc nói chung.
     Kết lại đoạn thơ là nỗi nhớ về những địa danh lịch sử:
Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.
     Chỉ với hai câu thơ, nhưng tác giả đã gửi gắm rất nhiều tình cảm, ẩn chứa rất nhiều điều; đặc trưng là ở câu thơ sáu chữ có tới ba từ mình quyện vào nhau nghe thật tha thiết và thật tâm. Từ mình thứ nhất và thứ hai được dùng để chỉ người cán bộ về xuôi, còn từ mình thứ ba ta có thể hiểu theo nhiều cách. Nếu hiểu theo nghĩa rộng, mình là Việt Bắc đại từ nhân xưng thứ bậc hai thì câu thơ mang hàm ý: Cán bộ về xuôi, về Hà Nội ko biết cán bộ có còn nhớ tới nhân dân Việt Bắc, nhớ tới người ở lại ko ? Ở nghĩa hẹp hơn, mình chính là cán bộ về xuôi đại từ nhân xưng thứ bậc nhất làm cho câu thơ được hiểu theo một nghĩa khác: Cán bộ về xuôi, cán bộ có nhớ chính mình hay ko? Có còn nhớ tới quá khứ của bản thân, nhớ những năm tháng tranh đấu gian truân vì lí tưởng cao đẹp, vì độc lập tự do của dân tộc hay ko? Với cách hiểu thứ hai này, người ở lại đã đặt ra một vấn đề có tính thời sự, sợ rằng mọi người sẽ ngủ quên trên thắng lợi, quên đi quá khứ hào hùng của mình, thậm chí sẽ phản bội lại lí tưởng cao đẹp của bản thân. Thi sĩ Tố Hữu đã tưởng tượng trước được diễn biến tâm lý của con người sau thắng lợi, đây quả là câu thơ mang tính trừu tượng và triết lý thâm thúy.
    Ở câu thơ cuối trong khổ ba, người ở lại nhắc tới hai địa danh nổi tiếng gắn liền với hai sự kiện quan trọng đã từng diễn ra ở Việt Bắc. Vị trí thứ nhất: sự kiện cây đa Tân Trào (12/1944), đây là nơi đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân làm lễ xuất phát, lúc đầu chỉ với mấy chục thành viên nhưng sau đó trở thành đội quân Việt Nam, lực lượng chủ chốt đã làm nên thắng lợi ngày hôm nay. Còn vị trí thứ hai là tại đình Hồng Thái, nơi Bác đã chủ trì cuộc họp (8/1945) quyết định làm cuộc Cách mệnh Tháng Tám; chính nhờ quyết định sáng suốt này nhưng mà cuộc kháng chiến chống Pháp đã thành công vẻ vang, có thể giành lại độc lập tự do cho nước nhà. Tố Hữu lồng hai địa danh lịch sử vào trong câu thơ nhằm nhấn mạnh câu hỏi của người ở lại, đồng thời còn là lời nhắc nhở nhẹ nhõm: Ko biết rằng cán bộ về xuôi có còn nhớ rằng Việt Bắc chính là cái nôi của Cách mệnh, là nguồn nuôi dưỡng Cách Mạng hay ko? Và liệu rằng cán bộ về xuôi có còn thủy chung, gắn bó với Việt Bắc như xưa ko hay là đã thay lòng đổi dạ?
    Chỉ với mười hai câu thơ trong khổ ba của bài Việt Bắc, Tố Hữu đã đưa ta vào toàn cầu của hoài niệm và kỉ niệm, vào một toàn cầu êm ái, ngọt ngào, du dương của tình nghĩa cách mệnh. Cái hay nhất trong khổ thơ chính là Tố Hữu đã sử dụng rất khôn khéo và rực rỡ hai cụm từ đối lập mình đi mình về. Thông thường, đi và về là chỉ hai hướng trái ngược nhau, nhưng ở trong khổ thơ này thì mình đi mình về đều chỉ một hướng là về xuôi, về Hà Nội. Với lối điệp cấu trúc liên kết nhịp thơ 2/2/2 – 4/4 đều đặn, làm cho âm điệu thơ trở thành nhịp nhàng, tương hợp giống như nhịp chao của võng đung đưa, rất thích hợp với phong cách thơ trữ tình chính trị của Tố Hữu.
   Giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết và nghệ thuật biểu thị giàu tính dân tộc của Tố Hữu đã góp phần tạo nên sự thành công cho bài Việt Bắc. Những cụ thể về ánh sáng và tình người, từ miếng cơm chấm muối, trám bùi, măng mai, mái nhà hắt hiu lau xám tới mối thù hai vai chung gánh, những tấm lòng son sẽ ko bao giờ phai nhạt, sẽ sống mãi trong lòng thi sĩ và trong tâm trí của người dân Việt Bắc, của những cán bộ về xuôi.

Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 2
“Trên đường ta về lại thủ đô
Cờ đỏ bay quanh tóc bạc Bác Hồ”
(Ta đi tới)
    Sau hơn ba nghìn ngày khói lửa, thủ đô Hà Nội và miền Bắc hoàn toàn giải phóng (10 – 1954). Bài thơ “Việt Bắc” của Tố Hữu ra đời trong bối cảnh lịch sử hào hùng và vẻ vang đó. Mang tầm vóc một trường ca, với 150 câu thơ lục bát, bài thơ ca tụng mối tình Việt Bắc, những kỉ niệm thâm thúy cảm động của người cán bộ kháng chiến đối với Việt Bắc với bao ân tình thủy chung “15 năm đó thiết tha mặn nồng”.
    Phần mở đầu bài “Việt Bắc” gồm có 20 câu thơ, là lời tiễn đưa của kẻ ở lại đối với người về, của “ta” đối với “mình”. Đoạn thơ 8 câu dưới đây (từ câu 9 tới câu 16) nằm trong phần mở đầu bài thơ “Việt Bắc”:
… “Mình đi, có nhớ những ngày
…
Hắt hiu lau xám, đặm đà lòng son”…
    Đoạn thơ đầy ắp kỉ niệm về Việt Bắc, “Quê hương cách mệnh dựng nên Cộng hòa”, nhưng mà “ta” hỏi “mình đi, có nhớ”. Hai chủ thể trữ tình, là người ở lại, là đồng bào Việt Bắc, là cô gái Việt Bắc, đang hát lời tiếng đưa “thiết tha bên cồn”. “Mình” cũng là một chủ thể trữ tình phiếm chỉ, ước lệ, cùng với “ta” tạo nên một cặp nhân vật trong giao duyên, tiễn đưa, ở đây là người cán bộ kháng chiến về xuôi, trong đó có thi sĩ. Mỗi cặp lục bát nhắc lại một kỉ niệm về Việt Bắc. Những cụ thể nghệ thuật vừa cụ thể, vừa mang ý nghĩa tượng trưng giàu sắc thái biểu cảm.
    Các câu lục trong đoạn thơ là những câu hỏi tu từ tiếp nối xuất hiện, như nhắc nhở, như gợi nhớ gợi thương: “Mình đi, có nhớ những ngày”…, “Mình về, có nhớ chiến khu”…, “Mình về, rừng núi nhớ người nào”…, “Mình đi, có nhớ những nhà”… Điệp ngữ “có nhớ” làm cho xúc cảm thơ lắng đọng, giọng thơ trở thành tha thiết canh cánh, ngọt ngào sâu lắng. Hai tiếng “mình đi” và “mình về” được luân phiên giao hoán, chuyển đổi, một cách diễn tả biến hóa, sinh động, có trị giá gợi lên cảnh tiễn đưa nhiều bâng khuâng, hình ảnh người cán bộ kháng chiến về xuôi mỗi lúc một đi xa dần, nhưng trong lòng vẫn mang theo tiếng hát và nỗi nhớ.
    Các câu bát trong đoạn thơ đều được tạo thành hai vế tiểu đối 4/4 tương hợp hài hòa. Những kỉ niệm thâm thúy chứa chan ân tình ân nghĩa đối với kẻ ở, người về được nhắc lại gợi lên bao nỗi niềm “bâng khuâng trong dạ, canh cánh bước đi”…
    Mình đi có nhớ “Mưa nguồn suối lũ // những mây cùng mù”? Cảnh mưa trắng nguồn, lũ ngập đầy suối, mây mù bao phủ núi rừng… là sự khắc nghiệt của thời tiết, của tự nhiên Việt Bắc. Mưa, lũ, mây, mù còn mang ý nghĩa tượng trưng cho những gian truân, thử thách nhưng mà quân và dân ta phải trải qua trong những năm dài máu lửa.
    Mình về, có nhớ “Miếng cơm chấm muối // mối thù nặng vai”? Tố Hữu đã lấy cái cụ thể “Miếng cơm chấm muối” để nói lên cái trừu tượng: gian truân thiếu thốn. “Mối thù nặng vai” cũng là một hình ảnh cụ thể biểu cảm. Mối thù đối với quân xâm lược đè nặng đôi vai, xoành xoạch nhắc nhở nuôi dưỡng ý chí tranh đấu để giải phóng quốc gia, giành lại tự do, hòa bình cho nhân dân. Ko bao giờ có thể quên “mối thù nặng vai” đó.
    Hỏi núi rừng “nhớ người nào”, cũng là hỏi “mình về, có nhớ”. Nghệ thuật nhân hóa và đại từ “người nào” phiếm chỉ gợi lên bao man mác, bâng khuâng:
“Mình về, rừng núi nhớ người nào
Trám bùi để rụng // măng mai để già”.
    Trám bùi, măng mai là nguồn lương thực vô tận của núi rừng Việt Bắc để nuôi quân nhân đánh giặc trong những tháng ngày gian truân. Hương vị núi rừng đó tượng trưng cho mối tình Việt Bắc sâu nặng ân nghĩa. Các từ ngữ: “để rụng”, “để già” thoáng chút ngùi ngùi, lẻ loi, thương nhớ.
    Kỉ niệm thứ tư, ta hỏi “mình đi, có nhớ”:
“Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám // đặm đà lòng son”.
    Hai câu thơ có hình ảnh tượng trưng và tương phản rực rỡ. “Những nhà” được thi sĩ nói tới là tất cả đồng bào của dân tộc Việt Bắc. “Hắt hiu lau xám” là cảnh hoang vu hoang vắng của núi rừng, biểu tượng cho sự nghèo khó, thiếu thốn vật chất. Tương phản với “hắt hiu lau xám” là “đặm đà lòng son”, một hình ảnh ẩn dụ rất đẹp ca tụng tấm lòng đẹp. Đẹp ở hình tượng và hay vì giàu sắc thái biểu cảm. Qua thủ pháp tương phản, Tố Hữu ca tụng đồng bào Việt Bắc tuy còn nghèo khổ, thiếu thốn nhưng giàu tình yêu nước, gắn bó thủy chung với cách mệnh và kháng chiến.
    Cùng với chữ “ta”, chữ “mình” xuất hiện với tần số cao trong bài “Việt Bắc” cũng như trong đoạn thơ này, đã tạo nên sắc điệu trữ tình thắm thiết, đặm đà tính dân tộc. Tố Hữu đã vận dụng cách nói và cách trình bày tình cảm của dân gian trong ca dao, dân ca một cách thông minh. Tình cảm của cách mệnh và kháng chiến, tình Việt Bắc, tình lưu luyến của lứa đôi, của kẻ ở người về được diễn tả qua hai tiếng “mình – ta” đó.
    Trong 9 năm kháng chiến chống Pháp, Tố Hữu đã sống và hoạt động tại Việt Bắc, đã cùng đồng chí, đồng bào, quân nhân trải qua những tháng ngày gian truân nhưng mà hào hùng, vinh quang. Lời tiễn đưa thiết tha, sâu lắng, bổi hổi trong lòng kẻ ở người về. Xúc cảm đó là tiếng lòng của “mình – ta” cũng là tiếng lòng của thi sĩ.
    “Thơ là tiếng lòng trang trải” – “Việt Bắc” là tiếng lòng trang trải của người cán bộ kháng chiến với bao “ân tình thủy chung”.
Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 3
     Bài Việt Bắc là đỉnh cao trong sự nghiệp sáng tác thơ của Tố Hữu nói riêng, của thơ kháng chiến chống Pháp nói chung.Có thế nói, Việt Bắc là khúc tình khúc và cũng là khúc hùng ca, thể hiện ân tình sâu nặng, thủy chung của thi sĩ đối với căn cứ địa cách mệnh cả nước. Điều này càng được khắc họa rõ nét hơn trong khổ thơ:
Mình đi, có nhớ những ngày
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa?
     Việt Bắc là tác phẩm trường thiên, dài 150 dòng, được Tố Hữu viết vào tháng 10/1954 lúc Trung ương Đảng và chính phủ, Bác Hồ và cán bộ từ giã Thủ đô gió nghìn để về với Thủ đô hoa vàng nắng Ba Đình. Bao trùm đoạn thơ là một niềm hoài niệm thương nhớ về những năm tháng ở chiến khu Việt Bắc, là nỗi nhớ da diết, tâm trạng bâng khuâng, lưu luyến của kẻ ở người đi – người miền ngược và người đi kháng chiến.
     Mở đầu đoạn thơ là hàng loạt câu hỏi rất ngọt ngào:
Mình đi, có nhớ những ngày
Mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mưa
Mình về, có nhớ chiến khu
Miếng cơm chấm muối, mối thù nặng vai
     Ở khổ thơ, xuất hiện một loạt cụm từ “có nhớ”, điều này gợi cho ta cảm thu được tâm trạng của người ở lại – một tâm trạng quan tâm, lo lắng ko biết: cán bộ về xuôi, cán bộ có còn nhớ chiến khu Việt Bắc nữa ko? Để cho người ở lại hỏi là vì thi sĩ muốn khơi gợi lại những ngày kháng chiến gian truân. Nhớ tự nhiên Việt Bắc mưa nguồn suối lũ, những mây cùng mù, câu thơ đã đặc tả được cảnh tự nhiên hoang vu, thời tiết khắc nghiệt nơi núi rừng Việt Bắc, tuy quang cảnh có chút âm u nhưng vẫn mang đậm chất trữ tình, thơ mộng, phóng khoáng và hùng vĩ. Ngoài việc phải đương đầu với sự khắc nghiệt, khó khăn của tự nhiên, mình và ta còn phải đối diện với cuộc sống thiếu thốn, đầy gian truân miếng cơm chấm muối. Hình ảnh hoán dụ mối thù nặng vai, gợi liên tưởng tới mối thù sâu nặng của nhân dân đối với những kẻ cướp nước, những kẻ nhẫn tâm bán nước ta cho giặc. Đồng thời còn là lời nhắc nhở kín đáo của người ở lại về một thời rất đỗi tự hào, mình và ta đã cùng sát cánh bên nhau, cùng nhau xoá sổ quân địch chung, giành lại độc lập tự do và mang đến cho nhân dân cuộc sống hạnh phúc, no ấm. Nghệ thuật tiểu đối liên kết với cách ngắt nhịp 2/2/2 – 4/4 đều đặn làm cho câu thơ trở thành nhịp nhàng, hợp lý, lời thơ càng thêm tha thiết.
     Tiếp mạch xúc cảm, vẫn là những lời hỏi của Việt Bắc nhưng ẩn chứa trong vần thư lại là lời bộc bạch tâm tình của người ở lại, bộc bạch tình cảm lưu luyến với cán bộ về xuôi:
Mình về, rừng núi nhớ người nào
Trám bùi để rụng, măng mai để già
     Tố Hữu đã sử dụng giải pháp hoán dụ “rừng núi nhớ người nào”, rừng núi chính là hình ảnh người ở lại, còn đại từ người nào là chỉ người cán bộ về xuôi, nhằm nhấm mạnh tình cảm thắm thiết và nỗi nhớ da diết của nhân dân Việt Bắc đối với những người kháng chiến, với Đảng và chính phủ. Tự nhiên và con người Việt Bắc nhớ cán bộ về xuôi nhiều tới mức trám bùi để rụng, măng mai để già, trám bùi và măng mai là hai món ăn thường nhật của quân nhân, của cán bộ kháng chiến; đồng thời cũng là đặc sản của tự nhiên Việt Bắc. Mình về khiến núi rừng Việt Bắc bỗng trở thành trống vắng, buồn bực tới lạ thường, ngay cả lúc trám bùi, măng mai nhưng mà cũng ko người nào thu hái. Người ở lại đã bộc lộ tình cảm của mình thật thật tâm và tha thiết.
     Nhân dân Việt Bắc vẫn tiếp tục hỏi, nhưng ở đoạn thơ này lời hỏi được nhấn mạnh hơn, trình bày cụ thể và rõ ràng hơn: “Cán bộ về xuôi có nhớ cảnh vật Việt Bắc, con người Việt Bắc, nhớ những năm tháng cùng nhau kháng chiến hay ko?”
Mình đi, có nhớ những nhà
Hắt hiu lau xám, đặm đà lòng son
Mình về, có nhớ núi non
Nhớ lúc kháng Nhật, thuở còn Việt Minh.
     Cụm từ nhớ những nhà – giải pháp hoán dụ – gợi cho ta cảm thu được tâm trạng lo lắng ko biết rằng: Cán bộ có nhớ những người dân Việt Bắc hay ko? Chứ nhân dân Việt Bắc nhớ cán bộ nhiều lắm, nhớ tới nỗi hắt hiu lau xám. Từ láy “hắt hiu” liên kết với hình ảnh đặc trưng của tự nhiên Việt Bắc “lau xám” càng làm nổi trội hơn quang cảnh hoang vắng, đơn sơ, yên lặng nơi núi rừng. Nhưng đối lập với quang cảnh đó là tấm lòng son, tấm lòng ấm áp và thật tâm của con người Việt Bắc. Ngoài ra, nhân dân Việt Bắc còn muốn biết thêm rằng: Cán bộ về xuôi có nhớ núi non, nhớ tự nhiên Việt Bắc hùng vĩ hay ko? Có nhớ khoảng thời kì cùng nhau kháng Nhật, thuở còn Việt Minh hay ko ? Chính tình nghĩa của đồng bào Việt Bắc đối với quân nhân, với cách mệnh; sự đồng cảm cùng san sẻ mọi gian truân, thú vui, cùng gánh vác nhiệm vụ nặng nề, khó khăn làm cho Việt Bắc – quê hương của Cách Mạng, cội nguồn nuôi dưỡng cho cách mệnh – càng thêm ngời sáng trong tâm trí thi sĩ nói riêng và trong lòng người đọc nói chung.
     Kết lại đoạn thơ là nỗi nhớ về những địa danh lịch sử:
Mình đi, mình có nhớ mình
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.
     Chỉ với hai câu thơ, nhưng tác giả đã gửi gắm rất nhiều tình cảm, ẩn chứa rất nhiều điều; đặc trưng là ở câu thơ sáu chữ có tới ba từ mình quyện vào nhau nghe thật tha thiết và thật tâm. Từ mình thứ nhất và thứ hai được dùng để chỉ người cán bộ về xuôi, còn từ mình thứ ba ta có thể hiểu theo nhiều cách. Nếu hiểu theo nghĩa rộng, mình là Việt Bắc-  đại từ nhân xưng thứ bậc hai – thì câu thơ mang hàm ý: Cán bộ về xuôi, về Hà Nội ko biết cán bộ có còn nhớ tới nhân dân Việt Bắc, nhớ tới người ở lại ko ? Ở nghĩa hẹp hơn, mình chính là cán bộ về xuôi – đại từ nhân xưng thứ bậc nhất – làm cho câu thơ được hiểu theo một nghĩa khác: Cán bộ về xuôi, cán bộ có nhớ chính mình hay ko? Có còn nhớ tới quá khứ của bản thân, nhớ những năm tháng tranh đấu gian truân vì lí tưởng cao đẹp,vì độc lập tự do của dân tộc hay ko? Với cách hiểu thứ hai này, người ở lại đã đặt ra một vấn đề có tính thời sự, sợ rằng mọi người sẽ ngủ quên trên thắng lợi, quên đi quá khứ hào hùng của mình, thậm chí sẽ phản bội lại lí tưởng cao đẹp của bản thân. Thi sĩ Tố Hữu đã tưởng tượng trước được diễn biến tâm lý của con người sau thắng lợi, đây quả là câu thơ mang tính trừu tượng và triết lý thâm thúy.
Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa.
     Ở câu thơ cuối trong khổ ba, người ở lại nhắc tới hai địa danh nổi tiếng gắn liền với hai sự kiện quan trọng đã từng diễn ra ở Việt Bắc. Vị trí thứ nhất: sự kiện cây đa Tân Trào (12/1944), đây là nơi đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân làm lễ xuất phát, lúc đầu chỉ với mấy chục thành viên nhưng sau đó trở thành đội quân Việt Nam – lực lượng chủ chốt đã làm nên thắng lợi ngày hôm nay. Còn vị trí thứ hai là tại đình Hồng Thái, nơi Bác đã chủ trì cuộc họp (8/1945) quyết định làm cuộc Cách mệnh tháng Tám; chính nhờ quyết định sáng suốt này nhưng mà cuộc kháng chiến chống Pháp đã thành công vẻ vang, có thể giành lại độc lập tự do cho nước nhà. Tố Hữu lồng hai địa danh lịch sử vào trong câu thơ nhằm nhấn mạnh câu hỏi của người ở lại, đồng thời còn là lời nhắc nhở nhẹ nhõm: Ko biết rằng cán bộ về xuôi có còn nhớ rằng Việt Bắc chính là cái nôi của cách mệnh, là nguồn nuôi dưỡng cách mệnh hay ko? Và liệu rằng cán bộ về xuôi có còn thủy chung, gắn bó với Việt Bắc như xưa ko hay là đã thay lòng đổi dạ?
     Chỉ với mười hai câu thơ trong khổ ba của bài Việt Bắc, Tố Hữu đã đưa ta vào toàn cầu của hoài niệm và kỉ niệm, vào một toàn cầu êm ái, ngọt ngào, du dương của tình nghĩa cách mệnh. Cái hay nhất trong khổ thơ chính là Tố Hữu đã sử dụng rất khôn khéo và rực rỡ hai cụm từ đối lập “mình đi – mình về”. Thông thường, đi và về là chỉ hai hướng trái ngược nhau, nhưng ở trong khổ thơ này thì “mình đi – mình về” đều chỉ một hướng là về xuôi, về Hà Nội. Với lối điệp cấu trúc liên kết nhịp thơ 2/2/2 – 4/4 đều đặn, làm cho âm điệu thơ trở thành nhịp nhàng, tương hợp giống như nhịp chao của võng đung đưa, rất thích hợp với phong cách thơ trữ tình – chính trị của Tố Hữu.
     “Giọng thơ tâm tình ngọt ngào tha thiết và nghệ thuật biểu thị giàu tính dân tộc” của Tố Hữu đã góp phần tạo nên sự thành công cho bài Việt Bắc. Những cụ thể về ánh sáng và tình người, từ miếng cơm chấm muối, trám bùi, măng mai, mái nhà hắt hiu lau xám tới mối thù hai vai chung gánh, những tấm lòng son sẽ ko bao giờ phai nhạt, sẽ sống mãi trong lòng thi sĩ và trong tâm trí của người dân Việt Bắc, của những cán bộ về xuôi.

Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc – Bài mẫu 4
    Viết về lãnh tụ lớn lao của cách mệnh và của dân tộc, thi sĩ Tố Hữu có một số bài thơ tuyệt bút như: “Hồ Chí Minh”, “Sáng tháng năm”, “Cánh chim ko mỏi”, “Theo chân Bác”,v.v…Ông còn có một số câu thơ, đoạn thơ rất hay viết về Bác Hồ in trong các bài thơ như: “Ta đi tới”, “Việt Bắc”, “Ba mươi năm đời ta có Đảng”,…
“Trên đường ta về lại thủ đô
Cờ đỏ bay quanh tóc bạc Bác Hồ”
(“Ta đi tới”)
“Bạc phơ mái tóc người Cha
Ba mươi năm Đảng nở hoa tặng Người”
(”Ba mươi năm đời ta có Đảng”)
    Đoạn thơ dưới đây trích trong bài thơ “Việt Bắc” đã trình bày nỗi nhớ, lòng mến yêu, tình lưu luyến của đồng bào các dân tộc đối với Bác Hồ lúc Người từ chiến khu Việt Bắc trở lại thủ đô Hà Nội sau hơn ba nghìn ngày khói lửa”
“Mình về với Bác đường xuôi”
…………………….
Người đi rừng núi trông theo bóng Người”.
    Hai chữ “thưa giùm” là cách nói đặm đà của dân gian. Vì xa cách nên phải “thưa giùm”, gửi lời mến thương, kính nhớ “ko nguôi nhớ Người”. Nhớ ko nguôi là nhớ da diết, nhớ day dứt triền miên. Kể từ ngày Người ở hải ngoại trở về Pắc Bó, Cao Bằng tới ngày Thủ đô hoàn toàn giải phóng (1941-1954), Bác đã sống và hoạt động giữa núi rừng Việt Bắc “Mười lăm năm đó thiết tha mặn nồng” Bác về lại Thủ đô, nên đồng bào Việt Bắc mới có nỗi nhớ đó:
“Mình về với Bác đường xuôi
Thưa giùm Việt Bắc ko nguôi nhớ Người”
    Chữ “nhớ” là xúc cảm chủ đạo, thấm sâu trong lòng người, tỏa rộng trong ko gian, thời kì, và đã in đậm trên từng vần thơ của Tố Hữu.
    Người đã về xuôi nhưng “ta” vẫn nhớ ko nguôi. Nhớ cặp mắt “sáng ngời” của Bác, nhớ màu “áo nâu” dân dã Người vẫn mặc, nhớ chiếc “túi vải” nhưng mà Người vẫn mang theo bên mình lúc đi công việc, lúc đi chiến dịch:
“Nhớ Ông Cụ mắt sáng ngời!
Áo nâu túi vải đẹp tươi lạ thường”
    Các hoán dụ nghệ thuật (mắt, áo nâu, túi vải) tượng trưng cho sự thông minh, tài trí, đời sống giản dị của Bác Hồ mến yêu. Các chữ: “đẹp lạ thường” đã gợi lên cái thần thái và cốt cách lão thực của Ông Cụ, một con người xuất chúng đã kết tinh những tinh hoa văn hóa cổ kim đông tây. Bức truyền thần Hồ Chí Minh như được vẽ bằng màu sắc và ánh sáng tuyệt đẹp. Tố Hữu đã nhiều lần nói về chiếc áo nâu của lãnh tụ. Một đời sống giản dị đáng yêu vô cùng:
“Bác Hồ đó, chiếc áo nâu giản dị
Màu quê hương dẻo dai đặm đà”
(“Sáng tháng Năm”)
“Mỏng manh áo vải hồn muôn trượng
Hơn tượng đồng phơi những lối mòn”
(“Bác ơi”)
    Và đôi mắt Bác Hồ, đôi mắt ấm áp tình thương, đôi mắt sáng sủa yêu đời, đôi mắt của niềm tin dào dạt:
“Bác Hồ đó, là lòng ta yên tĩnh
Ôi người Cha, đôi mắt mẹ hiền sao!
(…) Ko gì vui bằng mắt Bác Hồ cười
Quên tuổi già, tươi mãi tuổi đôi mươi”.
(“Sáng tháng Năm”)
    Bốn câu thơ tiếp theo trình bày một nét đẹp, một phẩm chất cao quý của lãnh tụ, đó là phong thái ung dung tự tại của một chiến sĩ cách mệnh lớn lao mang cốt cách nhà hiền triết phương Đông:
“Nhớ Người những sáng tinh sương
Ung dung yên ngựa trên đường suối reo
Nhớ chân Người bước lên đèo
Người đi rừng núi trông theo bóng Người”…
    Bức chân dung Ông Cụ được vẽ bằng những nét vẽ động và sự phối sắc thần tình. Lãnh tụ xuất hiện trên yên ngựa, “trên đường suối reo” với phong thái ung dung, với tư thế đĩnh đạc “bước lên đèo”, Cái nền của bức tranh rất đẹp. Có màu trắng nhạt của “tinh sương”, Có màu óng ánh trong xanh của “suối reo”. Có màu đất đỏ của con “đèo”, Và có màu xanh của rừng núi Việt Bắc. Điệp ngữ “nhớ” là tâm trạng nghệ thuật đồng hiện trong một ko gian nghệ thuật đầy màu sắc và âm thanh (suối reo). Núi rừng được nhân hóa nói lên thật cảm động tình lưu luyến của đồng bào Việt Bắc đối với Bác Hồ mến yêu: “Người đi rừng núi trông theo bóng Người”.
    Đoạn thơ trên đây là bức tranh lụa truyền thần tuyệt tác về lãnh tụ Hồ Chí Minh. Tài trí thông minh, giản dị, ung dung tự tại là cái thần của bức chân dung Ông Cụ. Điệp ngữ “nhớ” được liên kết với các từ ngữ biểu cảm khác như: “Ko nguôi nhớ Người”, “trông theo bóng Người” đã diễn tả một cách sống động cảm động mối quan hệ thân thiết tốt đẹp giữa lãnh tụ với nhân dân, giữa Bác Hồ với đồng bào Việt Bắc. Ngòi bút Tố Hữu rất giàu có lúc nói về lãnh tụ: Bác, Người, Ông Cụ, một cách nói vừa thành kính trang trọng, vừa dân dã bình dị.
    Tình cảm là suối nguồn vô tận của thi ca. Tình cảm tạo nên hồn thơ, hương vị thơ. Tố Hữu đã viết nên những vần thơ dung dị, đặm đà ca tụng những phẩm chất cao quý của lãnh tụ thiên tài của dân tộc với tất cả niềm mến yêu và lòng tự hào thâm thúy. Hình ảnh Bác Hồ càng trở thành thân thiết mến thương đối với mỗi con người Việt Nam. Đoạn thơ biểu thị cao độ vẻ đẹp nghệ thuật và tính dân tộc trong thơ Tố Hữu.
Trên đây là một số bài văn mẫu Bình giảng đoạn thơ 3 bài Việt Bắc nhưng mà Trường THPT Trần Hưng Đạo đã biên soạn. Kỳ vọng sẽ giúp ích các em trong quá trình làm bài và ôn luyện cùng tác phẩm. Chúc các em có một bài văn thật tốt!
Đăng bởi: Trường THPT Trần Hưng Đạo
Phân mục: Lớp 12, Ngữ Văn 12